Urban Design in Elaionas, Athens

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 9 ΑΣΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

στην περιοχή του Ελαιώνα

ΦΙΛΙΩ ΧΡΗΣΤΟΥ | ΑΝΝΑ ΣΥΡΙΑΝΟΥ ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΕΣ: ΝΕΛΛΗ ΜΑΡΔΑ | ΠΕΝΝΥ ΚΟΥΤΡΟΛΙΚΟΥ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΟ ΕΡΓΟ: ΟΛΓΑ ΙΩΑΝΝΟΥ

BINYLESS http://binyless.weebly.com

2

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 4............... ΑΝΑΛΥΣΗ 22............. ΠΡΟΤΑΣΗ 40........ ΤΥΠΟΛΟΓΙΕΣ

3

ΑΝΑΛΥΣΗ

Η προσέγγιση της περιοχής του Ελαιώνα έγινε σε στάδια. Μια πρώτη αναγνωριστική βόλτα στους κύριους δρόμους επέτρεψε να εντοπιστούν τα βασικά χαρακτηριστικά της περιοχής μέσα από ένα πλήθος ερεθισμάτων: χρώματα, ήχοι, μυρωδιές. Το τοπίο παρουσιάζει μεγάλες ασυνέχειες κι ένα υποτυπώδη χαλαρό αστικό ιστό και μόνο σε περιορισμένα σημεία. Η αίσθηση αυτή οφείλεται στις μεγάλες εκτάσεις που παραμένουν κενές, ή καλύπτονται από ψηλές μάντρες που εμποδίζουν οποιαδήποτε επικοινωνία του εσωτερικού με το εξωτερικό. Η παρουσία των μεταφορικών εταιριών, η πυκνή κίνηση των φορτηγών οχημάτων σε συνδιασμό με την έλλειψη υποδομών και τα εν-αναμονή καθιστούν την περιοχή απολύτως αφιλόξενη όχι μόνο εξαιτίας του τοπίου αλλά και λόγω της αποπνυκτικής σχεδόν ατμόσφαιρας από την σκόνη και τα καυσαέρια. Η περιοχή μελέτης όμως, κρύβει ένα ρέμα όπου επιβιώνειπαρά την μόλυνση και την εγκατάλειψη ένα μικρό οικοσύστημα. Ακόμη, λόγω της χαμηλής δόμησης, στο τοπίο κυριαρχεί ο ουρανός ενώ περιορισμένες οπτικές φυγές προσφέρουν θέα στην ακρόπολη. Σε μια δεύτερη επίσκεψη, σαφώς πιο οργανωμένη και προετοιμασμένη, εντοπίζονται χρήσεις, λειτουργίες και χρήστες του χώρου. Η επικοινωνία με ανθρώπους που ζουν στην περιοχή δεν είναι εύκολη αφού οι περισσότεροι είναι είτε καχύποπτοι απέναντι στις “ξένες που κανουν ερωτήσεις” ή εχουν χάσει τις 4

ελπίδες τους για βελτιωση της περιοχής. Καθώς ο χώρος είναι ιδιαίτερα παραμελημένος κι όλες οι ιστορίες που έχει να πει είναι εκεί: graffiti που φανερώνουν τις μικρές ή και μεγάλες διαμάχες μεταξύ των κατοίκων, σκουπίδια ή παρατημένα αντικείμενα που φανερώνουν την παρουσία και το χαρακτήρα τον ανθρώπων που πέρασαν από το εκάστωτε σημείο ή ακόμη και παραβατικές συμπεριφορές. Σταδιακά αποκρυσταλλώνεται η εικόνα της περιοχής: είναι μια περιοχή περιχαρακωμένη, μια μικρή πόλη μέσα στην πόλη που λειτουργεί σαν Hub για διάφορες δραστηριότητες χωρίς να αλληλεπιδρά με τις παρακείμενες περιοχές αλλά να λειτουργεί σαν μια μεγάλη κενή ή μεταβατική ζώνη από το κέντρο στα προάστια και αντίστροφα. Αποτέλεσμα είναι οι μεγάλες μεταβολές στην εικόνα του τόπου ανάλογα με την μέρα και την ώρα. Ακολούθησε φυσικά μια έρευνα στον τύπο, τα social media και το διαδυκτίο για να εντοπιστούν και τα ζητήμα που απασχολούν κατοίκους επίσημα και ανεπίσημα. Μια τρίτη βόλτα πια θα καταγράψει με μεγαλύτερη ακρίβεια τις άτυπες διαδικασίες που λαμβάνουν χώρα στον Ελαιώνα, πιο τυπικές αρχιτεκτονικές παρατηρήσεις σχετικά με τα όρια, τις ιδιοκτησίες το ρόλο του πρασίνου και με ιδιαίτερη συναίσθηση του χώρου θα καταγραφούν και τα συναισθήματα που δημιουργούνται στον περιπατητή με στόχο όλα αυτά τα στοιχεία να αποκτήσουν εργαλειακό χαρακτήρα για το σχεδιασμό.

Χάρτης Διαδρομών

5

ΑΝΑΛΥΣΗ

6

7

ΑΝΑΛΥΣΗ

Ανάλυση της οδού Αγ. Πολυκάρπου

8

9

ΑΝΑΛΥΣΗ Το παρακάτω διάγραμμα που αποτυπώνει τις κυρίαρχες λειτουργικές ενότητες μεταξύ της Ιεράς οδού και της Ορφέως. Παρατηρείται η κυριαρχία θυλάκων δραστηριότητας των μεταφορικών εταιριών και των logistics ,καθώς και μεγάλες ανενεργές ενότητες διάσπαρτες στον χώρο οι οποίες δημιουργούν λειτουργικές ασυνέχειες ,όχι έντονα αντιληπτές στον περιπατητή. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η πύκνωση των βιοτεχνιών και των εταιριών δευτερογενούς τομέα επί της οδού Δημαράκη, αποτελώντας μία ευδιάκριτη ζώνη χονδρικού εμπορίου .

10

11

ΑΝΑΛΥΣΗ Χάρτης με δημοσιεύματα στον Τύπο

12

Σε μια πρώτη επαφή με την περιοχή έγινε μια μικρή έρευνα στον Τύπο για την υπάρχουσα κατάσταση και τα καίρια ζητήματα που αφορούν στην περιοχή τον τελευταίο χρόνο. Το μεγαλύτερο μέρος της αρθρογραφίας αφορά στο προσφυγικό και ένα δεύτερο αναφέρεται σε έρευνες για μελλοντικά αναπτυξιακά έργα, όπως την ευρύτερη ανάπλαση της περιοχής, τον υπεραστικό σταθμό και το μουσουλμανικό τέμενος. Ακόμη, υπάρχουν άρθρα που αναφέρονται σε μεμονωμένα γεγονότα και κάποιες πολιτιστικές δράσεις. Παρόλα αυτά, τα άρθρα αυτά δεν διαμορφώνουν την πραγματική εικόνα του Ελαιώνα. Δεν αναφέρονται σε ζητήματα που αφορούν σε ουσιαστικά προβλήματα των λίγων μεν μόνιμων δε κατοίκων, ούτε επιτυγχάνουν να αποδόσουν τον χαρακτήρα της περιοχής που αποτελείται απο πολλά ετερόκλητα στοιχεία.

ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΓΕΓΟΝΟΤΑ

13

ΑΝΑΛΥΣΗ

Χάρτης Πυκνότητας Δραστηριοτήτων 14

15

ΑΝΑΛΥΣΗ

Χάρτης ΑσφάλειαςΑνασφάλειας 16

Χάρτης Άνεσης

17

ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΉΣ ΧΩΡΟΧΡΟΝΙΚΉΣ ΕΜΠΕΙΡΊΑΣ Μακέτα 1: 5000

Η μακέτα αυτή αποτελεί την έκφραση της αίσθησης του χρόνου που είχαμε περπατώντας στην περιοχή του Ελαιώνα μεταξύ Ιεράς οδού και Ορφέως. Οι παράγοντες που αυξομειώνουν τον ρυθμό του βαδίσματος είναι η ανασφάλεια, ο φόβος, ένα ευχάριστο θέαμα, το απρόοπτο, η έντονη κίνηση των οχημάτων, η ύπαρξη ή όχι πεζοδρομίου. Το ανάγλυφο της μακέτας αποτυπώνει την σχέση comfort_discomfort του παραπάνω χάρτη.

18

19

ΑΝΑΛΥΣΗ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΟΡΙΩΝ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ περιγραφή και οριοθέτηση της προσφερόμενης έκτασης παρέμβασης(χάρτης) υπάρχοντα όρια ως χαρακτηριστικά του χώρου & αναζήτηση εργαλείων σχεδιασμού με αφετηρία την υπάρχουσα κατάσταση

20

21

22

Η πρόταση διαμορφώνεται συνδιαστικά με βάση τις παραπάνω καταγρφές. Πρωτα πρώτα, τα σημεία που δημιουργούν ανασφάλεια ή δυσάρεστα συναισθήματα αναπλάθονται σε ανοιχτούς, φιλικούς, δημόσιους χώρους με αντίστοιχες χρήσεις. Έπειτα, συνδιάζοντας την καταγραφή των ορίων ιδιοκτησίας παρεμβαίνουμε στα διαθέσιμα κενά του υποτυπώδους ιστού. Με αφετηρία, τέλος, τις δύο τεθλασμένες γραμμές θα αρθρωθούν τα οικιστικά τετράγωνα και θα οργανωθούν οι απαραίτητες χρήσεις.

23

ΠΡΟΤΑΣΗ Η πρόταση που αναπτύσσεται αφορά την οργάνωση 3 λειτουργιών στον χώρο: ΚατοικίαΕμπόριο-Εκπαίδευση. Η κάθε μικρή οικιστική ζώνη η οποία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως οικοδομικό τετράγωνο εμπεριέχει και τις τρείς χρήσεις, εξασφαλίζοντας από την μία σχετική λειτουργική αυτονομία αλλά δημιουργώντας παράλληλα και έναν δίκτυο στον χώρο. Η αστική παρέμβαση δανείζεται ήδη υπάρχουσες γεωμετρίες του χώρου, διευρύνοντας τους δημόσιους χώρους συγκέντρωσης της εμπορικής δραστηριότητας και δημιουργώντας νέους χώρους πρασίνου κα αναψυχής. Επιδιώκεται μία ομοιόμορφη διάχυση των δραστηριοτήτων στον χώρο, σε μια προσπάθεια αποφυγής της λογικής του zoning. O χρήστης αποκτά πρόσβαση στον χώρο ανάλογη της οικειότητας που έχει αποκτήσει κατά την περιπλάνησή του στην περιοχή του Ελαιώνα. Καθώς τα όρια των δρόμουν συγκλίνουν κι αποκλείνουν, παίζουν με το δίπολο βλέπω-αποκρύπτω, δημιουργώντας κατάλληλες προϋποθέσεις για συναντήσεις, απρόοπτα, νέες ανακαλύψεις στο αστικό τοπίο. Ο δημόσιος χώρος διευρύνεται και συστέλλεται αντίστοιχα ανάλογα του βαθμού ιδιωτικότητας των δραστηριοτήτων. Η δομή των οικοδομικών τετραγώνων οργανώνεται με προτεραιότητα μια εσωτερική αυλή η οποία φιλοξενεί τις συλλογικές και ατομικές δραστηριότητες των κατοίκων, σε έναν χώρο προστατευμένο από την οχλαγωγία της έντονης εμπορικής δραστηριότητας της πόλης. Η καρδιά του οικιστικού θύλακα τροφοδοτείται από το κτήριο παροχής κοινωνικών υπηρεσιών, χώρος στον οποίο αλληλεπιδρούν διαφορετικά κοινωνικά στρώματα( πρόσφυγες, μετανάστες, φοιτητές).

24

Διάγραμμα Χρήσεων Πρότασης

25

ΠΡΟΤΑΣΗ Γενικό Σχέδιο 1:1000

26

27

ΠΡΟΤΑΣΗ

Άποψη Πάρκου

28

Άποψη κομβικού σημείου

29

ΠΡΟΤΑΣΗ

30

Σχέδιο 1: 500 χαρακτηριστικού μέρους της πρότασης

31

ΠΡΟΤΑΣΗ

32

Εντωπίζονται 2 κύριες τυπολογίες κατοικιών που προσφέρουν περισσότερες υποκατηγορίες προκειμένου να ανταποκριθούν ευέλεικτα σε πολλαπλές ανάγκες κατοίκησης διαφορετικών ανθρώπων. Ο πρώτος τύπος κατοικίας είναι μικρές κατοικίες με μεγαλύτερα διαμερίσματα που συστεγάζονται με χώρους εμπορικών χρήσεων και απευθύνεται σε οικογένεις, φοιτητές ή ανθρώπους που συγκατοικούν. Ο δεύτερος τύπος αφορά τις πολυκατοικίες που διαθέτουν μικρότερα διαμερίσματα κι απευθύνονται σε 1 εως 2 άτομα ή ολιγομελείς οικογένειες. Ταυτόχρονα, στα πλαίσια της λύσης επαναχρησιμοποιούνται κενά κελύφη που εντοπίστηκαν σε κομβικά σημεία προκειμένου να στεγαστούν εμπορικές χρήσεις με τρόπο όσο το δυνατόν πιο συμβατό στο χαρακτήρα και τις ανάγκες της περιοχής: προσφέρουν πολλούς και μικρούς χώρους με δυνατότητα επέκτασης καταμήκος του παλιού ίχνους του κτηρίου δημιουργόντας μικρές συγκροτημένες γραμμικές αγορές.

33

ΠΡΟΤΑΣΗ

34

Σχέδιο 1: 200 Οικιστικού Θύλακα

35

ΠΡΟΤΑΣΗ Χαρακτηριστική οψοτομή εγκάρσια στον οικιστικό θύλακα 1: 100

36

37

ΠΡΟΤΑΣΗ Χαρακτηριστική οψοτομή εγκάρσια στον οικιστικό θύλακα 1: 100

38

39

ΤΥΠΟΛΟΓΙΕΣ

Άποψη δρόμου με μικρές κατοικίες

40

Μικρή κατοικία Τύπου Α’ 7 ατόμων || Φοιτητική 1: 200

ΚΑΤΟΨΗ ΙΣΟΓΕΙΟΥ

ΚΑΤΟΨΗ ΟΡΟΦΟΥ

41

ΤΥΠΟΛΟΓΙΕΣ Μικρή κατοικία τύπου Β’ 3-4 άτομα || Οικογενειακή 1: 200

42

Μικρή κατοικία τύπου Γ’ 3 ατόμων 1: 200

43

ΤΥΠΟΛΟΓΙΕΣ Ανάπτυγμα δρόμου μικρών κατοικιών 1: 100

44

45

ΤΥΠΟΛΟΓΙΕΣ Τομή συμπλέγματος μικρών κατοικιών 1: 100

46

47

ΤΥΠΟΛΟΓΙΕΣ

Άποψη δρόμου με Πολυκατοικίες

48

PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT

Κατόψεις πολυκατοικιών 1: 200

PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT

PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT

ΣΤΑΘΜΗ Α’ ΟΡΟΦΟΥ

ΣΤΑΘΜΗ Β’ ΟΡΟΦΟΥ

ΣΤΑΘΜΗ Γ’ ΟΡΟΦΟΥ

49 PRODUCED BY AN AUTODESK EDUCATIONAL PRODUCT

ΣΤΑΘΜΗ ΙΣΟΓΕΙΟΥ

ΤΥΠΟΛΟΓΙΕΣ Αντάπτυγμα δρόμου πολυκατοικιών 1: 200

50

51

ΤΥΠΟΛΟΓΙΕΣ Διαμήκης τομή συμπλέγματος πολυκατοικιών 1: 200

52

53

ΠΡΟΤΑΣΗ

Άποψη εσωτερικής αυλής τετραγώνου

54

55