VISTULA - A Collection of F. Nowowiejski's Songs by Anna Miernik

A Collection of F. Nowowiejski’s Songs

V i s t u l a

Rafał Żurakowski tenor

Anna Miernik piano

V i s t u l a

A Collection of F. Nowowiejski’s Songs

PC002 Total time: 64'41 See booklet for details

Rafał Żurakowski tenor

Anna Miernik piano

Księżyc osrebrza brzozy / The Birches in the Silver Moonlight Wiosna / Spring Wisła (Dumka) / Vistula (Dumka) Nasz Bałtyk / Our Baltic Sea Hymn Rzeczypospolitej / The National Anthem of the Republic of Poland Królewicz maj / May, The Prince Z tamtego brzegu / From the Opposite Bank of the River Po rosie / On the Dew Dzień zaduszny (Melancholia) / All Souls’ Day (Melancholy) Od Morawy deszcz idzie / The Rain is Coming from Moravia Barkarola / Barcarole Westchnienie / A Sigh Nie odwracaj czoła / Don’t Turn Your Forehead Away Zagasły już / The Last Embers of Fire Have Faded Pasterka / The Shepherdess Czarne oczki / Black Eyes Smutne serce / The Sad Heart Taniec zbójnicki / Highwaymen’s Dance Dziwna moc / A Strange Power Eros i pszczoła / Eros and the Bee Pieśń przy winie / Song by the Wine Czas trwania / Total time: 64'41

Rafał Żurakowski tenor Anna Miernik piano Recording Engineer & Editing: Grzegorz Stec Recorded in 2017 in the Concert Hall of Warmia and Mazury Philharmonic in Olsztyn Photos: Klaudyna Schubert / Graphic Design: Lesław Sławiński Translation: Piotr Miernik Production: PianoClassic Association (www.pianoclassic.pl) All rights reserved. Any unauthorized copying, reproduction, hiring, lending, public performance and broadcasting is strictly prohibited. ZAiKS/BIEM English commentary inside / W środku komentarz w języku polskim Doﬁnansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Nowowiejski 2017”, realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca

5 905669 717014 >

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21.

PC002 Vistula – A Collection of F. Nowowiejski’s Songs

Feliks Nowowiejski (1877–1946) Pieśni na głos z fortepianem Songs for voice and piano

Feliks Nowowiejski (1877–1946) Pieśni na głos z fortepianem / Songs for voice and piano 1. Księżyc osrebrza brzozy / The Birches in the Silver Moonlight op. 59 nr 2

...........................

3'31

sł./lyrics Leopold Staff

2. Wiosna / Spring op. 51 nr 9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4'50 sł./lyrics Jarosław Iwaszkiewicz

3. Wisła (Dumka) / Vistula (Dumka*) op. 23 nr 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3'51 tekst ludowy/traditional

4. Nasz Bałtyk / Our Baltic Sea op. 38 nr 3

................................................................

4'49

sł./lyrics Stanisław Rybka

5. Hymn Rzeczypospolitej / The National Anthem of the Republic of Poland op. 38 nr 1

..............

3'34

............................................................

2'06

sł./lyrics Stanisław Rybka

6. Królewicz maj / May, The Prince op. 50 nr 2 sł./lyrics Bronisława Ostrowska

7. Z tamtego brzegu / From the Opposite Bank of the River op. 50 nr 3

.................................

4'03

........................................................................

1'48

sł./lyrics Bronisława Ostrowska

8. Po rosie / On the Dew op. 50 nr 4 sł./lyrics Maria Konopnicka

9. Dzień zaduszny (Melancholia) / All Souls’ Day (Melancholy) op. 16 nr 3

............................

2'57

..................................

3'07

sł./lyrics Lorenz Krapp, przekład/transl. Józef Sierszyński

10. Od Morawy deszcz idzie / The Rain is Coming from Moravia op. 47 tekst ludowy/traditional

11. Barkarola / Barcarole op. 50 nr 6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2'20 sł./lyrics Kazimierz Przerwa-Tetmajer

12. Westchnienie / A Sigh op. 51 nr 10 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1'41 sł./lyrics Leopold Staff

13. Nie odwracaj czoła / Don’t Turn Your Forehead Away op. 16 nr 4

....................................

2'50

sł./lyrics Juliusz Słowacki * Dumka – the word means ‘thought’ in Ukrainian, a piece of Slavonic music, originating as a folk ballad or lament, with typically melancholic character

14. Zagasły już / The Last Embers of Fire Have Faded op. 16 nr 1

........................................

5'42

sł./lyrics Georg Busse-Palma, przekład/transl. Aleksander Bandrowski

15. Pasterka / The Shepherdess op. 16 nr 2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3'04 tekst ludowy/traditional, Obój/Oboe – Grzegorz Stec

16. Czarne oczki z balet-opery „Tatry”/ Black Eyes from the ballet-opera ‘Tatry’ op. 37 nr 2

...........

1'15

...............................................................

2'13

tekst ludowy/traditional

17. Smutne serce / The Sad Heart op. 50 nr 1 sł./lyrics Maria Konopnicka

18. Taniec zbójnicki z opery „Ondraszek” / Highwaymen’s Dance from the opera ‘Ondraszek’ op. 40 . . . . . 2'00 sł./lyrics Gustaw Morcinek

19. Dziwna moc – z anakreontyków greckich / A Strange Power – from Greek Anacreontics

............

2'14

tekst z IV w. p. n. e./lyrics from 4th c. BC, przekład/transl. Jan Pietrzycki

20. Eros i pszczoła – z anakreontyków greckich / Eros and the Bee – from Greek Anacreontics

..........

4'15

tekst z IV w. p. n. e./lyrics from 4th c. BC, przekład/transl. Jan Pietrzycki

21. Pieśń przy winie – z anakreontyków greckich / Song by the Wine – from Greek Anacreontics

.......

2'31

tekst z IV w. p. n. e./lyrics from 4th c. BC, przekład/transl. Józef Birkenmajer

Podziękowania: Specjalne podziękowania dla pracowników Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu za życzliwą i niezawodną pomoc merytoryczną, w szczególności dla Agnieszki Baszko oraz Agnieszki Urbańskiej. Acknowledgements: We would like to thank the staff at the Raczyński Library in Poznań for their friendly and professional support we could always rely on. We are particularly grateful to Agnieszka Baszko and Agnieszka Urbańska. Recording Engineer & Editing: Grzegorz Stec Recorded in August 2017 on Steinway concert grand piano in the Concert Hall of Warmia and Mazury Philharmonic in Olsztyn Photos: Klaudyna Schubert / Graphic Design: Lesław Sławiński Translation: Piotr Miernik Production: PianoClassic Association (www.pianoclassic.pl) All rights reserved. Any unauthorized copying, reproduction, hiring, lending, public performance and broadcasting is strictly prohibited. ZAiKS/BIEM Doﬁnansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Nowowiejski 2017”, realizowanego przez Instytut Muzyki i Tańca

Od wykonawców Oddajemy w Państwa ręce pozycję fonograficzną niezwykle bliską naszemu sercu. Promocja polskiej muzyki w Polsce i na świecie była i pozostanie dla nas szczególną misją. Pragniemy podkreślić, iż większość utworów zarejestrowanych na tej płycie nie było nigdy wcześniej wykonywanych, a tym bardziej nagranych. Dlaczego tak się stało? Partytury pieśni w formie rękopisów spoczywają w Bibliotece Raczyńskich w Poznaniu – tam też dokonaliśmy wyboru dzieł przeznaczonych do rejestracji. Zdarzało się, iż zapis nutowy nie zawsze był w pełni zrozumiały – kierując się artystycznym instynktem musieliśmy zweryfikować materiał dźwiękowy i dokonać minimalnych modyfikacji. Dla urozmaicenia wybraliśmy pieśni reprezentujące różnoraką tematykę oraz źródła inspiracji kompozytora. Płyta powstała, aby włączyć się w obchody Roku Feliksa Nowowiejskiego – ale nie tylko. W roku 2017 obchodzony był także Rok Rzeki Wisły. Ze względu, iż jedna z pieśni nosi tytuł Wisła postanowiliśmy tak też zatytułować całą płytę używając rozpoznawalnej w świecie nazwy angielskiej – Vistula. Zdjęcia zostały wykonane również nad Wisłą (m. in. na moście Marszałka Józefa Piłsudskiego w Krakowie). Żywimy nadzieję, iż odkrywanie bogactwa muzyki Feliksa Nowowiejskiego będzie dla Państwa równie satysfakcjonujące jak dla nas. Z życzeniami wielu artystycznych wzruszeń –

Anna Miernik i Rafał Żurakowski

A note from the artists We are proud to present to you our latest release, a CD which has been very dear to our hearts. Popularisation of Polish music both in Poland and all over the world has been, and will remain our special mission. We would like to emphasize that most of the pieces featured on this CD have never been publicly performed, let alone recorded. Why did this happen? The manuscripts of the songs’ scores are kept in the Raczyński Library in Poznań. It was there, where we selected the songs to be recorded. Frequently the original scores were not fully intelligible, therefore, relying on our artistic intuition, we had to verify the sound material and modify it slightly. For the sake of variety we have chosen the songs that cover a wide range of topics, and reﬂect various sources of inspiration for the composer. This CD has been our contribution to the celebrations of The Feliks Nowowiejski Year. However, this was not the only reason. The year 2017 has also been proclaimed the Year of the Vistula River. As one of the songs is called Vistula, we decided to use this worldwide recognizable English name as the title of the entire disc. The photos were also made at the Vistula River (some on the Marshal Józef Piłsudski Bridge in Kraków). We do hope that discovering the richness of Feliks Nowowiejski’s music will give you as much satisfaction as it has given us. We wish you many artistic emotions while listening to our CD.

Anna Miernik

and

Rafał Żurakowski

Z archiwum rodzinnego Nowowiejskich / From the Nowowiejski family archives

Feliks Nowowiejski – polski kompozytor, dyrygent, organista, pedagog, chórmistrz; urodził się 7 lutego 1877 roku w Wartemborku (obecnie Barczewo) na Warmii, zmarł 18 stycznia 1946 w Poznaniu. Nowowiejski kształcił się początkowo w szkole przyklasztornej w Świętej Lipce, gdzie objawił talent muzyczny grając na fortepianie, skrzypcach i organach oraz waltorni i wiolonczeli, a także podejmując pierwsze próby kompozytorskie. W roku 1898 za marsz Pod sztandarem pokoju otrzymał I nagrodę stowarzyszenia The British Musician. Lata 1898–1907 poświęcił na doskonalenie wiedzy muzycznej w Konserwatorium Sterna w Berlinie, następnie w Szkole Muzyki Kościelnej w Regensburgu (Ratyzbona) oraz Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie. Wśród jego nauczycieli znajdowali się m.in. Max Bruch. Podczas studiów Nowowiejski dwukrotnie otrzymał prestiżową nagrodę im. G. Meyerbeera. Pozyskane tą drogą fundusze umożliwiły mu pobyt w najważniejszych europejskich centrach muzycznych, takich jak Paryż, Rzym, Bruksela, Monachium, Lipsk, Wiedeń i Praga, gdzie nawiązał kontakty z wybitnymi ówczesnymi kompozytorami, m.in. Antoninem Dvořakiem, Gustavem Mahlerem, Camilem Saint-Saënsem. W tym czasie powstało najsłynniejsze dzieło Nowowiejskiego: Quo vadis – oratorium inspirowane powieścią H. Sienkiewicza, które miało pierwsze wykonanie w roku 1909 w Amsterdamie, a następnie (tylko do roku 1939) prezentowane było około 200. razy w miastach Europy, Ameryki Północnej i Południowej. W latach 1907–1909 Nowowiejski działał na terenie Berlina, gdzie nawiązał bliskie kontakty z zespołami śpiewaczymi złożonymi z polskich emigrantów. Dla kompozytora, poruszającego się dotychczas głównie w kręgu kultury i języka niemieckiego, owe związki z polskością stały się istotnym impulsem do pobudzenia poczucia tożsamości narodowej i jednoznacznego określenia się Polakiem. Następnie (do roku 1914) był on dyrektorem Towarzystwa Muzycznego w Krakowie. Działał jako dyrygent, pedagog i organista. Na lata krakowskie przypadło skomponowanie Roty do wiersza M. Konopnickiej dla uświetnienia pięćsetlecia bitwy pod Grunwaldem i odsłonięcia pomnika Władysława Jagiełły (1910). W roku 1919 kompozytor związał się na stałe z Poznaniem. Jako członek honorowy należał do The Organ Music Society w Londynie. W dwudziestoleciu międzywojennym Nowowiejski zacieśnił swoje kontakty ze śpiewactwem, jako dyrygent poznańskich chórów i działacz Wielkopolskiego Związku Kół Śpiewackich, członek komisji artystycznych i juror konkursów oraz zjazdów śpiewaczych. Imponujący dorobek w zakresie twórczości religijnej pozwala zaliczyć go do czołowych polskich kompozytorów muzyki sakralnej jego czasów. Wśród licznych odznaczeń Nowowiejskiego należy wskazać przede wszystkim Państwową Nagrodę Muzyczną (1935), godność Szambelana Papieskiego (1935) i Krzyż Komandorski Orderu „Polonia Restituta” (1936). Źródło: Towarzystwo im. Feliksa Nowowiejskiego 7

Feliks Nowowiejski – a Polish composer, conductor, organist, pedagogue, choir master; born on February 7th, 1877, in Wartembork (presently known as Barczewo) in the Warmia Region, died on January 18th, 1946, in Poznań. Nowowiejski was educated in a convent school in Święta Lipka, where he expressed his musical gift by playing the piano, violin and organ, as well as French horn and cello. He also undertook his first composing attempts. In 1898 he received the first prize of the British Musician Association for his march Pod sztandarem pokoju (Under the Banner of Liberty). The years 1989-1907 witnessed the perfecting of his musical knowledge in Stern Conservatory in Berlin, then in the Church Music School in Regensburg and Royal Academy of Fine Arts in Berlin. His teachers were, among others, Max Bruch. During his university course he was twice awarded a prestigious prize of G. Meyerbeer. The received funds enabled him to visit the most significant European music centres such as Paris, Rome, Brussels, Munich, Leipzig, Vienna and Prague, where he established contacts with the then renowned composers, including Antonin Dvořak, Gustav Mahler, and Camil Saint-Saëns. This is also when Nowowiejski's most famous piece Quo vadis, an oratorio inspired by a novel by Henryk Sienkiewicz, was composed. The oratorio was first presented in 1909 in Amsterdam to have its further 200 performances (only till 1939) in numerous cities over Europe, South and North America. Between the years 1907 and 1909 Nowowiejski concentrated his activities in Berlin. As a composer and conductor he closely cooperated with choirs of Polish emigrants, who were fostering their mother tongue, native traditions and songs. For Nowowiejski, who had been acting mainly within the German language and culture, those contacts with the Polish people constituted a significant impulse to stimulate the sense of national identity and unambiguously define himself as a Pole. Till 1914 Nowowiejski was the director of the Music Association in Cracow. He acted as a conductor, pedagogue and organist. His Cracow years witnessed the composition of Rota to a poem by M. Konopnicka to celebrate the 500th anniversary of the Battle of Grunwald and the unveiling of a statue of King Władysław Jagiełło (1910). In 1919 he finally settled down in Poznań. He was also an honourable member of The Organ Music Society in London. His imposing contribution in the field of religious music makes him one of the most renowned and outstanding Polish composers of sacral music of that time. Numerous distinctions awarded to Feliks Nowowiejski include the Polish State Music Prize (1935), the title of Camerlengo (1935), and the Polonia Restituta Medal (1936).

Source: The Feliks Nowowiejski Society

Rękopisy F. Nowowiejskiego (Taniec zbójnicki) ze zbiorów Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu F. Nowowiejski’s manuscripts (Highwaymen’s Dance), courtesy of the Raczyński Library in Poznań

Rola pieśni w twórczości Feliksa Nowowiejskiego Spuścizna kompozytorska Nowowiejskiego jest niezwykle bogata i różnorodna, obejmuje szeroki wachlarz gatunków i form muzyki instrumentalnej, wokalnej i wokalno-instrumentalnej, a liryka wokalna stanowi istotną część jego dorobku. Feliks Nowowiejski to niewątpliwie jeden z najbardziej płodnych twórców polskiej pieśni pierwszej połowy XX wieku. W twórczości pieśniarskiej tego artysty wyróżnić można utwory solowe o charakterze estradowym, opracowania melodii ludowych oraz pieśni masowe, w których jednogłosowa partia wokalna przeznaczona jest w zasadzie do wykonywania zbiorowego. Wiele z nich kompozytor opracował także na inny aparat wykonawczy. Jednakże to układ na głos i fortepian w większości przypadków stanowi pierwotną wersję utworu. W pieśniach uwydatnił kompozytor cechy charakterystyczne dla całej swojej twórczości pieśniarskiej: skłonność do wyrazu uczuć subiektywnych, o silnym ładunku ekspresji niesionym przez poezję. W przedmowie do zbioru pieśni lirycznych Muzyka mojej duszy, wydanego pośmiertnie w roku 1947, syn kompozytora Kazimierz Nowowiejski pisał: „Mówi się, że chcąc poznać duszę kompozytora – trzeba usłyszeć jego pieśni, gdyż w tej formie wypowiada się on najszerzej”. Pierwsze kompozycje, po rozpoczęciu studiów w Berlinie, tworzone były pod wpływem silnych fascynacji muzyką niemiecką. Poziom artystyczny i warsztatowy pieśni pisanych przez kompozytorów niemieckich na przełomie wieków XIX i XX odcisnął wyraźnie piętno na muzyce wokalnej Nowowiejskiego. Liryczny ton, silna ekspresja to cechy, które przenikają i charakteryzują jego twórczość, właśnie w pieśniach znajdują swoje wyraźne, najbardziej naturalne miejsce. Jednym z najwcześniejszych dzieł wokalnych Feliksa Nowowiejskiego jest pieśń Zagasły już, do której tekst napisał Georg Busse-Palma a na język polski przetłumaczył go Aleksander Bandrowski. Utwór został nagrodzony na konkursie kompozytorskim zorganizowanym z okazji 100 rocznicy urodzin Fryderyka Chopina we Lwowie w 1910 roku. Choć wczesne pieśni Nowowiejskiego utrzymane są w stylu późnych romantyków niemieckich, jednak najważniejszym źródłem inspiracji dla kompozytora była tradycja polska i jej pierwiastek narodowy w wymiarach ludowym, religijnym i literackim. Na motywach ludowych i baśniowych kompozytor oparł także opery Legenda Bałtyku czy Ondraszek (nieukończona). Arie z tych dzieł scenicznych funkcjonują jako samodzielne utwory.

Nowowiejski szukał inspiracji w rodzimej poezji – sięgał do tekstów najwybitniejszych polskich poetów: Jarosława Iwaszkiewicza, Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Jana Kochanowskiego, Jana Kasprowicza, Marii Konopnickiej, Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Kazimierza Przerwy-Tetmajera, Leopolda

Staffa, a także do mniej znanych współczesnych mu twórców: Marii Paruszewskiej, Marii Czeskiej-Mączyńskiej, Stanisława Rybki, Marii Zientary-Malewskiej. Wśród utworów na głos z akompaniamentem są również pieśni okolicznościowe. W tej grupie utworów znajduje się Rota napisana z okazji odsłonięcia Pomnika Grunwaldzkiego w 1910 roku w Krakowie. Pieśń ta reprezentuje gatunek, którego Nowowiejski był wybitnym przedstawicielem – polską masową pieśń patriotyczną. Do tego gatunku należą także Hymn Rzeczypospolitej (sł. S. Rybka), Nasz Bałtyk (sł. S. Rybka), Wisła (tekst ludowy) i inne pieśni patriotyczne. Liczne podróże Nowowiejskiego dyktowane nieustanną ciekawością wobec tego, co nowe, inspirujące, były też okresem poszukiwań własnego stylu, dały muzykowi okazję do zapoznania się z twórczością innych kompozytorów. Pod ich wpływem artysta modernizuje swój język muzyczny: powstają pieśni Księżyc osrebrza brzozy do słów Leopolda Staffa, Wieczność dwugłosem śpiewa do słów Emila Zegadłowicza. Pieśni te odznaczają się bogatą partią fortepianową, charakteryzującą się gęstą fakturą akordowo-figuracyjną, niekiedy rozwijającą się w dwóch lub trzech płaszczyznach brzmieniowych. W niektórych pieśniach, np. Księżyc osrebrza brzozy czy Fletnia tajemna, brzmienie partii instrumentalnej kształtuje malarską wizję przestrzeni. Występują także wstawki czysto instrumentalne, zazwyczaj kilkutaktowe. Reminiscencje wspomnianych podróży odezwą się po kilku latach – w jego twórczości pojawia się tematyka orientalna w pieśniach do słów Balińskiego Pod niebem Persji oraz antyczna w cyklu Anakreontyki. W ostatnim okresie twórczości w kompozycjach Nowowiejskiego występował często temat śmierci i przemijania. Wskazane inspiracje i wpływy świadczyły o świadomych wyborach dokonywanych przez Nowowiejskiego, czerpiącego z bogatego i dobrze przezeń rozpoznanego dziedzictwa i zasobu kultury, nie tylko europejskiej. Pieśni koncertowe Feliksa Nowowiejskiego ze względu na swoje walory artystyczne wydają się być bardzo cennymi dziełami, z tego względu zasługują na bliższe poznanie i większą uwagę badaczy i wykonawców. Rozległa skala struktury formalnej, środków wyrazu emocjonalnego, różnorodność utworów, w których twórca niejednokrotnie zastosował spiętrzone trudności techniczne, świadczą o stopniu mistrzostwa kompozytorskiego Feliksa Nowowiejskiego. Omawiane pieśni stawiają jednak wykonawców przed niełatwym zadaniem – wymagają tak od śpiewaków, jak i pianistów technicznej biegłości oraz niezwykle emocjonalnego wczucia się w muzykę i słowo. dr Iwona Fokt

Rękopisy F. Nowowiejskiego (Eros i pszczoła) ze zbiorów Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu F. Nowowiejski’s manuscripts (Eros and the Bee), courtesy of the Raczyński Library in Poznań

The Role of Songs in the Feliks Nowowiejski’s output Nowowiejski’s output as a composer is extremely rich and varied, covering a wide range of genres and forms of instrumental, vocal, and vocal-instrumental music, with vocal lyrical poetry constituting a considerable proportion of his works. Feliks Nowowiejski is undoubtedly one of the most prolific composers of Polish songs in the first half of the 20th c. Among the songs he composed there are ones that are intended for solo performance on stage, ones that were based on folk songs, and mass performance songs in which the unison vocal part is to be performed collectively. Many of them were also adapted for other forms of performance. It is mainly the arrangement for the voice and piano, however, that was mostly the primary version of the songs. The songs provide the best illustration of the composer’s characteristic features for his entire output: a tendency to communicate his subjective feelings, through expressiveness of poetry. In the preface to the collection of lyrical songs The Music of My Soul, published posthumously in 1947, Kazimierz Nowowiejski, the composer’s son wrote: ‘They say that if you want to discover the soul of the composer – you have to listen to his songs, because he expresses himself most openly in this form.’ Nowowiejski’s first compositions, written after starting his studies in Berlin, reflect his deep fascination with German music. The artistic merit and mastery of composition, present in the songs written by the German composers at the turn of the 19th and 20th c. exerted a strong influence on Nowowiejski’s vocal music. The lyrical tone and powerful expressiveness are the qualities that pervade and characterize his works. It is the songs where these qualities were clearly and most naturally rendered. The song Zagasły już (The Last Embers of Fire Have Faded) is one of the earliest works of Nowowiejski. Its lyrics were written by Georg Busse-Palma and translated into Polish by Aleksander Bandrowski. This song won a prize at a composing competition held in Lviv in 1910 to commemorate the 100th anniversary of Frederic Chopin’s birth. Although the early songs by Nowowiejski follow the style of German composers of the late Romantic period, the main source of inspiration for Nowowiejski was the Polish tradition and its national essence manifested through folklore, religion and literature. The operas Legenda Bałtyku (The Legend of the Baltic) and Ondraszek (unfinished) are based on folk and fairy tale motifs. The arias from these operas are performed as independent works. Nowowiejski was looking for inspiration in Polish poetry, drawing from the works of the most prominent poets: Jarosław Iwaszkiewicz, Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, Jan Kochanowski, Jan Kasprowicz, Maria Konopnicka, Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Kazimierz Przerwa-Tetmajer, Leopold Staff, and also from

the lesser known writers that were contemporary with him: Maria Paruszewska, Maria Czeska-Mączyńska, Stanisław Rybka, Maria Zientara-Malewska. Occasional songs are a category of songs for voice and accompaniment. Rota is one of such songs, originally composed to mark the occasion of unveiling The Battle of Grunwald Monument in Kraków in 1910. Rota is the best example of a specific genre: Polish, patriotic mass performance song. Nowowiejski was a leading exponent of this type of music. Other songs in this category are also worth mentioning: Hymn Rzeczypospolitej (The National Anthem of the Republic of Poland; lyrics by Stanisław Rybka), and Nasz Bałtyk (Our Baltic Sea; lyrics by Stanisław Rybka), Wisła (Vistula; traditional). During his numerous travels, in his constant quest for the new and inspiring, Nowowiejski was also trying to discover his own style. In addition, he had a chance to get to know the works of other composers. The artist modernized the language of his musical expression under their influence. As a result, he composed songs Księżyc osrebrza brzozy (The Birches in the Silver Moonlight) (lyrics by Leopold Staff) and Wieczność dwugłosem śpiewa (Eternity Sings in a Duet) (lyrics by Emil Zygadłowicz). Both songs have an extended part for piano with a rich chordal and figurative texture, which sometimes develops on two or three sound planes. In some songs e.g. Księżyc osrebrza brzozy (The Birches in the Silver Moonlight) or Fletnia tajemna (A Mysterious Panpipe) the sound of the instrumental part creates a painting-like vision of the space. There are also purely instrumental fragments that usually extend over several bars. The memories of the above-mentioned journeys were echoed a few years later, as Nowowiejski introduced new themes in his songs: oriental in the songs Pod niebem Persji (Under the Skies of Persia), with the lyrics written by Baliński, and ancient in the series Anakreontyki (Anacreontics). In the final stage of Nowowiejski’s artistic activity his compositions touch upon the issues of death and decay caused by passing time. The aforementioned inspirations and influences present in Nowowiejski’s works are a proof of his conscious choices; the decision to draw from the wealth of European and non-European cultural heritage that he was thoroughly familiar with. Thanks to their artistic quality Feliks Nowowiejski’s songs seem to be very valuable works, which deserve a more in-depth study and attention from both scholars and performers. A wide range of formal structures and means of emotional expression, a variety of works in which the artist frequently used extensive technical difficulties are the best confirmation of Nowowiejski’s mastery of composition. The songs that have been discussed here pose a considerable challenge for the performers. Both the singers and the pianists alike require technical expertise and the ability to get emotionally involved in music and lyrics. 14

dr Iwona Fokt

Rafał Żurakowski – urodził się w Opolu, gdzie w wieku sześciu lat rozpoczął naukę gry na fortepianie i tam ukończył Państwową Szkołę Muzyczną I i II stopnia im. Fryderyka Chopina. Studia pianistyczne odbył w Akademii Muzycznej we Wrocławiu w klasie prof. Włodzimierza Obidowicza. W trakcie ich trwania zainteresował się sztuką wokalną, która stała się jego pasją. Zaowocowało to podjęciem studiów w klasie śpiewu solowego na tejże Akademii, które ukończył pod kierunkiem prof. Eugeniusza Sąsiadka. Uczestniczył w licznych kursach mistrzowskich, prowadzonych przez wybitnych pedagogów m. in. prof. G. Kahry’ego, prof. S. Vittucci’ego i prof. Ch. Elssnera. W trakcie studiów zdobył nagrodę na V Międzyuczelnianym Konkursie Wokalnym w Dusznikach-Zdroju. Na scenie operowej debiutował rolą Alfreda w Traviacie G. Verdiego w Operze Dolnośląskiej we Wrocławiu. Artysta prowadzi aktywną działalność koncertową w kraju i za granicą, prezentując szeroki repertuar z zakresu liryki wokalnej. Występował w jedenastu krajach (Austria, Belgia, Czarnogóra, Czechy, Macedonia, Meksyk, Niemcy, Serbia, Tajlandia, Ukraina i Włochy) z recitalami pieśniarskimi, w których znaczące miejsce zajmują utwory kompozytorów polskich m. in. W. Żeleńskiego, F. Maklakiewicza, I.J. Paderewskiego, S. Lipskiego, F. Nowowiejskiego, W. Każyńskiego, J. Galla, T. Bairda i W. Lutosławskiego. Jego credo artystyczne stanowi popularyzowanie muzyki własnego kraju, przy równoczesnym zainteresowaniu pieśniami innych narodów np. pieśniami szwedzkimi i norweskimi. Artysta ceniony jest również za stylowe wykonania muzyki oratoryjno-kantatowej różnych epok, począwszy od muzyki barokowej, aż po współczesną, czego przykładem jest Paroles tissées W. Lutosławskiego. W roku 1997 uczestniczył w prawykonaniu polskim oratorium F. Liszta Chrystus z orkiestrą Elbland Philharmonie Sachsen. W 2015 roku wykonał Das Lied von der Erde G. Mahlera z Narodową Orkiestrą Tajlandii w Bangkoku. Występował na wielu festiwalach muzycznych m. in. Festiwalu Moniuszkowskim w Kudowie-Zdroju, Festiwalu Muzyki Sakralnej Gaude Mater w Częstochowie, Międzynarodowym Festiwalu Gaude Mater Polonia Wincenty z Kielczy in memoriam, Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Wiedeńskiej, Międzynarodowym Festiwalu Muzycznym Belle Voci, Festiwalu Muzyki Zabytkowych Parków i Ogrodów im. C. M. Webera w Pokoju, Days of Music – Herceg Novi (Czarnogóra), Somborske Muzičke Svečanosti (Serbia), Ochrid Summer Festival (Macedonia), Fondi Music Festival i Stagione Concertistica Villa Rospigliosi (Włochy). Od 2000 roku prowadzi aktywną działalność pedagogiczną, zwieńczoną szerokim gronem absolwentów kontynuujących naukę na wielu akademiach muzycznych. Jest zapraszany na liczne kursy mistrzowskie w kraju i za granicą oraz zasiada w jury międzynarodowych konkursów wokalnych. 17

Rafał Żurakowski – was born in Opole; there he began learning to play the piano at the age of six and completed the first two stages of his musical education in the Frederic Chopin State Music School. He continued his studies and graduated from the piano class of professor Włodzimierz Obidowicz at the Academy of Music in Wrocław. During his studies he took up singing, which was soon to become his passion. As a result, Rafał successfully finished his studies in solo vocal performance, having received tuition from professor Eugeniusz Sąsiadek at the Academy of Music in Wrocław. In addition he took part in several master classes given by eminent teachers, such as professor G. Kahry, professor S. Vittucci, or professor Ch. Elssner. Still being a student Rafał won a prize at the 5th Vocal Performance Competition in Duszniki Zdrój. Rafał Żurakowski made his debut on stage of Opera Dolnośląska in Wrocław performing the role of Alfredo in Verdi’s La Traviata. During his numerous concerts both in Poland and abroad the artist presents a vast repertoire of vocal lyrical poetry. He has performed in 11 countries (Austria, Belgium, Montenegro, The Czech Republic, Macedonia, Mexico, Germany, Serbia, Thailand, Ukraine and Italy) and his song recitals feature predominantly works of Polish composers: W. Żeleński, F. Maklakiewicz, I.J. Paderewski, S. Lipski, F. Nowowiejski, W. Każyński, J. Gall, T. Baird and W. Lutosławski. His artistic credo is to popularise the music of his own country, at the same time being interested in other nations’ music, e.g. Swedish and Norwegian songs. The artist has won admiration for his stylish performances of oratorio and cantata music from various epochs, ranging from baroque to contemporary music; a good example being Paroles tissées by W. Lutosławski. In 1997 he participated in the first Polish performance of F. Liszt’s oratorio Christus with Elbland Philharmonie Sachsen Orchestra. He also performed Das Lied von der Erde by G. Mahler with Thailand National Orchestra in Bangkok in 2015. He has taken part in many festivals including Moniuszko Festival in Kudowa-Zdrój, Gaude Mater Church Music Festival in Częstochowa, Gaude Mater Polonia – Wincenty of Kielcza In Memoriam International Festival, International Festival of Viennese Music, International Music Festival Belle Voci, Carl Maria von Weber Music Festival of Historic Parks and Gardens in Pokój, Days of Music in Herceg Novi (Montenegro), Somborske Muzičke Svečanosti (Serbia), Ohrid Summer Festival (Macedonia), Fondi Music Festival and Stagione Concertistica Villa Rospigliosi (Italy). Since 2000 he has also been pursuing his teaching career. Thanks to his efforts his students can continue their musical education at various music academies. Rafał is frequently invited to conduct master classes or to be a member of jury at international vocal performance competitions. 18

Anna Miernik – występowała na 5 kontynentach w 27 krajach (Armenia, Australia, Belgia, Brazylia, Chile, Czarnogóra, Czechy, Francja, Gruzja, Hiszpania, Izrael, Kanada, Kazachstan, Kolumbia, Litwa, Luksemburg, Macedonia, Meksyk, Nowa Zelandia, Peru, Polska, Serbia, Słowacja, Słowenia, Turcja, USA, Włochy). Jej debiut w Carnegie Hall w Nowym Jorku (Weill Recital Hall) miał miejsce w listopadzie 2015 roku. Koncertuje jako solistka i kameralistka w prestiżowych salach koncertowych – Sydney Opera House, Gran Teatro Nacional w Limie, Teatro de Bellas Artes w Meksyku. Podczas swojego drugiego pobytu w Australii w 2016 roku wystąpiła z orkiestrą podczas historycznego koncertu – w Ratuszu w Melbourne – w tym samym miejscu, gdzie 111 lat wcześniej koncertował I.J. Paderewski. W czasie artystycznych podróży odwiedziła z koncertami miasta takie jak: Ottawa, Calgary (Kanada), Canberra, Sydney, Melbourne, Brisbane, Perth (Australia), Wellington (Nowa Zelandia), Rzym, Bari (Włochy), Tbilisi (Gruzja), Erywań (Armenia), Ałmaty (Kazachstan), Tel-Awiw, Hajfa (Izrael), Sao Paolo, Brasilia (Brazylia), Bogota (Kolumbia), Santiago de Chile. W 2014 roku ukazała się jej pierwsza płyta, którą nagrała na zaproszenie skrzypaczki Patrycji Piekutowskiej. W albumie znajdują się Sonaty na skrzypce i fortepian J. Brahmsa i C. Francka. Płyta zyskuje bardzo pochlebne recenzje, jest określana jako „przyjemna porcja klasyki” (Newsweek Polska). Absolwentka krakowskiej Akademii Muzycznej w klasie fortepianu prof. Andrzeja Pikula, którą ukończyła z wyróżnieniem. Kształciła się także pod okiem prof. Sławomira Zubrzyckiego, konstruktora jedynej na świecie violi organista o walorach koncertowych – instrumentu projektu Leonardo da Vinci. Pracowała również z wybitnymi pedagogami o międzynarodowej sławie w czasie kursów mistrzowskich, m. in. prof. Paulem Badurą-Skodą – legendą światowej pianistyki, prof. Andrzej Jasiński czy prof. Dina Yoffe, laureatka Konkursu Chopinowskiego w Warszawie w roku 1975. Artystka dużo uwagi poświęca promocji polskiej muzyki oraz rodzimej kultury poza granicami kraju. W jej repertuarze znajdują się utwory 30 polskich kompozytorów, których dzieła regularnie włącza do programów koncertów na całym świecie. Muzykę Nowowiejskiego prezentowała podczas koncertów w Polsce, Czarnogórze, Hiszpanii, Serbii, Włoszech, USA, Brazylii, Chile, Kolumbii i Peru. Pianistka wykonuje kompozycje reprezentujące różne epoki, gatunki i style. Fascynuje ją również muzyka najnowsza oraz możliwość zaprezentowania i zainspirowania publiczności dziełami, których nigdy wcześniej nie mieli okazji usłyszeć. Zrealizowała kilka prawykonań, wśród których znalazły się także utwory dedykowane jej samej. Anna Miernik jest laureatką licznych nagród międzynarodowych i krajowych. Za dotychczasowe osiągnięcia artystyczne i naukowe pianistka otrzymała liczne nagrody w tym stypendia Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Więcej informacji na: www.annamiernik.com

Anna Miernik – as a soloist and a chamber musician she has already performed on 5 continents in 27 countries (Armenia, Australia, Belgium, Brazil, Canada, Chile, Colombia, Czech Republic, France, Georgia, Israel, Italy, Kazakhstan, Lithuania, Luxembourg, Macedonia, Mexico, Montenegro, New Zealand, Poland, Peru, Serbia, Slovakia, Slovenia, Spain, Turkey, USA). In 2015 she performed in Carnegie Hall in New York in Weill Recital Hall. She performs in prestigious concert halls such as Sydney Opera House, Gran Teatro Nacional in Lima, Teatro de Bellas Artes in Mexico City. During her second stay in Australia in 2016 she performed with an orchestra on a very special occasion. It was a concert in Melbourne Town Hall where, exactly 111 years ago, her great compatriot Ignacy Jan Paderewski had concerts. She has performed in cities such as Rome, Bari (Italy), Tbilisi (Georgia), Yerevan (Armenia), Almaty (Kazakhstan), Tel Aviv and Haifa (Israel), Miami (USA), Monterrey (Mexico), Sao Paolo, Brasilia (Brazil), Bogota (Colombia), Lima (Peru), Santiago de Chile. Anna received her honours degree from the Academy of Music in Kraków in 2013, after completing her studies in professor Andrzej Pikul’s piano class. She has also studied under tuition of professor Sławomir Zubrzycki (constructor of viola organista, the unique instrument designed more than 500 years ago by Leonardo da Vinci). Anna participated in master classes run by eminent pedagogues, such as prof. Paul Badura-Skoda, prof. A. Jasinski, prof. Dina Yoffe. Her ﬁrst album containing Sonatas by J. Brahms and C. Franck was released in 2014. The idea for this CD originated with Patrycja Piekutowska, world-renowned violinist, who invited Anna to join her in the project. As her repertoire comprises the works of 30 Polish composers, the artist regularly adds their compositions to the programs of her concerts. In this way she promotes Polish music abroad. She has already performed pieces composed by F. Nowowiejski in Poland, Italy, Montenegro, Spain, Serbia, USA, Brazil, Chile, Colombia and Peru. Thanks to her fascination with modern music Anna participated in several premiere performances of various compositions – even the ones that were dedicated to her. She has won several international and national prizes. In recognition of her artistic and scholarly accomplishments Anna Miernik has been awarded numerous scholarships. Her recordings have been broadcast by various media and reviews of the concerts were published in international newspapers. For more information please visit: www.annamiernik.com

Teksty wybranych pieśni *

Lyrics of selected songs *

Pieśń przy winie

Song by the Wine [The drinker]

O he! O he! O he! Hej, pije czarna gleba deszcz, Co się sączy z nieba; Z niej piją drzewa w borze; Z rzek kruży pije morze;

The dark earth drinks and the trees drink the earth; the sea drinks the winds and the sun drinks the sea and the moon drinks the sun. Why, O friends, do you quarrel with me for drinking as I wish?

O he! O he! O he! Słońce z mórz, słońce z mórz pije bez dna, Z słońca zaś, z słońca zaś rzesza gwiezdna! O he! O he! O he! Więc niechaj nikt nie gani, że pijam dla kompanii. O he! Więc niechaj nikt nie gani, że pijam dla kompanii. O he! O he! O he! He! O he!

Dziwna moc

A Strange Power [Her eyes]

Ty dzieje Teb opiewasz, Ten znów frygijskie boje, A ja opiewać muszę Porażki własne swoje.

You talk of Thebes and of the Phrygians, but I speak of my own conquests.

Uległem nie piechocie, Ni flocie, ni konnicy, Lecz innej mocy dziwnej, Co mieszka w jej źrenicy

No horse slew me, no foot-soldier, no ship, but a new enemy struck me from her eyes.

Eros i pszczoła

Eros and the bee [Love of the bee]

Drzemała pszczółka Na róży kwiecie; A wtem przybiega Cytery dziecię;

Love did not know there was a bee sleeping in the roses and was stung; he shook his finger and cried out.

Nie widząc pszczoły, Różyczkę zrywa, — Pszczoła mu żądłem Palec przeszywa. Zraniona rączka Boli nieznośnie, Jęczy i płacze Eros żałośnie; Rozsuwa skrzydła, Ku górze rwie się I do Cytery Skargi swe niesie. »O biada, biada Co za katusze! O droga matko, Umierać muszę!

He ran and fluttered to the beautiful Cytherean and exclaimed: »I am killed, mother, I am killed, I shall die! A little winged serpent which peasants call a honey-bee, stabbed me.« And she answered: »If the sting of a honey-bee hurt so much, how do you think they suffer, Love, who are stung by you?«

Małe stworzonko, Pszczołą nazwane, Tę mi śmiertelną Zadało ranę!« Na to Cytera: »Takież ci bole Sprawia, Erosie, Żądełko pszczole?] To jakże cierpią Ci, pomyśl o tem, Którym ty serce Przeszywasz grotem?«

* Teksty angielskie anakreontyków greckich – Pieśń przy winie, Dziwna moc oraz Eros i pszczoła są oryginalnymi tłumaczeniami dlatego nie w pełni odpowiadają tekstowi polskiemu. Tytuły w nawiasach kwadratowych są tytułami oryginalnymi.

* The texts of the Greek Anacreontics: Song by the Wine, A Strange Power, and Eros and the Bee are the original translations, which do not always fully correspond with the Polish text. 23 The original titles are given in square brackets.