Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi III (2003), Sayı: 2
209
OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE ÇOCUĞUN GELİŞİMİNİN PSİKOLOJİK TEMELİ* Gottfried Heinelt Çev. Doç. Dr. Şuayip ÖZDEMİR∗∗
Yapmış olduğum bu konuşmanın amacı, günümüz gelişim psikolojisinin çeşitli yöntemleri, ekolleri ve bilimsel problemleri hakkında bilgi vermek değildir. Ben daha ziyade gelişim modelleriyle ilgili bir bakış açısıyla modern gelişim psikolojisinin problemlerini ele almayı, bu vesileyle antropolojik durumu müzakere etmeyi ve bu oturumun konusuyla ilgili hususları ortaya çıkarmayı amaçlamaktayım. Öncelikli olarak okul öncesi dönemdeki çocuğun konumu, süt çocuğunun doğum sonrası durumunun okula başlama açısından bir plan dahilinde mukayese edilmesi suretiyle belirgin hale getirilmelidir. Gelişimi olgunlaşma süreci açısından ele alan klasik merhale modeli ortaya çıkarılmalı ve eleştirel bir biçimde incelenmelidir. Gelişimi sosyalleşme, daha doğrusu öğrenme süreci (sosyal öğrenme) olarak ifade eden modern gelişim psikolojisiyle ilgili araştırma, konuşmamın en büyük kısmını oluşturmaktadır. Ayrıca aktif kişilik kazanmanın araştırılan modeli, gerekli ilave ve düzenlemelerle tartışma konusu yapılmaktadır. Bu model, çocuğun gelişme, benlik ve yeteneği doğrultusundaki gayretini göz önünde bulundurmaktadır.
I- Temel Çerçeve Burada söz konusu edilen okul öncesi dönemdeki çocuğun gelişimi, doğumdan itibaren altı yaşında gerçekleşen okula başlama zamanına kadar geçen süreyi kapsamaktadır. Biz gelişim hadisesini temel açılardan ele almaktayız: Yeni doğmuş çocuk çaresiz, “fizyolojik açıdan eksik” (Portmann) ve “noksanlıklar içerisindedir”. (A. ∗
∗∗
Gottfried Heinelt, “Psychologische Grundlegung der Entwicklung des Kindes im Vorsculalter”, Religiöse Erziehung von Kleinkindern, Badenia Verlag und Druckerei GmbH, Karlsruhe, 1977, s.931. Doç. Dr., İnönü Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi.