PİAGET VE KOHLBERG’İN AHLAK (MORAL) GELİŞİM KURAMLARININ ÖZELLİKLERİ VE KARŞILAŞTIRILMASI
Levent MERCİN* Özet/Abstract Bu araştırmada genel olarak; Piaget ve Kohlberg’in ahlak (moral) gelişim kuramlarının özellikleri ile bu kuramların karşılaştırılması yapılmaktadır. Çalışmada, ahlak kavramı ve ahlaki (moral) gelişim, Piaget ve Kohlberg’in kuramlarının genel esasları, evreleri, yargıları ve nitelikleri irdelenmektedir. Ahlak, insanlar arasındaki karşılıklı iletişimden ortaya çıkan iletilebilir bir olgudur. Söz konusu bu olgunun iletilebilir olması, ahlak eğitimine imkân sağlar. Ahlak, bir kurallar sistemidir ve ahlaklılığın özünde bireyin bu kurallara karşı duyduğu saygı vardır. Çocuk, saygı duyulması gereken ahlaki kuralları büyük oranda yetişkinlerden, bir başka deyişle doğup büyüdüğü toplumdan hazır olarak alır. Bu nedenle hem öğretmenlerin hem de ailelerin bu konuda örnek davranışlar sergilemesi gerekir. Anahtar Kelimeler: Piaget, Kohlberg, Ahlak Kuramları At this study is carried out generaly to comparison of this concept white properties of ethic develop concept of Piaget and Kohlberg. At this study is to examined ethic concept and ethic develop, base of the concept of Piaget and Kolhberg, stage, opinion and qualities. In the research survey method have been applied. Datum was collected by investigating connected with in the country and abroad studies. Ethic is comunicable a phenome releasing from communicate mutual amogn people. Becoming comunicable of this phenomena make possible to ethic education. The children take from adults to this rules that require to the respect. Therefore, both teachers and families are require to demonstrate model behaviours at this manner. Key Words: Piaget, Kohlberg, ethic concept
Giriş Genel anlamda ahlak, bir grupta ya da belirli bir çevrede kabul edilen ortak davranışların tümüdür denilebilir. Felsefi açıdan düşünüldüğünde ise ahlak Hançerlioğlu’nun da (1989:20) belirttiği gibi, “belli bir toplumun belli bir döneminde bireysel ve toplumsal davranış kurallarını belirleyen ve inceleyen bilim” olarak ifade edilebilir. Devellioğlu’na (1986:20) göre ise ahlak, “iyilik etmek ve fenalıktan çekinmek için takibi lazım gelen usul ve kaideleri öğreten ilim” demektir. Ahlak’ın uygulamadaki karşılığı olan “iyi davranış”, davranışların ahlak kuralları açısından değerlendirilmesine olanak vermektedir. Bu şekliyle ahlak, yaşamımızın başlangıcından itibaren hayatımızın her kesitinde varlığını, belli değerler ya da kurallar olarak, sürdürmektedir. Ancak bir dönem sonra bu kurallar ya da değerler dizgesi sorgulanmaya başlanır. Bu sorgulama, ahlak kurallarının anlamını, iyi ile kötünün neler olduğunu, ahlakın amacını, uymanın veya yükümlülüğün kökenlerini araştırma biçimine dönüşür ve düşünce haline gelir. İşte bu düşünce ahlak kavramının ikinci anlamını teşkil eder. Ahlak felsefesi anlamındaki bu ahlak (ethigue), kurallar üzerinde felsefi bir düşünmedir.
*
Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi.