KİŞİLİK BOZUKLUKLARI

Kişilik Bozuklukları Doç Doç. Dr. Lut TAMAM Çukurova Üniv. niv. Tı Tıp Fakü Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Dalı

Dersin Amacı Amacı

Kiş Kişilik nedir?

Kiş Kişilik bozuklukları bozukluklarının genel özellikleri nelerdir?

DSMDSM-IVIV-TR’ TR’ye göre kiş kişilik bozuklukları ı nelerdir? bozukluklar Kiş Kişilik bozuklukları bozukluklarının özellikleri nelerdir?

Diğ Diğer kiş kişilik boyutları boyutları nelerdir?

Kiş Kişilik

Kiş Kişilik, kiş kişinin gü günlü nlük yaş yaşamdaki karakteristik duygusal ve davranış sal özelliklerinin tü davranışsal tümü olarak tanı tanımlanı mlanır.

1

Kiş Kişilik Bozukluğ Bozukluğu

Kiş Kişilik bozukluğ bozukluğu, insanları insanların çoğunda bulunan özelliklerin ötesinde karakter özelliklerinin bir varyantı varyantıdır.

Kiş Kişilik özellikleri uyuma dö dönük değ değilse, esneklikten yoksunsa, iş işlevsel bozukluğ bozukluğa ve öznel rahatsı a (distres rahatsızlığ zlığa (distres)) yol aç açıyorsa kiş kişilik bozukluğ bozukluğundan sö söz edilir.

Bu kiş kişiler çocukluktan beri sü süregelen sorunları sorunlarını reddederler ve psikiyatrik yardı yardım aramazlar.

Belirtiler benlikle uyumludur (egosintonik ). (egosintonik). Çevre ile çatışı rlar ve çevreyi kendilerine atışırlar uydurmaya çalışı rlar (alloplastik alışırlar (alloplastik uyum).

Sergiledikleri tutum ve davranış lardan davranışlardan dolayı dolayı anksiyete duymazlar.

Kiş Kişilik Bozukluğ Bozukluğu

1.

2.

3.

4.

Tanı Tanım gereğ gereği birç birçok sosyal ve kiş kişisel iliş ilişki ortamları ortamlarında sü sürekli olarak aş aşağıdaki ğıdaki alanlardan en az ikisinde sorun yaş yaşarlar Biliş Biliş (kendini, diğ diğer insanları insanları ve olayları olayları algı algılama ve yorumlama biç biçiminde) Affekt (duygusal yanı yanıtları tlarının dü düzeyi, şiddeti, tutarlı tutarlılığı ve uygunluğ uygunluğunda) Kiş Kişilerarası ilerarası iliş ilişkiler Dürtü rtü kontrolü kontrolünde

Kiş Kişilik Bozuklukları Bozuklukları (DSM(DSM-IVIV-TR’ TR’ye göre)

A Kü Kümesi: Paranoid, Paranoid, şizoid, izoid, şizotipal kiş kişilik bozuklukları bozuklukları B Kü Kümesi: Antisosyal, Antisosyal, borderline, borderline, histrionik, histrionik, narsistik kiş kişilik bozuklukları bozuklukları C Kü Kümesi: Avoidan (kaç (kaçıngan), bağı mlıı, obsesif kompulsif kiş bağıml kişilik bozuklukları bozuklukları

2

ETYOLOJİ ETYOLOJİ Genetik Biyolojik Psikoanalitik

Faktö Faktörler

Genetik Faktö Faktörler

Şizotipal kiş kişilik bozukluğ bozukluğunda genetik faktö faktörler en sı sık gö görülür.

Antisosyal kiş kişilik bozukluğ bozukluğu ile alkol kullanı kullanım bozukluğ bozukluğu, histriyonik kiş kişilik bozukluğ bozukluğu ile somatizasyon bozukluğ bozukluğu arası arasında güç güçllü bir iliş ilişki vardı vardır. Çocuklukta belirlenen huy faktö faktörleri eriş erişkinde kiş kişilik bozukluğ bozukluğu ile iliş ilişkili olabilir. Örneğ rneğin; yapı yapısal olarak korkak bir çocukta avoidan kiş kişilik bozukluğ bozukluğu, çocuklukta SSS disfonksiyonu ve minimal beyin hasarı hasarı geç geçirmiş irmiş kiş kişilerde antisosyal ve borderline kiş kişilik bozukluğ bozukluğu geliş gelişebilir.

Biyolojik faktö faktörler

Hormonlar: Yapı malarda impulsif Yapılan çalış alışmalarda özellik gö gösteren kiş kişilerde testosteron, östrojen, 17 östrodiol düzeyleri yü yüksek bulunmuş bulunmuştur.

Platelet MAO dü düzeyleri: Sosyallik ve aktivite ile iliş ilişkili olan, platelet MAO dü düzeyi sosyal aktiviteleri yü yüksek olanlarda ve şizotipal kiş kişilik bozukluğ bozukluğunda dü düşük bulunmuş bulunmuştur.

Nörotransmiterler: rotransmiterler: Agresif ve impulsif kiş kişilerde 5HIAA dü düzeyi dü düşük bulunmuş bulunmuştur.

Elektrofizyoloji: Elektrofizyoloji: EEG incelemelerinde borderline ve antisosyal kiş kişilik bozuklukları bozukluklarında yavaş yavaş dalga aktivitesi gösterilmiş ş tir. sterilmi

3

Psikoanalitik faktö faktörler

Freud'a gö göre; kiş kişilik özellikleri psikoseksü psikoseksüel döneme fiksasyon ile iliş ilişkilidir. Örneğ rneğin; oral karakter pasifpasifbağı mlıı, anal karakter inatç bağıml inatçı cimri bir kiş kişilik özelliğ zelliği gö gösterir.

Diğ Diğer bir önemli özellik; çocuğ ocuğun anne ya da önemli baş başka bir kiş kişi ile özdeş zdeşim kurması kurması sonucu kendi özelliklerini oluş oluşturması turmasıdır. Kiş Kişilik geliş gelişiminde rol alan bu iliş ilişki kiş kişiler arası arası iliş ilişkilerde önemlidir.

Psikoanalitik faktö faktörler

Diğ Diğer bir önemli nokta ise iç içsel nesne iliş ilişkileridir.

Geliş Gelişim sü sürecinde çocuklar anneanne-baba ya da diğ diğer önemli bir kiş kişiyi introjekte ederek içselleş selleştirirler, ve bu çocukta bir nesne temsilcisi olarak etkisini sü sürdü rdürür. Ayrı Ayrıca kiş ş ki i anneanne-babadan iç içselleş selleştirdikleri bazı bazı özelliklerle özdeş zdeşim yaparak onu kendilikle bütünleş nleştirir ve kendiliğ kendiliğin temsilcisi haline getirirler.

Bu kendilik ve nesne temsilcileri kiş kişinin kiş kişilerarası ilerarası iliş ilişkilerinde önemli rol üstlenir.

Bu sü sa doğ süreç reçlerdeki sorun yaş yaşanmış anmışsa doğal olarak kiş kişilerarası ilerarası iliş ilişkilerde etkilenecektir.

A KÜ KÜMESİ MESİ KİŞİL İŞİLİK BOZUKLUKLARI

Paranoid Şizoid Şizotipal

4

PARANOİ L İK PARANOİD KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Genç Genç eriş erişkinlik dö döneminde baş başlayan; baş larıını kötü niyetli başkaları kalarının davranış davranışlar yorumlayan, gü a güvensiz, kuş kuşkucu, haksı haksızlığ zlığa dayanamayan, kı kıskanç skanç, kavgacı kavgacı yapı yapıda insanlardı insanlardır.

Hostil, Hostil, irritabl, irritabl, kı kızgı zgın olurlar. %0,5%0,5- 2,5 oranı oranında gö görülür.

Bu hastalar nadiren yardı yardım isterler, genellikle baş başkaları kaları tarafı tarafından getirilirler.

Erkeklerde daha sı sık gö görülür.

Paranoid kiş kişilik bozukluğ bozukluğu, şizofrenik hastaları hastaların yakı yakınları nlarında daha sı sık gö görülür.

PARANOİ L İK PARANOİD KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Paranoid hastalara tanı ü tanı koymak güç güçttür. Çünk Çünkü muayene sı rlar. sırası rasında iyi gö görünmeye çalışı alışırlar.

Gergin, inceleme eğ eğiliminde olan, duygulanı duygulanımı ciddi ve mizahtan uzak kiş kişilerdir.

Bu kiş ş iler klinik olarak; diğ ğ er insanlara karşı ki di karşı tehditkar, gü güvensiz, kuş kuşkucudurlar.

Patolojik kı kıskanç skançlıkları kları ve referans fikirleri vardı vardır.

Sosyal durumları durumları genelde iyi olan insanlardı insanlardır.

Savunma mekanizması mekanizması olarak yansı yansıtmayı tmayı kullanı kullanırlar.

Bazı Bazı hastalarda yaş yaşam boyu sü sürebilir; iş iş, insan iliş ilişkileri ve evlilik yaş yaşamı amında sorunlu olan kiş kişilerdir.

PARANOİ PARANOİD KB TANI ÖLÇÜTLER ÇÜTLERİİ

Baş Başkaları kalarının zararlı zararlı olabileceğ olabileceğinden, aldatı ndan kuş aldatıldığı ldığından kuşkulanma; dostları dostlarının, iş iş arkadaş arkadaşları larının güvenilirliğ venilirliğinden kuş kuşkulanma; aleyhine kullanı nı düşünerek sı kullanılacağı lacağın sır vermek istememek; sıradan sö söz ve olaylardan anlam çıkarma; haksı a, haksızlığ zlığa, önemsenmemeye dayanamayan, kinci insanlardı insanlardır; eşlerinden kuş kuşkulanı kulanırlar; kendilerine zarar verileceğ verileceği yargı yargısına varı varıp ani tepki gö gösterirler.

5

PARANOİ L İK PARANOİD KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Ayı Ayırıcı Tanı Tanıda; sanrı sanrısal bozukluk, paranoid şizofreni, borderline kiş kişilik bozukluğ bozukluğu düşünülmelidir.

Tedavide; psikoterapi, özellikle bireysel terapi ve davranış çı davranışç teknikler kullanı kullanılabilir.

Farmakoterapi olarak dü düşük doz antipsikotik kullanı kullanılabilir.

Bazı Bazı hastalarda da pimozid kullanı kullanımı baş başarı arılı sonuç sonuçlar vermiş vermiştir.

ŞİZO L İK ŞİZOİİD KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Yaş Yaşam boyu sosyal geri çekilme ile karakterize bir bozukluktur.

Genç Genç eriş erişkinlikte toplumsal iliş ilişkilerden kopma ve duygularda küntlü ntlük görülür. Çevreden egzantrik, egzantrik, izole, yalnı yalnız, iliş ilişkilerden uzak, iç içe dö dönük, sı sınırlı rlı, soğ soğuk, sessiz insanlar olarak tanı tanınırlar. İnsanlarla iliş ilişkileri sı sınırlı rlı olan iş işlere ilgi duyarlar.

Uzun sü süreli emosyonel bağ bağlar azdı azdır.

6

ŞİZO L İK ŞİZOİİD KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Genel populasyonda % 7,5 oranı oranında görülür.

Erkeklerde daha sı sıktı ktır.

Muayene sı sırası rasında bu hastalarda göz iliş ilişkisi pek kurulamaz.

Duygulanı Duygulanım sı sınırlı rlı, soğ soğuk ,uygunsuz ve ciddidir.

Konuş Konuşması ması amaca yö yönelik ve kı kısa yanı yanıtlı tlıdır

ŞİZO L İK ŞİZOİİD KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Diğ Diğer insanları insanları tolere etmekte zorlanan kiş kişilerdir.

Cinsel yaş yaşamları amları fantaziler üzerine kuruludur, gerç gerçek cinselliğ cinselliği ertelerler. Şizoid erkekler karşı karşı cinse yaklaş yaklaşmayı mayı baş ndan evlenmezler; başaramadığı aramadığından kadı kadınlar ise pasif bir şekilde evliliğ evliliği kabul ederler.

Sağ Sağlıkları klarına dü düşkündü ndürler.

Soğ Soğuk gö görünseler de yaratı yaratıcı özgü zgün fikirler üretebilirler.

Nadiren agressif davranış lar davranışlar gösterirler.

ŞİZO LİK BOZUKLUĞ ŞİZOİİD KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞU Tanı ı Ö l çütleri Tan çütleri

Yakı Yakın iliş ilişkiye girmekten zevk almazlar; Tek bir etkinlikte bulunmayı bulunmayı yeğ yeğlerler; Cinsel deneyime karşı karşı ilgileri azdı azdır; Çok az etkinlikten zevk alı alırlar; Yakı Yakın 11-2 arkadaş arkadaş dışında ışında arkadaş arkadaşları ları yoktur; Duygusal soğ soğukluk, kopukluk ve tekdü tekdüzelik vardı vardır.

7

ŞİZO L İK ŞİZOİİD KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Ayı Ayırıcı Tanı Tanıda; Obsesif, avoidan, avoidan, şizotipal kiş kişilerle ayı ayırıcı tanı tanısı yapı yapılmalı lmalıdır.

Erken çocuklukta baş başlayan, uzun süreli bir durumdur.

Yaş Yaşam boyu sü sürmesi şart değ değildir. Şizofrenik hastalar sı sık olarak hastalı hastalık öncesi dö dönemde şizoid kiş kişilik özelliğ zelliği gö gösterir.

ŞİZO L İK ŞİZOİİD KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Tedavi olarak; psikoterapi yapı yapılabilir.

Farmakoterapi olarak dü düşük doz antipsikotik, antipsikotik, antidepresan ve psikostimü psikostimülan ilaç ilaçlar verilebilir.

ŞİZOT L İK ŞİZOTİİPAL KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Genç Genç eriş erişkinlik dö döneminde baş başlayan, biliş bilişsel ya da algı algısal çarpı agelmiş şin arpıklı klıklar, alış alışagelmi dışında lar, yakı ışında davranış davranışlar, yakın iliş ilişkilerde birden bire rahatsı rahatsızlı zlık duyma, yakı yakın iliş ilişkilere girme becerisinde azalma, kiş kişiler arası arası toplumsal iliş ilişkilerde yetersizlik, gösteren garip kiş kişilerdir

8

ŞİZOT L İK ŞİZOTİİPAL KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Bu kiş kişilerde acayip dü düşünceler, referans fikirleri, derealizasyon vardı vardır Toplumda % 3 oranı oranında gö görülür.

Tanı Tanı hastanı hastanın dü düşünce, davranış davranış ve görünümünde acayiplik temeline dayanı dayanır.

Bu hastalardan öykü ykü zor alı alınır, çünk ü iletiş dır. çünkü iletişim biç biçimleri sıradışı radışıd

ŞİZOT L İK ŞİZOTİİPAL KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Kendi duyguları duygularını tanı tanımazlar, iç iç dünyaları nyaları, çocukluk korkuları korkuları ve fantazileri, fantazileri, katı katı imgesel iliş ilişkilerle doludur. Özel güç leri olduğ güçleri olduğuna inanı inanırlar. Algı Algıda illü illüzyonlar olabilir. İnsanlarla olan iliş ilişkileri zayı zayıf ve uygunsuz eylemleri vardı vardır.

Sonuç Sonuç olarak izole ve arkadaş arkadaşsızdı zdırlar.

Stres altı altında dekompanse olup kı kısa sü süreli psikotik belirtiler gö gösterebilirler.

Ağır ğır olgularda anhedoni ve ağı ağırr depresyon olabilir.

ŞİZOT L İK ŞİZOTİİPAL KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Referans fikirleri; acayip inanış lar, bü inanışlar, büyüsel düşünce (batı (batıl inanç inanç, altı altıncı ncı his gibi); olağ olağandışı andışı algı algısal yaş yaşantı antılar, bedensel illü illüzyonlar olabilir; acayip dü düşünce ve konuş konuşma biç biçimi; kuş kuşkuculuk, paranoid düşünce; alışı lagelmiş şin dışı nda, kendine özgü alışılagelmi dışında, zgü davranış davranış ve gö görünüm; uygunsuz, kı kısıtlı tlı duygulanı duygulanım; yakı yakın arkadaş arkadaşları ları ya da sı sırdaş rdaşları larının olmaması olmaması; toplumsal anksiyete ( paranoid korkularla iliş ilişkilidir.)

9

ŞİZOT L İK ŞİZOTİİPAL KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Ayı Ayırıcı tanı tanıda; şizoid, izoid, avoidan, avoidan, paranoid kiş kişilik bozuklukları bozuklukları ve şizofreni dü düşünülmelidir.

Bu kiş kişiler yaş yaşam boyu aynı aynı kalabildiğ ğ i gibi ş izofreniye de kalabildi dönüşebilir. % 10'da olsa özkı zkıyım riski vardı vardır.

ŞİZOT L İK ŞİZOTİİPAL KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Tedavi olarak; garip davranış larıını yargı davranışlar yargılamadan psikoterapi yapı yapılabilir.

Referans fikirleri varsa antipsikotik verilebilir.

B KÜ KÜMESİ MESİ KİŞİL İŞİLİK BOZUKLUKLARI

Antisosyal Borderline Histrionik Narsistik

10

ANTİ L İK ANTİSOSYAL KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Sosyal koş koşullara uymakta zorluk çeken insanlardı insanlardır.

Baş ndan Başlangı langıç genelde 15 yaşı yaşından öncedir.

Erkeklerde % 3, kadı kadınlarda % 1 oranı oranında gö görülür.

Bu kiş kişilerde ailesel yatkı yatkınlı nlık vardı vardır.

Erkeklerin birinci derece akrabaları akrabalarında 5 kat daha fazla görülür.

ANTİ L İK ANTİSOSYAL KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Kiş dırlar.

Kişiler gö görüşmeye karşı karşıd Gergin, irritabl olabilirler ya da tamamen aklı nda aklı başı başında görünüp deneyimli klinisyenleri bile aldatabilir

ANTİ L İK ANTİSOSYAL KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Çocukluktan itibaren yalan sö söyleme, evden kaç kaçma, hı hırsı rsızlı zlık, saldı saldırganlı rganlık madde kullanı kullanımı, yasadışı yasadışı aktiviteleri vardı vardır.

Aykı larıından dolayı Aykırı davranış davranışlar dolayı anksiyete ve depresyon göstermezler. Çünk ü; kendilerine gö Çünkü göre uygun açıklamaları klamaları vardı vardır. Özkı zkıyım tehditleri ve bedensel uğraş raşları ları yaygı yaygındı ndır.

Sözel iletiş iletişimlerinde baş başarı arılıdırlar.

11

ANTİ L İK ANTİSOSYAL KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Manuplatif, Manuplatif, kolay yoldan para kazanmayı kazanmayı isteyen kiş kişilerdir. İçkili araba kullanma, çocukları ocukları hırpalama sı sıkça gö görülür.

EEG'de anormal bulgular olabileceğ olabileceğinden nö nörolojik muayene yapı yapılmalı lmalıdır.

ANTİ ANTİSOSYAL K. BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU TANI ÖLÇÜTLER ÇÜTLERİİ

15 yaşı ndan beri baş yaşından başkaları kalarının hakkı hakkını hiç hiçe sayma, saldı saldırma ve tutuklanmaya yol açacak eylemlerde bulunma; Yalan sö söyleme, baş başkaları kalarını aldatma; Dürtü rtüsellik ve gelecek iç için tasarı tasarı yapamama; Saldı Saldırganlı rganlık ve sinirlilik; Kendinin ya da baş başkaları kalarının gü güvenliğ venliği konusunda umursamazlı umursamazlık; Sürekli sorumsuzluk; Baş Başkaları kalarına zarar vermiş vermiş olmaları olmalarına rağ rağmen aldı aldırmama, vicdan azabı azabı duymama ve sü sürekli bahaneler bulma; Bunları Bunların şizofreni veya manik epizot sırası rasında olmaması olmaması; 18 yaşı ndan bü yaşından büyük olma

ANTİ L İK ANTİSOSYAL KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Bu kiş kişilerde beraberinde alkol ve madde kötüye kullanı kullanımının yanı yanı sıra depresif bozukluklar da sı sık gö görülür.

Hastalarda prognoz değ değişkendir.

Yaş Yaş ilerledikç ilerledikçe semptomlar azalı azalır.

Beraberinde somatizasyon bozukluğ bozukluğu ve birç birçok fiziksel yakı yakınmalar bulunabilir.

Ayı Ayırıcı tanı tanıda; atlanı atlanılmış lmış ya da tanı tanı konulamamış konulamamış mental bozukluk veya nörolojik bozukluk gözönüne alı alınmalı nmalıdır.

Mental retardasyon, retardasyon, şizofreni, manik bozukluğ bozukluğu olan kiş kişilerde antisosyal kiş kişilik bozukluğ bozukluğu tanı tanısı konulmamalı konulmamalıdır.

12

ANTİ L İK ANTİSOSYAL KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Tedavide; hastane koş koşulları ullarında psikoterapiye uyumludurlar.

Anksiyete ve depresyon durumları durumlarında farmakoterapiden yararlanı yararlanılabilir.

EEG bozukluğ bozukluğu olan hastalarda taş larıı için antiepileptik taşkın davranış davranışlar tedavi faydalı faydalıdır.

Bu kiş mlıısı olabilecekleri kişiler ilaç ilaç bağı bağıml için ilaç ilaç kullanı kullanırken dikkatli olunmalı olunmalıdır.

BORDERLİ L İK BORDERLİNE KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Bu kiş kişilik bozukluğ bozukluğu, nevrozla psikoz arası arasında bir sı sınırdadı rdadır.

Sıradışı radışı değ değişken duygulanı duygulanım, mood, mood, davranış davranış,, nesne iliş ilişkileri ve self imaj ile karakterizedir.

Bu kiş kişilerin kimlik duygusunda, duygu durumunda ve iliş ilişkilerinde sürekli bir tutarsı tutarsızlı zlık vardı vardır.

Ası Asıl patoloji bireyin self (kendilik) duygusunda, nesne iliş ilişkileri kurma biç biçimindedir.

BORDERLİ L İK BORDERLİNE KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Toplumda %1%1-2 oranı oranında görülür.

Kadı Kadınlarda erkeklere gö göre iki kat fazla gö görülür.

Bu kiş kişilerin birinci derece akrabaları akrabalarında major depresyon, alkol kullanı kullanımı, madde bağı mlıılığı daha sı bağıml sık gö görülür.

13

BORDERLİ L İK BORDERLİNE KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Bu hastalar hemen daima bir kriz iç içindedir.

Duygudurum dalgalanmaları dalgalanmaları yaygı yaygındı ndır.

Hasta bazı macıı, bazı bazı konularda tartış tartışmac bazı konularda çekiniktir.

Bazen hiç hiçbir duygusu olmayabilir.

Hastalar kı kısa sü süreli, sı sınırlı rlı, çabuk geç geçen psikotik epizodlar yaş yaşayabilir.

Borderline kiş kişilik bozukluğ bozukluğu olanlarda davranış davranış önceden tahmin edilemez. Özkı zkıyım giriş girişiminde bulunabilirler.

BORDERLİ L İK BORDERLİNE KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Bağı mlıı ve öfkeli olmaları Bağıml olmalarından dolayı dolayı kiş kişiler arası arası iliş ilişkileri dü düzensizdir.

Yakı Yakın oldukları oldukları kiş kişiye çok bağ bağlanı lanırlar, engellendiklerinde dü düşmanca davranı davranırlar.

Bu hastalar yalnı yalnız kalmayı kalmayı tolere edemezler, arkadaş arkadaşlık iç için çılgı lgınca yollar denerler fakat pek baş başarı arılı olamazlar.

Yalnı Yalnızlı zlıkları klarını azaltmak iç için rastgele iliş ilişkiler kurarlar.

Bu hastalar kronik olarak boş boşluk duygusu ve can sı sıkıntı ntısından yakı yakınırlar.

Bu kiş kişilerde kimlik duygusu yoktur.

Baskı Baskı altı altında kaldı kaldıkları klarında depresyona girebilirler.

BORDERLİ L İK BORDERLİNE KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Bu kiş kişiler insanları insanları tümüyle iyi ya da tümüyle kö kötü kategorisine ayı ayırırlar, iliş ilişkileri bu nedenle baş başarı arısızdı zdır. İnsanları nsanları bağ bağlanacak ya da nefret edilecek gibi gö görürler.

Bu bö bölünme nedeniyle iyi insanlar idealize edilir, kö kötü insanlar ise değ değersizleş ersizleştirilir.

Birine bağ bağlılıktan vazgeç vazgeçme, grup değ değiştirme bu kiş kişilerde sı sık gö görülür.

14

BORDERLİ L İK BORDERLİNE KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Gerç Gerçek ya da imgesel bir terkedilmeden kaç kaçınmak için çılgı lgınca çabalar gö gösterirler; aşır şırı büyütme ile yerin dibine batı batırma arası arasında gidip gelen gergin tutarsı tutarsız kiş kişiler arası arası iliş ilişkileri vardı vardır; Kimlik kargaş kargaşası ası vardı vardır; bu kiş ş ilerin kendine zarar verme olası ı l ı kları ki olas kları yüksektir. en az iki alanda dü dürtü rtüsellik vardı vardır. (Para harcama,madde kö kötü kullanı kullanımı, pervası pervasızca araba kullanma, cinsellik, tı tıkanı kanırcası rcasına yemek yeme gibi.); göz korkutmak amacı amacıyla yineleyen özkı zkıyım giriş girişimleri vardı vardır; affektif instabilite ( irritabilite, irritabilite, disfori, disfori, anksiyete); anksiyete); kendini sü sürekli olarak boş boşlukta hissetme; uygunsuz yoğ yoğun öfke ve öfkesini kontrol altı altına alamama; stresle iliş ilişkili geç geçici paranoid düşünce ve ağı ağırr dissosiyatif belirtiler.

BORDERLİ L İK BORDERLİNE KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Ayı Ayırıcı tanı tanı; şizofreni ,ş ,şizotipal kiş kişilik bozukluğ bozukluğu ve paranoid kiş kişilik bozukluğ bozukluğu dü düşünülmelidir Bu hastaları hastaların tedavileri güç güçttür.

Psikoterapide derin araş araştırıcı bir yaklaşı m yerine gerç yaklaşım gerçeğe yö yönelimli bir yaklaşı m daha yararlı yaklaşım yararlıdır.

Eleş Eleştirilmeye ve reddedilmeye duyarlığı duyarlığı azaltmak, dü dürtü rtülerini kontrol etmeyi öğretmek amacı amacıyla davranış çı yaklaşı m faydalı davranışç yaklaşım faydalı olabilir.

BORDERLİ L İK BORDERLİNE KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Hastane ortamları ortamlarında dürtü rtülerinin daha iyi kontrol altı altında tutabilirler.

Farmakoterapide; Farmakoterapide; antipsikotikler, antipsikotikler, antidepresanlar ve duygudurum düzenleyici olarak karbamazepin kullanlabilir

15

HİSTRİ L İK STRİYONİ YONİK KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Bu kiş kişiler renkli, dramatik, abartı abartılı davranan, duygusal kiş kişilerdir.

Toplumda % 2,3 oranı oranında gö görülür, Kadı Kadınlarda daha sı sıktı ktır.

Ayrı Ayrıntı ntılı öykü ykü verirler, dramatik jestleri vardı vardır.

Konuş Konuşmaları malarında renkli kelimeler kullanı kullanırlar.

Affektif oynaklı oynaklık yaygı yaygındı ndır. Aşı Aşırrı duygusal, iyileş iyileşme arayışı arayışı gösteren kiş kişilerdir.

HİSTRİ L İK STRİYONİ YONİK KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Dikkat çekme davranışı davranışı belirgindir.

Duygu ve dü düşüncelerini abartan, ilgi çekmek iç için ağ ağlama nö nöbetleri gösteren kiş kişiledir. iledir.

Ayartı lar sı Ayartıcı davranış davranışlar sıktı ktır.

Cinsel fantaziler yaygı yaygındı ndır. Ancak psikoseksü psikoseksüel fonksiyonları fonksiyonları bozuk olabilir (kadı (kadınlarda anorgazmi, anorgazmi, erkeklerde empotans gibi).

HİSTRİ L İK STRİYONİ YONİK KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

İliş lişkileri yüzeyeldir. zeyeldir.

Stres altı altında gerç gerçeği değ değerlendirmeleri kolay bozulur.

Regresyon ve dissosiyasyonu savunma mekanizması mekanizması olarak kullanı kullanırlar.

16

HİSTRİ L İK STRİYONİ YONİK KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

İlgi odağı nda rahatsı odağı olmadığı olmadığında rahatsız olurlar, Baş Başkaları kaları ile olan etkileş etkileşimi cinsel yö yönden ayartı larla ayartıcı, baş baştan çıkartı kartıcı davranış davranışlarla belirlidir; Hızlı zlı değ değişen, yü yüksek duygular sergilerler; Fiziksel gö görünümlerini kullanarak ilgiyi üzerine çekerler; Baş Başkaları kalarını etkilemeye yö yönelik, ayrı ayrıntı ntıdan yoksun konuş konuşurlar; Gösteriş steriş yaparlar,yapmacı yaparlar,yapmacık davranı davranırlar ve duyguları duygularını abartı abartırlar; Telkine yatkı yatkındı ndırlar, kolay etkilenirler; İliş lişkilerin olduğ olduğundan yakı yakın olması olması gerektiğ gerektiğini dü düşünürler.

HİSTRİ L İK STRİYONİ YONİK KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Ayı Ayırıcı Tanı Tanı: Borderline kiş kişilik bozukluğ bozukluğu, somatizasyon bozukluğ bozukluğu, kısa psikotik bozukluk ve dissosiatif bozukluk dü düşünülmelidir.

Bu kiş kişiler gerç gerçek duyguları duygularının farkı farkında değ değildirler.

Bu nedenle iç iç duyguları duygularının incelenmesi önemli olduğ olduğundan, psikoanalitik yönden tedavi yararlı yararlıdır.

Semptomlara yö yönelik antidepresanlar, antidepresanlar, antipsikotikler, antipsikotikler, anksiyolitikler kullanı kullanılabilir.

NARSİ LİK NARSİSİSTİ STİK KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Bu kiş kişilerde,kendi öneminin fazla olduğ olduğu duygusu ve grandioz düşünceler vardı vardır.

Genel populasyonda %1; klinik olarak %2%2-16 oranı oranında gö görülür.

Genç Genç eriş erişkinlik dö döneminde baş başlayan ve değ değişik koş koşullar altı altında ortaya çıkan,ü kan,üstü stünlü nlük duygusu (dü larda), (düşlemlerde ya da davranış davranışlarda), beğ beğenilme gereksinimi ve empati yapamamanı yapamamanın olduğ olduğu sü sürekli bir durumdur.

17

NARSİ LİK NARSİSİSTİ STİK KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Kendisinin çok önemli olduğ olduğu duygusunu taşı rlar; baş taşırlar; başarı arıları larını ve yeteneklerini abartı abartır,yeterli bir baş başarı arı göstermeksizin üstü stün biri olarak bilinmeyi beklerler; sı sınırsı rsız baş başarı arı, güç güç,, zeka, gü güzellik ya da kusursuz sevgi dü düşlemleri üzerine kafa yorarlar; özel ve eş eşi bulunmaz biri olduğ olduğuna,ö una,özel kiş kişilerle arkadaş arkadaşlık etmesi gerektiğ gerektiğine inanı inanırlar; çok beğ beğenilmek isterler; hak kazandığı kazandığı duygusu vardı vardır; Kiş Kişiler arası arası iliş ilişkileri kendi çıkarı karı için kullanı kullanırlar; empati yapamazlar; baş başkaları kalarının duyguları duygularını ve gereksinimlerini tanı tanıyıp tanı tanımlama konusunda isteksizdirler;

NARSİ LİK NARSİSİSTİ STİK KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

baş başkaları kalarını kıskanı skanır ya da baş na başkaları kalarının kendisini kı kıskandığı skandığına inanı inanırlar; küstah, kendini beğ beğenmiş enmiş davranış davranış ya da tutumlar sergilerler; bu kiş kişiler, özel insanlardı insanlardır ve özel tedavi gerekir. İliş lişkileri ve benlik saygı saygısı kırılgandı lgandır, eleş eleştiriyi kabullenemezler.

Kendi isteklerine ulaş ulaşmak iç için sempati yaparlar.

NARSİ LİK NARSİSİSTİ STİK KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Ayı Ayırıcı Tanı Tanı: Borderline, Borderline, histrionik ve antisosyal kiş kişilik bozukluğ bozukluğu dü düşünülmelidir.

Bu kiş kişilerin tedavisi güç güçttür.

Psikoanalitik tedavi, antidepresanlar ve lityum kullanı kullanılabilir.

18

C kü kümesi kiş kişilik bozuklukları bozuklukları

Avoidan Obsesif Kompulsif Bağı mlıı Bağıml

AVOİ L İK AVOİDAN KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Bu kiş kişilerde, reddedilmeye aşı aşırrı duyarlı duyarlık ve sosyal yaş yaşamda çekingenlik vardı vardır.

Asosyal değ değildirler, iliş ilişki kurmaya istek duyarlar ama çekinirler.

Kabullenilmeye ihtiyaç ihtiyaçları ları vardı vardır.

Aşağıl ğılık kompleksleri olan kiş kişilerdir.

Toplumda % 11-10 oranı oranında gö görülür.

Görüşme sı sırası rasında bunaltı bunaltılı ve gergindirler.

AVOİ L İK AVOİDAN KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Reddedilmeye karşı karşı aşır şırı duyarlı duyarlı, toplumda konuş konuşmaktan çekinen kiş kişilerdir.

Diğ Diğer insanları insanların yorumları yorumlarına önem verirler.

Yakı Yakın arkadaş arkadaşları ları pek yoktur.

Yetersizlik duyguları duyguları,eleş ,eleştirilme korkusu olan aşı aşırrı duyarlı duyarlı kiş kişilerdir.

19

AVOİ L İK AVOİDAN KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Eleş lanma, reddedilme korkusu Eleştirilme, dış dışlanma, nedeniyle toplumsal iliş ilişki gerektirecek mesleklerden kaç kaçınma; sevildiğ sevildiğinden emin olmadı olmadıkça iliş ilişkiye geç geçmezler; yakı yakın iliş ilişkiler kuramazlar; toplumsal durumlarda eleş eleştirileceğ tirileceği korkusu vardı vardır; yeni kiş kişilerle aynı aynı ortamda olunca yeterli olduğ olduğu duygular yö yönünden inhibe olurlar; kendini baş başkaları kalarından aş aşağı görürler; kiş kişisel iliş ilişkilerden ve etkinliklerden kaç kaçınırlar.

AVOİ L İK AVOİDAN KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

bu kiş kişilerde eş eşlik eden sosyal fobi sı sık gö görülür. Çevreden destek gö görürlerse işlevsel olurlar, destek yeterli değ değilse depresyon, anksiyete ortaya çıkabilir.

AVOİ L İK AVOİDAN KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Ayı Ayırıcı tanı tanı: Şizoid, izoid, borderline, borderline, histrionik, histrionik, bağı mlıı kiş bağıml kişilik bozukluğ bozukluğu dü düşünülmelidir.

Bu hastalarda, gü güven kazandı kazandırmaya yönelik tedavi faydalı faydalıdır. Özellikle korkusu üzerinde durulmalı durulmalıdır.

Sosyal beceriler kazandı kazandırmak iç için alış alışttırmalar yapı yapılabilir, ancak dikkatli olunmalı ü; baş olunmalıdır çünk çünkü başarı arısız olurlarsa yıkılırlar.

Grup terapisi ve davranış çı tedavi de davranışç faydalı faydalıdır.

Farmakoterapide, Farmakoterapide, antidepresanlar, antidepresanlar, anksiyolitikler ve korkulan durum öncesinde beta blokerler (atenelol) atenelol) kullanı kullanılabilir.

20

BAĞ L İK BAĞIMLI KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Bu kiş kişiler yaş yaşamı amın önemli alanları alanlarında sorumluluk almayan, ihtiyaç mlıı,yalnı ihtiyaçları ları diğ diğerlerine bağı bağıml ,yalnız kaldı kaldıkları klarında rahatsı rahatsız olan kiş kişilerdir.

Freud'a gö mlıı kiş göre oraloral-bağı bağıml kişiliktir.

Tüm kiş kişilik bozuklukları bozuklukları içinde %2,5 oranı oranında gö görülür.

Kadı Kadınlarda daha sı sıktı ktır. Çocukluğ ocukluğunda kronik hastalığı hastalığı olan kiş kişiler daha yatkı yatkındı ndır.

Bu kiş kişiler gö görüşme sı sırası rasında uysal, sorulara yanı yanıt verme çabası abası ve rehberlik arayışı arayışı içinde olan kiş kişilerdir.

BAĞ L İK BAĞIMLI KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Genç Genç eriş erişkinlik dö döneminde baş kan başlayan,uysal ve yapış yapışkan davranış a ve ayrı davranışa ayrılma korkusuna yol açacak biç biçimde kendisine bakı bakılma gereksiniminin aşı aşırrı olduğ olduğu kiş kişilerdir.

Bu kiş mlıı durum kişilerde pasif ve bağı bağıml kalı kalıcıdır.

Sürekli bağ bağlanacağı lanacağı kiş kişiler ararlar.

BAĞ L İK BAĞIMLI KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Baş Başkaları kalarının öğüt ve destekleriyle karar verirler; yaş yaşamları amlarında sorumluluk almak iç için baş başkaları kalarına gereksinim duyarlar; kabul gö göremeyeceğ remeyeceği korkusuyla, baş başkaları kalarıyla aynı aynı görüşü paylaş paylaşmakta zorluk çekerler; kendi başı na iş başına iş yapma zorluğ zorluğu vardı vardır.

Kendine gü güven yoktur; baş başkaları kalarının bakı bakım ve desteğ desteği iç için hoş hoş olmayan şeyleri bile yaparlar; tek başı na kaldığı nda kendini rahatsı başına kaldığında rahatsız ve çaresiz hissederler; yakı nda,baş şka bir iliş yakın bir iliş ilişki sonlandığı sonlandığında,ba ilişki arayışı arayışı içine girerler; kendi kendine bakma durumunda bı bırakı rakılacağı lacağı korkuları korkuları üzerine gerç gerçekç ekçi olmayan bir biç biçimde kafa yorarlar.

21

BAĞ L İK BAĞIMLI KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Ayı mlıılık pek çok psikiyatrik Ayırıcı tanı tanı: Bağı Bağıml bozuklukla beraber gö görülebileceğ lebileceği gibi histrionik ve borderline kiş kişilik bozukluğ bozukluğunda önde gelen faktö faktördü rdür.

Bağı mlıı kiş mlıı Bağıml kişilik bozukluğ bozukluğunda, bağı bağıml olduğ olduğu kiş kişiye karşı karşı uzun sü süreli iliş ilişki vardı vardır.

Bağı mlıılık davranışı Bağıml davranışı agorafobi durumları durumlarında da olabilir ama bu hastalarda panik ve anksiyete durumu da vardı vardır.

Bu kiş kişiler mesleki fonksiyonları fonksiyonları bozulma eğiliminde, sosyal iliş ilişkileri sı sınırlı rlı kiş kişilerdir.

Bağı mlıı oldukları Bağıml oldukları kiş kişilerden ayrı ayrılınca major depresyon gö görülme riski vardı vardır.

BAĞ LİK BAĞIMLI KİŞİ KİŞİL BOZUKLUĞ BOZUKLUĞU

Psikoterapide, terapistin desteğ desteği ile daha az bağı mlıı ve daha aktif bağıml olabilirler.

Farmakoterapide anksiyolitikler, anksiyolitikler, benzodiazepinler, benzodiazepinler, serotonerjik ajanlar, antidepresanlar, antidepresanlar, seperasyon anksiyetesi için tofranil kullanı kullanılabilir.

Obsesif Kompulsif Kiş Kişilik Bozukluğ Bozukluğu

Bu kiş kişiler, emosyonel sınırlı rlılık, dü düzenlilik, sabı sabırlı rlılık, inatç inatçılık,kararsı k,kararsızlı zlık ile karakterizedir.

Ana özelliğ zelliği esnek olmama ve mükemmelliyetç kemmelliyetçiliktir. iliktir.

Erkeklerde daha sı sıktı ktır.

Kuralcı Kuralcı, dü düzenli, ayrı ayrıntı ntıcıdırlar.

Kurallara katı katı olarak bağ bağlıdırlar, bunları bunların bozulması bozulmasına dayanamazlar.

Kiş Kişiler arası arası iliş ilişkileri sı sınırlı rlı, güç güçllü görünüşlü, otoriter kiş kişilerdir.

Esneklikten ve toleranstan yoksundurlar.

Karar verirken çok incelerler.

Az arkadaş arkadaşları ları olan, iş iş ve evlilikte sebatlı sebatlı kiş kişilerdir.

22

Obsesif Kompulsif Kiş Kişilik Bozukluğ Bozukluğu

Muayene sı sırası rasında, katı katı görünüşlü, ciddi, yanı yanıtları tları sıklı klıkla ayrı ayrıntı ntıcıdır.

Savunma mekanizması mekanizması olarak rasyonalizasyon, izolasyon, reaksiyon formasyonu kullanı kullanırlar.

Obsesif Kompulsif Kiş Kişilik Bozukluğ Bozukluğu

Yapı Yapılan etkinliğ etkinliğin amacı amacını unutturacak derecede ayrı ayrıntı ntılar, kurallar, listeler, sı sıralama, organize etme yada program yapma ile uğ p durma; uğraşı raşıp İşin İşin bitirilmesini zorlaş zorlaştıran mükemmelliyetç kemmelliyetçilik gösterirler; Kendini iş işe ve üretkenliğ retkenliğe adarlar; ahlak, doğ doğruluk ya da değ değerler gibi konularda vicdanı vicdanının sesini aşı aşırrı dinler ve esneklik göstermezler; eskimiş eskimiş ya da değ değersiz şeyleri elden çıkartamazlar; baş başkaları kaları, tam olarak kendisinin yaptığı yaptığı gibi yapmayı yapmayı kabul etmedikç etmedikçe gö görev dağı dağıllımı yapmak ya da baş mak istemezler; başkaları kalarıyla birlikte çalış alışmak para harcama konusunda hem kendisine, hem de baş başkaları kalarına karşı karşı cimridirler; katı katı ve inatç inatçıdırlar.

Obsesif Kompulsif Kiş Kişilik Bozukluğ Bozukluğu

Ayı Ayırıcı tanı tanı: Obsesif kompulsif bozukluk,sanrı bozukluk,sanrısal bozukluk düşünülmelidir.

Bu kiş kişilerde zaman zaman obsesyonlar ve kompulsiyonlar geliş gelişebilir.

Gidiş Gidişleri değ değişkendir ve önceden tahmin edilemez.

Tedavi uzun ve kormaşı ktıır. kormaşıkt Psikoterapiden fayda gö görürler.

Farmakoterapide, Farmakoterapide, klomipramin ve SSRI'ler kullanı kullanılabilir.

23

Diğ Diğer temperament (huy(huykiş kişilik) boyutları boyutları

Zarardan kaç kaçınma Yenilik arayışı arayışı Ödül bağı mlıılığı bağıml Sebatkarlı Sebatkarlık

Temparement (Huy) boyutları boyutları Boyut

Yüksek

Düşük

Zarardan kaç kaçınma

Kötümser Korkak Utangaç Utangaç Çabuk yorulan

İyimser Cesur Canayakı Canayakın enerjik

Yenilik arayışı arayışı

Araş Araştırıcı Dürtü rtüsel Savurgan Alı Alıngan, öfkeli

Çekingen Temkinli Tutumlu Sabı Sabırlı rlı

Ödül bağı mlıılığı bağıml

Duygusal İçten, samimi Sıcak Şefkatli

Uzak duran İlgisiz Soğ Soğuk duran bağı msıız bağıms

Sebatkarlı Sebatkarlık

Çalış kan alışkan Kararlı Kararlı hevesli

Tembel Azmi olmayan baş başarı arısız

Örnek Sorular

Bu kiş kişiler insanları insanları tümüyle iyi ya da tümüyle kö kötü kategorisine ayı ayırırlar, iliş ilişkileri bu nedenle baş başarı arısızdı zdır. İnsanları nsanları bağ bağlanacak ya da nefret edilecek objeler gibi gö görürler.

Kullandı Kullandıkları kları bu bö bölünme savunma mekanizması mekanizması nedeniyle iyi insanlar idealize edilir, kö kötü insanlar ise değ değersizleş ersizleştirilir.

Belirtilen bu özellikler hangi kiş kişilik bozukluğ bozukluğunda görülür?

24

Örnek Sorular a. Borderline kiş kişilik bozukluğ bozukluğu b. Antisosyal kiş kişilik bozukluğ bozukluğu c. Şizotipal kiş kişilik bozukluğ bozukluğu d. Paranoid kiş kişilik bozukluğ bozukluğu e. Histrionik kiş kişilik bozukluğ bozukluğu

Örnek Sorular

Cevap: A

Örnek SorularSorular-2

Aşağıdakilerden ğıdakilerden hangisi DSMDSM-IVIVTR’ TR’ye göre A kü kümesi kiş kişilik bozuklukları bozuklukları arası arasında yer alı alır?

Antisosyal kiş kişilik bozukluğ bozukluğu Kaç Kaçıngan kiş kişilik bozukluğ bozukluğu Paranoid kiş kişilik bozukluğ bozukluğu Histrionik kiş kişilik bozukluğ bozukluğu Obsesif kompulsif kiş kişilik bozukluğ bozukluğu

25

Örnek SorularSorular-2 Cevap: C

Teş Teşekkü ekkür Ederim

26