ÖZEL EĞİTİM
DERGİSİ
- 1999 • Cilt 2 (3) 51-57
Otistik Bir Çocuğa Öğrenmeye Hazırlık Becerilerinin Öğretimi Arş. Gor Bunyamın BIRKAN Anadolu
Üniversitesi
Goz kontağı kurma, uygun oturma ve basit yönergelere uyma gibi becerilere öğren meye hazırlık becenien denilmekte ve bu en temel becerılenn öğretilmesi çocukları öğren •meyt "rai'n'ftfrHîk'ûdm VüarftSı, 9'<ŞWJ 'vt Gumuşçu, 1992) Yine bu becerılenn basitten karmaşığa doğru bir sıra içinde öğretilmesi, çocuğun daha kolay öğrenmesini sağlamakta dır
Ülkemizde, ilköğretime başlama yaşı altı olarak belirlenmiştir Böyle bir olçutun oluş turu] mas tndakı amaç, çocukların bu yaşlarda gelişim evrelerini tamamlayarak, öer&enîı tigtttnm ıçm orinoşcfi o'ıan ûavranışları edinmiş olmalarıdır Ancak engelli bireyler normal çocukların aile ve çevresinde, kendilik lerinden edindikleri davranışlaıın çoğunu siste matik bir öğretim surecinden geçmeksizin öğrenemezler Dolayısıyla ilköğretim kurumla rina alınan engelli çocuklar, önkoşul kabul edilen davranışların çoğunu öğrenmemiş olarak geldiklerinden derslerin ve Milli Eğıtım'ın amaçları gerçek! eştin I ememekie ya da gecik mektedır Dolayısıyla, çocuk sınıf düzeyinden gen kalabilmekte ya da öğretimi uzun sürmek tedır Böyle bir durum her bireyin anayasal hakkı olan eğıüm hızmetlennden yararlanması na engel oluştururken, çok kıymetli olan öğre tim suresinin de boşa harcanmasına neden olmaktadır
Otıstık çocukların eğitiminde, öncelikle öğretilmek istenen davranışlar belirlenip bunla rın öğretilmesi ve kalıcı olabilmesi için ipucu ve pekışiıreç gibi teknikler kullanılmaktadır (Pıeterse, Treioar, Caıms, Uther ve Brar 1989, Darıca, Pişkin ve Gurmışçu, 1992) Çocuğun istenilen tepkiyi vermesini sağlamak için kulla nılan ipuçları genellikle fiziksel, işaret, model olma ve sözel ipucu olmak U2ere dört şekilde kullanılmakladır (Pıeterse, Treioar, Caıms, Uther ve Brar 1989, Darıca, Pişkin ve Gumuşçu, 1992, Ozyurek, 1995) işte bu görüşlerden yola çıkılıp bu araştırmada da, otıstık tanısı konmuş bir çocuğa ipuçları ve peki süreçlerden yararlanılarak öğrenmeye hazırlık becerilerinden gereksinimi olan beceri ler öğretilmeye çalışılmıştır
Aynı durum, özellikle iletişim becerı1 erindeki performansları akranlarından geri olan otıstık çocuklar için de geçerlidir iletişim becerilerinde akranlarından duşuk performans göstermeleri bu çocukların pek çok davranışı öğrenmelerini zorlaştırmaktadır (Donnellan, 1995) Dolayısıyla çoğu otıstık çocu1; da öğre tim ıçtn önkoşul olan davranışlarda duşuk performans göstermeleri sebebiyle okullara alınmamakta ya da aileleri ve eğı(imcileri, öğretimlerinin Çok. zor olduğunu ilen sürmekte dırler Oysa öğretimden once bu çocukların öğrenebil melen için gerekli olan öğrenmeye hazırlık becerilerini yerine getınp getırmedıklenne bakılmamaktadır (Ozyurek, 1995)
Araştırmanın genel amacı, bir otıstık öğrenciye, öğrenmeye hazırlık becenien yoner gelennı yerme getirmenin öğretiminde, ıpuçla rina dayalı öğretim surecinin etkili olup olmadığını belirlemektir Bu amaçla çalışmada şu sorulara yanıt aranmıştır Öğrenmeye hazırlık bekrilerinden 'Otur1 yönergesi verildiğinde uygun davranışı yerine getirmenin öğretiminde, ipuçlarına dayalı öğretim sureci etkili mıdır*
Yaaşma Adres»! Arş Gor Bunyamın BIRKAN. Anadolu Üniversitesi. Engelliler Araştırma Enstitüsü ESKİŞEHİR
51