Apenheul ZooJaar magazine 2024

Altijd wat te beleven!

Onder het motto ‘Apenheul daagt je uit’ zorgen we er al een paar jaar voor dat er altijd wat te doen is in Apenheul. Daarmee is er dus ook altijd een reden om (weer) op bezoek te komen. Afgelopen jaar ontvingen we meer dan 500.000 bezoekers, onder wie veel nieuwe seizoenkaarthouders en congresbezoekers. Naast de prachtige natuur in ons park was een van de belangrijkste redenen voor een bezoek de opening van het nieuwe gebied met loslopende apen. Onze Vrienden van Apenheul, adoptanten, donateurs, sponsoren en deelnemers aan de VriendenLoterij helpen enorm bij het mogelijk maken van zulke investeringen. Wij zijn dan ook erg dankbaar voor hun bijdrage aan de ontwikkeling van ons park.

Niet alleen voor bezoekers, ook voor onze medewerkers en gidsen is er altijd wat te beleven. Want zo’n nieuw losloopgebied met maar liefst twee nieuwe loslopende apensoorten is best een uitdaging! Het project afronden, wennen aan het nieuwe gebied én aan de dieren. We kozen ervoor dat in een rustig tempo te doen: beter voor de apen, de medewerkers en daarmee ook de bezoekersbeleving. Het stelde ons in staat de apen goed te leren kennen en een aantal puntjes op de i door te voeren in het gebied. Daarom denk ik dat dit nieuwe gebied pas écht goed tot zijn recht komt in 2024, zeker als je bedenkt dat de planten en bomen dan de kans hebben gekregen zich verder te ontwikkelen. Genoeg reden dus om ook dit jaar langs te komen en je nog een keer te verwonderen over de natuur!

Bij Apenheul zitten we natuurlijk nooit stil. In 2024 kiezen we voor een nieuwe uitdaging: de introductie van een nieuwe gorillaman! Onze huidige zilverrug verhuist met drie vrouwen en zijn zoon naar een eigen eiland. De nieuwe zilverrug mag de rest van de groep leiden. Dat is altijd spannend natuurlijk. Kom je kijken hoe hij zich ontwikkelt tot leider?

Bij het zien van deze imposante mensapen is de link naar apen in het wild snel gemaakt. Wereldwijde natuurbescherming speelt een belangrijke rol in onze organisatie. Een deel van de opbrengst van Stichting Apenheul gaat naar het Apenheul Natuurbehoudfonds. En zo bezorgt jouw leuke dagje uit tussen de apen je een extra goed gevoel.

Met trots kijk ik terug op 2023 en met heel veel zin vooruit naar dit nieuwe jaar, waarin we jou graag weer ontvangen in ons mooie park en meer leren over de apen en natuur. Veel leesplezier en tot snel!

P.S.: Steunen van Stichting Apenheul kan heel eenvoudig via apenheul.nl/steun-ons

In dit nummer:

Nieuwe zilverrug

Gorillaman Banjoko kwam afgelopen december aan in Apenheul! Een bijzonder moment. Waarom kwam hij en wat betekent dit voor de gorilla’s in ons park?

Wereldwijd natuurbehoud

Wij beschermen apen in het wild en hun leefgebieden. Dat doen wij via deze prachtige projecten over de hele wereld.

Adopteer een aap

12

20

Sinds vorig jaar kun je een aap adopteren! Waarom is dit een belangrijke ontwikkeling voor Stichting Apenheul? Fondsenwerver Marye legt het uit.

Colofon

Zakelijke evenementen

Onze experts delen maar wat graag de leukste verhalen en weetjes. Natuurlijk met apen als inspiratiebron!

ZooJaar is een uitgave van Stichting Apenheul. Dit magazine verschijnt één keer per jaar. De verantwoordelijkheid voor de inhoud ligt bij Stichting Apenheul. Bijdragen die geschreven zijn door niet-Apenheulmedewerkers vertegenwoordigen niet noodzakelijk de opinie van Apenheul. Overname van (delen van) artikelen uit ZooJaar en/of vermenigvuldiging daarvan is toegestaan, mits met bronvermelding en na overleg met de redactie. ZooJaar wordt gedrukt op PlanoPlus FSC-papier en verzonden in biofolie.

Teksten

26

Karin Brummel, Miriam Glazenburg, Ramona van der Haar, Roel Welsing, Iris de Winter, Marye Berghuis-Wentzel en anderen.

Redactie en coördinatie

Karin Brummel

Fotografie

Ronald van der Beek, Arjan Alderliesten en anderen

Foto cover: Ronald van der Beek

Vormgeving en opmaak

Lisette Burggraaff en Bert Boshoff

Druk

GVO drukkers en vormgevers, Ede

verder IN DIT NUMMER:

1. Voorwoord

3. Apenheul in cijfers 2023

4. Apenheul kort nieuws

5. Terugblik op het nieuwe losloopgebied

6. Dierenlijst

8. Dierennieuws

10. Meer dan een dagje uit

18. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

19. Bezoekers in beeld

24. Vrijwillige gidsen

28. Beleving in ons park

30. Dierverzorger: van jongensdroom tot droombaan

32. Kinderpagina

Beschermvrouwe

Hare Koninklijke Hoogheid

Prinses Margriet der Nederlanden

Raad van Toezicht

Hesje van der Meer, Gerwin Hop, Olaf Prinsen (voorzitter), Liesbeth Sterck en Frank Verstappen.

Ambassadeurs

Jan Brouwers, Thijs Geurts, Fred de Graaf, Cors Hage, Tienke Koning, Barbara Lamberts, Peter van der Net, Theo Ritsema, Kees Robers, Jos Ruys, Herman Schaftenaar, Hannet de Vries – in ’t Veld, Alfons Willemsen en Ronald van der Zijl.

Disclaimer gebruik foto’s Voor zover de individuele fotograaf ons bekend is, is zijn of haar naam ook vermeld bij de betreffende foto(’s) of in de colofon. Apenheul heeft ernaar gestreefd de rechten van de illustraties volgens wettelijke bepalingen te regelen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen contact opnemen met Apenheul.

Stichting Apenheul

Postbus 97

7300 AB Apeldoorn

055 - 3 57 57 00

www.apenheul.nl

info@apenheul.nl

APENHEUL IN CIJFERS

2023

Bijna

510.000

mensen bezochten het leukste dagje uit tussen de apen

Zij genoten o.a. van:

4.343 liter bio appelsap

5.158 Broodjes Aap

Seizoenkaarthouders

45.589x bezochten ons

Belangrijkste reden voor nog een bezoek aan Apenheul: ‘De bosrijke omgeving’

Een bezoek aan Apenheul krijgt rapportcijfer

83 ,

320x gidsen

Gidsen hebben zich 320x ingezet als gastheer of gastvrouw

598 basisschoolleerlingen

volgden ons Apentrotslesprogramma

1.060 leerlingen

volgden een ander educatief programma

Bedankt voor jullie steun!

430 Vrienden van Apenheul steunen ons

Sinds het bestaan van Adopteer een aap

halverwege 2023:

• 40 adoptanten

€5.500 met de money-spinner bij de orang-oetans. €3.760 dankzij verkoop Okimono T-shirts. €11.254 dankzij verkoop buttons. Bijna €21.000 opbrengst voor orang-oetans op Borneo tijdens het Charity Dinner.

95.000

volgers op social media

79 VASTE MEDEWERKERS

zetten zich dagelijks in voor Stichting Apenheul, het hele seizoen bijgestaan door seizoenskrachten.

16.716

• 2 zakelijke adoptanten

€ 10.553,50 aan eenmalige donaties ontvangen van particulieren

zakelijke gasten ontvangen

172

congressen en evenementen in Apenheul

apenheul KORT NIEUWS

Nieuw! Adopteer een aap

Een aap adopteren, dat is weer eens wat anders! Nee, niet letterlijk natuurlijk, maar je kunt sinds vorig jaar symbolisch een van onze zes adoptieapen adopteren:

orang-oetan Sandy, ringstaartmaki Maud, doodshoofdaap Fikkie, gorilla’s Kiango of Banjoko of bonobo Kumbuka. Met jouw maandelijkse steun draag je bij aan de verzorging van de apen in ons park én een deel van de opbrengst gaat naar natuurbehoud. Zo help je ook de apen in het wild te beschermen. Kijk op apenheul.nl/adopteer.

Nieuwe lezingen

Bij Stichting Apenheul werken mensen met veel ervaring en kennis op het gebied van primaten. Van voeding tot gedrag en geneeskunde: onze experts, waaronder een voedingskundige, bioloog en dierenarts, leggen graag de link tussen mensen en apen. Een waardevolle aanvulling op zakelijke evenementen in Apenheul. De lezingen zijn door onze sprekers vernieuwd en verfrist, waardoor ze nu nog leuker zijn!

www.apenheul-evenementen.nl/lezingen-apenheul-experts

Apentrots

De komende vijf jaar blijven we Apentrots aanbieden. Dit lesprogramma voor basisschoolkinderen staat in het teken van bewegen, gezonde voeding en…apen! De lessen bestaan uit allerlei leuke en

leerzame oefeningen die bewegen en gezond leven stimuleren. De kracht van het programma zit in de koppeling tussen mens en aap.

Nieuwe gidsen

Begin 2023 startten 18 enthousiaste vrijwilligers met onze interne gidsenopleiding. Gedurende vier maanden leerden zij alles

over de missie van Apenheul, apen, natuurbehoud en educatie. Inmiddels kunnen zij onze bezoekers alles over Apenheul vertellen!

Apenheul: Natuurlijk Gastvrij

Afgelopen jaar sloegen zestien partijen de handen ineen voor een nog toegankelijker Apenheul. Met dit

inclusiepact ‘Apenheul: Natuurlijk Gastvrij!’ worden heel praktische toezeggingen gedaan die snel zullen leiden tot een nog betere toegankelijkheid voor bezoekers met een beperking. De basis hiervoor is gelegd door ervaringsdeskundigen die ons park bezochten en hun ervaringen deelden.

Terugblik op het nieuwe losloopgebied

Een winter lang hard werken. Uitheemse bomen en struiken weghalen, de bestaande gracht verlengen, paden aanleggen, een brug bouwen en een heel nieuw binnenverblijf met spectaculaire glazen wand plaatsen. Enorm veel werkzaamheden in een paar maanden tijd, maar het is gelukt! Vanaf eind maart 2023 konden bezoekers door ons prachtige nieuwe gebied wandelen.

Het gebied is ontwikkeld met nog steeds dezelfde visie als die van Apenheul-oprichter Wim Mager 53 jaar geleden: apen die vrij rond kunnen lopen in natuurlijke gebieden. Dan gaan mensen pas ervaren hoe bijzonder het is en de liefde voor de dieren voelen. Dus ook ons nieuwe gebied is een ruim gebied met loslopende apen, waar bezoekers de apen dichtbij kunnen ontmoeten. Nog een keer die echte Apenheulervaring, voordat je het park verlaat en de wereld van de loslopende mens betreedt.

”We zijn bij Apenheul natuurlijk heel erg bekend met losloopgebieden. Maar een nieuw gebied met nieuwe apen die nog niet gewend waren aan loslopen; dat was voor ons ook een bijzondere uitdaging”, vertelt Teamleider Dierverzorging Jacqueline Ruijs. In het gebied wandel je als bezoeker tussen de West-Afrikaanse franjeapen en Noordelijke talapoins, ook wel dwergmeerkat genoemd.

Franjeapen zijn van nature erg goede klimmers en springers. De vier broers die in Apenheul kwamen wonen, waren geen bomen gewend, maar kenden alleen aangelegde, stevige klimstructuren. De eerste paar keren dat ze het nieuwe gebied verkenden, verliepen dan ook niet vlekkeloos.

Jacqueline: ”In de bomen was nog niet eerder geklommen;

er zaten dus takken aan die niet stevig genoeg waren voor de 8 kilogram wegende jongens. De franjeapen hadden nog niet geleerd voorzichtig te klimmen…dus er vonden wat valpartijen plaats door afbrekende takken. Gelukkig leerden ze snel en kwam het allemaal goed, maar het heeft de dierverzorgers wat extra grijze haren bezorgd!” En de acht talapoins? Die waren in het begin wat timide en bleven graag dicht bij hun binnenverblijf, maar gaandeweg het seizoen gingen ook zij steeds vaker op onderzoek uit.

In juni was het tijd voor de officiële opening van het gebied. Een feestelijk moment met een belangrijke rol voor Apeldoornse scholieren van groep 7 en 8. Samen met Sterrin Smalbrugge (ecoloog, schrijfster en presentatrice) en Roel Welsing, directeur van Stichting Apenheul, verrijkten de kinderen dit gebied met bomen en planten. Ook maakten ze verkoelende ijsjes voor de twee nieuwe loslopende apensoorten en werd er blad gestript als voedsel voor bladetende apen. En we hopen natuurlijk dat deze kinderen die dag wat extra waardering voor de natuur hebben gekregen.

We zijn erg trots op dit mooie losloopgebied. Kom je dit jaar kijken hoe de natuur zich verder heeft ontwikkeld en hoe de apen zich dit gebied eigen hebben gemaakt?

PRIMATEN

4 Alaotra bamboemaki’s Hapalemur alaotrensis

3 baardsaki’s Chiropotes sagulatus

15 berberapen Macaca sylvanus

3 blauwoogmaki’s Eulemur flavifrons

53 Boliviaanse doodshoofdapen Saimiri boliviensis

12 bonobo’s Pan paniscus

7 Borneo orang-oetans Pongo pygmaeus

15 Colombiaanse slingerapen Ateles fusciceps

4 geelborstkapucijnapen Sapajus xanthosternos

2 goudkopleeuwaap Leontopithecus chrysomelas

4 grijspootdoeroecoeli’s Aotus griseimembra

4 Hanuman langoeren Semnopithecus entellus

6 Javaanse langoeren Trachypithecus auratus

5 keizertamarins Saguinus imperator

2 kroonmaki’s Eulemur coronatus

2 kroonsifaka’s Propithecus coronatus

9 laaglandgorilla’s Gorilla gorilla gorilla

8 leeuwenstaartmakaken Macaca silenus

2 l’Hoest meerkatten Allochrocebus lhoesti

1 manteltamarins Saguinus bicolor

7 Noordelijke talapoins Miopithecus agouensis

3 Noordelijke witwanggibbons Nomascus leucogenys

15 ringstaartmaki’s Lemur catta

5 rode brulapen Alouatta seniculus

3 rode titi’s Plecturocebus cupreus

4 rode vari’s Varecia rubra

2 roodbuikmaki’s Eulemur rubriventer

7 roodkruinmangabeys Cercocebus torquatus

4 West-Afrikaanse franjeapen Colobus polykomos

5 witgezichtsaki’s Pithecia pithecia

6 witschouderkapucijnapen Cebus capucinus

3 wolapen Lagothrix lagothricha

2 zilver-oeistiti Mico argentatus

5 zwarte brulapen Alouatta caraya

1 zwartwitte vari Varecia variegata

VOGELS

2 kuifseriema’s Cariama cristata

REPTIELEN

3 Egyptische landschildpadden Testudo kleinmanni

8 kolenbranderschildpadden Chelonoidis carbonarius

2 sporenschildpadden Centrochelys sulcata VISSEN

2

OVERIGE

2 ezels

5 capibara’s Hydrochoerus hydrochaeris

3 tweevingerige luiaards Choloepus didactylus

DIER(EN)NIEUWS

In een park met wel 34 verschillende soorten apen is natuurlijk geen dag hetzelfde! Er gebeurde teveel om op te noemen, maar we lichten een paar bijzondere nieuwtjes uit:

Afgelopen najaar is een mannelijke ringstaartmaki toegevoegd aan onze groep. We hopen dan ook dat vanaf april de eerste baby’s te zien zijn! Kom je ze bezoeken?

Wel heel uniek: een baardsakibaby! Nog niet eerder voorgekomen in Nederland, dus ook de eerste keer in Apenheul: de geboorte van een baardsakibaby! We waren dan ook blij verrast met de komst van de kleine op 6 november; de eerste dag dat ons park haar deuren voor bezoekers dichthield. Het is ook de eerste baby voor de moeder. Vanaf 22 maart is de kleine niet meer zo klein, maar natuurlijk wel te bewonderen tijdens je bezoek aan Apenheul! Baardsaki’s krijgen één jong per keer. Deze houdt zich de eerste twee maanden goed vast aan moeders buik. Daarna kruipt het richting de rug en pas na zo’n vijf maanden gaat het kleintje zelf op ontdekkingstocht.

Een tweeling bij de keizertamarins Op 8 juli 2023 werd een tweeling geboren bij de keizertamarins. Dwergapen zijn vrijwel de enige familie waarbij meestal twee jongen worden geboren. De ouders, die in 2022 voor het eerst een jong kregen, hadden de taken goed verdeeld: de moeder zorgde voor het voeden, terwijl de vader en zoon de jongen het meest droegen. Vooral zoon Adonis nam zijn taak als verzorger erg serieus en zorgde goed voor de kleintjes.

Tweede zilverrug in Apenheul

Het is je vast niet ontgaan: in 2023 gingen we op zoek naar een nieuwe gorillaleider! Bao Bao mag het gezien zijn leeftijd en gezondheid wat rustiger aan doen. Banjoko is in december in Apenheul aangekomen.

Beide zilverruggen krijgen een eigen eiland en een gescheiden binnenverblijf om hun eigen groep te leiden. Je leest verderop in ZooJaar alles over deze bijzondere gebeurtenis!

Foto: ZooParc de Beauval

Meer dan een dagje uit:

“We steunen natuurbehoudprojecten over de hele wereld”

De visie van oprichter Wim Mager

De Rotterdamse fotograaf Wim Mager richtte Apenheul in 1971 op. Hij had een bijzondere kijk op het houden van apen. Het principe is eenvoudig: mensen beleven meer plezier aan dieren als die het naar hun zin hebben. De dieren moeten hun eigen gang kunnen gaan en zichzelf zijn. Dus geen apen in kooien of achter tralies, maar in grote, natuurlijke buitenverblijven in een bosrijke omgeving. En apen die zelfs loslopen tussen bezoekers! Dat was in die tijd revolutionair.

”De dieren moeten hun eigen gang kunnen gaan en zichzelf zijn. Dus geen apen in kooien of achter tralies, maar in grote, natuurlijke buitenverblijven in een bosrijke omgeving.”

De eerste gorilla’s waren in 1976 zichtbaar voor bezoekers. Drie jaar later werd de eerste gorillababy geboren, die door de moeder werd grootgebracht en niet door mensen. Dat was toen heel bijzonder! Primatologen en dierentuinmedewerkers van over de hele wereld kwamen naar Apenheul om de kunst af te kijken. En nog altijd worden wij internationaal als voorbeeld gezien, met deze koers die wij al 53 jaar varen: een natuurlijke omgeving waarin mensen verwonderd kunnen raken over dieren. Zo leeft de visie van Wim voort en zo stimuleren we liefde voor dieren en natuur bij onze bezoekers. Dat is onze missie.

Wist je dat..?

Apenheul is een stichting zonder winstoogmerk. Winst wordt gebruikt om het park verder te ontwikkelen en te verduurzamen. En een deel van onze opbrengst gaat naar natuurbeschermingsprojecten over de hele wereld.

Beschermen van primaten in het wild

We zien de apen in ons park als ambassadeurs voor hun soortgenoten in het wild. De natuur staat immers onder grote druk: veel diersoorten worden met uitsterven bedreigd en er verdwijnt steeds meer natuur. We hopen dat onze bezoekers zich realiseren hoe bijzonder deze dieren zijn en hoe belangrijk het is ze te behouden voor de toekomst. Sinds 1994 hebben we daarom ons eigen Apenheul Natuurbehoudfonds (ANF). Een deel van de opbrengst van Stichting Apenheul gaat naar het ANF. Met dit fonds steunen we natuurbehoudprojecten over de hele wereld om de primaten en hun leefgebied te beschermen. Ook andere diersoorten en de lokale bevolking hebben voordeel van deze projecten.

Behoud van bedreigde diersoorten

Naast natuurbehoud werken we ook aan soortbehoud: bedreigde diersoorten in stand houden. We werken daarom samen met andere dierentuinen om genetisch gezonde populaties in stand te houden. Het gaat dan vaak om diersoorten die in het wild met uitsterven worden bedreigd.

(Gedrags)onderzoek

Apenheul is expert op het gebied van primaten door onze jarenlange ervaring en de onderzoeken die we doen. Onderzoek leert ons meer over de manier waarop de dieren in dierentuinen én in het wild leven. Het helpt ons dus om onze dieren zo goed mogelijk te houden. Bovendien: hoe meer we over diersoorten weten, hoe beter we ze in het wild kunnen beschermen. We werken hiervoor nauw samen met verschillende (inter)nationale universiteiten, andere dierentuinen en natuurbehoudorganisaties. Ook bieden we universiteiten de gelegenheid om in Apenheul onderzoek te doen. Let er maar eens op als je Apenheul bezoekt, misschien zie je de studenten wel tijdens hun observaties.

”Hoe meer we over diersoorten weten, hoe beter we ze in het wild kunnen beschermen.”

Blijven verduurzamen

Wie staat voor natuurbehoud, moet natuurlijk zelf ook het goede voorbeeld geven. Daarom staat duurzaam ondernemen in Apenheul voorop. Bij alles wat we doen, houden we rekening met de natuur; zo willen we de druk op de natuur voorkomen of beperken. Wij hebben hiervoor een werkgroep: afgevaardigden van verschillende afdelingen die samen focus houden op verdere verduurzaming en vergroening binnen Apenheul. Denk aan het verder verminderen van gasverbruik, het vervangen van lampen voor LED-verlichting en het opwekken van elektriciteit. Maar ook minder voor de hand liggende zaken, zoals onze gerecyclede werkkleding van MUD Jeans of onze duurzame vloerbedekking van Interface.

Met een goed gevoel een dagje uit

Een bezoek aan Apenheul is dus veel meer dan een leuk dagje uit tussen de apen! Met jouw bezoek help je ons bij het vervullen van onze belangrijke missie voor een betere wereld. Je helpt ons te blijven ontwikkelen: op het gebied van dierenwelzijn, verduurzaming en kennis. Je helpt ons met het beschermen van primaten over de hele wereld.

Wil je Stichting Apenheul helpen in haar missie?

”We steunen natuurbehoudprojecten over de hele wereld om primaten en hun leefgebieden te beschermen.”

We kunnen alle hulp goed gebruiken. Kijk op apenheul.nl/steun-ons voor de mogelijkheden. Stichting Apenheul en ANF zijn beide Algemeen Nut Beogende Instellingen, ofwel ANBI’s. Een ANBI is vrijgesteld van schenkingsen successierechten. Je schenking komt hierdoor 100% ten goede aan het goede doel.

Van vrijgezel naar zilverrug:

de komst van een nieuwe gorillaleider

Er woont een nieuwe gorillaman in Apenheul! Deze zilverrug is de opvolger van Bao Bao, die het rustiger aan mag doen. Beide mannen leiden vanaf dit jaar hun eigen groep op aparte eilanden en met gescheiden binnenverblijven in Apenheul.

Bao Bao met pensioen

Bao Bao leeft sinds maart 2018 in Apenheul. Hij is toen geïntroduceerd als nieuwe zilverrug, omdat zijn voorganger Jambo voor voldoende nakomelingen had gezorgd. Bao Bao kreeg in 2021 een gezonde zoon, waarmee ook zijn genen, die nog niet binnen de dierentuinpopulatie voorkwamen, zijn doorgegeven.

Deze zilverrug is nu op leeftijd en heeft wat gezondheidsproblemen, waardoor hij het een stapje rustiger aan mag doen. Daarom zochten we een opvolger.

Potentiële opvolgers

Maar waar komt een nieuwe gorillaman eigenlijk vandaan? Daarvoor bestaat het Europese populatie-

managementprogramma voor laaglandgorilla’s (EEP). Het EEP weet precies welke dieren in welke dierenparken leven. Zij zorgen dat dierenparken een gezonde populatie dieren houden die, naast de educatieve rol die ze vervullen, dienen als reservepopulatie voor de diersoorten in het wild. Zo adviseerden zij op basis van onze wensen welke gorillaman bij onze groep past. Zowel qua gedrag en leeftijd als qua genetica.

Op bezoek bij de gorillamannen Nadat het EEP een aantal kandidaten had voorgesteld, gingen curator Warner Jens en dierverzorger Stan Francis op weg naar Frankrijk. Daar bezochten zij

de gorilla’s en spraken ze met de verzorgers. Ze observeerden het gedrag en probeerden zoveel mogelijk over de individuen te weten te komen. Uiteindelijk viel de keuze op de inmiddels zeventienjarige Banjoko. Hij leefde als leider in een vrijgezellengroep met drie andere mannen. Nu het is tijd voor een volgende stap in zijn leven: een eigen groep met verschillende vrouwen leiden.

Aankomst in Apenheul Woensdag 6 december was het zo ver: de dag van aankomst in Apenheul! De voorafgaande weken is hard gewerkt om het binnenverblijf gereed te maken

voor Banjoko’s komst. Omdat ook Bao Bao in Apenheul blijft, is het belangrijk dat beide mannen gescheiden van elkaar kunnen leven. Uiteindelijk was alles op tijd klaar en stond niets zijn komst nog in de weg…een spannende dag voor alle betrokkenen en medewerkers! Er reisden twee dierverzorgers vanuit ZooParc de Beauval met Banjoko mee, zodat hij de eerste dagen bekende gezichten zou zien. De transportkist werd vanuit de bus met een kraan naar het binnenverblijf gereden, zorgvuldig

tegen de gevel bevestigd en toen zette Banjoko zijn eerste stappen op Hollandse bodem.

De volgende dag maakte Banjoko kennis met de eerste twee vrouwen. De introductie verliep voorspoedig. Daarna volgde ook de derde gorilla. In de daaropvolgende periode konden ze rustig aan elkaar wennen. >>

In Congo ondersteunen wij een onderzoeksproject naar Westelijke laaglandgorilla’s.

Bao Bao

En Bao Bao? Ook voor hem betekende dit een grote verandering: een nieuwe gorillaman in de buurt en een verhuizing naar een ander eiland, waar hij vanaf 2024 met zijn groep te zien is. Voordat Banjoko aankwam, verhuisde Bao Bao al met een deel van de groep naar een apart gedeelte van het binnenverblijf. Zo kon hij ook stapsgewijs aan de veranderingen wennen. Op het moment van schrijven gaat het goed met hem. We hopen we dat de veranderingen van afgelopen winter Bao Bao op de lange termijn rust geven.

Bezoek beide gorillagroepen!

Op 22 maart 2024 opent ons park haar deuren weer voor bezoekers. Vanaf dan kun je beide gorillagroepen én Banjoko zelf bewonderen.

Infanticide

Gorilla’s in het wild

Gorilla’s worden in het wild ernstig bedreigd. Met populatiemanagementprogramma’s houden dierentuinen gezonde groepen gorilla’s in stand.

Bao Bao leeft nu samen met o.a. zijn zoon Kiango en diens pleegmoeder Nemsi op een eigen eiland. Gorilla’s jonger dan 3-5 jaar oud lopen namelijk het risico gedood te worden door een nieuwe gorillaleider. Dit fenomeen, infanticide, vindt bij meerdere diersoorten plaats. De zilverrug doet dit, zodat de moeders weer vruchtbaar worden. Zo kan hij zijn genen sneller doorgeven. Daarom moet Kiango voorlopig gescheiden worden gehouden van Banjoko.

Wij zien de gorilla’s ook als de ambassadeurs voor hun soortgenoten in het wild. Door bezoekers meer over de gorilla’s te leren, hopen we bij te dragen aan bewustzijn om zuinig te zijn op deze aarde, zodat deze prachtige diersoort in het wild behouden blijft. Niet alleen in Apeldoorn zetten wij ons hiervoor in, maar ook wereldwijd via het Apenheul Natuurbehoudfonds (ANF). In Congo ondersteunen wij een onderzoeksproject naar Westelijke laaglandgorilla’s. Het belang van dit onderzoek gaat verder dan de wetenschap; het speelt ook een essentiële rol in de bescherming van de gorillapopulatie tegen stroperij.

Kijk voor meer informatie over dit gorillaproject op apenheul.nl/ natuurbehoud/anf-projecten

Adopteer Kiango of Banjoko en help mee!

Wil je zelf bijdragen aan het welzijn en de verzorging van de gorilla’s in Apenheul? En ook de gorilla’s in het wild beschermen? Speciaal hiervoor hebben wij afgelopen jaar ons adoptieprogramma in het leven geroepen! Je adopteert symbolisch een van onze zes adoptieapen, waaronder gorillajong Kiango of zilverrug Banjoko. Met jouw maandelijkse steun kan Apenheul, een stichting zonder winstoogmerk, meer of

Bekijk de video’s die we over deze bijzondere gebeurtenis maakten op apenheul.nl/zilverrug.

betere verrijking voor de apen in het park aanschaffen. Bovendien gaat een deel van de inkomsten van Stichting Apenheul naar de bescherming van apen in het wild. Lees alles hierover op apenheul.nl/adopteer.

Boliviaanse doodshoofdaap

Saimiri boliviensis

sociaal & ENERGIEK

803 lampen

vervangen door LED

1249 nieuwe inwoners van Apeldoorn

Maatschappelijk V erantwoord Ondernemen:

zo doen we dat O

8 Een dikke

Zo

9%

elektriciteit zelf opgewekt

11% afname gasverbruik

2023 onze uitstoot

11% daling t.o.v. 2022 244 TON

598 basisschoolleerlingen volgen ons Apentrots lesprogramma

Bij Apenheul zetten we ons met hart en ziel in voor de apen in Apenheul en in het wild. Maar we doen meer! We kijken ook hoe we het verschil kunnen maken voor bezoekers, voor de planeet en in duurzame bedrijfsvoering.

Gastvrij voor iedereen We vinden het belangrijk dat iedereen kan genieten van een bezoek aan Apenheul. Daarom zetten we doorlopend stappen op het gebied van toegankelijkheid. Parkmanager Erwin Cheizoo licht toe hoe toegankelijkheid en inclusie hand in hand gaan in Apenheul. ”Op 1 februari 2023 hebben we samen met 17 andere partijen de handen ineen geslagen voor een nog toegankelijker Apenheul. Met dit inclusiepact ‘Apenheul: Natuurlijk

Gastvrij!’ worden heel praktische toezeggingen gedaan die leiden tot een nog betere toegankelijkheid voor bezoekers met een beperking.

Toegankelijke recreatie ging pas écht voor mij leven nadat de ‘Rebellen’ op bezoek waren geweest. Dit team bestaat uit ervaringsdeskundigen die opgeleid zijn om voor, tijdens en na een bezoek zoveel mogelijk aspecten van toegankelijkheid te signaleren en te rapporteren. Hun ervaringen raakten

mij en gaven extra inzicht in hoe wij Apenheul op dit gebied nog meer kunnen verbeteren.

Een groot deel van de verbeterpunten is in de loop van het jaar al opgepakt of staat op de planning. Zo maken we aanpassingen in het park en op onze website die een groot verschil maken voor verschillende bezoekers. In het park creëert Apenheul door bijvoorbeeld rolstoelvriendelijke paden, aangepaste faciliteiten, een stiltewandeling en het bieden van inclusieve werkgelegenheid een omgeving waar iedereen welkom is en kan genieten van de prachtige apen en de natuur. Zo laten we zien dat toegankelijkheid een verrijking is voor de samenleving als geheel.”

bezoekers in beeld

De mooiste, leukste en grappigste foto’s van een dagje Apenheul delen onze bezoekers met ons op Instagram en Facebook. Kom je ook snel langs? En natuurlijk zien we je foto’s graag terug met #apenheul!

APENHEUL NATUURBEHOUDfonds

Apenheul is meer dan een leuk dagje uit! Zo geeft Apenheul via het Apenheul Natuurbehoudfonds (ANF) invulling aan haar ambitie om de natuur te behouden voor toekomstige generaties. De projecten van ANF zijn gebaseerd op vier essentiële pijlers: educatie, natuurherstel, natuurbescherming en onderzoek. Hoewel ANF en Apenheul onafhankelijke stichtingen zijn, versterken ze elkaar in hun gezamenlijke doelstelling om de natuur te behouden en de impact op primaten en hun leefgebieden te vergroten.

SEEDS OF HOPE (MADAGASKAR)

Seeds of Hope slaat de handen ineen met leerlingen van lokale scholen om bomen te planten en zo het omliggende bos bij het dorp Ranomafana te herstellen. Dit waardevolle initiatief streeft ernaar het leefgebied van halfapen te herstellen.

UITGAVEN TER ONDERSTEUNING VAN PROJECTEN

Totale bijdrage van het ANF aan projecten in 2023: €113.500

Projectnaam: Orang-oetan

BNF (Indonesisch Borneo)

Pijler: Natuurherstel

Bijdrage 2023: €26.000

Projectnaam: Orang-oetan

HUTAN (Maleisisch Borneo)

EEP-project (European Endangered Species Programme)

Bijdrage 2023: €3.000

MY RAINFOREST MY WORLD (MADAGASKAR)

Leerlingen van afgelegen scholen mogen Ranomafana National Park bezoeken, waar ze meer leren over inheemse planten en wilde dieren. We hopen dat deze ervaring hen motiveert zich in te zetten voor natuurbehoud en bewuster met de natuur om te gaan.

Projectnaam: Dwergapenproject (Brazilië)

Pijler: Natuurbescherming en -educatie

Jaarlijkse bijdrage: €5.000

Projectnaam: Lion tamarins (Brazilië)

Pijler: Natuurbescherming

Bijdrage 2023: €2.000

Projectnaam: Bonobo (Congo)

Pijler: Natuurbescherming

Bijdrage 2023: €15.000

Projectnaam: Gorilla (Congo)

Pijler: Onderzoek

Bijdrage 2023: €10.000

Projectnaam: Meerkatten

Tchimpounga JGI (Congo)

Pijler: Natuurbescherming

Bijdrage 2023: €2.000

Projectnaam: Gibbon

Anoulak (Laos)

Pijler: Onderzoek

Bijdrage 2023: €2.000

Projectnaam: Kroonsifaka (Madagaskar)

Pijler: Natuurbescherming en -herstel

Bijdrage 2023: €2.000

Projectnaam: Blauwoogmaki AEECL (Madagaskar)

Pijler: Natuurbescherming en onderzoek

Bijdrage 2023: €2.000

Paso Pacífico (Nicaragua)

Slingerapen (Peru)

Pacha Phuyu (Peru)

Mono Tocón San Martin titi (Peru)

Dwergapenproject (Brazilië)

Lion tamarins (Brazilië)

Projectnaam: My Rainforest

My World (Madagaskar)

Pijler: Educatie

Bijdrage 2023: €10.000

Projectnaam: Seeds of Hope (Madagaskar)

Pijler: Natuurherstel

Bijdrage 2023: €10.000

Projectnaam: Paso Pacífico (Nicaragua)

Pijler: Natuurbescherming

Bijdrage 2023: €2.000

Gorilla (Congo)

Bonobo (Congo)

Meerkatten Tchimpounga JGI (Congo)

Projectnaam: Mono Tocón

San Martin titi (Peru)

Pijler: Natuurbescherming en educatie

Bijdrage 2023: €2.000

Projectnaam: Pacha Phuyu (Peru)

Pijler: Educatie

Bijdrage 2023: €16.500

Projectnaam: Slingerapen (Peru)

Pijler: Natuurbescherming

Bijdrage 2023: €4.000

Kroonsifaka (Madagaskar)

Blauwoogmaki AEECL (Madagaskar)

Gibbon Anoulak (Laos)

Orang-oetan HUTAN (Maleisisch Borneo)

Orang-oetan BNF (Indonesisch Borneo)

My Rainforest My World (Madagaskar) Seeds of Hope (Madagaskar)

ORANG-OETAN BNF (INDONESISCH BORNEO)

BNF bouwt dammen om water in de bossen vast te houden, wat het risico op brand door droogte vermindert. Hiermee wordt het leefgebied van de orang-oetan beschermd.

Draag je het ANF een warm hart toe?

ANF heeft al veel bereikt en heeft een aantal projecten lopen waardoor de wereld weer een stukje mooier wordt. Natuurbehoud en duurzaamheid zijn belangrijker en actueler dan ooit én vormen onze missie.

Bijdragen aan het ANF kan op de volgende manieren:

• Doneer eenmalig via onderstaande QR-code, via NL06TRIO0197986145 t.n.v. Apenheul Natuurbehoudfonds of via apenheul.nl/steun-anf.

• Boek bij je bezoek aan Apenheul een rondleiding door een educatieve gids

• Koop een ANF-sleutelhanger bij de horeca of souvenirshop in het park of een button bij onze gidsen.

• Doe mee aan yoga bij de orang-oetans!

Nieuw

in 2023:

Adopteer een aap

ringstaartmaki maud

orang-oetan Sandy

Afgelopen jaar lanceerden wij een nieuw initiatief om donateurs te werven. Met het adoptieprogramma ‘Adopteer een aap’ kunnen zowel particulieren als bedrijven een van de zes geselecteerde apen van ons park symbolisch adopteren. De inkomsten uit de adopties gebruiken wij om koploper te blijven op het gebied van natuurbeleving in het park en het welzijn van onze dieren. Fondsenwerver Marye Berghuis-Wentzel vertelt over dit bijzondere initiatief.

”We zochten naar nieuwe mogelijkheden voor financiële steun. Wat niet iedereen weet, is dat Apenheul een stichting is. Omdat wij geen structurele subsidies ontvangen, maar natuurlijk wel continu willen blijven investeren, is steun erg belangrijk. Stichting

Apenheul staat voor veel meer dan een leuk dagje uit. Een bezoek draagt bij aan het behoud van natuur en diersoorten overal ter wereld. Want daarin investeren we een deel van onze inkomsten, tijd en kennis. Met een adoptie kan iedereen Stichting

Apenheul steunen in het uitdragen van haar missie: het stimuleren van liefde voor dieren en natuur”, licht Marye de aanleiding voor Adopteer een aap toe. ”Wij gebruiken deze inkomsten voor bijvoorbeeld natuureducatie, wetenschappelijk (gedrags)onderzoek, het realiseren van duurzame dierverblijven en het ontwikkelen van nieuwe leefgebieden voor de apen in het park.”

De steun reikt zelfs verder dan de grenzen van het apenpark: ”Een deel van de inkomsten van Stichting Apenheul gaat naar het Apenheul Natuurbehoudfonds. Hiermee zetten wij ons wereldwijd in voor de bescherming van primaten in het wild en hun leefgebieden.”

Voor verschillende bedragen kun je zilverrug Banjoko, gorillajong Kiango, orang-oetan Sandy, ringstaartmaki Maud, doodshoofdaap Fikkie of bonobo Kumbuka symbolisch adopteren.

gorilla Kiango bonobo Kumbuka

In ruil voor de steun ontvangt de adoptant een persoonlijk certificaat als bewijs van adoptie. Daarnaast houdt het park adoptanten op de hoogte van nieuws over de geadopteerde apen.

Wat dit donateursprogramma bijzonder maakt? ”Met jouw steun draag je direct bij aan de dieren in ons park en in het wild. En hoe leuk is het dat je de door jou geadopteerde aap in ons park kunt bezoeken? Dat maakt deze vorm van doneren heel tastbaar,” aldus Marye.

Nekst IT eerste zakelijke adoptant Niet alleen particulieren, maar ook bedrijven kunnen een aap adopteren om hun maatschappelijke betrokkenheid te tonen. De eerste zakelijke adoptant is gevonden in IT-bedrijf Nekst IT dat, heel toepasselijk, de slimme en technische orang-oetan Sandy heeft geadopteerd!

”Deze adoptie is een perfecte match tussen ons bedrijf dat uitblinkt in testing excellence en een nieuwsgierige aap die graag haar intelligentie inzet voor vooruitgang”, aldus AnneMarie Pieterse van Nekst IT over de keuze voor de slimme Sandy.

”Wij zetten ons met hart en ziel in voor onze missie: dagelijks Testing Excellence leveren om daarmee de

doodshoofdaap Fikkie

Op welke aap lijk jij?

Ben je benieuwd welke van de adoptieapen het best bij jou past? Doe de test op apentest.nl en zie op welke van deze vijf apensoorten jij het meest lijkt!

kwaliteit van software en IT-oplossingen te verhogen. Stichting Apenheul is al net zo gepassioneerd bezig met haar missie: natuurbehoud, -educatie en behoud van diersoorten. En daar willen wij bij Nekst IT graag ons steentje aan bijdragen!”, onderbouwt AnneMarie de keuze om Stichting Apenheul te steunen.

Na de eerste zakelijke adoptie door Nekst IT heeft hijs- en transportbedrijf Albert van de Scheur de volgende primeur te pakken: dit 4e-generatie familiebedrijf uit Apeldoorn adopteerde als eerste de imposante nieuwe gorillaleider Banjoko! In 2024 viert Albert van de Scheur haar 90-jarig

jubileum en in dit bijzondere jaar doen ze graag iets extra’s om Apenheul te steunen. Bedankt!

Meer informatie

Wil je zelf of als bedrijf ook jouw maatschappelijke betrokkenheid laten zien en Stichting Apenheul steunen? Adopteer dan ook een aap! Stichting Apenheul is aangemerkt als ANBI, waarvoor onder bepaalde voorwaarden belastingvoordelen gelden. Kijk voor meer informatie over Adopteer een aap op apenheul.nl/adoptie

Gorilla Banjoko

“

Verkopen bananen?” jullie ook

Geen vraag te gek voor onze vrijwillige gidsen

Vrijwilligers zijn voor Apenheul onmisbaar! Onze educatieve gidsen, en dat zijn er wel meer dan 80, zijn speciaal opgeleid om jong en oud meer te leren over apen en de natuur. Ze vertellen de leukste weetjes: waarom sommige apen zo goed kunnen klimmen, wat ze eten, hoe ze communiceren...en waarin ze op ons lijken of juist niet! Gidsen Hetty en Paul vertellen over deze bijzondere vrijwilligersfunctie.

Gids ben je niet zomaar. Hiervoor moet je een heuse opleiding doorlopen. Best een pittige, laat Hetty weten. ”Maar wel heel interessant en superleuk!” Sinds juli 2022 is ze na een opleiding van vier maanden, verspreid over twee jaar, officieel gids. Paul werkt sinds 2020 als gids.

Terwijl Hetty er al jarenlang van droomde gids te zijn in Apenheul, zodra ze hier meer tijd voor zou hebben, was het een oproep op Facebook die Paul aanspoorde te reageren. Een goede zet, zo zegt hij: ”Ik voel me echt thuis. De sfeer met de andere gidsen is heel plezierig. En ook het contact met de medewerkers van Apenheul is heel laagdrempelig. Een soort familiegevoel.” Hetty beaamt dit: ”Ik voel me best trots om gids te zijn bij Apenheul. We werken met een grote groep vrijwillige gidsen die allemaal hart hebben voor dit mooie park. En we doen het echt samen; we maken er voor de bezoekers een zo mooi mogelijk moment van.”

Wat is je favoriete apensoort?

Hetty: Voor mij de mensapen. Ik vind het prachtig om hun gedrag te bekijken, zo herkenbaar! Maar ik moet bekennen dat ik de andere apensoorten ook steeds meer ga waarderen, nu ik er meer van af weet.

Paul: Kroonsifaka’s zijn mijn favoriet, want ze zijn zo relaxed. Ze verplaatsen zich met van die mooie, grote sprongen. Bij een straaltje zon gaan ze lekker met armen en benen wijd van de zon genieten, heerlijk zen. En ze hebben zo’n leuke snuit!

Toevallig hebben beide gidsen een achtergrond als docent. Kennis overbrengen is aan hen dus wel besteed. Paul: ”Ik heb jaren in het voorgezet onderwijs gewerkt, onder andere als biologiedocent. Ook ben ik monumentengids in Zutphen. Ik beleef er plezier aan om mensen dingen uit te leggen en te laten ervaren.” Iets waar hij als gids in Apenheul zijn hart aan kan ophalen. Ook Hetty is deze functie op haar lijf geschreven: ”Het contact met ouders en kinderen heb ik altijd een heel waardevolle toevoeging gevonden van mijn werk als leerkracht, naast het lesgeven. Als gids vind ik de interactie met mensen, of het nu kinderen, zakenmensen of andere bezoekers zijn, heel leuk.

Het werk als gids is bovendien erg afwisselend. Zo sta je voor een klas, doe je mee met vakantieactiviteiten en zo leid je een groep volwassenen of kinderen rond.”

Naast het delen van alle apenweetjes, de missie van Stichting Apenheul en het Apenheul Natuurbehoudfonds (ANF), krijg je als gids natuurlijk veel vragen van bezoekers. Soms zitten daar ook bijzondere tussen: ”Net voorbij de ingang vroeg een bezoeker of we ook bananen verkopen, die hij vervolgens aan de apen kon voeren. Hij vroeg het heel serieus. Ik weet nog steeds niet of hij het meende”, blikt Paul terug.

De interactie met mensen, het delen van kennis én de bijzondere ‘werkplek’ maken Apenheul een wel heel speciale plek om gids te zijn. Waar Hetty van geniet? ”Dat je de loslopende apen van dichtbij kunt observeren én in een prachtige groene omgeving bent.” Tel daar de belangrijke missie van Apenheul bij op en je begrijpt waarom ze het zo waardevol vindt als gids in Apenheul te werken. Paul sluit zich daar helemaal bij aan. Ook tijdens de wintersluiting komt hij graag naar het park. ”Ik vind het heerlijk om in mijn eentje door het park te lopen en stil te staan bij al het moois om mij heen. Echt genieten!”

Welk bijzonder Apenheulmoment heb je meegemaakt?

Hetty: Twee vriendinnen uit groep 8 hadden beiden voor een euro een button gekocht voor het ANF. Ze luisterden vol bewondering en interesse naar het verhaal over Madagaskar. Nadat ze later een knuffel in de shop hadden gekocht, kwamen ze terug. Ze hadden nog 18 cent over en wilden dit ook aan het goede doel geven.

Paul: Ik fietste op een zaterdagochtend met een huurfiets van het station naar Apenheul voor de gidsencursus. Ik vond dat die fiets een vreemd geluid maakte en het geluid werd steeds luider naarmate ik Apenheul naderde. Het waren dus de zingende gibbons…

Van apen kun je veel leren!

Zo maak je jouw evenement extra bijzonder

Wat een evenement in Apenheul zo bijzonder maakt, naast onze unieke congres- en vergaderlocaties midden in de natuur, zijn natuurlijk de honderden apen op loopafstand. Daarvan kun je enorm veel leren! Daarom hebben onze Apenheul-experts de leukste en interessantste nieuwe lezingen voorbereid. Leerzaam en luchtig en natuurlijk met apen als inspiratiebron! Met meer dan 50 jaar ervaring met primaten beschikken deze experts over oneindig veel kennis die zij maar wat graag delen. Een aantal lezingen lichten we hieronder uit.

Hoe apen omgaan met stress; een lezing over balans en welzijn

Door Lisette van den Berg, coördinator Onderzoek en Dierenwelzijn

Bij het woord ‘stress’ denken we vaak direct aan iets negatiefs, zoals een hoge werkdruk, deadlines of angst. Maar wist je dat stress ook voordelen met zich mee kan brengen? Hoe gaan apen om met stress en wat doet dit met hun welzijn? En wat kunnen wij hiervan leren?

De apenrots: Wat kunnen we leren van onze harige neven op het gebied van gedrag en leiderschap

Door Thomas Bionda, bioloog en zoölogisch manager Waarom zijn apen zo populair en wat maakt ze zo leuk om naar te kijken? Wat zijn onze overeenkomsten en waar zitten de verschillen? Thomas Bionda deelt herkenbare voorbeelden van het gedrag van mensen en dieren en wat we daarvan kunnen leren. Neem bijvoorbeeld gorilla’s: is een zilverrug als leider van de groep eigenlijk wel een goede leidinggevende?

Een aap eet bananen! Of toch niet?

Door Anouk Fens, voedingskundige Hoe weten we eigenlijk wat en hoeveel een aap moet eten? Komen welvaartsziekten ook voor bij apen? Welke lessen vanuit de voeding kunnen

we leren van apen in het wild voor onze eigen gezondheid? Anouk Fens neemt je mee achter de schermen van de diervoedingskeuken.

Moederzorg bij apen

Aan de hand van voorbeelden en video’s neemt Warner je mee in dit thema. Wat gebeurt er als een apenbaby niet wordt geaccepteerd en wat zijn daar mogelijke oorzaken van? Hoe gaan we om met onervaren moeders? Krijgen babyapen ook de fles?

Een leuk dagje uit én een groene missie: (hoe) gaat dat samen?

Door Roel Welsing, directeur Stichting Apenheul

Met een missie gericht op het stimuleren van de liefde voor dieren en natuur werken wij iedere dag aan een betere wereld. Maar hoe combineer je als stichting deze maatschappelijke missie met een commerciële activiteit? Hoe breng je deze belangrijke boodschap over op bezoekers die een gezellig dagje uit zijn? Directeur Roel Welsing vertelt in deze lezing hoe Apenheul dit aanpakt en wat jouw organisatie daarvan kan leren.

Kanker bij apen

Door Marloes van Elderen, dierenarts Welke typen kanker komen het meest voor bij apen, hoe wordt dit gediagnosticeerd en behandeld en wat zijn de uitdagingen? Hoe gaat een behandeling eraan toe vergeleken met de humane geneeskunde en waar lopen Marloes en de dierverzorgers tegenaan? Ze werken immers met wilde dieren!

Ons hele park voor jou en je

gasten: Apenheul Exclusief!

Afgelopen jaar vierden de medewerkers van ICT Group met hun familie hun 45-jarig jubileum met een heerlijke ochtend tussen de apen! Ons park was exclusief verhuurd aan dit bedrijf. Met een volledig programma op maat en prachtig weer was het een geslaagd event.

Marcella van Dijk van ICT Group:

”Wij hebben met 1300 personen onze Family Day gehouden in Apenheul. Tot 14:00 uur hadden wij het park exclusief voor onze medewerkers en hun familie; wat een luxe! Iedereen heeft ontzettend genoten van de sfeer in het park, hoe mooi alles opgezet is, de voederpresentaties, het enthousiasme van de gidsen; het was een zeer geslaagde dag!

Daarnaast wil ik de organisatie bedanken, want alles was zeer goed geregeld. Iedereen werd uitgebreid ontvangen met koffie en lekkers, er was animatie voor de kleintjes, diverse foodtrucks, een goodiebag met een knuffel… kortom, we hadden het gevoel dat wij heel speciaal waren!”

Wil je een evenement in Apenheul organiseren en een lezing van een Apenheul-expert toevoegen aan je programma? Of wil je net als ICT Group Apenheul exclusief afhuren? Neem vrijblijvend contact op met Monique, Ramona of Talitha van afdeling Congressen & Evenementen via T 055 - 357 57 00 of evenementen@apenheul.nl.

Bekijk nog meer lezingen op: apenheul-evenementen.nl onder het menu Activiteiten.

“Het draait om samenzijn en verbinding”

Samen op avontuur tussen de apen is natuurlijk leuk en spannend, maar het wordt pas echt interessant als je er ook nog iets van opsteekt! Hoe zorg je voor een goede beleving, met vernieuwende en verrassende elementen tijdens het bezoek? Zonder daarbij de authenticiteit van ons prachtige natuurpark en oog voor duurzaamheid te verliezen? We spraken met Susan Fledderus, manager Beleving, over het bewaken van deze balans.

Het fijne aan Apenheul is dat het zo’n groen en ruim park is, waardoor kinderen niet snel overprikkeld raken. Hieraan willen wij niet teveel toevoegen; we moeten zorgen voor de juiste balans waarbij natuurbeleving, spelen en leren op een natuurlijke manier in elkaar overvloeien. En vooral veel focussen op samen de apen zoeken, daar bewust naar kijken en echt ervaren hoe mooi de natuur is.”

Samen speuren naar de apen

Een van de elementen die hier goed bij helpt, is de apenspeurkaart; al een paar jaar een groot succes! Hier staat een aantal speelse na-aap opdrachten langs de route op, maar het gaat vooral om het spotten van alle 34 apensoorten in ons park. Een leuke bezigheid voor het hele gezin! Ondertussen is ook een speurtas verkrijgbaar met een loep en geheimcodetaal om borden in het park te ontcijferen. Door een tas om hun schouders te hangen, begint de ‘expeditie’ al bij de entree van het park. De kinderen voelen zich dan een echte expeditieleider en nemen

hun taak ook uiterst serieus, aldus Susan. ”Ik geniet ervan als kinderen samen met hun ouders op zoek zijn naar de apen. Gezellig samen iets leuks doen, dat is toch waarom je een dagje uit gaat?”

Kiezen voor duurzaamheid

Over de afgelopen jaren zijn verschillende gebieden in Apenheul aangepakt, zoals bij de orang-oetans, ‘gorillawereld’ bij de gorilla’s en de speeltuin bij restaurant De Apegaap. Bij elk van de gebieden vroeg Susan zich af wat hier op het gebied van beleving aan kon worden toegevoegd of verbeterd. Samenwerken met andere afdelingen, zoals Educatie, Vormgeving, Technische Dienst en Dierverzorging is hierbij essentieel. ”Samen wordt het beter.” Susan heeft, samen met een aantal creatieve collega’s, heel veel ideeën. ”Maar in de uitvoering is het wel eens een puzzel. Je kunt je voorstellen dat elementen in ons park intensief gebruikt worden, vooral in het hoogseizoen. Het moet er mooi uit zien, goed en makkelijk

te bedienen zijn én niet snel kapot gaan.” Daarnaast is duurzaamheid erg belangrijk. Hierin heeft de parkmanager, die hier al veel mee bezig was, haar enorm gemotiveerd, vertelt Susan. ”Zo hebben we inmiddels de speurtas van hoge kwaliteit biokatoen laten maken. Deze wordt na een parkbezoek vaak nog gebruikt als gymtas voor school. Duurzame keuzes overwegen we altijd, ook als het ten koste gaat van de marge. We vinden het altijd een leuke uitdaging duurzame oplossingen te vinden die betaalbaar zijn; als stichting is het natuurlijk extra belangrijk ons budget goed te besteden. Gelukkig denken mijn collega’s van vormgeving en de technische dienst graag mee in maatwerk oplossingen.”

Elk bezoek iets te beleven

Nu Apenheul de laatste jaren enorm is gegroeid in kindbeleving, en Susan inmiddels met veel afdelingen samenwerkt aan dit thema, kijkt Susan ook verder. Zo zijn in 2022 verschillende bijzondere activiteiten opgestart, zoals yoga bij de orang-oetans, een ochtend -

wandeling in alle rust of ontbijten in het park voor openingstijd. ”Het park is zo ontzettend mooi. Dat willen we bezoekers graag op een exclusieve en bijzondere manier laten ervaren. Hierbij richten we ons dus ook op andere doelgroepen dan gezinnen met jonge kinderen. Maar natuurlijk bieden we ook leuke activiteiten voor de kids, zoals onze na-aap-theatershows in de vakanties of het helpen van onze dierverzorgers met voer klaarmaken voor de apen. Zo proberen we voor verschillende doelgroepen toch altijd weer wat nieuws aan te bieden, om ook herhaalbezoeken interessant te houden.”

Nieuwe ideeën voor de toekomst

In de toekomst zou Susan met haar collega’s graag werken aan meer interactieve bebording met minder tekst en meer zintuigelijke ervaring. Zo komt de educatieve boodschap op een leuke manier nog beter over. ”Maar zonder dat dit ten koste gaat van de natuurbeleving. Weer een leuke uitdaging!”

Dierverzorger: van jongensdroom tot droombaan

Dierverzorger: wie wilde dat vroeger niet worden? Roan de Boer in ieder geval wel! Ondanks dat dit zijn jongensdroom was, koos hij op de middelbare school voor een andere richting: sport, met als doel het onderwijs in te gaan. Gelukkig voor Apenheul besloot hij uiteindelijk toch anders. Inmiddels werkt deze gepassioneerde dierverzorger alweer bijna tien jaar in ons park.

”Nadat ik was geslaagd voor mijn middelbare school zou ik eigenlijk starten met de opleiding tot sportdocent. Toch besloot ik alsnog mijn jongensdroom achterna te gaan. In plaats van te beginnen op het HBO, startte ik de MBO-opleiding Dierverzorging in Barneveld! Het voelde gelijk goed; de juiste keuze.”

Tijdens zijn studie liep Roan stage bij verschillende dierentuinen. Na zijn studie kon hij aan de slag als weekendmedewerker in een dierentuin. En toen hij even later een vacature bij Apenheul zag, solliciteerde hij direct. ”De natuurlijke wijze waarop we apen houden en de losloopgebieden zijn zo uniek. En omdat we bijna alleen maar primaten hebben, zijn we echt expert op dat gebied. Hierdoor kun je veel kennis opdoen. Die verdieping vind ik leuk”, onderbouwt Roan de keuze voor deze baan. Hij werkt met de bonobo’s, de halfapen in het Madagaskargebied en de wolapen.

Fysieke én mentale uitdaging

Het is dus niet alleen het fysieke werk, maar ook de mentale uitdaging wat zijn werk als dierverzorger zo leuk maakt. Zo is het belangrijk dat je weet hoe de sociale groepen in elkaar zitten. Bijvoorbeeld bij ringstaartmaki’s, die in tegenstelling tot andere soorten halfapen in wat grotere groepen leven. Ken je de onderlinge familiebanden binnen een groep? Dan kan dat helpen in je werk als dierverzorger omdat je de rangorde beter begrijpt. Dat is bijvoorbeeld handig bij introducties van nieuwe dieren. Maar ook in het dagelijkse werk is zulk inzicht makkelijk, vertelt Roan: ”De bonobo’s houden we in twee groepen die van samenstelling wisselen. Dit past bij het natuurlijke gedrag van de dieren. Soms resulteert dit in een ‘makkelijke’ groep en soms in een wat lastigere. Hoe zorg je er dan voor dat beide groepen op tijd naar buiten gaan en ook weer netjes naar binnen komen? Hierbij helpt het als je kennis van de groepssamenstelling en individuen hebt, zodat je ze hierin beter kunt begeleiden.

Al zegt dat nog niet altijd alles; je kunt nog zo’n mooi plan hebben, maar uiteindelijk blijven het dieren. Je kunt niet alles voorspellen.”

Kennis delen met bezoekers

Ondanks dat hij geen sportdocent is geworden, houdt Roan zich toch bezig met het overdragen van kennis. Op bezoekers, in dit geval. ”Wanneer je in een losloopgebied toezicht houdt, hoort contact met bezoekers daar natuurlijk ook bij. Geregeld word ik aangesproken door bezoekers die een vraag hebben. Ik vind kennisoverdracht niet alleen belangrijk, maar ik vind het ook leuk om mijn kennis te delen. Daar maak ik graag tijd voor.”

Losloopgebieden: Roans favoriet!

Niet alleen de bezoekers, ook Roan zelf geniet na bijna tien jaar nog steeds van ons park. ”In de losloopgebieden, buiten in het bos tussen de apen, dat vind ik het allermooist. Elk gebied is mooi op zijn eigen manier. Je ziet de seizoenen wisselen; in de herfst kleurt alles oranje en zijn de apen druk met eikels zoeken, in het voorjaar eten ze de jonge knopjes en eerste blaadjes.”

”Kennis delen: Daar maak ik graag tijd voor.”

Wereldwijde natuurbescherming

Hij hoopt dan ook dat de bezoekers stilstaan bij hoe mooi het hier is, zien hoe de apen onderdeel zijn van de natuur in ons park en zich afvragen hoe de apen in hun oorspronkelijke leefgebied leven. Want dat het op veel plekken op de wereld niet goed gaat met de natuur, gaat Roan aan het hart. ”Die boodschap probeer ik ook altijd te verwerken in mijn voederpresentaties en individuele gesprekken met bezoekers. Wij moeten ons realiseren hoe het eraan toe gaat in de wereld. Denk aan Madagaskar, de tropen van Afrika, Zuid-Amerika en Indonesië. We kunnen nu niet opeens alles oplossen, maar het begint met besef. Je loopt hier in het prachtige bos, je ziet de apen en ontdekt hoeveel apen en mensen op elkaar lijken; ook wíj zijn onderdeel van de natuur. Als mensen zich dat realiseren, zijn ze hopelijk ook gemotiveerd hun steentje bij te dragen aan het beschermen van de natuur.”

Help de natuur

Wil je bijdragen aan de natuur maar weet je niet hoe? Je kunt helpen de apen in het wild te beschermen met een (eenmalige) donatie aan het Apenheul Natuurbehoudfonds. Of kijk wat je zelf kunt doen, dicht bij huis. Bijvoorbeeld in je tuin! Haal er wat tegels uit, maak een insectenmuur, verwijder exotische planten en laat inheemse soorten hun gang gaan, zaai een bijenmengsel, zorg voor een egelpoortje in de schutting en ruim rommelhoekjes niet op. Je staat versteld welke insecten, vogels en andere dieren allemaal dankbaar in je tuin verschijnen! Zo helpt iedereen op zijn eigen manier.

apenweetjes

1. Gorilla’s slaan helemaal niet met gebalde vuisten op hun borst. Ze vormen hun handen tot kommetjes en maken dan de borstroffel.

2. Ringstaartmakimannetjes houden stinkgevechten met elkaar. Wie het hardst stinkt, krijgt de mooiste vrouwtjes.

3. Brulapen kunnen héél hard brullen. Het geluid is tot 5 kilometer verderop nog te horen.

4. De meeste apen hebben een vingerafdruk. Net als bij mensen is deze uniek.

leuk om apen

Een skelet van een gorilla ziet er net wat anders uit dan dat van een mens. Weet jij hoe alles heet? Trek een lijntje van het lichaamsdeel naar de juiste naam in de vakjes. Succes!

8

4

9

6

te doen heul

1. Gooi twee keer met een dobbelsteen

2. Tel de cijfers op 3. Kruis het cijfer aan op het bingovel

4. De eerste met een rij vol wint!

woordslang

Hoeveel dieren kennen jullie? Gebruik de laatste letter van een woord als eerste letter voor een nieuw woord.

Bijvoorbeeld:

Welke staart is van wie?

Rode titi’s draaien hun staarten in elkaar als ze gaan slapen. Welke staart is

Wist je dat..? Bij titi’s zorgt de vader voor de kinderen. Alleen als de baby wil drinken wordt hij naar zijn moeder gebracht.

Vul hier je antwoord in

Adopteer een aap

of steun Stichting Apenheul op een andere manier

Kijk op apenheul.nl/steun-ons hoe je kunt helpen!