Ekim 2005 Cilt:13 No:2 Kastamonu Eğitim Dergisi 467-478
İLKÖĞRETİM ÖĞRETMENLERİNDE, STRES YARATAN YAŞAM OLAYLARI VE STRESLE BAŞAÇIKMA TARZLARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLERLE İLİŞKİSİ* Nergüz BULUT (BOZKURT) Dokuz Eylül Ü., Buca Eğitim F., Eğitim Bilimleri Böl., PDR Anabilim Dalı, İzmir. Özet Bu araştırmanın amacı, öğretmenlerde stres yaratan yaşam olayları ile stresle başaçıkma tarzları arasındaki ilişkileri incelemektir. Araştırmanın örneklemini, 2003-2004 öğretim yılında, İzmir il merkezinde 8 ilköğretim okulunda görev yapan 123 sınıf öğretmeni oluşturmuştur. Araştırma verileri, araştırmacı tarafından geliştirilen “Kişisel Bilgi Formu, ”ve Şahin ve Durak (1995)’ın “Stresle Başaçıkma Tarzları Ölçeği (SBTÖ)” Holmes ve Rahe (1962)’nin Yaşam Olayları ölçeği ile elde edilmiştir. Araştırmanın verileri, yüzdelikler, tek yönlü varyans analizi, “t” testi, Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı ve Tukey test teknikleri ile çözümlenmiştir. Araştırmanın sonucunda, örnekleme giren öğretmenlerde başaçıkma tarzlarının, meslekte çalışma süresi, meslekteki verimleri ve öğretmenlik mesleğinin toplumda hak ettiği yerde bulunup bulunmadığına göre anlamlı farklılıklar gösterdiği saptanmıştır. Stresle başaçıkma tarzı olarak birinci sırada, “kendine güvenli yaklaşım” tarzının bulunduğu (% 52.8) görülmüştür. Öğretmenlerde strese yol açan yaşam olayları toplam puan ortalaması 122.90’ dır. Düşük düzeyde strese sahip öğretmenlerde, stres yaratan yaşam olayları ölçeği ile stresle başaçıkma alt ölçekleri arasında anlamlı bir ilişki bulunmazken, yüksek düzeyde strese sahip olanlarda, yaşam olayları ile sosyal destek alt ölçeği arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Anahtar kelimeler: Yaşam olayları, stresle başaçıkma, ilköğretim sınıf öğretmeni.
THE RELATIONSHIP OF LIFE EVENTS CAUSING STRESS IN PRIMARY SCHOOL TEACHERS AND THEIR WAYS OF COPING WITH THEM WITH VARIOUS VARIABLES Abstract The purpose of this research is to examine the relationship between life events that produce stress in primary school teachers and teachers’ styles in handling stress. The sample chosen for the research comprises 123 classroom teachers working in 8 primary schools in Izmir metropolitan area during the 2003-2004 academic year. Research data were attained by the “Stress Management Styles scale” developed by Şahin and Durak, “Life Events scale” developed by Holmes and Rahe (1962) and the “Personal Information Form” developed by the researcher. Research data were analyzed by using percentages, one way anonova analysis, “t” test, Product-Moment Correlation Coefficient (Pearson r) and the Tukey test. The results of the study indicate that the stress management styles of the teachers that were sampled showed significant differences according to how long they had been employed, their job productivity and whether or not the teaching profession was in the place it deserved to be. “Approaching oneself with self-confidence” ranked first (%52.8) as stress management style. The total average point of the events generating stress was calculated to be 122.90. While no significant relationship was found between stress generating life events scale and stress management sub scales in teachers who had low levels of stress, a negative significant relationship was found between life events and social support sub scale in teachers who had high levels of stress. Keywords: Life events, stress management, primary school teacher *
Bu çalışma 6-9 Temmuz 2004 İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı’nda Sözlü bildiri olarak sunulmuştur. October 2005 Vol:13 No:2 Kastamonu Education Journal