‹.Ü. Cerrahpafla T›p Fakültesi Sürekli T›p E¤itimi Etkinlikleri
Eğ it imi E
li
T ıp
li k l e r i
S ü re k
tk
in
Tiroid Hastal›klar› Sempozyumu 15 Ekim 1999, ‹stanbul, s. 85-95
İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Komisyonu
T‹RO‹D BOZUKLUKLARINDAK‹ PS‹K‹YATR‹K BEL‹RT‹LER Prof. Dr. ‹brahim Balc›o¤lu
Psikoendokrinoloji terimi; hormonal sistem, merkezi sinir sistemi ve bunlar› etkileyen ya da bunlardan kaynaklanan davran›fllar aras›ndaki inkar edilmez yap›sal ve ifllevsel iliflkileri ortaya ç›kar›r (Stoudemire A., 1987). Hormonlar, etkilerini salg›land›klar› bölgelerden uzakta göstermek için kan taraf›ndan tafl›nan endokrin bez ürünleri olarak tan›mlan›rlar. Yeni verilerle, hormonlar›n özel durumlarda sinaps içine sal›verildiklerinde nörotransmisyon üzerinde modilatör etkiye sahip olabildikleri, yak›ndaki hedef hücrelere etki edebilmek için hücre d›fl›nda k›sa yollar katedebildikleri veya kan yoluyla daha uzak yerlere tafl›nabildikleri ortaya koyulmufltur. “Paranöron” terimi, uygun uyaranlara cevap olan nörotransmitter veya nörosekresyon olarak tan›mlanan maddeleri sal›veren ve sinaptik keseci¤e benzer granülleri olan hücreler için kullan›lmaktad›r (Kaplan HI., 1996). Hormonlar ve davran›fllar aras›ndaki iliflkinin birden fazla yüzü vard›r. Mesela hormonlar integre davran›fl cevaplar›n› uyarabilirler ya da hormon seviyeleri ve dinamikleri davran›fla ait duruma ba¤l› olarak de¤iflebilir. Hormon aktivitesinde görülen de¤ifliklikler, davran›fl bozuklu¤unun fenomenolojisine katk›da bulunan ya da ona uygun patofizyolojik merkezi nöroregülatuvar sistemler oldu¤unu düflündürebilir (Brambilla F., 1978). Endokrin sistem ve merkezi sinir sisteminin ortak pekçok yönü vard›r; çünkü her ikisi de hücreler aras› bilgi aktar›m›n›n düzen içinde olmas› için çok iyi geliflmifl düzenleyici mekanizmalard›r (Kaplan HI., 1996). Endokrin sinyal verici sistemler evrimde ilk zamanlarda ortaya ç›km›fllard›r. Kimyasal bir madde ya da haberci bir hücreden sal›verilir ve di¤er bir hücrenin yüzeyine eriflti¤inde bu hücrenin davran›fl›nda de¤ifliklik yapar (Stoudemire A., 1987). 85