K
RON‹K ÜRT‹KER‹N PS‹K‹YATR‹K YÖNÜ
G‹R‹fi Meltem Y›lmaz Sukan*, Fulya Maner**, Musa Tosun*** Kronik ürtiker emosyoÖZET nel etmenlerle s›k› iliflki Son on y›l içinde, çeflitli cilt hastal›klar›n›n psikolojik etkileri ve hastalar›n yaflam kalitesine içinde olan, kafl›nt›, k›zar›kilgi giderek artm›flt›r. Cilt, insan bedeninin en büyük ve en gözle görülebilir organ›d›r. Krol›k ve kabarmalarla birlikte nik ürtiker emosyonel etmenlerle s›k› iliflki içinde olan, deride kafl›nt› ve kabarmalarla giseyreden polietiyolojik bir den polietiyolojik bir cilt hastal›¤›d›r. Hastal›¤›n %30’undan fazlas›n›n otoimmün oldu¤unu, cilt hastal›¤›d›r. Ürtiker, 6 %7-17 kadar›n›n da fiziksel ajanlarla olufltu¤unu söylemek mümkündür. 1960’lardan sonhafta veya daha uzun süre ra psikolojik etmenlerin önemiyle ilgili çal›flmalar h›z kazanm›fl; kayg›, depresyon ve kiflilik yap›s›n›n pek çok çal›flmada hastal›¤› etkiledi¤i görülmüfltür. Literatürde çeflitli cilt hastaile her gün olmak üzere orl›klar›na iliflkin psikosomatik yaklafl›mlardan söz edilmifltir. Son yirmi y›l›n araflt›rma çal›fltaya ç›karsa kronik ürtiker malar› psifle, nöroendokrin ve ba¤›fl›kl›k sistemi aras›ndaki s›k› iliflkinin iyice ortaya ç›kmaad›n› al›r (Arnold ve ark. s› nedeniyle, çok say›da dermatozun psikofizyolojik ve psikonöroimmünolojik iliflkileri hak1990). Genelde eriflkinlerk›nda önemli bilgileri ortaya koymufltur. Bu derleme yaz›s›nda kronik ürtikerin psikososyal boyutuna iliflkin literatür gözden geçirilmifltir. de görülür; 6 haftadan uzun Anahtar Kelimeler: Kronik ürtiker, dermatolojik hastal›klar, depresyon, anksiyete, kiflilik süren fliddetli kafl›nt› ile kaözellikleri. rakterizedir ve toplumun %0.1 ’ini etkiler. Ürtiker etiyolojisinde ilaçlar, infeksiABSTRACT yonlar, g›da ve katk› maddeThe psychological impact and life quality of dermatological patients are of great interest in the last decade. Skin is the largest and visible organ of the body. Chronic urticaria is a poleri, böcek sokmalar›, kollali-etiological dermatological disease having close relations with emotional factors and chajenazlar, endokrin hastal›kracterized by itching which wheals and itching. It is possible to propose that more than lar, maligniteler sorumlu 30% of the cases has autoimmune origins and 7-17% occurred by physical agents. The tutulmufltur. Akut ürtikerli studies about the prominence of psychological factors are accelerated after 1960s and it has been seen that anxiety, depression and personality features are closely involved in the olgularda s›kl›kla etiyolojik occurrence of the disease. Psyche, neuroendocrine and immune system have been mabir neden saptanabilirken, nifested, so valuable knowledge has been documented about the psychophysiological and kronik ürtikerli hastalar›n psychoneuroimmunological aspects of dermatosis. A mutual, respectful collaboration bet%70-75’inde neden bulunaween psychiatrists and dermatologists might substantially help many patients. In this articmamaktad›r. Son zamanlarle the literature on psychosocial factors of chronic urticaria has been reviewed. Keywords: chronic urticaria, dermatological diseases, depression, anxiety, personality feda yap›lan çal›flmalarda kroatures nik idiyopatik ürtikerli hastalar›n üçte birinde ya IgE ya da yüksek affiniteli IgE reseptörlerinin alfa subünitine karfl› ifllevsel hista- Psikolojik etmenlerin kronik ürtikerle iliflkili olmamin salg›lat›c› antikorlar saptanm›flt›r. Hastal›¤›n s›, bu hastal›¤› psikosomatik hastal›klar grubuna %30’undan fazlas›n›n otoimmün oldu¤unu, %7-17 sokmaktad›r. Bir psikokutanöz hastal›k olan kronik kadar›n›n da fiziksel ajanlarla olufltu¤unu söyle- ürtiker, DSM IV TR (1994) ve ICD-10 (1992) tan› mek mümkündür (Yüzüak ve Türe 2004). Ürtike- s›n›flamalar›nda fizyolojik bozukluklar veya fizikrin belirtilerinden biri olan kafl›nt›, tüm cilt hasta- sel etkilerle ba¤lant›l› davran›fl sendromlar› bafll›¤› l›klar›n›n %75’inde görülmektedir (Niemeier ve alt›nda yer almaktad›r. ark 2000). Psikolojik travma, kafl›nt› efli¤ini düflüreLiteratürde çeflitli cilt hastal›klar›nda psikosorek, fliddet ve süresini artt›r›r; stresle karfl› karfl›ya matik yaklafl›mlar mevcuttur. Almanya’da Sack, kal›nd›¤› s›rada hissedilen huzursuzluk ile kafl›nt› 1933 y›l›nda “cilt ve psifle” adl› makalesi ile psikosofliddeti ve süresi uzamaktad›r. 1960’lardan sonra matik dermatolojinin gerekçesini bildirdi¤inden psikolojik etmenlerin önemiyle ilgili çal›flmalar h›z beri, s›kl›kla konuya iliflkin klinik aç›dan tan›mlay›kazanm›fl, kayg›, depresyon ve kiflilik yap›s›n›n bir- c› ve bireysel olgular› k›smen psikodinamik/psikoçok çal›flmada hastal›¤› etkiledi¤i görülmüfltür analitik aç›dan yorumlayan çal›flmalar yay›nlanmak(Hashiro ve Okumura 1994, Günefl ve ark. 1994). tad›r (Rechenberger 1977, Engels 1982). ‹lk psiko-
yeni
* Uzmanl›k Ö¤rencisi Dr. Bak›rköy Ruh ve Sinir Hastal›klar› E¤itim ve Araflt›rma Hastânesi, 10. Psikiyatri Birimi ** Doç. Dr., Bak›rköy Ruh ve Sinir Hastal›klar› E¤itim ve Araflt›rma Hastânesi, 10. Psikiyatri Birimi Klinik fief Yard›mc›s› *** Prof. Dr., Bak›rköy Ruh ve Sinir Hastal›klar› E¤itim ve Araflt›rma Hastânesi, 10. Psikiyatri Birimi Klinik fiefi ‹rtibat: Dr. Meltem Y›lmaz Sukan, Bak›rköy Ruh ve Sinir Hastal›klar› E¤itim ve Araflt›rma Hastânesi, 10. Psikiyatri Birimi Tel: +902125436565/ 435
S YMPO S I UM
Yeni Symposium 43 (4): 167-172, 2005
167