Landarbeidersstaking Oldambt 1929
Otto S. Knottnerus
Boeren en landarbeiders in het Oldambt: De landarbeidersstaking van 1929 en haar voorgeschiedenis
Modern akkerbouwgebied Boeren Landarbeiders Beginnende strijd Organisatie Grote stakingen Het conflict van 1929 Om de macht Loyaliteiten Nasleep Tragisch
Foto uit J. Hilgenga
in die tijd zei mijn oom waren eigenlijk alle arbeiders gastarbeiders in eigen land dat zei hij veel later
B. Schierbeek (uit: Weerwerk, 1977, p. 81).
De landarbeidersstaking van 1929 in Oostelijk Groningen was het langste en meest omvangrijke arbeidsconflict uit de geschiedenis van het Nederlandse platteland. Aan deze staking, die meer dan vijf maanden duurde, namen op het hoogtepunt 5000 mannen en vrouwen deel. Zo’n 750 boerenbedrijven hadden te maken met de staking. Het was bovendien een conflict dat nauw verweven was met de politiek: het ging niet alleen de hoogte van het loon, maar ook om de macht. De inzet was de vraag of de verarmde landarbeiders in staat waren hun recht te halen tegenover een welvarende boerenstand die geen concessies wenste te doen. Het conflict kreeg dan ook landelijke aandacht. De stakers kregen steun van de hele linkse arbeidersbeweging, zowel socialisten als communisten. De boeren speelden in op de angst voor oproer en revolutie, die vooral in christelijke kringen wijd verbreid was. De werkwilligen kwamen uit het hele land.
Modern akkerbouwgebied Het Oldambt was al in de negentiende eeuw een modern akkerbouwgebied. De boeren hadden zich toegelegd op grootschalige graanteelt ten behoeve van de export, met name naar Engeland. De bedrijven waren voor Nederlandse begrippen tamelijk groot. Kleine boeren speelden een ondergeschikte rol: slechts een vijfde deel van de grond werd gebruikt door bedrijven kleiner dan 20 ha. Die bevonden zich bovendien grotendeels op de aangrenzende zandgronden. Ook de veeteelt was http://ottoknot.home.xs4all.nl/werk/1929.html[26-8-2012 19:00:44]