Ang Samarinan Newspaper para sa taong 2022-2023

Ang

Samariñan

Ang Opisyal na Pahayagang Pampaaralan ng Pambansang Paaralan ng Samar l Itinatag 1928 TOMO 1 BLG. 1

SETYEMBRE 2022-MAYO 2023

LUNGSOD NG CATBALOGAN, KANLURANG SAMAR

Bagong Principal ng SNS, Iniluklok Ni: Kirstein Ann Poblete

Malugod na nakiisa ang mga mag-aaral ng SNS sa Fire at Earthquake Drill KUHA NI MARIANNE VISTA

Ni: Marianne Vista Masigasig na nakiisa ang ga pagsalita na nag bahagi ang Oryentasyon inaasahan mga mag-aaral at kawani sa mga mag-aaral ng mga ng Bureau of Fire Protection ng Pambansang Paaralan ng dapat gawin sa panahon ng na magagamit ito ng mga Samar sa isinagawang Fire sunog at lindol, Ibinahagi rin mag-aaral sakaling magkaat Earthquake Drill. Ito’y nila ang mga dapat at hindi roon ng sakuna. alinsunod sa Memorandum dapat gawin sa panahon ng Inilabas ng Deped ang Order 053 o mas kilala kalamidad. Kabilang sa mga kautusang ito sa gitna ng bilang Mandatory Unan- mag-aaral na nakilahok rito pagdiriwang ng bansa sa nounced Fire and Earth- ay ang mga estudyanteng Fire Prevention Month ngaquake Drills, noong ika-13 ng Grado 9 hanggang Grado yong Marso. Nag-isyu si Vice Marso, taong kasalukuyan 12.

President at Education Secsa ganap na 2:40 ng hapon.

Isinagawa ang Fire at retary Sara Duterte ng DeKatuwang ng paaralan Earthquake Drill upang p a r t m e n t order na ang Bureau of Fire Protection mabigyang ideya ang mag naglalayung magsagawa (BFP) na siyang taga pag- mag-aaral sa mga dapat at ng unannounced fire at salita sa naturang aktibidad, hindi dapat gawin kung sa- earthquake drill sa mga na pinangunahan ni G. kaling magkaroon ng lindol pampublikong paaralan.

Ralph Manicane, unang ta- at sunog. Nang matapos

Malugod na sinalubong ng mga mag-aaral at mga guro ang bagong punong guro ng Samar National School nasi G. Rhum Bernate kabilang ang pamamaalam Gng. Ruth Cabanganan para sa kaniyang bagong posisyon bilang Public Schools District Supervisor nitong ika-22 ng Marso sa SNS covered court.

Inanunsyo ng Assistant Schools Division Superintendent, G. Isidro Catubig ang Division memorandum na naglalaman ng special order no.

027 series of 2023, ang bagong luklok na Pr ini ci p al II, Rhum B e r nate mula Guinsorongan National High School sa bagong tahanan nito ang Samar National School, District 6.

SUNDAN SA PAHINA 2...

Regional at Division heads, binisita ang SNS at ibang paaralan ng Catbalogan Division Ni: Trisha Alinso-ot Catbalogan

INDEKS 1

City

Division pinangunahan ang pagbisita heads, at stakeholders ng sion mula Elementarya hangng Regional at Division heads paaralan ay nasabing ang gang Sekondarya. sa iba't-ibang paaralan ng huling hakbang ng Regional Sa kanilang pagdating ay Catbalogan kasama na at Division heads sa pagbisita. mainit na salubong ang igiang Samar National Mahigit labing tatlo (13) na nawad ng mga mag-aaral, School (SNS) noong Ika panauhin mula sa Regional at guro at mga empleyado ng 9-10 ng Marso, ta- Division ang bumisita sa paar- SNS, pinakita rin ng mga SPA ong kasalukuyan. alan ng Samar National students ang angking talento A n g School, samantalang hindi sa kanilang handog na sayaw 'Kumustahan' ses- bababa sa 80 ang panauhing sa mga nasabing bisita. sion kasama ang bumisita sa iba't-ibang paarmga guro, school alan ng Catbalogan city Divi- SUNDAN SA PAHINA 2...

BALITA SNS Fire at Earthquake drill, idinaos

4

EDITORYAL Edukasyon sa Hagupit ng Tag-init

6

LATHALAIN Dakilang Tagapagtaguyod ng Masaganang Kinabukasan

AGHAM

10 Galit sa Tag-init

ISPORTS

Growling Huskies, 12 SNS Nasungkit ang Ginto

2

Ang Samariñan

BALITA

(mula sa pahina 1)

Regional at Division heads, binisita ang SNS at ibang paaralan ng Catbalogan Division Puspusan naman ang naging paghahanda ng paaralan bago ang mismong araw ng pagbisita, siniguro ng paaralan ang pagpapanatili ng kalinisan at kagandahan ng bawat silidaralan at maging ng buong paaralan.

(mula sa pahina 1)

Bagong Principal ng SNS, Iniluklok Kasabay nito, ang pamamaalam ni Ma'am Ruth Cabanganan, dating Principal IV ng nasabing paaralan, ay ang paglipat niya sa District 3 ng Catbalogan City kasabay ng promosyon nito bilang PSDS-OIC, kasunod ng pagreretiro ni Ma'am Buenaventura, dating PSDS, ayon kay Dr. Gaudencio Aljibe Jr., Schools Division Superintendent.

Inihayag ni Bernate ang kaniyang layunin bilang punong guro ng SNS. "Promote a high level of learning culture and that resources will be allocated to furnishing an inviting place and environment for learning."

Dumalo sa programa ang mga department heads, administrative staff, mga guro mula sa junior at senior high school, at mga estudyanteng mamamahayag.

SETYEMBRE 2022-MAYO 2023

DFOT 2023, muling binigyang buhay

Ni: Klint Francis Langi

Pormal ng binuksan ang grama sa kanyang inspiraDivision festival of talents mat- tional message. apos ang mahigit tatlong ta"Ang importansya ng akong pagkakahinto nito dahil tibidad na ito ay nais naming sa pandemiya ng COVID-19, bigyang halaga sa mga mag na may temang "Providing -aaral ang MATATAG agenda learner's resilience through ni VP. Dara Duterte at kasalusharing Skills and Talents in kuyang kalihim ng edukasyCulture and Arts and Technol- on, ito ay naglalayung ogy" noong ika-14 ng Abril, bigyang halaga ang mga taong kasalukuyan sa SNS estudyante, ang aktibidad na Covered court. ito ay ang aming paraan Mahigit labing apat (14) na upang ipakita sa mga magpaaralan ang nagtagisan ng aaral na pinapahalagahan talento mula elementarya namin kayo" Ani ni Dr. Tamahanggang sekundarya ng yo. Ang Division festival of Catbalogan City Division. talent ay ang nagsisilbing Pinangunahan ni Dr. Carmela paghahanda ng Catbalogan R. Tamayo, Schools division City Division para sa nalalapit superintendent ang pro- na Regional festival of talent.

IPAGDIWANG ANG GALING. Division Festival of Talents, buong lakas bumandera KUHA NI JUNE BOLLEDO DIOCTON

Abante Babae: SNS ipinagdiwang ang buwan ng kababaihan Ni: Mary Shealtiel Jabonero May pagpupugay na paaralan ng SNS. Layunin ng panyang na ito. nakiisa ang Samar National aktibidad na bigyang pansin Kasabay din sa pagsasaschool noong ika-6 ng Marso ang mga nagawa ng kaba- gawa ng nasabing aktibidad sa selebrasyon ng buwan ng baihan sa ating lipunan, ang pagtitiyak ng SSG na kababaihan sa panimula ng paaralan at talakayin ang hindi sila makaka-abala sa Assistant School Principal na patuloy na umuusbong na mga gurong mayroong si Gng. Myra Veronica D. Let- mga isyu tungkol sa mga klase. aba. Sinundan ito ng maka- kababaihan buluhang mensahe ni Gen- at alalahanin der and Development (GAD) ang mga Advocate, Gng. Maricel hamon, at Sumbise, at pagwawakas ni pangako ng Gng. Gemma P. Babon, SSHT kababaihan -VI\ Dept. Head (Values). sa gender Marso 8, Araw ng Kaba- e m p o w e r baihan, inorganisa ng Su- ment at genpreme Student Government der equality. ang aktibidad na Purple Rib- Maging ang bon Campaign (Pinning of mga gurong Ribbons), upang bigyang transgender BABAE KA, HINDI BABAE LANG. Samar National School, nakiisa sa pugay ang mga kaba- ay kinilala rin buwan ng kababaihan KUHA NG SNS SSG baihang guro at staff ng sa ka m -

Lufthansa Global Service, nagbigay donasyon sa mga mag-aaral ng SNS Ni: Kirstein Ann Poblete

KAISA SA PAGBABAGO. Lufthansa nagbigay ng donasyon sa mga estudyanteng kapus palad KUHA SA INTERNET

Isinagawa ang pag- (SNS) Covered Court.

National School. bibigay donasyon sa Isinaulo ang programang Mahigit 500 na mga magmga magulang at ito ni George Davantes ng aaral ang nabigyan ng domag-aaral mula sa Lufthansa, dating mag-aaral nasyon na may tig-iisang enLufthansa Global Ser- ng SNS at iba pang 20 katao velope na naglalaman ng vice, isang kompanya mula sa nasabing kompanya. mga lapis, kuwaderno, papel, mula sa Germany niPinangunahan ang kaga- krayola, at iba pa. tong ika-26 ng Agosto, napan ni Hon. Dexter Uy, City Nagtapos ang pagbibigay alas nuwebe ng um- Mayor ng Catbalogan City at donasyon nang matagumpay aga na naganap sa Gng. Ruth D. Cabanganan, at may nilalamang kasiyahan Samar National School punong-guro ng Samar sa mga mag-aaral.

SETYEMBRE 2022-MAYO 2023

Ang Samariñan

SNS, itinanghal na over-all champion sa Revitalizing 2023 Ni: Klint Francis Langi

naman ang itinanghal sa ikatlong gantimpala.

Sinimulan ang programa ni Engr. Ma Lourdes P. Amante, Vice President for Student Affairs and Services.

"Every journalist has a responsibility to do public service and impact to the society" ayon kay Amante.

Gayundin, ang pangulo ng SSU, Dr. Manilyn Cardoso ay nakapagbigay ng mensahe para sa mga manunulat na MGA NGITING ABOT TENGA. SNS nakiisa sa Revitalizing 2023 at itinanghal dumalo. bilang ‘Over-all Champion’ "It is indeed true that the KUHA NG THE TRADESMAN pen is mightier than the Napasakamay ng Ang at ang school paper advisers sword" ayon kay Cardoso.

The Samariñan ang titulong kabilang na ang SNS. "There is power in the pen, 'overall champion' sa RevitalNagwagi sa unang pwesto there is power in writing" dagizing Campus Journalism ang 4 manunulat ng Ang at dag pa niya.

Seminar-Workshop na may The Samariñan na sina Saklaw ng dalawang araw temang "Revitalizing Campus Kirstein Ann Poblete sa News na seminar-workshop ang Journalism: Developing Effec- writing, Reiven Estrada sa wa l on g ka t e g o r ya sa tive Journalists for Challenges Editorial writing, Treshia Tom- larangan ng pamamahayag and Opportunities" nitong ika alabcad sa Editorial cartoon- at anim sa mga ito ay iti18-19 ng Marso sa SSU Con- ing, at Fiona Belle Tan sa Lay- nalakay sa unang araw ng vention Center. outing. mga panauhing tagapagItinatag ang seminarSa ikalawang pwesto na- salita. workshop ng The Tradesman man ay si Klint Francis Langi Nagwakas ang programa ng Samar State University sa Sports writing. Sina Aelisha sa ikalawang araw kabilang (SSU) na ipinagkaloob ng Gabrielle Patosa sa Photo- na ang pagbibigay ng pamga manunulat mula sa 10 journalism at Mary Therese rangal para sa mga paaralan kasama ang kanil- Topacio sa Sci-Tech writing nanalong manunulat.

SNS: Humakot ng parangal sa Pagdayaw 2023 Ni: Klint Francis Langi

Naging makulay ang gabi Cabanganan punongguro ng Ginoong Melvin Salazar. ng mga guro ng Pambansang paaralan.

Naiuwi naman ni Gng. Paaralan ng Samar sa PagNasungkit naman ni Gng. Janice Manicane ang Most dayaw 2023 Gabi ng paran- Cynthia Luay ang Most out- outstanding T.L.E teacher gal. Ginanap ito noong ika-3 standing SBM program imple- award, Ginoong Ricardo ng Pebrero sa M grand royale menter at Most outstanding Nacional lll bilang Most outresort lungsod ng Catbalogan. English teacher award, Gng. standing Araling Panlipunan Muling pinatunayan ng Renalyn Lamograr naman teacher, Gng. Sandra De Guzmga guro ng Pambansang bilang Most outstanding man bilang Most outstanding Paaralan ng Samar ang ang- s c h o o l paper a d v i s e r , 3B’s program implementer, king galing at husay nila Ginoong Emmanuel Viros Ginoong Andrews Dapdap bilang isang guro. Sa kaga- bilang Most outstanding Math- bilang Most outstanding napan na ito ginawaran sila ematics teacher award. school DRRM program impleng iba’t ibang mga prestihiyoNakamit ng Supreme Stu- menter at Gng. Ermelinda song parangal n a dent Government ng SNS at ni Floretes bilang Most outstandnagpapatunay ng kanilang Bb. Bianca Rose Colico ang ing school Research implesipag at talento.

Most outstanding school SSG menter award.

Napasakamay ng SNS ang program implementer. Most Maituturing isang mahigit 17 na parangal katu- outstanding Esp teacher na- matagumpay na gabi ito palad ng Most outstanding man si Gng. Rochelle Ramirez, ra sa mga guro ng paaralan, school banner proj at Most Most outstanding master dahil ang mga parangal na outstanding school na igi- teacher ang nasungkit ni Gng. kanilang na tanggap ay bunnawad sa p a a r a l a n . Margie Pagliawan, Most out- ga ng kanilang dedikasyon Itinanghal na hall of fame sa standing SHS teacher sa bilang isang magaling na guMost outstanding school head larangan ng STEM at GAS sina r o na karapat-dapat ang nakamit ni Gng. Ruth Ginoong Jayben Locion at hangaan at kabiliban.

BALITA

3

Balitang Kinipil SOCA 2023, namayagpag Ni: Klint Francis Langi State of the City Address (SOCA) 2023 ng Catbalogan City - isinagawa noong Marso 29, taong 2023 sa SSU, Gymnasium. Tinalakay ng alkalde sa nasabing kaganapang ang mga nagawa ng kanyang opisina sa kanyang pamumuno.

Nadiskaril na tren ng PNR, balik riles Ni: Atacia Marie Pacoma Naibalik mula sa pagkakadiskaril ang isa sa mga tren ng Philippine National Railways (PNR) nitong Huwebes, Abril 20, matapos magkaroon ng insidente sa Don Bosco Crossing, Makati City. Ayon kay PNR Operations Manager Jo Geronimo, ang insidente ng pagkadiskaril ay nangyari sa katirikan ng umaga alas11:30 am habang ang tren ay patungong Alabang sa Muntinlupa mula Tutuban sa Manila.

Japan, yinanig ng malakas na lindol Ni: Trisha Alinso-ot

Isang 6.5 magnitude na lindol ang yumanig sa Japan hapon ng May 5, na nauwi sa pagkamatay ng isang indibiduwal, at pagguho ng mga estraktura. Ayon sa lokal na pulis sa bayan ng Noto, sentro ng lindol, dalawang (2) minuto ang itinagal nito.

Mga manunulat ng Samar National School, nagsimula nang Mag-ensayo Ni: Marianne Vista Nagkaroon ng pagtitipon ang mga napilling mag-aaral ng Samar National School (SNS) upang paghandaan ang nalalapit na Division Press Conference (DSPC) 2023 na gaganapin sa nasabing paaralan ngayong ika-11 hanggang 13 ng Mayo, taong kasalukuyan.

Layunin nitong palaguin ang bawat potensyal at mas palawakin ang kaalaman ng mga mamahayag sa kategoryang naiatas sa kanila.

4

EDITORYAL

Ang Samariñan

SETYEMBRE 2022-MAYO 2023

Edukasyon sa Hagupit ng Tag-init lang 7,000 bilang ng mga upang maiwasan aniya ang mag-aaral sa SNS ay hindi trahedya sa kalusugan ng maitatangging pahirapan na mga mag-aaral at guro, at pangasiwaan ito lalo na sa upang mabigyan ito ng sapat ganitong sitwasyon. Ito rin ay na pahinga at bakasiyon. dagdag hamon para kay Mr. Sa kabilang banda, maRhum Bernate, bagong princi- hirap sisihin ang DepEd lalo pal ng paaralan lalo na’t pa- na’t napilitan silang iurong san niya ang maraming gam- ang pagbubukas ng klase panin na iniwan n g noong panahon ng pandenakaraang punong-guro at mya dahil sa ipinatupad na tiyak na maraming oras ang nationwide lockdown. Ngadapat gugulin u p a n g yon, bukas naman aniya ang mabigyan ng kaagarang ahensiya upang dinggin ang aksiyon ang isyu. hinaing ng taumbayan ngunit Bagaman sabihin nating k ail a ng an pa m u na ng malulutas ang problema sa dumaan ito sa masusing pagkabit ng madaming elec- pananaliksik. Sa katunayan, tric fan o di kayaý pagsasaay- inanunsiyo nito ang pagbuo aig pa ang ikot ng karamihan sa mga mag-aaral os ng ilang silid-aralan, hindi ng grupo upang pag-aralan electric fan sa ma- ng Samar National School. pa rin ito magiging mabisa ang panukalang bumalik sa lakas na pagpay- Hindi lang sila nagtatiyaga sa kung hindi magsisimula ang lumang school calendar. Sapay ng mga es- iilang electric fan kundi tila lunas sa mataas na kinauuku- mantalang itoý nasa ilalim pa tudyante na nag- naghahabol pa ng hininga lan. Kung sakaling ito man ng diskusyon, inirekomenda titiis sa mainit, dahil sa kalagayan ng kanil- ang maging alternatibo nila, ng ahensiya na ang mga masikip at mataong silid- ang classroom; maliliit na bin- mangangailangan ng ma- paaralan ay may opsyon na aralan. Silaý animoý naghi- tana at lokasiyon na nasa laking pondo ang DepEd sa ipatupad ang blended learnhingalo sa hagilap ng hangin. sulok ng kampus. Swerte na- electric fan at airconditioning ing modality.

Paano ba naman, sa lang kung nasa mataas na units para lamang madaan sa Hindi maipagkakaila na kasagsagan ng tag-init ay palapag ng gusali ang silid preskong hangin ang buwan sandamakmak na problema hindi pa tapos ang araw ng dahil madalas doon umihip ng Abril at Mayo sa pag-aaral na ang kinakaharap ng sistepasukan. Itoý matapos ba- ang sariwang hangin, ngunit ng mga kabataan. Pero kung ma ng edukasiyon sa ating guhin ng Department of Edu- pagpapawisan ka pa rin sa tutuusin, malaking pera ang bansa at mas lalong nadagcation ang petsa ng taon pag-akyat ng ilang hag- magagastos dito kasama pa dagan ito dulot ng panahon pampaaralan dulot ng abala danan. Swerte din kung may ang bayad sa kuryente. ngayon. Ang isyung ito ay ng pandemya sa bansa. Ilang higit apat kayong bentilador Gayunpaman, hindi sapat lubos na nangangailangan ng buwan matapos ang pag- sa loob ng classroom, ngunit ang mga ito upang maibsan agarang lunas at ang nakikisakatuparan nito, ngayon ay hindi pa rin sapat dahil ang init ng panahon na ini- tang solusyon dito ay ang umuugong na ang pag-aray minsa’y agawan pa. inda ng mga estudyante at muling pagsulong ng blended ng mga guro at estudyante Maging ang mga guro ay guro. Marapat tutukan ang learning lalo na’t pahirapan dahil saktong tumama sa nagbabadya sa hirap ng pag- panawagan na ibalik sa dati sa loob ng classroom ang panahon ng matinding tag- tuturo dahil sa init. Lalo na ang ang pagbubukas at pagtata- pagtuturo’t pag-aaral. Mas init ang araw ng klase. karamihan ay palipat-lipat ng pos ng taon pampaaralan at mainam na ito kaysa malagay Tumatagaktak na pawis at klase at kailangang lumabas sundin ang nakabatay sa pa sa alanganin ang kabasang mga buhok. Ito ang at sumabak sa siklab ng araw. Seksiyon 3 ng Republic Act lusugan at kalagayan ang madadatnan mo pagpasok Ang ilan pa ay kailangan 7797 na nagsasaad na simu- bawat isa. Ito ang pagsubok sa silid-aralan. Abay daig pa akyatin ang ikaapat na pala- lang muli ang klase sa unang at istilong kailangang harapin ang pakiramdam na naka- pag para lamang makapag- lunes ng Hunyo at gawing upang mapanatili ang kapaharap sa nagbabagang apoy turo. Dahil dito ay hindi summer break ang buwan ng kanan at kalidad ng maunlad dahil sa tirik ng araw kasabay maitatangging possible ang Abril at Mayo. Ito din ang na edukasyon sa ating bansa pa ang kakulangan ng mga insidente ng heat stroke at ilan pagsamo ng Senate Commit- lalo na sa hagupit ng kahit bentilador sa paaralan. Gani- pang sakit lalo na sa mga es- tee on Basic Education na si anumang unos maging ang tong-ganito ang sitwasiyon ng tudyante. Sa mahigit kumu- Sen. Sherwin Gatchalian panahon ng tag-init.

D

SETYEMBRE 2022-MAYO 2023

Ang Samariñan

EDITORYAL

Paghahanda sa Diyornalismo, Oras ang Kalbaryo

5

Tigil-Pasada: Dapat Bang Umarangkada? : Atacia Marie Pacoma

: Austriline Salang

Sa wakas matapos ang anin ito sa mga estudyante napakahabang panahon ay lalo na’t naghihingalo na nga muling aarangkada nang sa mga sunod-sunod na muli ang paaralang pam- gawaing pampaaralan ay pahayagan sa bawat dibisy- tila kalbaryo pa kung on at rehiyon ng bansa. maituturing ang maging kalaBagamat isa ito sa pinaka- hok sa Division Schools Press aabangang sagupaan ng Conference. Ang tagumpay mga estudyanteng mama- ay mak ak am tan k ung mahayag ay tila meron muna sumasa-ilalim sa masusing silang labanan na kailangang pagsasanay sa pagsulat at mapagtagumpayan. Dag- paghulma ng kakayahang dag hamon para sa mga mamahayag. Kinakailangan estudyante ang alituntunin ng ito ng sapat na oras at DepEd na hindi maaaring paglaanan suporta ngunit maabala ang class hours sa nagiging hadlang ang limitaanumang aktibidad kabilang dong oras. Sa kabilang banang kanilang paghahanda da, hindi maitatangging nais bilang mga kalahok sa mga lamanng ahensiya na punan paligsahang kanilang kin- ang kakulangan ng pagabibilangan. aaral at pagkatuto ng mga Maaalalang nagbigay mag-aaral na ninakaw ng anunsyo ang Vice President pandemya. at Deped Secretary Sarah Gayunpaman, sa puntong Duterte noong nakaraang ito, talagang masusubok ang Agosto 2022 na ang bilang mga estudyanteng mamang mga araw ng pasukan ay mahayag hindi lamang sa dapat na nakatuon lamang paligsahan kundi pati sa pansa akademiko. Dagdag aniya gangasiwa ng kanilang oras. na tanging co-curricular at Kahit na tila masikip ang esacademic activities lamang pasyo para sa dyornalismo ang papayagan ngayong kumpara sa akademiko, school year. Kasabay nito sana’y buhusan parin ito ng ang paglabas ng ahensiya suporta mula sa mga guro at ng DepEd Order No. 34 na paaralan. Huwag sana itong pinahihintulutan ito ngunit sa maging alanganin para sa oras lamang na hindi maga- pag-usbong ng kanilang abigambala ang klase. lidad at talento na hindi Sa kagandahang palad, maaapektuhan ang estado kasama ang National Schools ng kanilang akademiko. Ito Press Conference, National ang kalbaryong dapat nilang Festival of Talents, at iba pa h a r a p i n at mapagna kasama sa pinapayagang tagumpayan. Dahil sa diyorex tr a c u r ri c ul a r at co - nalismo, hindi oras ang kalacurricular activities ng DepEd. ban, kundi ang karalitaan sa Gayunpaman, dagdag pas- malayang pamahayagan.

Ang Samariñan

Kirstein Ann Poblete PATNUGOT SA BALITA

Ayen Leigh Jaralbio PATNUGOT SA LATHALAIN Shekinah Faith Castino PATNUGOT SA AGHAM Josh Nathaniel Panis PATNUGOT SA ISPORTS Bituin Rollan TAGAKUHA NG LARAWAN Shirly Silvestre TAGAGUHIT Ma. Helarie Rapanan TAGAPAGWASTO NG SIPI AT PAG-UULO NG BALITA

Camille Joy Yap PATNUGOT SA EDITORYAL

Fiona Belle Tan TAGAPAG-ANYO

ANG PATNUGUTAN Klint Francis Langi PUNONG PATNUGOT Atacia Marie Pacoma PANGALAWANG PATNUGOT Austriline Salang TAGAPANGASIWA NG PATNUGOT

Sinong hindi mabibingi sa kaliwat-kanang hinaing ng ating mga komyuter na tila daig pa ang lakas ng busina matapos sumibol ang isyu patungkol sa tigil-pasada.

Subalit, paanong ang isa sa’ting pinahahalagahang simbolismo ng bansa ay tila siya pang pilit binubura?

Ang Jeepney Phase-out ay ang malawakang pagpapahinto sa pagbiyahe ng mga tradisyunal na Jeepney upang ito’y palitan ng modernong klase, ito’y sa kabila ng kakulangan ng mga parada sa ipinaiiral na kaliwa’t kanang transport strike. Ang aksyon ay unang sinegundahan ng Gobyerno bilang kapaki-pakinabang at nararapat sa nararanasang mga isyu ng lipunan.

Ayon sa iba’t ibang kilusan, tulad ng, MANOBELA, The Pagkakaisa Ng Mga Samahan Ng Tsuper At Operation Nationwide (Piston), maari itong makapagdulot ng patong-patong na suliranin sa mga drayber at mga komyuter, pagkat tila nahahati ang opinyon ng mga tao kung makikisa ba sila bilang sang-ayon o kontra sa panukalang ito.

Itinuring na umusbong ang plano dahil sa rasong pinaniniwalaan ng LTFRB na ang tradisyunal na jeepneys ay ‘di ligtas at nakakapinsala pa sa kapaligiran. Batay sa datos ng Global Electronic Transport, tinatayang 40kg

carbon dioxide ang inilalabas ni to a ra w-a ra w.

Kun g aanalisahing mabuti, transportasyon ang pinakamalaking pinagmumulan ng polusyong hangin na umaabot sa 34% sa Pilipinas.

I t o a n g l u b o s pinagbabatayan bilang rason upang patuloy ang plano kasunod ang dahilang jeepney ang isa sa mga rason ng mabibigat at masikip na trapiko sa siyudad.

Gayunpaman, mas matimbang ang mga dahilang salungat sa kontrobersyal na usaping ito, sapagkat ito’y sumasakop sa detalyeng pilit pinasasawalang-bahala ng salawahang panukala. Isa rito ang ‘di katanggaptangap na pagpalit sa tinaguriang bulto na ng ating kultura, hindi makatarungan na alisin’ di lamang ang papel nito sa bansa, kundi ang pinakakaraniwan at abot kayang paraan ng transportasyon para sa mga pilipino.

Maliwanag na kaalaman na kung magpapatuloy ito, patuloy rin ang paghihirap ng mga tsuper habang naiipit sa ganitong sistemang komplikadong pinamumunuan. Sumakatuwid, sa lahat ng nabanggit, hindi rapat ipilit ang pagpairal sa Jeepney Phaseout. Dapatwat, pabilisin kinakailangan nito ng maiging pagsusuri’t payak na intindi sa iba’t ibang aspetong maaapektuhan nito.

MGA MANUNULAT BALITA Trisha Alinso-ot John Michael Iso Marianne Vista

LATHALAIN Karylle Minoro Janna Brazas Shealtiel Jabonero Daphne Villasan Athena Abada Marcianne Tan

AGHAM Mark Ivan Fabilla Ayen Leigh Jaralbio Noren Sale

EDITORYAL ISPORTS Reymart Leanda Rianne Dinolan Gillian Roma Vito Edward Cailo Maria Theresa Nery

MGA TAGAGUHIT MGA TAGAKUHA NG LARAWAN Stephen Resco Irrah Ness Candelaria Czarina Marie Cortan Angel Zaibryn Tan

MGA TAGAPAGPAYO

MGA TAGAPAG-ANYO Katrina May Figueroa Shyanna Alison Carilla Johanna Marie Parrocho

Joy T. Go

Yolanda B. Jacob MT-II ULONG GURO IV—FILIPINO Cheryl A. Tan SST-III Rochelle Ann C. Pallones SST-I Rhum Bernate

PUNONG GURO II

6

LATHALAIN

Ang Samariñan

SETYEMBRE 2022-MAYO 2023

Ni: Karylle Minoro “Boses ng Pagbabago, Boses lahat, siya ay mapag-adhika. aga ang kaniyang papel sa pagiging babaeng pinuno ay ng Tagumpay” Siya ay may matinding paghubog ng katalinuhan at hindi kailan man magiging pagnanais at determinasyon kasanayan ng mga mag- hadlang upang makamtan “Babae ka lang”, iyan ay ilan na makamtan ang tagumpay aaral, maging ang pagka- ang inaasam asam na lamang sa mga katagang ng Pambansang Paaralan ng karoon ng kagandahang asal. tagumpay at ipinupukol sa mga babaeng Samar.

Ang babae na animo’y wa- kasaganahan. pinuno. Maraming siglo na Matatandaang noong Ago- lang kakayahan at mahina, ang nakalilipas at hindi mai- sto 1, 2017 ang unang araw ay siyang nagsilbing intrumenpagkakailang unti-unti na ring ng kaniyang panunungkulan. to upang maisakatuparan nangingibabaw ang kapabi- Siya ang pumalit kay Dr. Luz C. ang hinangad ng mga lidad ng mga kababaihan.

Macairan simula taong 2017. kabataan — ang magkaroon Nagsimula siya sa simpleng Ngunit katulad ng mga nag- ng kalidad na edukasyon. pamumuhay, ang babaeng daang punong-guro, nag- Ang babaeng ito, ang humulnagsimula sa hangarin na tapos na ang kaniyang pa- ma sa mga kabataang magtagumpay. Isa sa mga nunungkulan bilang punong- nagnanais na maghangarin niya ay ang guro ng Pambansang Paar- tagumpay sa kanimapaglingkuran at maiangat alan ng Samar ngayong Mar- kanilang buhay. Ang ang kalidad ng edukasyon ng so 20, 2023. Siya’y unang nag- babaeng ito ang nagkaniyang pinamumunuan. Sa ing Punong-guro ng Silanga silbing mga mata, kaniyang mga mata maba- National Highschool at paa, at tenga ng banaag ang pag-asa. Sa kasunod na nanungkulan sa mga mag-aaral kaniyang mga tindig nakaku- Pambansang Paaralan ng upang makamtan bli ang natatanging ganda. Samar. ang minimithing Siya ay si Gng. Ruth D. Sa kaniyang pamumuno, kaluwalhatian.

Cabanganan, ang bagong makikita ang mga pagbabaSi Gng. Ruth D. nalukluk na Public Schools Dis- go. Ang ilang taong kaniyang Cabanganan ang trict Supervisor at dating panunungkulan ang naging n a g s i l b i n g repunong guro ng paaralang tulay upang umusbong ang p o r m i s t a ng SNS. Siya ay isang babaeng katalinuhan at maiangat ang Edukasyon, ang tamay isang salita, may prin- sistema ng edukasyon. Siya ong nagtaguyod ng sipyo, at may adhika. ang Punong-guro na kumikilos unti-unting reporma Siya ay naniniwala sa kani- at hindi puro pangako. Siya’y sa halip na abolisyyang sariling abilidad at gal- may inisyatiba, kaya naman on o rebolusyon. ing, alam niya ang halaga na marami ang humahanga sa Ang kaniyang ipinamayroon sa kanikaniyang angking kahusayan. kitang kahusayan sa ya. Siya ay Tunay na paglilingkod at ilang taong kaniyang mapitagan, serbisyo ang kaniyang p a n i n i l b i h a n ang at higit sa pinanghahawakan. Mahal- nagpapatunay na ang

Ma ki ki ta s a ginang na ito. Gng. Renalyn Bunga ito ng kanyang gabay at pag kanyang tindig, Lamograr, Ang pinarangalan pagbabahagi ng kaalamang kasa mahusay na bilang Most Outstanding School mayroon ito. Sa pamamagitan haya pagtuturo, mala Paper Advicer ng rehiyon ng kanyang paghahasa sa mga gaw -anghel na 8. Isang babaeng puno ng kaal- lapis at paglikha ng magaling paki ngiti, hang- aman, sipag at katalinuhan. na manunulat kagaya ni Julia pag gang s a Isang batikang guro at taga- Mikaela M. Uy na nasungkit ang ang kanyang nata- payo ng patnugutan ng The Sa- pangalawang pwesto sa Col- yang t a n g i n g mariñan sa Pambansang Paar- umn Writing sa NSPC 2020 na ad s talento batid alan ng Samar. idinaos sa Tuguegarao City. gaila ang nakakuLumahok siya sa entablado Ang isang mahusay at maaa- totoh bling pag- ng National School Press Confer- sahang tagapayo tulad niya ay W asa s a ence ng makailang beses na. isang malaking tulong sa mulm

SETYEMBRE 2022-MAYO 2023

Ang Samariñan

LATHALAIN

7

Ni: Mary Shealtiel Jabonero

Husay, Galing, Talino at Tatag. may halong puso at serbisyo.

Sa pagiging ilaw ng tahan- kabataang pinaniniwalaan Iilan lamang ito sa mga ka- Bago paman siya iniluklok an siya ay mapag-aruga, siyang tagataguyod ng kintangiang taglay ng ating bilang SDS ng Catbalogan city maalaga, at maasikasong ina abukasan.

Schools Division Superinten- Division, pinatunayan niya na sa mga taong pinakamahaladent nasi Dr. Carmela R. Tama- ang kanyang kaalaman at ga sa kanyang buhay -- ang yo, na maaring kapulutan ng kakayahan sa pamumuno. k a n y a n g pamilya. inspirasyon ng mga mag-aaral Ngayon, bilang kasalukuyang Sa kanyang taglay na sa kanyang pamumuno. Sa SDS muli nitong ipinamalas kumpiyansa, sa sandalling kanyang tindig pa lang ay ang angking husay sa pama- pagtungtong palang niya sa malalaman mong isa siya sa mahala ng mga paaralan. silid ay ma-aantig ang lahat sa mga magagaling na pinuno.

Makikilala siya sa kanyang kanyang presensya. Mahusay Ang mala-anghel naman ni- mala-gintong kulay ng buhok, niyang nadadala ang kaniyang ngiti ay nag-iiwan ng antiepara, katamtamang yang sarili kung kaya’t lahat kakintalang isa siyang taong tangkad at makikinang na ng nakakakilala sa kanya ay masayahin, mahinahon at ngiti. Marahil ito ang nag- labis na namamalalapitan. . bubukod sa kanya sa nagku- mangha. Di maikaSi Dr. Carmela R. Tamayo ay kumpulang tao. Bukod sa kailang si Dr. Carmailalaraw bilang isang mata- pagiging tanyag sa larangan mela R. Tamayo ay tag na pinuno na nagsisilbi na ng edukasyon. . isang modelo sa mga

Ni: Ayen Leigh Jaralbio “Nandito na ang mag- dang patunayan ang kaka- ang mas masaganang kinbubukas ng bagong direksyon yahang sumuporta at makinig abukasan, walang iba kundi para sayo.” sa ugong ng mga estudyante. ang kagalang kagalang na si Marami ang Nagsimula lamang siya sa Ginoong Rhum O. Bernate patuloy na pangarap na mamuno at ang bagong punong-guro ng n a g d u d u d a pamahalaan ang isang paar- Samar National School. at d i s - alan, ang kagustuhang maSiya ang magsisilbing boses kompyado sa katulong sa mga kabataan. ng paaralan, may kakayakaniyang abi- Maitaas ang kalidad ng hang mataguyod ang mas lidad upang edukasyon gamit ang kani- epektibong edukasyon. May m a m u n o , yang abilidad. Ang mapan- puso at pangarap para sa n g u n i t galagaan at siguraduhing mga estudyante, tunay na nakatindig masusuportahan ang mga maaasahan dahil para sa at han- estudyante. Naniniwala sa kaniya ang laban mo ay lak a n i y a n g ban niya rin. kakayahan Marso 2023 noong inanunang mga kawani syo na siya ang bagong ng paaralan ng punong-guro ng Samar NaSamar National tional School, kung saan siya School, a n g ang pumalit sa dating magsisilbing in- punong-guro Gng. Ruth D. strumento ng Cabanganan. Nagsisimula pa mga estudyante lamang ang kaniyang tungkuupang makamit lin ngunit masisilayan na ang

kaniyang mga plano para sa paaralan. Nagsisimula ng kumilos at patuloy na kikilos upang umusbong ang sistema ng edukasyon.

Pagmasdan kung paano niya maipapakita ang kaniyang galing, kung paano niya papatunayan ang lahat ng kaniyang adhikain. Ang magbubukas ng pinto ng bagong direksyon patungo sa mas pinausbong at mas epektibong kalidad ng edukasyon, edukasyong nararapat lamang para sa mga estudyante. Si Ginoong Rhum O. Bernate ang instrumento, maglilingkod at magbibigay ng tapat na serbisyo. Siya ang magbibigay ng pagbabago at magbibigay direksyon sa buhay ng mga estudyante ng Samar National School.

Ni: Klint Francis Langi

ghubog ng kaalaman at od ng katotohanan at pag- para sa pagbabago sa ating tong kanilang nasusungkit. anayan ng mga mamama- tulong sa paghahanap ng pag- lipunan.

Ngunit sa lahat ng kanyang ag, sinusubukan kasi niyang asa. Siya ay isang mahusay na Siya ang tagahasa at ta- kaalaman may isang natawing produktibo at kapaki- guro at tagatulak ng mga na- galikha ng mga manunulat, ta- tanging bagay ang hindi niya inabang ang mga bagong duduwag, ang kanyang mga gabigay ng determinasyon at alam, ito ay ang sumuko sa glago sa katotohanan kapag mag-aaral ay palaging nakikin- gabay ng mga pangarap. Testi- bawat laban at hamon. g oras ay tama na. Lagi si- abang sa kanyang mga turo at go siya sa mga matalas na lapis Ang halaga ng kan’yang g nakahanda at bukas pal- hagubilin. Taos puso niyang pin- na artikulo ng mga manunulat dedikasyon bilang tagahasa ng sa lahat, lalo na sa pangan- apaapaw ang isang basong at boses ng mga mamamaha- lapis at tagalikha ng magaling angan at pag-unlad ng ka- tubig na puno ng kaalaman at yag. Batid niya kung paano sila na manunulat ay karapat-dapat hanan para sa bayan. kasabikan na gumawa ng palalaguin. Alam niya ang mga hangaan at kabiliban. Siya ay Wala siyang kapagurang hu- pagbabago, siya ay magiging pinagdadaanan ng mga ma- isang guro, isang guro na tama ng mga tagapagtaguy- isang mahalagang puwersa nunulat sa bawat kampeona- gahasa ng lapis.

8

LATHALAIN

Ang Samariñan

SETYEMBRE 2022-MAYO 2023

Ni: Preciosa Babon

Nagsasayawang mga bandari- katas na lumikha ng kaaya- aming tahanan subalit ang hutas, marahuyong paligid, at ayang amoy. Ako'y natakam, mahagulhol kong tiyahin ang nakahuhumaling na suot ng mga tiyak na magugustuhan ng aking aking naabutan. Isang masatao. dila ang lasang ito mamaya. mang balita ang dumating, hindi Iyan ang sumalubong sa aking Upang magpalipas ng oras ay ang aking inaasahan. Ang mga pananaw nang sumapit ang bu- tumulong ako sa paghanda nagsasayawang bandaritas ay wan ng Mayo. Ilang araw nalang upang mabigyan ng mga tila mga tuyong dahon na sa ay ipagdiriwang na ang pina- pagkain ang dumayo sa aming aking paningin, ang marahuyong kahihintay ng lahat. Magsisimula bahay. Hindi ako mapakali paligid ay humayo, at ang mga na naman ang sayawan, kanta- sapagkat hindi pa dumarating nakahuhumaling na suot ng mga han, at inuman, isang buong ang hinihintay ko, sa mga okasy- tao ay nakasasawa na. linggo ng kaligayahan. Darating on lamang kami nabibigyan ng Isang taong nasobrahan ng muli ang mga kamag-anak na pagkakataon na magkasama. alak. Isang taong nagmaneho mula sa iba't ibang bahagi ng Ang pasinawang ay nadarama kahit siya ay paduhong-duhong mundo upang dumalo sa mga ko lamang kapag siya ang kapil- na. Isang taong malakas ang kaganapan. ing. loob bumiyahe kahit ang kaniNakabibinging ingay mula sa Naghintay ako sa bakuran, yang paningin ay umiikot. Binawi mga baboy ang gumising sa umaaligid na ang mga alitaptap niya ang aking ina. akin, madalim pa ang langit sa akin subalit wala pa rin siya.

Hindi dumating ang aking ngunit naghahanda na ang la- Isang puting paru-paro ang hinihintay, walang kakain sa mga hat dahil ito na ang araw na ka- dumapo sa bulaklak na nasa git- putaheng inihanda ko para sa nilang inaasam-asam. Sinimulan na, kay gandang pagmasdan kaniya, hindi na muling iilaw ang na ang pag-ikot sa kahoy na ngunit ang ibig sabihin ay hindi a m i n g tahanan.

Isang itinuhog sa baboy. Kumikinang nakawiwili. Katok sa kahoy, 'wag mapanglaw na pangimaiyo ang ang kutis nito at tumutulo pa sa naman sana. aking nalasap sa araw ng piyesmga nagbabagang uling ang Pumasok na ako sa loob ng ta.

Ni: Mary Shealtiel Jabonero

Init, pawis, at Lagkit. op ka ng mundo? Maldives? Bora- kasi ang pagiging pokus sa talakaSa mga salitang ito umiikot ang bora? yan. Hindi pa kasali dyan ang pagaraw-araw na kalagayan ng mga Balik muna tayo sa realidad, ka- cocomute papunta sa paaralan at estudyanteng pumapasok sa paar- raniwang nararanasan ang ganitong paguwi ng bahay, sa loob ng sasaalan. Kaliwa't kanang diskarte na temperatura kapag buwan na ng kyang babad sa sinag ng araw. kung paano maiibsan ang init at Hulyo o ang ating pinakaaabangang Mabuti sana kung sa mga panahong paano papatigilin ang pagtulo ng "summer". Ngunit sa sobra nating ito nagtatampisaw tayo sa tubigpawis. Dagdag pa sa alinsangan ng pagmamadali at ilang gabing dasal alat at nakaupo sa dalampasigan panahon ang siksikan na mga mag- para mapabilis ang panahon at mag- nang sa gayo'y pasalamatan pa aaral sa kani-kanilang silid aralan. ing "summer" na, mukhang ang namin ang sinag ng araw. Sa ngaSa nakakarinding init ng araw, Hin- "summer" na ang pumupunta sa'tin. yon, wala tayong ibang magagawa di ba mas nanaisin mo nalang na ma- Kulang nalang matunaw tayo na kundi ipagpatuloy ang pagpapaypay, lunod sa tubig-yelo? O ipikit ang parang sorbetes sa ilalim ng hagupit pagpupunas ng pawis at pagtitiis sa mga mata't isiping nasa ibang lupal- ng araw. Mukhang pahirapan rin napa-agang "summer heat".

SETYEMBRE 2022-MAYO 2023

Ang Samariñan

AGHAM

9

na plastik sa karagatan ting Senador Kiko Pangilinan, ito Plastic na basura, tambak ay napag kakamalang pagkain ay nagsasaad ng pagbabawas salot sa bansa nila. Apektado ang karamihan sa pag-gamit ng plastik sa ating

dahil sa kimikal na taglay ng plas- bansa. tik.

Matutuldukan lamang ang Ang bawat plastik na itinatapon Ayon sa pag-aaral ng Unit- suliraning ito kung ang bawat insa kapaligiran ay katumbas ng ed states ay halos araw-araw pi- dibidwal ay mayroong pakikiisang problema sa bansa, ano nupuno ng walong milyon lahok. Bilang isang mamamayan nga ba ang problema ng Pilipi- toneladang plastik ang mahal sa ating bansa, ang iyong paglanas? nating kalikasan. Sa kasalu- hok ay nagsasaad ng Nakapanlulumo na Ikatlo kuyang panahon ito ay umaabot pagiging makaang Pilipinas sa may pinaka- na ng isang daang milyong tam- bansa. Liliit ang maraming tinatapon na plastik sa bak ng basurang plastik. problema, kung karagatan. Umaabot ng halos Ang batas 333 at 40 o ang tayo ay siyam na pu’t porsyento (90%) ng single-use plastic product regula- magkaisa. ibon ang halos hindi maka pamu- tion and management Act 2019 hay ng maayus sapagkat ang ni Senador Cynthia Villar at da-

Ni: Noren Sale

Tiktok App: Ligtas nga ba?

Ni: Shekinah Faith Castino

AGRIKULTURA SA PAG-ANGAT NG BAYAN. SNS Young Scientist, Inspirasyon sa pagpapabuti ng kalikasan at nasungkit ang gintong medalya KUHA NG CPYDO

SNS Young Researchers nasungkit ang Gintong Medalya Ni: Marianne Vista Isang grupo ng mga mag- Universiti Teknologi Mara Kelanaaral mula sa Samar National tan. Isang malaking karangalan School bumida sa Virtual Innova- ang naibigay ng mga mag-aaral tion Competition 2022. "PV Based sa paaralang Samar National Soil Moisture Detector and Crop School at sa buong siyudad ng Recommendation System" Ang Catbalogan, matapos nilang kanilang nagawang imbinsyon, matagumpay na maiuwi ang ito’y magsisilbing Inspirasyon sa isang karangalan na maipagmapagpapabuti ng Agrikultura. malaki ng paaralan, sa tulong ng Binigyang pugay ang mga kanilang tagapayo na si Gng. Young Scientists/Researchers ng Ermelinda Cabuello Floretes.

Samar National School nang Nakatanggap rin ng ganmasungkit nito ang gintong timpalang cash incentives ang medalya, ang nasabing patim- mga mag-aaral mula sa pamapalak ay Inorganisa ng Digit 360, halaang lungsod ng Catbalogan Digital Information Interest Group noong Marso 9, sa Office of the (DIGIT), at College Computing, City Mayor.

Informatics at Media, Sangay ng

Hindi maipagkakaila na ang Tiktok ay isa sa pinakasikat at tanyag na social media app sa mga nakaraang taon, na may milyon-milyong user na nagbabahagi ng mga short-form video sa platform araw-araw.

Gayunpaman, tulad ng anumang social media app, may mga potensyal na panganib sa seguridad na kailangang malaman at bantayan ng bawat user ng nasabing app.

Ayon sa center for Internet Security (CIS), ang pag-access ng Tiktok sa data ng user at impormasyon ng device ay maaaring magbigay ng daan para sa masasamang actor o mga hacker upang makakuha ng access sa sentibong impormasyon.

Ayon sa mga eksperto, patuloy pa rin ang pagtaas ng bilang ng mga kaso na nagpapakita ng panganib sa isyung ito na may kaugnayan sa scam at hacking sa naturang app.

Sa kasalukuyan ay patuloy pa ring pinag-iingat ng mga awtoridad ang mga user ng Tiktok app upang maiwasan na ang potensyal na panganib sa seguridad na maaaring maranasan at maengkwentro ng bawat sino man.

Inaasahang hindi na lolobo muli ang mga reklamo at kaso na may kaugnayan sa nasabing app.

10 AGHAM

Ang Samariñan

SETYEMBRE 2022-MAYO 2023

Mineral Water: Ligtas bang pantawid uhaw?

Ni: Shekinah Faith Castino

BAGSIK NG KLIMA SA TAO ANG PROBLEMA. Sa hindi mabilang na illegal na ginagawa ng mga tao sa kalikasan tao pa rin ang nagdudusa KUHA NI IRRAH NESS CANDELARIA

Galit ng Tag-init Ni: Shekinah Faith Castino

Kasabay ng paglipas ng pagpuputol ng puno, pagtatapanahon, ramdam na rin ang pon ng basura kahit saan, usok n matinding init sa buong mundo. amula sa mga pabrika, gusali, at Patuloy ang pagtaas nh temper- sasakyan ay ang siyang dahilan ature na nagdudulot na ma- sa pagtaas ng mga green house laking pagkabahala at perwisyo gases. Kabilang na rito ang Carsa iba’t ibang parte ng mundo. bon Dioxide, Methane, Nitrous Isa sa malaking kinakaharap na Oxide at Water Vapor na problema ngayon ng buong nagdudulot ng paglala ng pandaigdig ay ang Climate Change. daigdigang temperatura.

Ayon sa pag-aaral ng mga ekGayunpaman, ang paglala ng sperto, ang Climate Change ay Climate Change ay maaari pang tumutukoy sa pagbabago ng mapigilan. Sapagkat ang solusyklima o panahon ng isang re- on sa bawat problema ay naghiyon ng mundo dahil sa pag- sisimula sa ating sarili. Ang taas ng greenhouse gases sa pagkakaroon natin ng simpleng ating atmospera. Kung ating disiplina sa ating sarili ay may mapapansin, hindi na regular Malaki nang maitutulong sa ang mga buwan ng tag-araw at pagligtas sa ating kalikasan. tag-ulan sa ating bansa. Ito ay Kung tayo ay magtutulongdahil sa Climate Change. tulong at magkakaisa, tiyak na Dahil sa mga aktibidad at masusugpo natin ang hamong gawain ng mga tao tulad ng ito.

Isa sa pang araw-araw na pangangailangan ng mga tao ay ang pag-inom ng tubig. Ito ay may malaking papel sa ating buhay na nagsisilbing daan upang ang isang nilalang ay mabuhay. Sa paglipas ng mga taon iba’t ibang tubig na may iba’t ibang pinagmulan ang ating naiinum sa kasalukuyan.

Kabilang na rito ang tubig sa gripo at mineral water. Subalit, para sa lugar alin nga ba rito ang ligtas inumin?

Sinasabing ang tubig sa gripo o tap water ay tubig na inilalaan ng pamahalaan para sa pangkalahatang publiko na maaaring inumin ng lahat ng tao. Ayon sa Environmental Protection Agency (EPA), sila ay nagtatag ng mga regulasyon sa mga pampublikong water system na makakaiwas sa kontaminasyon at iba pang sakit na maaaring idulot ng maruming tubig. Sa madaling salita, ang tubig sa gripo ay malinis at ligtas inumin.

Ang mineral na tubig naman ay nagmumula sa natural na mga imbakan ng tubig sa ilalim ng lupa at mga bukal. Ayon sa mga eksperto, ito’y mataas sa ilang mahahalagang mineral, kabilang na lamang ang calcium, magnesium, sodium at marami pang iba. Samakatuwid, ang pag-inom ng mineral na tubig ay maaaring mag-alok ng ilang benepisyo sa ating kalusugan.

Gayunpaman, alin man sa dalawa ang ating piliing inumin, mahalaga parin ang mag-ingat at siguraduhin na ang bawat tubig na ating ipapasok sa ating katawan ay malinis at ligtas inumin upang masiguro ang ating kalusugan at kaligtasan.

Ang Samariñan

SETYEMBRE 2022-MAYO 2023

ISPORTS

11

Ang Sigaw ng Patpat Mendoza, Talavera; Pinagulong ang kontra Ni: Klint Francis Langi

Ni: Fiona Belle Tan

Astig! Ito ang nag- kanyang nagaalab na liksi at Sigaw dito, sipa doon. Pinaliliyab ing sigaw ng mga ma- nakakamanghang galaw hindi nang mga manlalaro ng arnis ang outnunuod matapos ipa- man nagpahuli ang sumunod kay door court sa pamamagitan ng malas nina Mendoza nasi Mikee Talavera na pagbibigay-diin sa pagsasagawa G a b r i e l linamangan ang kanyang puntos ng mga striking techniques.

Mendo- ng makakuha ito ng 128. .

Makalaglag-pangang lakas at za at Idinaan nila ito sa pamamagitan tapang ang kanilang ipinamamalas Mikee ng kanilang makamandag na galasa larangang ito. Dahil sa paraan T a l a - wan para makakuha ng malaking ng kanilang pagsasagawa ng v e r a puntos galing sa mga hurado ng bawat paggalaw, na sumisigaw ng a n g patimpalak dahilan upang maikapangyarihan at dominasyon. k a n i l - panalo nila ang categoryang ito Tunay na sila nga'y mga atleta na ang galing para sa buong paaralan na kanilmay espesyal na sandata at sa isang aktibong laro ng Gymnas- a n g n i r e r i p r e s e n t a . paninindigan. tics para sa Hoop exercise catego- Pinataob ng dalawa ang mga Ang Arnis ay kinikilala bilang ry ng Catbalogan City Athletic As- kalahok galing Catbalogan Comtradisyunal na martial art sport ng sociation Meet (CCAA) ’23 nga- prehensive High School na masang Pilipino Ito ay kilala rin yong ika-25 ng Marso sa SNS Social nakakuha lamang ng (6.9 – 5.8 – bilang Eskrima o Kali.

Hall.

7.0) na puntos at Samar College na Ang kahalagahan ng Arnis ay hinNapasakamay ni Gabriel Mendo- nakakuha naman ng (5.6 – 9.7 – di lamang nababatay sa aspeto ng za ang 11.5 na puntos matapos ang 6.7). pakikipaglaban at pagtatanggol, kundi pati na rin sa paghubog ng Growling Huskies, pinakain mga prinsipyo tulad ng disiplina, ang GNHS Hawk ng hangin paggalang, at katalinuhan.

Ni: Maria Theresa Nery May pagpupugay na nakiisa ang Samar National School noong ika-6 ng Marso, sa selebrasyon asungkit ng growling Huskies ang panalo sa Sepak Takraw ng 2023 Catbalogan City Athletic Association Meet sa Samar Provincial Covered Court. .

SIGAW, SIBOL, SIKLAB! Sa bawat hampas ng patpat, liwanag ang kaakibat KUHA NI FIONA BELLE TAN

Nag pakitang gilas muli ang mga manlalaro ng iba't ibang paaralan ng Catbalogan city, matapos ang mahigit na tatlong taong pagkakahinto nito, muling nagbukas ang Catbalogan City Athletic Association Meet sa ika-24 ng Marso taon 2023. .

Ayon kay Jaymart Pacanan ng Growling “nakurian ako kaguti pero dre adto hadlang para igpaperdi ko an amon team wry ako magpaperdi an kulba na igdadamay ko an bugos na team syempre may experience nako matatanggal na an kulba pag ada na sulod han court”.

TIBAY AT LAKAS NG LOOB. Napagtagumpayan ng Huskies masilatan ang Hawks sa Sepak Takraw KUHA NI KARYLLE MINORO

GROWLING HUSKIES MEDAL TALLY SNS Growling Huskies, tinaguriang pangkahalatang kampyon sa CCAA ‘23

Ni: Marianne Vista Rumatsada ang Growling Huskies l a r o . . matapos mamayagpag sa Catbalo- Nakakuha ng mahigit isang daan gan City Athletic Association meet at isa na medalya ang SNS Growling (CCAA) sa iba't-ibang larangan ng Huskies, 50 Golden Medals, 26 Silver Isports sa lungsod ng Catbalogan, Medals, at 25 Bronze Medals. . .

Marso 24-26 taong kasalakuyan. Pinag-kaluoban ng parangal ang Itinanghal ang SNS Growling Husk- SNS Growling Huskies matapos ies bilang Pangkahalatang kampyon masungkit nila ang mga medalya sa sa Catbalogan City Athletic Associa- iba't-ibang larangan ng laro, labis tion (CCAA) meet 2023, matapos ang saya ng SNS Growling Huskies ng nilang durugin ang mga kalaban sa sunod-sunod silang nag wagi sa iba't iba't-ibang paaralan at larangan ng ibang laro.

Matagumpay na Pinatumba ng SNS Growling Huskies ang SMCC at kumamada ng Ginto KUHA SA INTERNET

Ni: Klint Francis Langi Ginintuang Palo! rumaragasang SNS, natapos ang unang dahil sa naglalagablab na palo ng SNS Pinalo ng SNS ang SMCC matapos set sa iskor na 25-14 pabor sa SNS. natapos ang laro sa iskor na 25-17 wagi ang mainit na bakbakan para sa Tila nabuhayan ang SMCC sa ang SNS. kampeonato sa larangan ng Men’s Vol- pagkakatulog at agad na nagpakita ng “Ang nagpanalo saamin ay ang leyball panlalaki sa iskor na 2-1 para sa determinasyong manalo sa tulong ng aming pagkakaisa, pagpupursigi at Catbalogan City Athletic Association kanilang pagkakaisa, nagtulungan si- pagtiyatiyaga at syempre determiMeet na ginanap sa SNS Covered court lang manakaw ang korona sa SNS kaya nasyong manalo sa laro” sabi ni Geli ngayong ika-25 ng Marso. . nagbunga ito ng kalamangan sa kanil- pagkatapos ng kanilang panalo.

Muli namang nanood ang mga ang panalo sa ikalawang set sa iskor na atleta, coaches, guro at officials ng Sa- 2 5 - 2 0 . . mar National School para magpakita Hindi naman nagpadaig ang SNS ng suporta sa SNS Growling Huskies. ginamitan nila ito ng liksing galawan Ni: Rianne Dinolan Sa unang set nilamon ng SNS ang para mahabol ang bola sa ikatlong set SMCC, sunod-sunod kinatay ng SNS ang ng laro, nagtuloy-tuloy ang momentum Oras na namin ngayon! mga bola, di napigilan ng SMCC ang ng SNS at hindi na nakabawi ang SMCC Ito ang naging sigaw ng mga

Intrams 2023, sumipa na

Scott, Llauderes: Kinoronahan bilang G. at Bb. Siglakas 2023 Ni: Klint Francis Langi Pinagharian nina Anne Praise Llauderes nagpakitang gilas ang mga kandidata at Caleb Anthony Scott ang nag- sa Casual wear, School uniform, Sports niningning na entablado nang sila’y attire, Formal wear at sa question-andtanghalian na Ginoo at Binibing Siglakas answer portion. .

2023, ang patimpalak ng husay at talino Naging mahigpit ang naturay ginanap noong ika-24 ng Pebrero, ang kompetisyon at taong kasalukuyan sa SNS covered may kanyacourt. . kanyang manok Pinataob ng dalawa ang mahigit 19 na ang mga makatunggali mula sa baiting 8 hanggang nunuod kung baiting 11 na naghahangad rin makamit sino ang magang inaasam-asam na tagumpay. u u w i ng Napasakamay ni Anne Praise t a g u m p a y .

Llauderes ang ‘Best in talent, Best in Cas- Ngunit, sa huli ual wear at Best in Long gown’. ‘Best in nasungkit nina Sports wear at Mr. Photogenic’ naman Anne Praise ang nasungkit ni Caleb Anthony Scott sa Llauderes at nasabing kompetisyon. . Caleb Anthony Sinimulan ang kompetisyon sa isang S c o t t ang Close door interview at sinundan ng inaasam na pagpapamalas ng talento bago ang k o r o n a . mismong araw ng patimpalak kung saan

atleta sa muling pag-arangkada ng Intramurals sa Samar National School. Ito ay ginanap noong Pebrero 25-26 taong kasalukuyan.

Ang nasabing patimpalak ay binuo ng anim na kupunan kabilang na rito ang Grade 7 Green Archerers, Grade 8 Golden Lions, Grade 9 Red Dragons, Grade 10 Blue Eagles, at di nagpahuli ang mga manlalaro mula sa Grade 11 at Grade 12. Ang pagtitipon na ito ay binuo ng mga larong Isports kabilang ang Bastaketball, Volleyball, Taekwondo, Arnis, Badminton, Athletics, Gymnastics, Sepak takraw, Chess at iba pa. .

Naging matagumpay ang patimpalak at kompetesyon, nagpasalamat rin si Gng. Hilda O. Go sa mga kabataang nag tiis sa init ng araw at gutom sa huli naging matagumpay ang pag gunita ng Intramurals 2023.