Η εξέγερση είναι όμορφη και εξαφανίζει τον φόβο

η εξέγερση είναι όμορφη

και εξαφανίζει

τον φόβο

μπροσούρα σε σχέση με την εξέγερση στη Χιλή

η εξέγερση είναι όμορφη και εξαφανίζει τον φόβο

Δεκέμβριος 2019

και σύντροφοι/ισσες

Η μπροσούρα Η εξέγερση είναι όμορφη και εξαφανίζει τον φόβο τυπώθηκε τον μήνα Δεκέμβριο του έτους 2019, σε 500 αντίτυπα από την εφημερίδα δρόμου Άπατρις και συντρόφους/συντρόφισσες. Το κύριο σώμα της μπροσούρας αποτελείται από την απομαγνητοφώνηση της εκδήλωσης - συζήτησης για την εξέγερση στη Χιλή, και κάποια στοιχεία του προφορικού λόγου κρατήθηκαν ως έχουν για λόγους ροής. Ελπίζουμε αυτή η επιλογή μας να μην κουράσει τους/τις αναγνώστες/τριες. Διανέμεται με ελεύθερη συνεισφορά, με σκοπό κομμάτι των εσόδων να σταλεί στους/τις συντρόφους/ισσες εκεί. Το ηχογραφημένο αρχείο της εκδήλωσης - συζήτησης μπορείτε να το βρείτε στο παρακάτω λινκ: apatris.info/ichitiko-tis-ekdilosis-syzitisis-gia-t Η δημοσιευμένη εκδήλωση - συζήτηση σε αυτό το λινκ: apatris.info/ekdilosi-syzitisi-gia-tin-exegersi-st εφημερίδα δρόμου Άπατρις | apatris@espiv.net | apatris.info

Περιεχόμενα Εισαγωγή

5

Απομαγνητοφώνηση εκδήλωσης - συζήτησης για την εξέγερση στη Χιλή

7

Χρονολόγιο

27

Εισαγωγή για την έκδοση Αφορμή για την έκδοση της μπροσούρας αυτής στάθηκε η εξέγερση στη Χιλή. Η μπροσούρα περιέχει την απομαγνητοφώνηση της εκδήλωσης – συζήτησης για την εξέγερση στη Χιλή – με τη συμμετοχή συντρόφου από εκεί, που διοργανώθηκε από την εφημερίδα δρόμου Άπατρις και συντρόφους/συντρόφισσες στην Αθήνα, στις 7 Νοέμβρη 2019. Οι εξεγέρσεις που σπείρονται στα μήκη και πλάτη του πλανήτη κρατούν αναμμένη τη φλόγα της αντίστασης και ενίοτε τη φουντώνουν. Υπάρχει μία σειρά εξεγέρσεων στον πλανήτη, από την Ελλάδα τον Δεκέμβρη του 2008, την αραβική άνοιξη το 2011, τις πλατείες ενάντια στα μέτρα λιτότητας κυρίως σε Ελλάδα και Ισπανία το 2010-2012, η εξέγερση που ξεκίνησε από το πάρκο Γκεζί στην Ιστάνμπουλ και εξαπλώθηκε στην Τουρκία το 2013, τα κίτρινα γιλέκα που καίνε ακόμη και τώρα στη Γαλλία, μέχρι τις γενικευμένες συγκρούσεις στο Χονγκ-Κονγκ, το Εκουαδόρ, τον Λίβανο, την Αϊτή. Όλα αυτά τα σημεία ταραχών, επιχειρούν να επικοινωνήσουν και να συνδεθούν ενάντια στα καθεστώτα, ενάντια στην καταστολή και τον έλεγχο. Τι έμαθε η χιλιανή νεολαία από την εξέγερση του Δεκέμβρη; Τι αποκόμισαν τα κίτρινα γιλέκα από τις πλατείες του 2010-2012; Τι σχέση είχε η αραβική άνοιξη με την εξέγερση του πάρκου Γκεζί; Τι μαθαίνουμε εμείς τώρα από την εξέγερση στη Χιλή; Πως συνδεόμαστε εμείς με αυτή; Για τα παραπάνω ερωτήματα θεωρούμε ότι είναι σημαντική η κυκλοφορία της πληροφορίας και των αγώνων, ακόμη και εάν στην πραγματικότητα πραγματώνονται χιλιόμετρα μακριά. Κάτι που μπορούμε να πούμε με σιγουριά είναι ότι οι εξεγέρσεις φωτίζουν τους αγώνες μας, δημιουργούν νέα δεδομένα, μας δίνουν αυτοπεποίθηση της τάξης, μας δίνουν δύναμη να συνεχίσουμε. Ειδικότερα τώρα, όταν ένα τέτοιο γεγονός πραγματοποιείται στη Χιλή, μας γεννούνται όμορφα συναισθήματα και διάθεση για τις επερχόμενες ταραχές εδώ! Η Χιλή παρόλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, ακολουθεί την τυπική ιστορική διαδρομή μίας οποιασδήποτε χώρας της Λατινικής Αμε-

6

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ρικής. Αποικιοκρατία, αφανισμός ιθαγενών, οι οποίοι μάχονται μέχρι και σήμερα, απομύζηση φυσικού πλούτου, καταστροφή του περιβάλλοντος για την ευημερία της τοπικής ολιγαρχίας και της δύσης. Όλα αυτά συμπυκνώνονται σε μία χώρα που βυθίστηκε στο χάος της φιλευθεροποίησης μετά από μία σοσιαλδημοκρατική διαχείρισή του Αλιέντε. Έτσι, στη χώρα που επί 30 χρόνια και με καθεστώς ακραίας καταστολής δοκιμάστηκαν όλα τα φιλελεύθερα πλάνα, και με την ταξική ανισότητα να είναι στο ζενίθ, ξεσπά μία εξέγερση, η οποία «κερδίζει» το αίτημά της για απόσυρση της αύξησης των τιμών του εισιτηρίου στα ΜΜΜ, αλλά παρόλα αυτά συνεχίζει ακάθεκτη να συγκρούεται και να διεκδικεί εν τέλει τα πάντα. Επιχειρεί να κερδίσει τα πάντα με βαρύ κόστος, με στυγνές δολοφονίες, με τραυματισμούς, με συλλήψεις και με απώλειες. Μα μέσα σε όλο αυτό υπάρχουν νίκες, πραγματώνονται συγκρούσεις, δημιουργούνται νέες σχέσεις οι οποίες δομούνται μέσα στην εξέγερση. Γιατί, όπως είπε και ο χιλιανός σύντροφος, η εξέγερση είναι όμορφη και εξαφανίζει τον φόβο. Δεκέμβριος 2019

Απομαγνητοφώνηση της εκδήλωσης - συζήτησης για την εξέγερση στη Χιλή Ευχαριστώ πάρα πολύ για την πρόσκληση. Είναι πολύ σημαντική για τη Χιλή η διεθνής διάσταση και η επικοινωνία, ενώ παράλληλα υπήρχαν πάντα επαφές μεταξύ Ελλάδας και Χιλής. Θα ξεκινήσω με το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο ξεκίνησε αυτή η εξέγερση, η οποία ακόμη συνεχίζεται στους δρόμους της Χιλής. Στη Χιλή υπήρχε ένα πολύ δυνατό αναρχικό κίνημα, εργατικό κυρίως, από το 1900. Αυτό το κίνημα τελείωσε -περιορίστηκε- γύρω στο 1940. Το κίνημα αυτό «κατεστάλη», κυρίως, από τις μαρξιστικές οργανώσεις του πιο δογματικού μαρξισμού. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εξηγείται και η εκλογική νίκη του Σαλβαντόρ Αλιέντε, το 1971, τον οποίο θα χαρακτήριζα ως σοσιαλιστή-μαρξιστή. Για να ξεκαθαρίσουμε κάποιους μύθους που ίσως υπάρχουν, εκείνη την εποχή το αναρχικό κίνημα ήταν σχεδόν ανύπαρκτο, την εποχή της εκλογής του Αλιέντε και της κυριαρχίας του κόμματός του, της Λαϊκής Ενότητας. Δύο χρόνια αργότερα, το 1973, γίνεται ένα πραξικόπημα με επικεφαλής τον Αουγκούστο Πινοσέτ, έναν στρατιωτικό, το οποίο διαρκεί 13 χρόνια, η οποία είναι μία από τις μακροβιότερες δικτατορίες στη Λατινική Αμερική. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας δεν υπήρξε αντίσταση από το αναρχικό κίνημα. Κατά βάση η αντίσταση ήταν από μαρξιστές/λενινιστές ή από πιο λαϊκές βάσεις. Η δικτατορία αυτή δεν έληξε μέσα από μία βίαιη εξέγερση ή βίαια γεγονότα. Έληξε με πολιτικές συμφωνίες ανάμεσα στα κόμματα, και υπήρξε μία μετάβαση σε αντιπροσωπευτική αστική δημοκρατία. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, γεννιούνται κάποιες αναρχικές ομάδες κυρίως τη δεκαετία του 1990 και αρχές του 2000. Αυτό είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο ξεσπά αυτή η εξέγερση, με μία μετάβαση στη δημοκρατία μέσα από πολιτικές συμφωνίες, και με ένα αναρχικό κίνημα που άρχισε προσφάτως να ξαναγεννιέται.

8

ΕΚΔΗΛΩΣΗ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΣΤΗ ΧΙΛΗ

Οι δημόσιες μεταφορές, τα ΜΜΜ, είναι ένας κεντρικός άξονας αγώνα στη Χιλή, ιδίως από τη στιγμή που εκμοντερνίστηκαν, και μέσα από αυτή τη διαδικασία αυξήθηκε και η τιμή του εισιτηρίου. Εδώ και χρόνια διάφορες αναρχικές ομάδες και περιφερειακές ομάδες της αναρχίας έχουν λόγο ενάντια στην πληρωμή των εισιτηρίων, προτάσσουν το να μην χτυπάμε εισιτήρια, και κάπως πιο αγωνιστικές μορφές γύρω από αυτό. Ταυτόχρονα, τα τελευταία χρόνια, υπάρχει ένα πολύ δυναμικό κομμάτι μαθητών γυμνασίου και λυκείου που είναι δυνατοί και με παρουσία στον δρόμο. Αυτή η σύμπλευση είναι που έδωσε την πρώτη σπίθα για την εξέγερση.

Tο όλο πράγμα ξεκίνησε με μαζικές αρνήσεις πληρωμών εισιτηρίων από μαθητές. Οι μαθητές αυτοί, στην πλειοψηφία τους, δεν ανήκουν στον αναρχικό χώρο, είναι αυτό που λέμε περιφέρεια ή φιλικά προσκείμενοι, και σίγουρα πολιτικοποιημένοι. Αυτές οι μαζικές αρνήσεις πληρωμών γέννησαν μία συγκρουσιακή δυναμική η οποία είναι αρκετά ενδιαφέρουσα. Πρώτον, γινόταν σε μία βάση αλληλεγγύης. Δηλαδή, ο κόσμος ο οποίος πέρναγε άφηνε τα τουρνικέ ανοιχτά, ώστε να περάσουν και οι επόμενοι, κι ας μην συμμετείχαν στις δράσεις. Από την άλλη δημιουργούσε ένα αίσθημα συμπάθειας στον κόσμο, κυρίως λόγω του ότι πρόκειται για κινήσεις κοινωνικής ανυπακοής χωρίς την άμεση χρήση βίας. Έχει σημασία να τονίσουμε ότι εδώ και δύο χρόνια μαθητές και μαθήτριες αναρχικοί και αναρχικές φέρουν εις πέρας συγκρούσεις αρκετά δυναμικές με την αστυνομία γύρω από τα λύκειά τους και σε χώρους που δραστηριοποιούνται, με κοκτέιλ μολότωφ και άλλα. Αυτή η πρακτική της πολιτικής ανυπακοής επέτρεψε να μπει στον αγώνα και άλλος κόσμος, απλοί επιβάτες των μέσων, άλλης ηλικίας κτλ. Σταδιακά, και κυρίως λόγω της παρουσίας αστυνομικών μέσα στους σταθμούς, αρχίζει και οξύνεται και το επίπεδο έντασης της βίας. Σαμποτάζ στα ακυρωτικά μηχανήματα, τα τουρνικέ κτλ. Στις 18 Οκτωβρίου, φτάνει στο απώγειο αυτή η ένταση, και ξεκινάει η εξέγερση με συγκρούσεις με τις αστυνομικές δυνάμεις που, είτε βρίσκονταν μέσα στους σταθμούς, είτε περικυκλώνανε τους σταθμούς. Σε διάφορους δρόμους αρχίζουν και γίνονται αυθόρμητες συγκρούσεις, και τις βραδινές ώρες αυτές οξύνονται με καψίματα σταθμών και άλλες δράσεις. Η ερώτηση στο ποιος βρίσκεται πίσω

Η ΕΞΈΓΕΡΣΗ ΕΊΝΑΙ ΌΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΕΞΑΦΑΝΊΖΕΙ ΤΟΝ ΦΌΒΟ

9

από την εξέγερση είναι εύκολο να απαντηθεί. Είναι όλοι οι καταπιεσμένοι και καταπιεσμένες, οι εκμεταλλευόμενοι και εκμεταλλευόμενες. Οι αναρχικοί συμμετέχουνε στην εξέγερση σαν ένα επιπλέον κομμάτι. Τη νύχτα της 18ης Οκτωβρίου, το κράτος κηρύσσει κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Την ίδια νύχτα ακυρώνει την άυξηση των τιμών του εισιτηρίου. Πολλοί σύντροφοι και συντρόφισσες, μεταξύ αυτών και εγώ, με τον γνωστό πεσιμισμό που μας χαρακτηρίζει, θεωρήσαμε ότι όλα τελειώσανε. Τίποτε δεν τελείωσε, αντίθετα συνεχίστηκαν όλα για κάποιες μέρες ακόμη. Ένα στοιχείο που μας μπέρδεψε όλους ήταν να κάνουμε τη διάκριση ότι δεν βρισκόμαστε εν μέσω μίας διαμαρτυρίας, αλλά εν μέσω μίας εξέγερσης. Στη Χιλή είναι σχεδόν ρουτίνα το να γίνονται συχνά πολύ βίαιες συγκρούσεις, ακόμη και με θανάτους αστυνομικών, αλλά όποτε συμβαίνει αυτό, ο καθένας και η καθεμία την επόμενη μέρα πάει στη δουλειά του. Αντίθετα, τώρα δεν συνέβη αυτό, η εξέγερση εξαπλώθηκε σε όλη την πόλη του Σαντιάγο και σε διαφορετικές περιοχές. Για να καταλάβουμε λίγο τι σημαίνει καθεστώς έκτακτης ανάγκης, θα σας περιγράψω κάπως μία μέρα μέσα σε αυτό το καθεστώς. Πρώτον, η διοίκηση των κατασταλτικών δυνάμεων περνάει στα χέρια στρατιωτικού. Κατέβηκε ο στρατός στους δρόμους για πρώτη φορά μετά τα χρόνια της δικτατορίας. Μία μικρή παρένθεση είναι ότι ο στρατός έχει βγει ξανά στους δρόμους, αλλά σε σεισμούς, για ανακατασκευή, και όχι για να επιβάλει την τάξη. Τις μέρες εκείνες συνυπήρχαν στρατιώτες, τανκς και η συνηθισμένη παρουσία της αστυνομίας. Επίσης, υπήρξε απαγόρευση κυκλοφορίας για μία βδομάδα από τις επτά-οκτώ το βράδυ έως το πρωί. Το καθεστώς έκτακτης ανάγκης ξεκίνησε από το Σαντιάγο, αλλά σταδιακά επιβλήθηκε και σε άλλες περιοχές της Χιλής. Η σύγκρουση με τους στρατιωτικούς ήταν μία νέα εμπειρία για τους συντρόφους και τις συντρόφισσες. Παρόλα αυτά, οι γονείς μας, οι παππούδες μας, μεγαλύτεροι σε ηλικία σύντροφοι μαρξιστές είχαν αυτήν την εμπειρία. Αυτό προκάλεσε μεγάλο φόβο, τόσο ανάμεσα σε συντρόφους και συντρόφισσες, όσο και γενικότερα στον πληθυσμό που κατέβαινε στους δρόμους. Αλλά η εξέγερση είναι όμορφη και εξαφανίζει τον φόβο. Η απαγόρευση κυκλοφορίας δεν τηρήθηκε καμία μέρα, ακόμη και ρισκάροντας τη σύλ-

10

ΕΚΔΗΛΩΣΗ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΣΤΗ ΧΙΛΗ

ληψη ή τον ξυλοδαρμό. Τις πρώτες μέρες της εξέγερσης έγιναν απαλλοτριώσεις σε πολλά σούπερ μάρκετ και πολλά μαγαζιά. Μας απασχόλησε τι θα κάναμε μπροστά στο ότι θα τελείωνε το φαγητό ή το εμπόρευμα. Αυτό είναι ένα βασικό ερώτημα από τη σκοπιά των αναρχικών, στο τι κάνουμε και πώς αντιμετωπίζουμε την καθημερινότητα μέσα στην εξέγερση. Η εκτίμηση που έχουν ορισμένοι για αυτή την περίοδο είναι ότι έχουμε μία εξέγερση προ-εξεγερσιακή. Κάποιοι κοινωνιολόγοι της εξουσίας τη χαρακτήρισαν αποτυχημένη εξέγερση. Από μία προ-εξεγερσιακή εξέγερση, πέρασε σε μία εξέγερση με πιο μόνιμα χαρακτηριστικά. Από τότε η χώρα βρίσκεται σε μία μόνιμη κατάσταση διαμαρτυρίας. Οι στρατιωτικοί έφυγαν μετά από δέκα μέρες -αφήνοντας αρκετούς νεκρούς πίσω τους- αλλά οι διαμαρτυρίες στον δρόμο συνεχίζονται. Λέγοντας μόνιμη διαμαρτυρία, αναφέρομαι σε συγκρούσεις οι οποίες συγκεντρώνονται κατά βάση στο κέντρο του Σαντιάγο, όπως και στα κέντρα άλλων πόλεων της Χιλής. Το τι θα συμβεί από εδώ και πέρα δεν το ξέρει κανείς, δεν το ξέρουμε ούτε οι ίδιοι. Κάθε μέρα συμβαίνει κάτι καινούριο, από τις καταστροφές αγαλμάτων, μέχρι τις επιθέσεις σε αστυνομικά τμήματα. Η κυβέρνηση ακύρωσε βασικές οικονομικές δραστηριότητες. Μια σύνοδος, που είναι κάτι αντίστοιχο με το G8, ακυρώθηκε. Οι αιτίες της εξέγερσης ξεπερνάνε πλέον το ζήτημα των εισιτηρίων. Κάποια από τα συνθήματα που ακούγονται στους δρόμους: «αυτό δεν γίνεται για τα 30 πέσος, αλλά για τα 30 χρόνια», ή «ο νεοφιλελευθερισμός γεννήθηκε και θα πεθάνει στη Χιλή». Αυτή η εξέγερση δεν είχε ούτε αρχηγούς ηγέτες, ούτε πολιτικά κόμματα από πίσω της. Τα αιτήματα είναι τόσα πολλά που δεν μπορούν να ικανοποιηθούν. Ο κόσμος βγαίνει στον δρόμο για την υγεία, την εκπαίδευση, τη σύνταξη και επιτίθεται σε αυτούς που τον καταπιέζουν. Ένα από τα χαρακτηριστικά αυτής της εξέγερσης, σε αντιδιαστολή με τις συνήθεις διαμαρτυρίες στη Χιλή, ήταν η απόλυτη έγκριση και αποδοχή της επαναστατικής βίας. Φαίνεται πως το κάθε κοινωνικό τμήμα επιτίθεται σε αυτό που το καταπιέζει. Καίγονται τράπεζες, ειδικά ΑΤΜ που παίρνει ο κόσμος τις συντάξεις του, φαρμακευτικές εταιρείες, εταιρείες που μολύνουν το περιβάλλον.

Η ΕΞΈΓΕΡΣΗ ΕΊΝΑΙ ΌΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΕΞΑΦΑΝΊΖΕΙ ΤΟΝ ΦΌΒΟ

11

Πίσω από τις συγκρούσεις, γεννήθηκε μία σειρά συνελεύσεων. Αυτό το ζήτημα είναι αρκετά περίπλοκο για τους συντρόφους και τις συντρόφισσες. Κάποιες συνελεύσεις συζητάνε γύρω από μία αλλαγή στο Σύνταγμα. Στη Χιλή ισχύει ακόμη το Σύνταγμα του Πινοσέτ, δεν έχει αλλάξει. Για κάποιους είναι αρκετά ριζοσπαστικό να αλλάξει το σύνταγμα έτσι ώστε να κατοχυρωθούν κάποια διακαιώματα. Ορισμένοι αναρχικοί και αναρχικές βλέπουνε σε αυτές τις συνελεύσεις το φέρετρο της εξέγερσης. Πολλές φορές αυτές οι συνελεύσεις καλούνται τις ίδιες ώρες με τις συγκρούσεις. Υπάρχουν όμως και αυτόνομες συνελεύσεις στις οποίες οι αναρχικοί είναι απλά ακόμη μία παρουσία όπως όλοι οι υπόλοιποι. Είναι όμως αρκετά ασαφής ο χαρακτήρας αυτών των συνελεύσεων. Αυτό που τις χαρακτηρίζει είναι η προσπάθεια δημιουργίας λιστών με αιτήματα σε μία λογική συνδιαλλαγής με το κράτος. Ορισμένοι σύντροφοι και συντρόφισσες είναι αντίθετοι στην ιδέα ενός νέου συντάγματος, γιατί κρίνουν ότι αυτό θα ενισχύσει το κράτος. Ακόμη και μέσα σε αυτό το πλαίσιο βλέπουν μία ενδιαφέρουσα δυναμική στις αυτόνομες συνελεύσεις, ή τελοσπάντων, σε όσες προσπάθειες γίνονται για μία αυτονομία, πέρα από το κράτος. Κλείνοντας λοιπόν, για να έχουμε και χρόνο μετά για ερωτήσεις. Ζήσαμε με τους σύντροφους και συνεχίζουμε να ζούμε μία πάρα πολύ έντονη καταστολή, με μία τρομοκρατία από τη μεριά του κράτους που μας ωθεί να σκεφτούμε καινούριες μορφές. Μιλάμε για μία κρατική καταστολή που χρησιμοποίησε τον βιασμό, τη σεξουαλική κακοποίηση, τον εξαφανισμό που είναι ουσιαστικά ταυτόσημος του θανάτου στη Λατινική Αμερική, της δολοφονίας δηλαδή. Στοιχεία τα οποία μπορεί να μην είναι καινούρια, αλλά μας υποχρεώνουν να επαναπροσδιορίσουμε το πώς συγκρουόμαστε από μία αναρχική σκοπιά. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε ένα νέο πακέτο κατασταλτικών μέτρων. Αυτό συνέβη μέσα στο πλαίσιο του ότι χθες οι συγκρούσεις επεκτάθηκαν και μέσα στις γειτονιές των πλουσίων. Αυτά έχω να πω προς το παρόν και με ενδιαφέρει πάρα πολύ να ακουστούν και σκέψεις και ερωτήσεις από εκεί. ●●●

12

ΕΚΔΗΛΩΣΗ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΣΤΗ ΧΙΛΗ

□ Μπορείς να μας μεταφέρεις κάποιες από τις θεματικές των συνελεύσεων; Είναι πρακτικές ή αφορούν στο μετέπειτα; Τι δομές υπάρχουν; ■ Στους ίδιους θα άρεσε οι συνελεύσεις να είναι κυρίως πρακτικές, να ασχολούνται με πρακτικά ζητήματα δηλαδή. Αλλά φοβούνται ότι μπορεί να μετεξελιχθούν σε μια νέα μορφή οργάνωσης. Σε μια οργάνωση στην οποία τα κόμματα της αριστεράς ή ακόμη και τα κινήματα της αριστεράς θα «έχουν το πάνω χέρι». Αυτό που πιστεύουν οι σύντροφοι, είναι ότι η οργάνωση θα έπρεπε να στρέφεται γύρω από τις ανάγκες και γύρω από συγκεκριμένα καθήκοντα. Οι θεματικές όμως στις συνελεύσεις κυρίως κινούνται γύρω από την καταγγελία του συστήματος υγείας ή του εκπαιδευτικού συστήματος, προσπαθώντας εν ολίγοις να δώσουν εναλλακτικές στο κράτος για να ξεπεράσει αυτή την κρίση. □ Οι δολοφονίες που έγιναν από τον στρατό συνέβησαν ενάντια στη μάζα που κατέβηκε στον δρόμο ή ήταν στοχευμένες; ■ Αυτές για τις οποίες γνωρίζουμε είναι 23 δολοφονίες. Η μεγάλη πλειοψηφία αυτών συμβαίνει σε περιφερειακές γειτονιές του κέντρου, στις πιο περιθωριοποιημένες, καθώς και σε αυθόρμητες συγκεντρώσεις. Η καταστολή γενικά ήταν εντελώς αδιάκριτη. Η εκτίμηση των συντρόφων είναι ότι τώρα θα γίνει πιο στοχευμένη. Μετά από πολλές δολοφονίες που έκανε ο στρατός, τα πτώματα πετάγονταν σε σούπερ μάρκετ, στα οποία προηγουμένως είχαν γίνει μαζικές απαλλοτριώσεις. Στη συνέχεια οι μπάτσοι έβαζαν φωτιά στα σούπερ μάρκετ. Πολλοί νεκροί βρέθηκαν σε μέρη όπου είχαν γίνει πυρκαγιές, παρόλ’ αυτά βρέθηκαν στα νεκρά τους σώματα τρύπες από σφαίρες. Κάποιες δολοφονίες έγιναν με αφορμή την παραβίαση της απαγόρευσης κυκλοφορίας. Βασικά αυτό εξαρτάται απο τα κριτήρια της ομάδας των στρατιωτικών, και πώς είχε αποφασίσει να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε ανυπακοή. Το ίδιο συνέβη και για τη σεξουαλικη βία που ασκήθηκε. Οι σεξουαλικές κακοποιήσεις από πλευράς τόσο των μπάτσων, όσο και των στρατιωτικών, αφορούσαν τόσο άντρες όσο και γυναίκες. Και δεν υπήρξε διάκριση ανάμεσα σε άτομα που ήταν πολύ ενεργά,

Η ΕΞΈΓΕΡΣΗ ΕΊΝΑΙ ΌΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΕΞΑΦΑΝΊΖΕΙ ΤΟΝ ΦΌΒΟ

13

συμμετείχαν στην εξέγερση ή απλά έτυχε να μην σεβαστούν την απαγόρευση κυκλοφορίας. Άλλο ένα χαρακτηριστικό της καταστολής, ήταν η χρήση στρατοπέδων συγκέντρωσης, έκτακτων και παράνομων. Ήταν τόσο μεγάλη η καταστολή και τόσες πολλές οι συλλήψεις, που μετέφεραν κόσμο σε άλλα μέρη πέρα από αστυνομικά τμήματα, όπως σταθμούς του μετρό. Σε αυτά τα κέντρα κράτησης, ή αλλιώς στρατόπεδα συγκέντρωσης, ασκήθηκε πάρα πολύ έντονη σωματική βία, ακόμα και παρομοίωση εκτελέσεων, ψευδείς εκτελέσεις. Είναι πολύ σημαντικό να βλέπουμε τα πραγματικά στοιχεία της καταστολής και να μην προσθέτουμε στοιχεία, να βλέπουμε πραγματικά ποιος είναι ο εχθρός απέναντί μας και ποιες οι πρακτικές του. Στα κοινωνικά δίκτυα υπάρχουν πολλές ψευδείς ειδήσεις. Όλα αυτά που αφηγήθηκα είναι πράγματα που έχουν επιβεβαιωθεί επίσημα ή συνέβησαν σε κοντινά πρόσωπα. Για την καταστολή, η ιστορία της δικτατορίας είναι πάντα παρούσα και πολύ ζωντανή στη μνήμη. Αλλά ακόμα δεν έχουμε φτάσει στα επίπεδα καταστολής της δικτατορίας. Και αυτό το τονίζω γιατί το να είμαστε ειλικρινείς στην ανάγνωση που κάνουμε πάνω στις συγκυρίες μάς επιτρέπει να ξέρουμε πώς θα αντιμετωπίσουμε καλύτερα τον εχθρό. □ Ο σύντροφος είπε, ότι στις δημόσιες κουβέντες που κάνουν, συνήθως καταγγελίες για το εκπαιδευτικό ή για όλα αυτά. Αυτοί τι σχεδιασμό έχουν πρακτικό ή πολιτικό για να απαντήσουν στις ανάγκες που προκύπτουν; ■ Έχουμε περισσότερες αμφιβολίες παρά απαντήσεις. Πιστεύουμε ότι οι απαντήσεις βρίσκονται στον δρόμο, και προσπαθούμε να δούμε προς τα πού κατευθύνεται η σύγκρουση. Υπάρχουν πολλές διαφορετικές απόψεις για το πώς να τοποθετηθούμε απέναντι σε αυτές τις συνελεύσεις. Υπάρχουν αναρχικοί σύντροφοι οι οποίοι υποστηρίζουν ένα νέο σύνταγμα, ενώ άλλοι υποστηρίζουν το να αναπτυχθεί μια αυτόνομη πιο εδαφικοποιημένη διεργασία. Και υπάρχουν και άλλοι οι οποίοι θέλουν να κυριαρχήσει η δικιά τους οργάνωση. Η αλήθεια είναι ότι δεν έχουμε όσες

14

ΕΚΔΗΛΩΣΗ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΣΤΗ ΧΙΛΗ

απαντήσεις θα θέλαμε να έχουμε. Γι αυτόν ακριβώς τον λόγο, αυτός ο διεθνής διάλογος μας είναι πάρα πολύ χρήσιμος. Μας έχει σίγουρα χρησιμεύσει για να αντιμετωπίσουμε την καταστολή. Για παράδειγμα, όταν αποκαλύφθηκε ότι ένας σταθμός του μετρό χρησιμοποιήθηκε ως κέντρο κράτησης και βασανισμού, την επόμενη μέρα οι στρατιωτικοί βγήκαν στους δρόμους με πολύ πιο φιλική διάθεση απέναντι στους διαδηλωτές, με σημαίες της Χιλής, και μάλιστα έπαιζαν μπάλα με κάποιους διαδηλωτές. Ήταν προσχεδιασμένο, δεν ήταν τυχαίο ότι επέλεξαν να παίξουν μπάλα με τον κόσμο. Στη διάρκεια διεθνών επαφών όπως αυτή απόψε, ανακαλύψαμε ότι ήταν μια συνήθης τακτική των δυνάμεων κατοχής στο Ιράκ και την Αϊτή. Γι αυτόν ακριβώς τον λόγο θεωρούμε ότι δεν έχουμε τόσες πολλές απαντήσεις, αλλά μέσα απο διαλόγους σαν τον σημερινό μπορούμε να προχωρήσουμε. Σχετικά με τη συμμετοχή ή μη στις συνελεύσεις, η κυβέρνηση είπε ότι θέλει να μιμηθεί το μοντέλο των κίτρινων γιλέκων στη Γαλλία, και σε κάποιες συνελεύσεις επιτρέπουν να υπάρχουν αιτήματα πάνω στα οποία μπορούν να διαπραγματευτούν με την κυβέρνηση. Το δικό μας αίτημα είναι η καταστροφή του κράτους. Γι αυτό είναι σημαντικός ο διάλογος με άλλους συντρόφους, όπως στη Γαλλία για παράδειγμα, για να δούμε πώς το βίωσαν αυτοί εκεί πέρα. □ Τι πρόβλεψη κάνουν εκεί οι σύντροφοι για το τέλος της εξέγερσης; Θα μπορέσει να διεκδικήσει αυτά που ήδη διεκδικεί ή ακόμα περισσότερα, ή πιστεύουν ότι θα κλιμακωθεί η καταστολή και θα είναι το τέλος αυτό, χωρίς να υπάρξει η επόμενη μέρα; ■ Στην αρχή ήμασταν πολύ απαισιόδοξοι οι ίδιοι, αλλά αυτό άλλαξε σταδιακά. Από την αρχή της εξέγερσης σκεφτόμασταν πότε θα σταματήσει. Μας προβλημάτιζε, και ακόμα δεν έχει τελειώσει. Απ΄ ό,τι φαίνεται μόνο η καταστολή δεν φτάνει για να σταματήσει, να αναχαιτίσει την εξέγερση. Μια έξυπνη στρατηγική του κράτους, θα ήταν πρώτα να υπάρξει ειρήνευση και μετά καταστολή. Αλλά η διάθεση που έχουν για καταστολή είναι μεγαλύτερη, και τα νέα μέτρα καταστολής τα οποία ανήγγειλαν σήμερα βάζουν λάδι στη φωτιά. Γιατί ακριβώς αυτή τη στιγμή, αυτή

Η ΕΞΈΓΕΡΣΗ ΕΊΝΑΙ ΌΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΕΞΑΦΑΝΊΖΕΙ ΤΟΝ ΦΌΒΟ

15

την περίοδο, η βία και οι κουκουλοφόροι, είναι πιο αποδεκτά από ποτέ. □ Θα ήθελα κι εγώ να κάνω μια ερώτηση. Πέρα από την ωμή καταστολή με τους μπάτσους και τον στρατό που έχουν κατεβάσει στον δρόμο, η κυβέρνηση έχει δημιουργήσει κάποιο άλλο κίνημα αντιεξέγερσης, όπως λέμε εδώ πέρα τους «αγανακτισμένους πολίτες» που βγαίνουν στα κανάλια μαγαζάτορες κλπ, και διαδηλώνουν ενάντια, υποστηρίζοντας μια επιστροφή στην κανονικότητα; ■ Αυτό είναι κάτι αρκετά αστείο, γιατί οι «πολίτες» υιοθέτησαν τα κίτρινα γιλεκα σαν σύμβολο κανονικότητας. Όσοι θέλουν την επιστροφή στην κανονικότητα φοράνε κίτρινα γιλέκα, ενώνονται με την αστυνομία, προσέχουν την αστυνομία και τα σούπερ μάρκετ. Έχουν υπάρξει συγκρούσεις με αυτόν τον κόσμο. Στην πλειοψηφία τους πρόκειται για γόνους πλούσιων οικογενειών, ή τη λαϊκή δεξιά. Κάτι το οποίο αξίζει να τονιστεί, είναι ότι μετά από μια πολύ μεγάλη διαδήλωση που υπήρξαν πολλές καταστροφές, οι γιοι των πλουσίων κατέβηκαν από τις επαύλεις τους, και έβαψαν την πόλη σαν δείγμα καλής θέλησης, φιλανθρωπίας. Ήταν πολύ χαρακτηριστική σκηνή, γιατί αυτό που έκαναν είναι ότι έσβηναν τα σημεία στα οποία είχε δολοφονηθεί κόσμος. Για κάποιους αυτό είναι δείγμα της έντασης της ταξικής σύγκρουσης. Το χιούμορ ήταν έντονο στοιχείο κατά τη διάρκεια της εξέγερσης. Την επόμενη μέρα υπήρξαν πολλά πλακάτ τα οποία καλούσαν τους πλούσιους να καθαρίσουν τα σπίτια όσων διαδήλωναν. □ Έχουν γίνει ένοπλες επιθέσεις απέναντι σε κρατικούς ή καπιταλιστικούς στόχους στη Χιλή, και αν ναι πώς έχουν αντιμετωπιστεί πολιτικά από την πλευρά του κινήματος; ■ Στη Χιλή ούτως ή άλλως πολλές διαμαρτυριές, συγκρούσεις συμπεριλαμβάνουν και ένοπλα μέσα. Κυρίως στις περιθωριοποιημένες γειτονιές. Σε ορισμένες περιπτώσεις εχουν δολοφονηθεί αστυνομικοί. Αυτή τη φορά δεν συνέβη κάτι τέτοιο. Υπήρξαν περιπτώσεις ένοπλων επιθέσεων απέναντι σε στρατιωτικούς και αστυνομικούς αλλά δεν προκάλεσαν θά-

16

ΕΚΔΗΛΩΣΗ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΣΤΗ ΧΙΛΗ

νατο. Χθες, έγινε μια επίθεση σε αστυνομικό τμήμα με βόμβες μολότωφ. Η επίθεση έγινε απέναντι σε ένα αστυνομικό τμήμα στο οποίο υπήρχαν καταγγελίες ότι έγιναν βιασμοί γυναικών. Το αποτέλεσμα ήταν πέντε αστυνομικοί τραυματίες. Αυτές είναι δράσεις οι οποίες γίνονται μέσα από μαζικές διαδηλώσεις, προκύπτουν από μαζική παρουσία κόσμου. □ Ποιά είναι η θέση των αντικοινωνικών και μηδενιστικών κομματιών του χώρου; Συμμετέχουν στην εξέγερση και αν ναι, ποια ζητήματα βάζουν; ■ Είμαι μέρος αυτού του χώρου. Οπότε όλα αυτά τα οποία λέω, οι θέσεις μου δηλαδή είναι μέρος αυτού του χώρου. Ίσως κάποιος άλλος σύντροφος να τόνιζε περισσότερο τη θέληση για ένα καινούριο σύνταγμα. Οι πιο μηδενιστές ή αντικοινωνικοί σύντροφοι βρίσκονται στους δρόμους, αλλά ξέρουν ότι ο δρόμος δεν θα διαρκέσει για πάντα. Πιστεύουν ότι πρέπει να πειραματιστούμε με νέες δυνατότητες. Αλλά οι χώροι οι οποίοι είναι αυτόνομοι από το κράτος μπορεί να είναι πάρα πολύ γόνιμοι για πειραματισμούς νέων μορφών ελευθερίας. Μια ιδέα που κυκλοφορεί ανάμεσα σε διάφορους συντρόφους και συντρόφισσες, είναι ότι και οι ίδιοι βρίσκονται σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υπάρχει αλληλοϋποστήριξη ακόμη και αν υπάρχουν κάποιες διαφορές. □ Οι συνελεύσεις οι οποίες αναφέρθηκαν από ό,τι κατάλαβα χωρίζονται σε δυο τμήματα. Κάποιες συνελεύσεις διεκδικούν την αλλαγή του συντάγματος, ενώ κάποιες άλλες βάζουν συγκεκριμένα ζητήματα, και ειπώθηκε ότι σε αυτές συμμετέχουν αναρχικοί μεν, αλλά δεν έχουν απαραίτητα πρωταγωνιστικό ρόλο. Τι άλλες πολιτικές δυνάμεις συμμετέχουν, και ποιες δυνάμεις είναι αυτές που εκπροσωπούν, εκτός από κάποιους αναρχικούς, το αίτημα για αλλαγή συντάγματος; ■ Στην πλειοψηφία πρόκειται για κόσμο της γειτονιάς. Από πολιτικές οργανώσεις συμμετέχει κόσμος της αριστεράς, κόσμος του φεμινιστικού κινήματος και αναρχικοί, καθώς και κάποιος κόσμος που συμμετέχει σε

Η ΕΞΈΓΕΡΣΗ ΕΊΝΑΙ ΌΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΕΞΑΦΑΝΊΖΕΙ ΤΟΝ ΦΌΒΟ

17

πολιτικά κόμματα, αλλά συμμετέχει σαν άτομο και όχι σαν εκπρόσωπος κόμματος. Ο αγώνας για αναθεώρηση του συντάγματος προσελκύει πάρα πολύ κόσμο. Πάρα πολύς κόσμος έχει μπει σε αυτή τη λογική. Πάρα πολλοί τομείς θέλουν να ξαναπιάσουν το νήμα της λαϊκής ενότητας, του κόμματος του Αλιέντε. Πράγματα τα οποία συνέβησαν τη δεκαετία του ’70, που προωθημένα τμήματα της αριστεράς επιδίωκαν όσο δυνατόν περισσότερη αυτονομία του κόσμου από το κράτος. Μόλις χτες αντιλήφθηκα ότι προσπαθεί να δημιουργηθεί ένας συντονισμός αυτόνομων συνελεύσεων, δηλαδή για τς συνελεύσεις οι οποίες δεν ζητάν αναθεώρηση του συντάγματος. Αλλά όλα έγιναν πάρα πολύ γρήγορα. Μιλάμε για δύο βδομάδες κατά τις οποίες ο κόσμος βρίσκεται στους δρόμους, προσπαθεί να αντιμετωπίσει τον φόβο να φροντίσει τους τραυματίες, ενώ ταυτόχρονα να συμμετέχει σε συνελεύσεις μαζί με κόσμο ο οποίος δεν έχει υπάρξει ποτέ του σε συνελεύσεις. Δεν έχουν χαθεί όλα, υπάρχουν συνελεύσεις οι οποίες δεν υποστηρίζουν την αναθεώρηση του συντάγματος. □ Σε σχέση με τις τρεις τάσεις που υπάρχουν στον αναρχικό χώρο, πως αντιμετωπίζει και πως βλέπει η καθεμιά την εξέγερση; Κατάλαβα ότι η μια επιχειρεί με έναν τρόπο να πάρει οργανωτικά οφέλη, δηλαδή να ισχυροποιήσει την οργάνωση της μέσα από αυτό. Αυτό είναι εύκολα κατανοητό και δεν εχω κάτι παραπάνω να ρωτήσω. Μπορείς όμως να πεις κάτι παραπάνω για τις άλλες δυο τάσεις; Δηλαδή οι αναρχικοί λένε ότι θέλουν την αναθεώρηση του συντάγματος; Μου φαινεται πολύ προβληματική και δεν μπορώ να καταλάβω για τι μέγεθος του κινήματος μιλάμε και με τι σκεπτικό το λέει αυτό. Επίσης, η τάση προς την αυτονομία, δηλαδή η διεκδίκηση αυτόνομων χώρων είναι λίγο θολή, αν μπορείς να το εξηγήσεις λίγο παραπάνω.

■ Όσον αφορά την τάση που θέλει την αναθεώρηση του συντάγματος, προέβαλαν διάφορα αποσπάσματα από τον Μαλατέστα και τον Μπακούνιν σε σχέση με τέτοια ζητήματα. Η ιδέα είναι το να δημιουργηθεί μια μεγάλη συντακτική συνέλευση. Αυτή η τάση πιστεύει ότι πρέπει κάπως να παρακολουθήσουμε το κοινό αίσθημα, αυτό που λέει η πλειοψη-

18

ΕΚΔΗΛΩΣΗ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΣΤΗ ΧΙΛΗ

φία του κόσμου. Και το αίτημα για συνταγματική αναθεώρηση είναι κάτι το οποίο φαίνεται να είναι πραγματοποιήσιμο. Όσον αφορά την άλλη τάση, που θέλει να ισχυροποιήσει αυτόνομα κομμάτια, στην τελική ανάλυση συνεχίζει να κάνει αυτό που έκανε τα τελευταία χρόνια. Το να εμπλέκεται και να συμμετέχει σε γειτονιές κάνοντας μια πιο εδαφικοποιημένη παρέμβαση. Προσωπική μου άποψη είναι ότι υπήρξε μια δυστοκία στο να σκεφτούμε καινούριους τρόπους παρέμβασης. Όταν άρχισε να υπάρχει έλλειψη τροφής, ένα από τα σενάρια για να πειραματιστεί ο κόσμος με νέες μορφές, ήταν η ανταλλαγή προϊόντων ή το μοίρασμα προϊόντων. Είναι ένα ζήτημα το οποίο πρέπει να διαπραγματευτούμε οι εξεγερμένοι, όταν φτάνει από ένα σημείο και έπειτα η εξέγερση να ασχολείται με το ζήτημα της τροφής. Δεν θα αρχίσουν να φυτεύουν στη μέση της εξέγερσης για να φάνε τρεις μέρες ή τρεις μήνες μετά. Υπήρξε η ιδέα να δημιουργηθούν επαφές με συντρόφους από την επαρχία, έτσι ώστε να δημιουργηθεί ένα δίκτυο ανταλλαγής προϊόντων. Αλλά όλοι αυτοί οι προβληματισμοί δεν έφτασαν στο σημείο να αμφισβητηθεί η ίδια η βάση του πολιτισμού, η πόλη κτλ. □ Υπάρχει πρόσβαση στο Σαντιάγο; Eλέγχεται η πρόσβαση στους ταξιδιώτες; Με ποιον τρόπο βρίσκεται ο κόσμος στον δρόμο, γίνονται πρώτα συνελεύσεις και δίνεται κάποιο ραντεβού; ■ Η κυκλοφορια γενικά παρεμποδίζεται μόνο από τις διαδηλώσεις, η πρόσβαση είναι ελεύθερη στην πόλη. Έχουνε καεί πάρα πολλά διόδια, οπότε είναι πιο φθηνό να κυκλοφορείς στη Χιλή! Το πως καλούνται οι διαδηλώσεις είναι κάτι πολύ χαρακτηριστικό, αλλά ταυτόχρονα και εύθραυστο. Πολύς κόσμος στη Χιλή χρησιμοποιεί το Facebook, αν όχι όλοι. Τα καλέσματα γίνονται αυθόρμητα μέσω Facebook. Δεν γίνονται καλέσματα από κάποια οργάνωση, κάποιο κεντρικό συνδικάτο ή κάτι αντίστοιχο. Η ευθραυστότητα σε αυτό έγκειται στο ότι άμα επιθυμεί το κράτος μπορεί να αποκόψει τον κόσμο από τον τρόπο επικοινωνίας. Είναι πολυ ωραία διαδικασία να δει κανείς πώς

Η ΕΞΈΓΕΡΣΗ ΕΊΝΑΙ ΌΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΕΞΑΦΑΝΊΖΕΙ ΤΟΝ ΦΌΒΟ

19

γίνονται όλα αυτά τα καλέσματα με αυθόρμητο τρόπο, και πώς καθένας καλεί στο ένα ή στο άλλο μέρος μια συγκέντρωση. Η εξέγερση ξέρει να αναγνωρίζει τον εχθρό, οπότε όλα τα καλέσματα γίνονται με αυθόρμητο τρόπο, είτε πρόκειται για εμπορικά κέντρα, γειτονιές πλουσίων, είτε για αστυνομικά τμήματα στα οποία έγιναν βασανισμοί. □ Αυτές τις δύο βδομάδες γνωρίζουμε ότι στα πλαίσια των εξεγερτικών γεγονότων έχουν πραγματοποιηθεί χιλιάδες συλλήψεις, έχουν υπάρξει κρατούμενοι, δηλαδή πέραν από τις εξαφανίσεις και τους νεκρούς. Αυτή τη στιγμή η γενική εικόνα ποια είναι σχετικά με τον αριθμό των συλληφθέντων; Έχουν αφεθεί κάποιοι απο αυτούς; Βρίσκονται σε φυλακές ή σε κάποιους ειδικούς χώρους; Υπάρχει επικοινωνία; Σε σχέση με τις εξαφανίσεις στο παρελθόν, από όσο έχω διαβάσει από την ιστορία, υπήρχαν κάποιες ομάδες αναζήτησης κυρίως συγγενών του στενού περιβάλλοντος. Τώρα πως ακριβώς τρέχεται το θέμα, εάν υπάρχει στην επικαιρότητα; ■ Θα ξεκινήσω από τη δεύτερη ερώτηση. Η πλειοψηφία των εξαφανισμένων, επανεμφανίστηκαν ζωντανοί, αλλά πάρα πολύ σοβαρά τραυματισμένοι. Πολυ συχνά αν κάποιος ή κάποια δε γυρίσει μετά από μία διαδήλωση στο σπίτι του, αρχίζει έρευνα στα αστυνομικά τμήματα, στα νοσοκομεία, και άμα δεν βγει άκρη, δημοσιοποιείται το γεγονός. Αλλά η πλειοψηφία, αν όχι όλοι, έχουν βρεθεί. Aκόμα και έτσι τον πραγματικό αριθμό δεν θα τον μάθουμε ποτέ. Η ένταση της καταστολής από το κράτος απέναντι στους διαδηλωτές, είναι αντίστοιχη με αυτή που χρησιμοποιούσαν στους άστεγους, τα περιθωριοποιημένα κομμάτια και τους παραβατικούς πληθυσμούς. Σε κόσμο ο οποίος δεν θα πάει ποτέ να καταγγείλει την καταστολή σε οργανισμούς για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Συμπερασματικά, δεν υπάρχει κάποια οργάνωση η οποία να ψάχνει εξαφανισμένους. Οι καταγγελίες γίνονται μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα και μέσα σε λίγες μέρες γίνεται γνωστό το αν επανεμφανίστηκε αυτός ο ανθρωπος. Όσον αφορά τους κρατούμενους, οι αριθμοί που γνωρίζουμε που είναι κοντά στους τέσσερις με πέντε χιλιάδες, είναι άτομα τα οποία συνελήφθησαν είτε σε συγκρούσεις, είτε επειδή παραβίασαν την απαγόρευση

20

ΕΚΔΗΛΩΣΗ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΣΤΗ ΧΙΛΗ

κυκλοφορίας. Πολλοί απο αυτούς ελευθερώνονται την επόμενη μέρα. Ο κόσμος ο οποίος βρίσκεται στη φυλακή για την εξέγερση είναι γύρω στα 100 άτομα, έτσι λένε. Με τους ρυθμούς που έχει η εξέγερση αυτή την περίοδο είναι δύσκολο να ξέρουμε για ποιους πρόκειται. Είναι μια συνεχής προσπάθεια συντρόφων-ισσων να ρωτάνε και να μαθαίνουνε πληροφορίες για το ποιοι είναι οι κρατούμενοι-ες. Υπάρχουν ορισμένοι κρατούμενοι οι οποίοι βρίσκονται μέσα επειδή έχουν σπάσει τουρνικέ ή επειδή έχουν στήσει οδοφράγματα. Εφαρμόστηκε ένας συγκεκριμένος νόμος ο οποίος λέγεται νόμος για την ασφάλεια του κράτους. Επιφέρει ηπιότερες ποινές από τον αντιτρομοκρατικό νόμο αλλα παρόλ’ αυτά τις αυξάνει σε σχέση με τις κανονικές. Ταυτόχρονα υπάρχουν ήδη σύντροφοι και συντρόφισσες αναρχικοί/ές στις φυλακές. Αυτοί/ές προφανώς δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον για όλα όσα συμβαίνουν, ενώ ταυτόχρονα προσπαθούν να δημιουργήσουν δίκτυα υποστήριξης των κρατουμένων της εξέγερσης. Μέχρι αυτή τη στιγμή όλοι οι κρατούμενοι από την εξέγερση βρίσκονται σε μια συγκεκριμένη πτέρυγα, αλλά η εκτίμηση είναι ότι έρχεται σιγά σιγά μια καταστολή με μεγαλύτερη ένταση. Και όπως έχει δηλώσει τόσο ο τύπος όσο και η αστυνομία και ο στρατός, η καταστολή θα ειναι πιο επιλεκτική, πιο προσωποποιημένη. Σε σχέση με τους εξαφανισμένους, υπάρχει μια συνήθεια στη Χιλή που φανερώνει το μέγεθος της κρατικής τρομοκρατίας. Όταν κάποιος κρατείται με μη επίσημο-έννομο τρόπο, φωνάζει το όνομα του και τον αριθμό της ταυτότητάς του, για να το ακούσει κάποιος στην περίπτωση που εξαφανιστεί. □ Η Χιλή τα τελευταία 17 χρόνια ήταν ένα υπόδειγμα νεοφιλελεύθερης ανάπτυξης στα νούμερα, δηλαδή είχε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και ήταν μια από τις μεγαλύτερες χώρες παραγωγής χαλκού ενώ την ίδια στιγμή είχε πολύ μεγάλες ανισότητες στο εσωτερικό της. Θεωρείς εσύ ή άλλοι σύντροφοι/ισσες ότι μία από τις αιτίες της εξέγερσης ήταν αυτές οι αντιφάσεις και σε ένα γενικευμένο κλίμα ανισότητας «έσκασε» ο κόσμος; Ή τα προηγούμενα χρόνια υπήρχαν αρκετές εστίες αντίστασης και αγώνες για το νερό, για τα πανεπιστήμια, για

Η ΕΞΈΓΕΡΣΗ ΕΊΝΑΙ ΌΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΕΞΑΦΑΝΊΖΕΙ ΤΟΝ ΦΌΒΟ

21

τη γη στην επαρχία κλπ, οι οποίοι ριζοσπαστικοποίησαν τις συνειδήσεις, που με τη σειρά τους έπαιξαν σημαντικό ρόλο στις αντιδράσεις τόσο για την αύξηση των εισιτηρίων όσο και των μετέπειτα; Αν λοιπόν υπάρχει κάποια προσέγγιση για το ένα ή και τα δύο. Η δεύτερη ερώτηση είναι αν θεωρείς ότι η διαφωνία για την αναθεώρηση του συντάγματος μπορεί να οδηγήσει σε ακόμα βαθύτερους διαχωρισμούς μεταξύ του αναρχικού κινήματος.

■ Πριν απο λίγο καιρό, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι η Χιλή ηταν μια όαση στη Λατινική Αμερική, τώρα αυτό που λέγεται είναι ότι ήταν μια οφθαλμαπάτη. Αυτό που πιστεύω είναι ότι δεν πρόκειται απλά για μια αντίδραση στον νεοφιλελευθερισμό, αλλά μια αντίδραση στο σύστημα ολόκληρο. Πιστεύω οτι πρόκειται για ένα συνδυασμό των δύο πραγμάτων. Όντως το νεοφιλελεύθερο μοντέλο το οποίο επιβλήθηκε στη Χιλή ήταν πολύ σκληρό, αλλά αυτό που έδειξε από την άλλη η εξέγερση, είναι ότι όντως πρόκειται για το αποτέλεσμα διαφορετικών αγώνων, τόσο ως προς τις μορφές που πήρε η εξέγερση, όσο και προς τους στόχους. Κάτι πολύ όμορφο το οποίο συνέβη στους δρόμους αυτές τις μέρες, ήταν συνθήματα τα οποία μιλούσαν για την κατάθλιψη. Ένα απο τα συνθήματα ήταν ότι «δεν είχαν κατάθλιψη, είχαν καπιταλισμό», το οποίο αποδεικνύει τι επίπτωση έχουν οι καπιταλιστικές σχέσεις. Λόγω των συγκρούσεων και των οδοφραγμάτων, ο κόσμος είτε δεν πάει να δουλέψει, είτε φεύγει πιο πριν από τη δουλειά του. Μακριά απο τις συγκρούσεις υπάρχουν πάρα πολλές πλατείες οι οποίες είναι γεμάτες με παιδιά και τις οικογένειές τους, κάτι το οποίο συνέβαινε μόνο τα σαββατοκύριακα πριν από την εξέγερση. Και μετά απο δυο βδομάδες, του κόσμου του αρέσει πολύ αυτή η καθημερινότητα της εξέγερσης. Αν αντιμετωπίζουμε τον νεοφιλελευθερισμό σαν τον μοναδικό εχθρό, τότε δίνουμε μια δυνατότητα απάντησης στο κράτος για να ξεπεράσει την κρίση. Ως προς τις συνελεύσεις αυτόν τον διαχωρισμό τον κάνω ο ίδιος και διάφοροι αλλοι σύντροφοι. Η τάση των αυτόνομων συνελεύσεων είναι μειοψηφική και οι συνελεύσεις για την αναθεώρηση του συντάγματος δεν είναι αντιπροσωπευτικές. Δεν πιστεύω ότι αυτή η δι-

22

ΕΚΔΗΛΩΣΗ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΣΤΗ ΧΙΛΗ

αίρεση θα δημιουργήσει συγκρούσεις μέσα στο αναρχικό κίνημα, γιατί πρόκειται για διαχωρισμούς που προϋπήρχαν. □ Πιστεύεις ότι η επιστροφή στην κανονικότητα θα γίνει με εκλογές ή με στρατιωτική χούντα όπως συνηθίζεται στη Χιλή και τη Λατινική Αμερική εδώ και πολλά χρόνια; Και θα ήθελα να μου παρουσιάσεις μια εικόνα για το πώς οργανώνονται οι γειτονιές αυτή τη στιγμή στην εξέγερση. Eίναι κομματικοί μηχανισμοί που βγαίνουν στο δρόμο, είναι συνελεύσεις; Γιατί η κατάσταση μου θυμίζει λίγο τα κίτρινα γιλέκα και θέλω να δω ποιες είναι οι διαφορές αυτών των δύο καταστάσεων μεταξύ Ευρώπης και Χιλής.

■ Κάθε μέρα που περνάει η πραγματικότητα μας εκπλήσσει. Όταν η λογική έλεγε ότι η κυβέρνηση θα συνεχίσει με κοινωνικά μέτρα και μέτρα που σκοπό έχουν να κατευνάσουν τον κόσμο, αντί αυτού «βγαίνει» με νέα στρατιωτικά μέτρα, κάνοντας έτσι πιο δύσκολη την επιστροφή στην κανονικότητα. Άλλο ένα από τα συνθήματα που ακούγονται στον δρόμο, είναι ότι «δεν θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα γιατί η κανονικότητα ήταν το πρόβλημα». Υπάρχουν άτομα μεγαλύτερα σε ηλικία που λένε ότι μπορεί να επιχειρηθεί μια δικτατορία που θα προέλθει μέσα από το ίδιο το κόμμα, να φτάσει δηλαδή σε έναν βαθμό που τα κατασταλτικά μέτρα θα δώσουν πάσα για να παραμείνει η κυβέρνηση. Εμείς από την πλευρά μας δεν θέλουμε να δραματοποιήσουμε την κατάσταση, αν και δυο βδομάδες πριν είχαμε μια αντίστοιχη κουβέντα, για το εάν ήταν αδύνατο να κατέβει ο στρατός στους δρόμους και είδαμε ότι κάναμε λάθος, οπότε τα πάντα είναι πιθανά. Το λογικό θα ήταν η κυβέρνηση να προσπαθήσει να αναθεωρήσει το Σύνταγμα και όχι να φτιάξει κάποιο καινούριο, απλά να κάνει κάποιες αλλαγές στο ήδη υπάρχον ώστε να καταστείλει συγκεκριμένους στόχους. Αλλά αυτό που κάνει αντ’ αυτού είναι να ριζοσπαστικοποιεί όλες τις διαμαρτυρίες, οπότε αυτό που θα πρέπει να κάνουν οι σύντροφοι/ισσες είναι να ξέρουν να ελιχθούν μέσα σε αυτό το τοπίο. □ Σχετικά με τον στρατό ειναι μισθοφορικός ή είναι υποχρεωτική η θη-

Η ΕΞΈΓΕΡΣΗ ΕΊΝΑΙ ΌΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΕΞΑΦΑΝΊΖΕΙ ΤΟΝ ΦΌΒΟ

23

τεία; Υπάρχουν στρατιώτες που έχουν αρνηθεί να υπηρετήσουν; Ή έχει δημιουργηθεί κάποιο αντιμιλιταριστικό κίνημα από τους ίδιους τους στρατιώτες, ειδικά από τη στιγμή που το κράτος έβγαλε τον στρατό στον δρόμο; ■ Έδω και δέκα χρόνια δεν είναι υποχρεωτική η στρατιωτική θητεία, αλλά για πάρα πολύ κόσμο είναι μια λύση οικονομικής φύσης, δηλαδή πηγαίνουν οι φτωχοί. Κάποιοι από τους στρατιώτες που βρέθηκαν στον δρόμο είναι δεκαεννιά χρονών. Υπάρχουν δύο περιπτώσεις άρνησης που γνωρίζουμε. Δύο νέοι πέταξαν τα όπλα τους στον δρόμο για να μην πυροβολήσουν τους συντρόφους και αυτή τη στιγμή ο ένας είναι αιχμάλωτος, ενώ ο άλλος βρίσκεται σε μια κλινική για κατάθλιψη-ψυχική διαταραχή. Αυτά όσον αφορά τον στρατό, ενώ από την πλευρά της αστυνομίας δεν υπήρξε καμία αυτομόληση, ούτε πρόκειται να υπάρξει. □ Θα μπορούσες να μας πεις δύο λόγια για το τι γίνεται στον δρόμο τις στιγμές της σύγκρουσης και για τις πρωτοτυπίες που εχει δημιουργήσει αυτή η εξέγερση; ■ Οι διαδηλώσεις γίνονται σε διάφορα μέρη του Σαντιάγο, ενώ υπάρχει μια μερίδα κόσμου σε πιο γιορτινή ατμόσφαιρα -πίνει αλκοολ, χορεύει κτλ-, άλλοι που κατεβαίνουν με πιο καταγγελτικό λόγο με πλακάτ κ.α., και επίσης υπάρχουν πάρα πολλά άτομα που παίζουν μπάλα. Υπάρχει ένα δίλημμα ή μάλλον ένας διχασμός, σε σχέση με τη χρήση της σημαίας (της Χιλής). Όσοι είναι πιο κοντά στην αναρχία, είτε την κρατάν ανάποδα, είτε την καίνε. Ανάμεσα σε πολύ κόσμο υπάρχει μια αίσθηση εθνικής ενότητας, οπότε πολύς κόσμος κατεβαίνει με τη σημαία της Χιλής. Συνδυάζονται όλες αυτές οι τάσεις με έναν περίεργο τρόπο μεν, αλλά συνδιάζονται. Υπάρχει κόσμος που πουλάει σημαίες και υπάρχει κόσμος ο οποίος τις αγοράζει και τις κρατάει ανάποδα. Οι εξεγέρσεις είναι κάπως έτσι διαχυμένες και πάνε προς διάφορες κατευθύνσεις. Στα μέρη στα οποία γίνονται οι συγκρούσεις στο κέντρο είναι πολύ συστηματική η καταστροφή καπιταλιστικών συμβόλων από τον πιο συγκρουσιακό τομέα. Εδώ και καποιό καιρό στο κέντρο δεν

24

ΕΚΔΗΛΩΣΗ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΣΤΗ ΧΙΛΗ

υπάρχει τίποτα πια για να καταστραφεί. Υπάρχει κόσμος ο οποίος κάνει «τουρισμό καταστροφής» και παίρνει φωτογραφίες από τα μέρη που έχουν καεί. Γενικά υπάρχει από τη μια πάρα πολύς κόσμος ο οποίος συγκρούεται με την αστυνομία χρησιμοποιώντας βίδες που είτε τις έχει φέρει μαζί του, είτε τις βρίσκει. Χρησιμοποιούμε γυαλιά κυρίως από φόβο για τις πλαστικές σφαίρες. Να θυμήσουμε ότι έχουν χάσει τα μάτια τους 170 άτομα και αυτός ο αριθμός αυξάνεται σε κάθε πορεία. Από την άλλη υπάρχει κόσμος ο οποίος αυθόρμητα έχει πάρει τον ρόλο τού να σβήνει τα δακρυγόνα, λίγο σαν την εικόνα που έχουμε από το Χονκ Κονγκ, ο κόσμος παίρνει τα δακρυγόνα τα οποία έχουν ρίξει οι μπάτσοι και τα βάζουν σε ένα μπουκάλι με νερό και το κλείνουν. Και πάλι από το Χονγκ Κονγκ χρησιμοποιούνται λέιζερ για να τυφλώσουν τους μπάτσους, κυρίως αυτούς τους οποίους πυροβολούν. Υπάρχουν σκηνές για πρώτες βοήθειες και ομάδες νοσηλευτών που παρέχουν πρώτες βοήθειες, οι οποίοι πηγαίνουν με ασπίδες, είναι δυναμικοί δηλαδή και παίρνουν οι ίδιοι τους τραυματίες από μπροστά. Σε μια δεύτερη ή τρίτη γραμμή της σύγκρουσης, υπάρχει κόσμος με διάφορα φάρμακα τα οποία σταματάνε την επίδραση των δακρυγόνων και βοηθάνε αυτούς που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Όλα αυτά λειτουργούν αυθόρμητα, και ο καθένας και η καθεμία κάνει αυτό που μπορεί και ανάλογα με τις ικανότητές του. Κάτι το οποίο είναι χαρακτηριστικό αυτών των ημερών, είναι σύντροφοι οι οποίοι ανεβαίνουν πάνω στις αύρες που πετάνε νερό και καταστρέφουν το κανόνι νερού με σφυριά. □ Υπάρχουν απεργίες και καταλήψεις σε χώρους εργασίας; Υπάρχουν πιο οργανωμένες μαθητικές κινητοποιήσεις ή και κατειλημμένα σχολεία, δηλαδή έχει οργανωθεί κάπως το μαθητικό κίνημα; ■ Στη Χιλή τα σχολεία είναι ανοιχτά μέχρι τον Δεκέμβριο, οπότε είναι αντίστροφο το κλίμα και αποτέλεσμα της εξέγερσης είναι το ότι η κυβέρνηση τερμάτισε τη σχολική χρονιά στα πιο μαχητικά λύκεια. Απεργίες ή καταλήψεις σε εργασιακούς χώρους δεν έχουν προκύψει. Δεν έχουν προκύψει με την παραδοσιακή μορφή, αλλά κάποια συνδικάτα συμμετέ-

Η ΕΞΈΓΕΡΣΗ ΕΊΝΑΙ ΌΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΕΞΑΦΑΝΊΖΕΙ ΤΟΝ ΦΌΒΟ

25

χουν στις διαδηλώσεις. Υπάρχουν κάποιες καταλήψεις λυκείων αλλά βρίσκονται έξω από το κέντρο, και αυτό συμβαίνει την τελευταία βδομάδα γιατί πιο πριν δεν υπήρχαν μαθήματα. Χθες η αστυνομία έκανε έλεγχο σε ένα κατειλημμένο λύκειο και χτύπησε αρκετές μαθήτριες. □ Έχουν προκύψει πιο δομημένες και αποτελεσματικές κινήσεις από οργανωμένο κόσμο απέναντι στην καταστολή; Και αν ναι, υπάρχει κάποιο παράδειγμα; ■ Όχι, μέχρι σήμερα δεν έχει συμβεί κάτι τέτοιο. Τέτοια πράγματα συνέβαιναν πιο πριν, τώρα είναι σε ένα πλαίσιο στήριξης και μαζικής παρυσίας. □ Πριν κάποιες μέρες σε μια πλατεία του Σαντιάγο έγινε μια διαμαρτυρία που είχε να κάνει με την κατοικία, γνωρίζεις αν υπάρχουν άλλες σχετικές διεκδικήσεις γύρω από την κατοικία από τις εξεγερμένες μάζες; ■ Σε γενικές γραμμές, αυτόν τον αγώνα τον τραβάει περισσότερο η αριστερά, μια πιο λαϊκή αριστερά. Κάθε λίγο και λιγάκι υπάρχουν διαμαρτυρίες είτε μπλοκαρίσματα δρόμων, είτε σε πλατείες, σε σχέση με το ζήτημα της κατοικίας αλλά δεν έχω εικόνα για αυτό το οποίο λες. Το ζήτημα της κατοικίας, είναι και αυτό παρόν στον αγώνα όπως καμία εκατοστή άλλα ζητήματα. □ Οι νεκροί μπάτσοι που αναφέρθηκαν και νωρίτερα σκοτώθηκαν από κάποια επαναστατική οργάνωση ή αυθόρμητα από τους εξεγερμένους; ■ Οι νεκροί αστυνομικοί ήταν σε διαμαρτυρίες πριν από την εξέγερση. Όπως είπα και πριν στη διάρκεια της εξέγερσης δεν υπήρξαν νεκροί αστυνομικοί. Στη Χιλή υπάρχουν κάποιες εμβληματικές ημερομηνίες διαμαρτυρίας όπως στην Ελλάδα η 17 Νοέμβρη. Στις 11 Σεπτεμβρίου είναι η μέρα που έγινε η δικτατορία και στις 29 Μαρτίου η «μέρα των νεαρών αγωνιστών». Σε αυτή τη δεύτερη ημερομηνία οι διαμαρτυρίες γί-

26

ΕΚΔΗΛΩΣΗ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΣΤΗ ΧΙΛΗ

νονται στις πιο λαϊκές γειτονίες όπου μπλοκάρονται οι δρόμοι και οι κάτοικοι συγκρούονται με την αστυνομία. Σε αυτά τα πλαίσια συμμετέχουν συγκεκριμένες πολιτικές ομάδες, πηγαίνουν με διαφορετικά μέσα, διάφορα όπλα, και σε αυτά έχουν γίνει οι δολοφονίες των μπάτσων. Δεν έχει υπάρξει κάποια ανάληψη ευθύνης οπότε δεν ξέρουμε αν έγιναν από επαναστατικές οργανώσεις ή από κάποιον ποινικό. Άλλη περίπτωση νεκρών αστυνομικών ήταν από ανατρεπτικούς συντρόφους μετά από μια ληστεία σε τράπεζα. Θα πω κάποια τελευταία λόγια, υπάρχει η ανάγκη για υποστήριξη των τραυματιών, υπάρχουν πιο πολλοί τραυματίες από ότι φυλακισμένοι. Αυτό τουλάχιστον προς το παρόν, μπορεί στο μέλλον να αλλάξει η ισορροπία. Και το άλλο πολύ σημαντικό ειναι να έχουμε την προσοχή μας και τα μάτια μας στραμμένα στο τι συμβαίνει εκεί πέρα. Αυτό δεν το λέω αυτοαναναφορικά, αλλά γιατί αυτά είναι μαθήματα τα οποία χρησιμεύουν σε όλους και όλες μας. Έτσι κοιτάζαμε και εμείς, είχαμε στραμμένα τα μάτια μας στην Ελλάδα το 2008, αλλά και σε τόσες άλλες περιπτώσεις. Για ζητήματα στήριξης μπορούμε να τα πούμε στη συνέχεια. Ευχαριστώ πάρα πολύ όλους και όλες που ήρθαν εδώ σήμερα, ευχαριστώ για το ενδιαφέρον και τις ερωτήσεις που μας ανοίγουν καινούρια ερωτήματα και εδώ πέρα. Επίσης, να πω πως το ζήτημα των έγκλειστων συντρόφων, ήταν πάντα πολύ σημαντικό τόσο για τους δικούς μας αιχμαλώτους, όσο και για τους συντρόφους που βρίσκονται στην Ελλάδα στη φυλακή. Στέλνω έναν χαιρετισμό σε όσους/ες αντιστέκονται στις φυλακές και τους δρόμους και έναν ειδικό χαιρετισμό στον Κωσταντίνο Γιαγτζόγλου που περνάει από δίκη. Μια μεγάλη αγκαλιά σε όλους και όλες, και για οποιοδήποτε άλλο ζήτημα υπάρχουν δίαυλοι επικοινωνίας και μπορούμε να συνεχίσουμε τη συζήτηση.

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ - 18 Οκτωβρίου: οι κλιμακούμενες μέχρι τότε κινητοποιήσεις ενάντια στην αύξηση του εισιτηρίου φτάνουν στην κορύφωσή τους. Ξεσπούν συγκρούσεις με τις αστυνομικές δυνάμεις που περιφρουρούν τους σταθμούς. Οι αυθόρμητες συγκρούσεις εξαπλώνονται σταδιακά σε διάφορους δρόμους της πόλης. Τις βραδυνές ώρες η ένταση κλιμακώνεται και διάφοροι σταθμοί και άλλοι στόχοι παραδίδονται στις φλόγες. Η εξέγερση έχει ξεκινήσει.

- 19 Οκτωβρίου: ξημέρωμα, ο Πινιέρα κηρύσσει Καθεστώς Έκτακτης Ανάγκης στη μητροπολιτική περιοχή του Σαντιάγο, κατεβάζει τον στρατό στον δρόμο, και ανακοινώνει απαγόρευση κυκλοφορίας για το βράδυ του Σαββάτου. Μέσα σε λίγες ώρες το Καθεστώς Έκτακτης Ανάγκης επεκτείνεται σε άλλες πέντε επαρχίες της χώρας, και μέχρι τις 23 Οκτωβρίου επιβάλλεται σε 15 από τις 16 νομαρχιακές πρωτεύουσες της χώρας. Το βράδυ της ίδιας μέρας, ο Πινιέρα ανακαλεί την αύξηση στην τιμή του εισιτηρίου, χωρίς αυτό να μειώσει την παρουσία του κόσμου στον δρόμο και την ένταση των συγκρούσεων, οι οποίες εξαπλώνονται σε όλη τη χώρα. Ένα πράγμα φαίνεται ξεκάθαρα μέσα από τους καπνούς των δακρυγόνων και των φλογών της εξέγερσης, ότι «δεν είναι για τα τριάντα πέσος, είναι για τα τριάντα χρόνια!». Οι επίσημοι αριθμοί μιλάνε για 180 συλλήψεις.

- 20 Οκτωβρίου: η κυβέρνηση της Χιλής επιβεβαιώνει τον θάνατο τριών διαδηλωτών το προηγούμενο βράδυ, δύο γυναικών και ενός άντρα, οι οποίοι βρέθηκαν νεκροί σε ένα πυρπολημένο σούπερ μάρκετ. Η επίσημη εκδοχή λέει ότι οι διαδηλωτές, αφού απαλλοτρίωσαν μαζικά τα προϊόντα, έβαλαν φωτιά στο κατάστημα, και τα τρία θύματα, μην έχοντας προλάβει να τελειώσουν τα «προλεταριακά τους ψώνια», εγκλωβίστηκαν στις φλόγες. Από την πρώτη στιγμή μεγάλο μέρος των εξεγερμένων δυσπιστεί απέναντι σε αυτήν την εκδοχή. Το βράδυ ο πρόεδρος ο Πινιέρα δηλώνει ότι «η χώρα βρίσκεται σε πόλεμο, ενάντια σε έναν εχθρό δυνατό και αδίστακτο που δεν σέβεται τίποτα και κανέναν». Ο αριθμός των νεκρών,

28

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ

πάντα σύμφωνα με τις επίσημες πηγές, αυξάνεται στους δέκα. Κι ενώ τα νέα θύματα βρίσκονται νεκρά σε αντίστοιχες συνθήκες, δηλαδή «εγκλωβισμένα» σε πυρπολημένα καταστήματα, διάφορα στοιχεία, όπως τραύματα από σφαίρες στα πυρπολημένα σώματά τους, συγκλίνουν προς το ότι πρόκειται για νεκρούς δολοφονημένους από τα όργανα καταστολής, των οποίων τα νεκρά σώματα τοποθετούν οι δολοφόνοι σε λεηλατημένα καταστήματα και στη συνέχεια τα παραδίδουν στις φλόγες. Ταυτόχρονα αυξάνονται οι τραυματίες, με πολλούς από αυτούς να έχουν χάσει το ένα τους μάτι, ενώ δημοσιοποιούνται και οι πρώτες περιπτώσεις βιασμών από στρατιωτικούς ή/και αστυνομικούς. Από την πλευρά των εξεγερμένων, οι επιθέσεις εξαπλώνονται σε διάφορους στόχους προηγούμενων αγώνων, όπως μονοκαλλιέργειες ή υδροηλεκτρικά φράγματα. Από την άλλη, αρχίζουν να εξαπλώνονται ανυπόστατες φήμες ότι ο κόσμος κλέβει πλέον και μέσα από σπίτια γειτόνων. Μέσα σε αυτό το κλίμα, οργανώνονται ομάδες γειτόνων οι οποίοι, ενώ είναι αντίθετοι στο καθεστώς, ζητάνε την επιστροφή στην τάξη, και κάνουν συμβολικές πράξεις, όπως το να καθαρίσουν μία καμένη στάση του μετρό ή να περιφρουρήσουν ένα κατάστημα, δίνοντας τροφή στους δημοσιογράφους που προσπαθούν μάταια να νουθετήσουν τους εξεγερμένους.

21 Οκτωβρίου: καλείται γενική απεργία από διάφορες οργανώσεις με τρόπο αρκετά αυθόρμητο. Χιλιάδες κόσμου κατεβαίνει ξανά στους δρόμους και συνεχίζει να συγκρούεται ή να επιτίθεται σε στόχους της κυριαρχίας, να απαλλοτριώνει, να διαμαρτύρεται χτυπώντας κατσαρόλες κι άλλα θορυβώδη αντικείμενα, να καταγγέλλει με ένα πλακάτ ή ένα πανό, ή απλά να βρίσκεται στους δρόμους παραλύοντας την κυκλοφορία της πόλης. Στη διάρκεια της μέρας ο κόσμος συγκεντρώνεται στο κέντρο της πόλης, ενώ το βράδυ οι εξεγερμένοι μεταφέρουν το πεδίο της σύγκρουσης στις γειτονιές. Οι συλληφθέντες φτάνουν τους 1.900, οι περισσότεροι για απαλλοτριώσεις, και οι υπόλοιποι για τις συγκρούσεις και τις καταστροφές. Στο νούμερο αυτό δεν περιλαμβάνονται όσοι/ες συλλαμβάνονται επειδή έσπασαν την απαγόρευση κυκλοφορίας. Αυτοί/ες περνάνε το βράδυ στο έλεος αυτών που τους φυλάνε και αφήνονται ελεύθεροι/ ες το επόμενο πρωί. Όσον αφορά τους τραυματίες, υπάρχουν τουλάχι-

Η ΕΞΈΓΕΡΣΗ ΕΊΝΑΙ ΌΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΕΞΑΦΑΝΊΖΕΙ ΤΟΝ ΦΌΒΟ

29

στον 80 που έχουν δεχτεί πυρά, είτε από πλαστικές είτε από πραγματικές σφαίρες. Μεταγενέστερες έρευνες θα δείξουν ότι οι «πλαστικές» σφαίρες που χρησιμοποιούν οι δυνάμεις καταστολής στη Χιλή περιέχουν μόνο 20% πλαστικό. Τα υπόλοιπα στοιχεία είναι διάφορα ορυκτά και μέταλλα, όπως μολύβι και πυρίτιο.

22 Οκτωβρίου: οι συγκεντρώσεις και οι συγκρούσεις συνεχίζονται, ενώ η απαγόρευση κυκλοφορίας αυστηροποιείται, και γίνεται όλο και πιο δύσκολο να κυκλοφορά κανείς στον δρόμο μετά από κάποια ώρα.

23 Οκτωβρίου: καλείται γενική απεργία και ο κόσμος συγκεντρώνεται από νωρίς και πάλι στο κέντρο της πόλης όπου συγκρούεται μέχρι τη νύχτα. Ταυτόχρονα γίνονται πολλές καταγγελίες για βασανισμούς από την αστυνομία και τον στρατό, ενώ γνωστοποιείται ότι ένας κεντρικός σταθμός του μετρό χρησιμοποιείται από την αστυνομία ως χώρος κράτησης και βασανισμού. Το γεγονός παίρνει μεγάλη δημοσιότητα και η δικαστική εξουσία αναγκάζεται να επέμβει και να επιβεβαιώσει την πληροφορία μετά από έρευνα. Μέσα σε όλη αυτήν την κατάσταση, σε μια προσπάθεια της κυριαρχίας για ειρήνευση, πολλά κυρίαρχα ΜΜΕ μεταδίδουν εικόνες από τις διαμαρτυρίες όσο μπορούν πιο μακριά από τις συγκρούσεις, μιλώντας για ειρηνικές συγκεντρώσεις, ενώ πολλοί φαντάροι, μετά από εντολές, μοιράζουν γλυκά σε παιδιά, παίζουν μπάλα με διαδηλωτές ή καθυστερούν μεγαλόκαρδα για μισή ώρα την απαγόρευση κυκλοφορίας, κερδίζοντας τα χειροκροτήματα ή ακόμα και τις αγκαλιές ορισμένων από τους συγκεντρωμένους.

29 Οκτωβρίου: ο Πινιέρα ανακαλεί το καθεστώς έκτακτης ανάγκης και αποσύρει τον στρατό από τους δρόμους. Ο επίσημος αριθμός των νεκρών έχει φτάσει τους είκοσι.

7 Νοεμβρίου: ενώ οι συγκρούσεις συνεχίζονται καθημερινά, ο Πινιέρα ανακοινώνει ένα σχέδιο νόμου που αυξάνει σημαντικά τις ποινές για τις ταραχές και τις απαλλοτριώσεις, γεγονός το οποίο αντί να τρομάξει, πεισμώνει τους εξεγερμένους. Την ίδια μέρα συγκαλεί το Συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας, θεσμός που δημιουργήθηκε από τη δικτατορία του Πινοσέτ το 1980 κι έχει συγκληθεί μόνο δύο φορές σε καιρό δημοκρατίας, σχετικά με εδαφικές διαφορές με το γειτονικό Περού. Οι συνδηλώσεις

30

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ

αυτής τις κίνησης ρίχνουν λάδι στη φωτιά της εξέγερσης, η οποία αναζωπυρώνεται την επόμενη μέρα, μετά από κάποιες μέρες καθημερινών αλλά λίγο χαμηλότερης έντασης συγκρούσεων.

12 Νοεμβρίου: καλείται εθνική γενική απεργία και ο κόσμος κατεβαίνει εκ νέου μαζικά στους δρόμους. Την ίδια μέρα γίνεται μαζική επίθεση σε ένα στρατόπεδο στα περίχωρα του Σαντιάγο, το οποίο κατά τη διάρκεια της δικτατορίας χρησιμοποιούταν σαν χώρος βασανισμών. Από την άλλη αρχίζουν να κυκλοφορούν φήμες ότι θα ξανακατέβει ο στρατός στους δρόμους, ενόψει του ενός χρόνου από τη δολοφονία του ιθαγενούς Μαπούτσε Καμίλο Καντριγιάνκα από την αστυνομία, στις 14 Νοεμβρίου.

14 Νοεμβρίου: οι φήμες πιάνουν τόπο και πολύς κόσμος, φοβούμενος το ενδεχόμενο ενός πραξικοπήματος, δεν κατεβαίνει στους δρόμους και η ένταση των συγκρούσεων μειώνεται αισθητά. Μέσα στη μέρα η κυβέρνηση καταφέρνει να φτάσει σε μία εθνική συμφωνία, με τη στήριξη όλων των κομμάτων της αντιπολίτευσης, για την ψήφιση ενός νέου Συντάγματος τον ερχόμενο Απρίλη. Παρόλα αυτά, οι όροι για να εγκριθούν τα νέα άρθρα είναι τέτοιοι, που ακόμα και όσοι από τους εξεγερμένους στηρίζουν τη συνταγματική αναθεώρηση εξοργίζονται.

15 Νοεμβρίου: σαν απάντηση στις κινήσεις της κυβέρνησης, ο κόσμος κατεβαίνει ξανά οργισμένος στον δρόμο και οι συγκρούσεις αποκτούν νέα δυναμική. Στη διάρκεια των συγκρούσεων στο κέντρο του Σαντιάγο, εν μέσω μιας επίθεσης της αστυνομίας με δακρυγόνα, ένας νέος 29 χρονών παθαίνει καρδιακή προσβολή. Οι αυτοσχέδιες ιατρικές ομάδες σπεύδουν στο σημείο, του προσφέρουν τις πρώτες βοήθειες και καλούν ασθενοφόρο. Λίγο μετά φτάνει το ασθενοφόρο, και πριν προλάβει να πάρει τον νέο και να απομακρυνθεί, οι μπάτσοι αρχίζουν νέα επίθεση με δακρυγόνα, πυροβολισμούς και αντλία νερού, πυροβολώντας ευθεία προς το ασθενοφόρο. Ο 29χρονος δεν αντέχει και χάνει τη ζωή του ενώ μία τραυματιοφορέας τραυματίζεται στο πόδι από πλαστική σφαίρα. Πρόκειται για τον πρώτο νεκρό εν μέσω μίας μαζικής διαδήλωσης.

19 Νοεμβρίου: μετά από έρευνες που αποδεικνύουν ότι οι πλαστικές σφαίρες που χρησιμοποιεί η αστυνομία περιέχουν 80% μέταλλα και

Η ΕΞΈΓΕΡΣΗ ΕΊΝΑΙ ΌΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΕΞΑΦΑΝΊΖΕΙ ΤΟΝ ΦΌΒΟ

31

άλλα ορυκτά, οι καραμπινιέροι ανακοινώνουν ότι αποσύρουν προσωρινά τη χρήση τους.

21 Νοεμβρίου: καλούνται πολλοί νέοι για υποχρεωτική στρατιωτική θητεία. Τα γραφεία που εξετάζονται οι αιτήσεις για αναβολές γεμίζουν με νέους και σε ορισμένα ξεσπούν ταραχές μικρής έντασης. Συγκεντρωτικά επίσημα στοιχεία (25/11) 24 νεκροί/ες (από τους οποίους έντεκα βρέθηκαν νεκροί σε πυρπολημένο κατάστημα, τρεις από πυροβολισμούς της αστυνομίας, δύο από πυροβολισμούς πολιτών ενάντια σε κόσμο που απαλλοτρίωνε, τρεις από ένα αμάξι το οποίο οδηγούσε ακροδεξιός και έπεσε πάνω σε συγκεντρωμένο πλήθος, ένας ξυλοκοπημένος από την αστυνομία) 2.808 τραυματίες που μεταφέρθηκαν σε νοσοκομείο (49 από σφαίρες, 1.180 από πλαστικές σφαίρες, 437 από άγνωστα όπλα) Από αυτούς. 232 φέρουν τραύματα στα μάτια, με μερική ή ολική απώλεια της όρασης.

17.834 συλληφθέντες (29/11) 206 επιθέσεις σε αστυνομικά τμήματα (29/11) 134 σοβαρά τραυματισμένοι μπάτσοι, στην πλειοψηφία τους καραμπινιέροι. Το κόστος από τις καταστροφές υπολογίζεται ότι ξεπερνά τα τρία δις δολάρια.

79 σταθμοί μετρό δέχτηκαν επίθεση (21 πυρπολήθηκαν, από τους οποίους 10 κάηκαν ολοσχερώς)

11/2019

εφημερίδα δρόμου Άπατρις και σύντροφοι/συντρόφισσες

εκδήλωση-συζήτηση για την εξέγερση στη χιλή ΠΕΜΠΤΗ τηλεφωνική επικοινωνία με σύντροφο από εκεί 7 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 19:30αυστηρά ΑΣΟΕΕ

η αφίσα της εκδήλωσης

υτή η εξέγερση δεν είχε ούτε αρχηγούς ηγέτες, ούτε πολιτικά κόμματα από πίσω της. Τα αιτήματα είναι τόσα πολλά που δεν μπορούν να ικανοποιηθούν. Ο κόσμος βγαίνει στον δρόμο για την υγεία, την εκπαίδευση, τη σύνταξη και επιτίθεται σε αυτούς που τον καταπιέζουν. Ένα από τα χαρακτηριστικά αυτής της εξέγερσης, σε αντιδιαστολή με τις συνήθεις διαμαρτυρίες στη Χιλή, ήταν η απόλυτη έγκριση και αποδοχή της επαναστατικής βίας.

Δεκέμβριος 2019

Α