Türk Psikoloji Dergisi 2004, 19 (53), 129 - 143
Psikoloji Araflt›rma ve Uygulamalar›nda: Ölçek/Teknik/Vaka/Yay›n/Kavram Tan›t›m› I:1 Türkiye’de Uyarlama Çal›flmalar› Yap›lm›fl ya da Türk Kültürüde Gelifltirilmifl ‹kili ‹liflkiler Kapsam›ndaki Ölçeklerin K›sa Tan›t›m› Ayda Büyükflahin* Ankara Üniversitesi ‹kili iliflkiler 1970’li y›llardan itibaren psikoloji araflt›rmalar›n›n en önemli konular›ndan biri olmufltur ve bu konuyla ilgili araflt›rmalar›n say›s› giderek artm›flt›r. Bu yaz›n›n amac›, ülkemizdeki ikili iliflkilere yönelik uyarlama, geçerlik ve güvenirli¤i yap›lm›fl ya da Türk kültürüne özgü gelifltirilmifl ölçekleri biraraya getirmektir. Ulafl›lan ölçekler alfabedik s›raya göre sunulmufl ve ölçe¤in amac›, gelifltiren(ler)/uyarlayan(lar), madde say›s›, geçerlik ve güvenirlik alt bafll›klar› alt›nda k›saca tan›t›lm›flt›r. 1. Aile ve Evlili¤e ‹liflkin Geleneksel ‹nan›fllar Ölçe¤i (Traditional Beliefs About Marriage and the Family Scale) Ölçe¤in Amac›: Bu ölçek, evlilik ve aileye yönelik geleneksel bak›fl aç›lar›n› ölçmek amac›yla gelifltirilmifltir. Boflanma, cinsel e¤itim, evlilik öncesi cinsellik ve kad›n bekaretinin önemine iliflkin maddeler içermektedir. Bu ölçek gelifltirilirken Hojat ve arkadafllar›’n›n (2000) ölçe¤inden baz› maddeler seçilmifltir. Gelifltiren(ler): Sakall›- U¤urlu (2002). Madde Say›s›: 1-6 noktal›, 12 maddelik bir ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: 2 Faktör: Birinci faktör bekaret ve evlilik öncesi cinsellikle iliflkin maddelerdir. ‹kinci faktör ise boflanma ve cinsel e¤itim ile ilgili maddelerdir.
Güvenirlik: Tüm ölçe¤in Cronbach Alfa katsay›s› .89’dur. 1. faktörün Cronbach Alfa katsay›s› .91, 2. faktörün ise .65’dir. 2. Aflka ‹liflkin Tutumlar Ölçe¤i: K›sa Form LAS (Love Attitudes Scale: Short Form) Ölçe¤in Amac›: Aflka ‹liflkin Tutumlar Ölçe¤i: K›sa Formu (LAS) insanlar›n aflka yönelik tutumlar›n› belirlemeyi amaçlamaktad›r. Bu ölçek, daha önceden Hendrick ve Hendrick (1986; 1990) taraf›ndan gelifltirilen 42 maddelik Aflka ‹liflkin Tutumlar Ölçe¤inin k›salt›lm›fl›d›r. Gelifltiren(ler)/Uyarlayan(lar): Hendrick, Hendrick ve Dicke (1998)/Büyükflahin ve Hovardao¤lu (2004). Madde Say›s›: 5 dereceli, 24 maddelik bir ölçektir. Geçerlik: Yap› geçerli¤i: Faktör analizi: 6 Faktör: Tutkulu Aflk, Özgeci Aflk, Sahiplenici Aflk, Oyun gibi Aflk, Arkadaflça Aflk, Mant›kl› Aflk Güvenirlik: ‹ç tutarl›k: LAS’›n Cronbach Alfa katsay›s› .70’dir. ‹ki yar›m güvenirli¤i: LAS’›n iki yar›m güvenirli¤i .70’dir.
Bu bölüm kapsam›ndaki yaz›lar, de¤erlendirme sürecine girmemekte ve ulusal/uluslararas› dizinlerde yer almamaktad›r. *Yaz›flma adresi: Uzm. Psk. Ayda Büyükflahin, Ankara Üniversitesi D.T.C.F. Psikoloji Bölümü, S›hhiye, Ankara. E-posta: bsahin@humanity.ankara.edu.tr 1