Çocuk, suç ve basin suç haberlerinin içerik analizi

ANKARA ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ÇOCUK, SUÇ VE BASIN: SUÇ HABERLERİNİN İÇERİK ANALİZİ

Gürdoğan DOĞRUL

ADLİ PSİKOLOJİ ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ

DANIŞMAN Doç. Dr. Gülsen ERDEN

2004 – Ankara

ii

ÖNSÖZ

Bu araştırmada, toplumsal bir sorun olan “çocuk suçluluğu” ve “çocuğa karşı suç” olayları ve basına yansıması ele alınmış, sorunun çözümünde ve ülkemizde ideal bir çocuk adalet sistemi oluşturmamızda faydalı olabileceği düşünülen öneriler getirilmiştir.

Araştırmamda bana her türlü desteği veren sayın hocalarım Prof.Dr.Sema KANER,

Prof.Dr.Selim

Prof.Dr.Engin

TUNCER,

HOVARDAOĞLU, Doç.Dr.Ülgen

Prof.Dr.Sevda

OKYAYUZ

ve

ULUĞTEKİN,

Psikolog

SİPAHİOĞLU’na Değerli danışmanım ve hocam Doç.Dr.Gülsen ERDEN’e, İsimlerini tek tek sayamadığım değerli komutanlarım ve silah arkadaşlarıma, Pek çok şeyi borçlu olduğum canım annem ve babama, ve sevgili eşime,

Teşekkürlerimi ve saygılarımı sunarım

Şeyma

iii

İÇİNDEKİLER Sayfa Kabul ve Onay

i

Önsöz

ii

İçindekiler

iii

Kısaltmalar

v

Çizelgeler

vi

1. GİRİŞ

1

1.1 Çocukları Korumaya Yönelik Yasal Düzenlemeler ve Sorunlar

7

1.2. Çocukların Suç İşlemesini ve Suça Maruz Kalmasını Önlemeye İlişkin Sorunlar

9

1.3. Yargılanma Sürecine İlişkin Düzenlemelere Bağlı Sorunlar

10

1.4. Yargı ve İnfaz Süreci Sonrasına İlişkin Sorunlar

11

1.5. Basının Çocuk Suçuna ve Çocuğa Karşı Suça Yaklaşımı ve İlgili Sorunlar

12

1.6. Kuramsal Açıklamalar ve İlgili Araştırmalar

15

1.6.1.Çocuğun Gelişimi ve Gereksinimleri

15

1.6.2.Çocuk Suçluluğu ve Nedenleri

20

1.6.3.Eğitim ve Çocuk Suçluluğu

23

1.6.4.Türkiye’de Çocuk Adalet Sistemi ve Mevzuatta Çocukluk

26

1.6.5.Çocuk Suçluluğunun Kovuşturulması

37

1.6.6.Jandarma ve Çocuk Suçluluğu

39

1.6.7. Amaç

45

1.6.8. Önem

48

1.6.9.Varsayımlar

51

1.6.10. Sınırlılıklar

51

1.6.11. Tanımlar

51

iv

2. YÖNTEM

52

2.6.Araştırmanın Modeli

52

2.7.Evren ve Örneklem

52

2.8.Verilerin Toplanması

53

2.9.Uygulama

58

2.10.Verilerin İşlenmesi

58

3. BULGULAR

59

4. TARTIŞMA

102

5. SONUÇLAR

114

ÖZET

115

SUMMARY

116

ÖNERİLER

117

KAYNAKLAR

122

EKLER EK-1

130

EK-2

134

v

KISALTMALAR

BM

Birleşmiş Milletler

CMUH

Ceza Muhakemeleri Usul Hukuku

ÇMK

Çocuk Mahkemelerinin Kuruluşu Görev ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun

ÇSÖM

Jandarma Çocuk Suçlarını Önleme Merkezi

DDK

Devlet Denetleme Kurulu

JANÇOM

Jandarma Çocuk Merkezleri

PVSK

Polis Vazife ve Selâhiyet Kanunu

SHÇEK

Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurulu

SİR

Sosyal İnceleme Raporu

TCK

Türk Ceza Kanunu