‹.Ü. Cerrahpafla T›p Fakültesi Sürekli T›p E¤itimi Etkinlikleri
Eğ it imi E
tk
li k l e r i
S ü re k
li
T ıp
in
Depresyon, Somatizasyon ve Psikiyatrik Aciller Sempozyumu 2-3 Aral›k 1999, ‹stanbul, s. 53-58
İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Komisyonu
PS‹KOD‹NAM‹K AÇIDAN DEPRESYON Prof. Dr. Günsel Koptagel-‹lal
Depresyon sözcük anlam›yla “çöküfl, alçalma” demektir. Burada, insan›n biyo-psiko-sosyal bütünlü¤ü içindeki yaflam›n› en etkin biçimde yönlendiren ruhsal ayg›t›n iflleyiflinde bir bozulma ve buna ba¤l› olarak da bireyin biyopsiko-sosyal sisteminin gerek kendi içindeki, gerekse d›fl dünya ile aras›ndaki ifllevsel dengede bir bozulma söz konusudur. Her sistemin bozulmas›ndaki ilk belirti, ifllev düzeyinde bir çökme ile sistemi daha geri bir basamakta ifller halde ayakta tutma çabas›d›r. Mekanik sistemlerde bu kolayca görülebilir. Canl› sistemlerde ise savunma mekanizmalar›n›n otomatik olarak harekete geçirilmesiyle örtülmeye, telafi edilmeye çal›fl›l›r. Bu aç›dan, depresyonu bir çeflit savunma mekanizmas› olarak da görebilir, hatta baz› hallerde organizmay› koruyucu bir ifllev olarak da kabul edebiliriz. Zira, iç veya d›fl zorlanmalar, baflka deyimle stresler karfl›s›nda, organizma bunlara karfl› yeterli bir direnç gösteremedi¤inde, yahut da bunlarla bafledip altedebilmesi mümkün olmad›¤›nda, bir gerileme ile kendini korumaya çal›fl›r. ‹flte, ruhsal ayg›t›n zorlanma karfl›s›nda verdi¤i tepkilerden biri de depresyondur. Buradaki durumu anlayabilmek için ruhsal ayg›t›n örgütlenmesine ve iflleyifl biçimine bir göz atmak gerekir (fiekil 1).1 Ruhsal ayg›t, hazza yönelik ilkel dürtülerin bulundu¤u Id (O), geliflim süreci içinde oluflan ve toplumsal üst düzey kavramlar› temsil eden Superego (Üstbenlik) ile bunlar›n aras›nda yer al›p hem bunlar aras›ndaki dengeyi, hem de bireyin d›fl ortamla iliflkisindeki dengeyi düzenleme görevini üstlenerek bireyin benli¤ini oluflturan özellikleri ve edim gücünü içeren Ego (Benlik)’dan kuruludur. Bu üç bölüm birbirleriyle bütünleflerek, dinamik bir örgüt olan ruhsal ayg›t› olufltururlar. Ego, canl›l›¤›n› narsistik yol ve obje yolu olmak üzere iki yol üzerinden sürdürür. Obje yolu, üzerinde iç nesnelerin, yani kiflinin içinde oluflmufl imago’lar›n da bulundu¤u ve geliflim süreci boyunca edinilmifl obje iliflkilerine uzanan yoldur. Narsistik yol üzerinde ise temelde tek 53