ANG MAMAMAHAYAG | TOMO XXVI | BLG 1 | AGOSTO 2024-PEBRERO 2025

ANSHS SGC, Most Outstanding sa Gawad

Rehiyon XII

Pinarangalan bilang isa sa mga Outstanding School Governing Council sa buong Rehiyon XII ang Alabel National Science High School sa Pugay Pasasalamat 2024 na ginanap noong Disyembre 20, 2024 sa The Farm @ Carpenter Hill, Koronadal City.

Tinanggap ni G. Maximo R. Cabanlit, Punong-guro ng ANSHS ang naturang parangal sa ngalan ng SGC ng paaralan.

“Magandang stepping stone ang award na ito upang mas maka-isip pa ng mas magandang programa ang SGC at mas pagbutihin ang pamamalakad sa AlSci”, wika ni Gng. Chryselle Tambagan, guro mula sa ANSHS.

Dagdag pa niya, napakahalaga ng SGC lalo na pagdating sa pagtukoy kung ano ang mga pangangailangan ng mga estudyante.

Nagbunga ang pagsusumikap ng mga opisyal ng SGC ng ANSHS dahil sa parangal na natanggap.

“Kitang-kita na napakaepektibo ng pamamalakad ng SGC, at dahil dito, mas napagtutuunan sila ng pansin at nagkakaroon ng mas maraming programa para sa kapakanan ng mga estudyante”, aniya.

Nagbibigay-daan ang SGC upang mas malinang ang mga kakayahan ng mga bata at mabigyan ng solusyon ang mga problemang patuloy na kinakaharap sa paaralan.

Wika pa ni Gng. Tambagan, laging tandaan na ang pangunahing layunin ng lahat ng programa ng SGC ay ang kapakanan ng mga estudyante.

Ipinapaabot ang isang malaking pasasalamat sa mga dedikadong miyembro ng SGC na paaralan para sa kanilang walang sawang suporta at napakahalagang ambag na nagbigay-daan sa tagumpay na ito.

Kaakibat ng aktibong pakikilahok ng mga miyembro nito, naging mas matibay ang ugnayan ng paaralan, magulang, guro, mag-aaral, at ng mas malawak na komunidad.

Sulong-Edukasyon

gumulong para sa SARTO

Nagsagawa ng Enhancement of Learning Individual Knowledge (E-LINK) ang Alabel National Science High School (ANSHS) simula noong Oktubre 2024 upang tumugon sa kritikal na pangangailangan ng mga mag-aaral.

Isinasagawa ito para sa mga mag-aaral ng Baitang 7-10 na nangangailangan ng karagdagang pagtuturo at sa mga hindi nakamit ang kinakailangang marka upang makapasa sa isang asignatura.

Upang makapasa kailangang makakuha ng marka ang mga mag- aaral na 85 pataas sa asignaturang Ingles, Agham, at Matematika, samantalang 80 pataas naman para sa MAKABAYAN.

Nakatutok ang E-LINK sa pagpapatibay ng literasi at numerasi sa mga asignaturang Wika, Agham, Matematika, Araling Panlipunan, at iba pa.

“Ang inisyatibong ito ay bahagi ng best practices ng Alabel National Science High School upang bigyang lakas ang kasanayan sa akademikong pagganap at nagbibigay daan sa mga kasanayan sa kritikal na pag-iisip sa literasi at numerasi,” giit ni Aleli Dasmariñas, JHS Coordinator.

Dagdag pa niya, pinapaunlad ng E-LINK ang pag-unawa sa mga babasahin ng mga mag-aaral lalo na sa mga kumplikadong teksto.

“Kapag kakikitaan ng mababa o nasa peligro ang marka ng isang mag-aaral sa inaasahang grading system ng Regional Science High School,” saad ni Dasmariñas, kung paano nagiging SARTO ang mga mag-aaral.

Isinagawa ang E-LINK upang matulungan at magabayan ang mga napiling mag-aaral sa pamamagitan

ng mentoring, pagbigay ng nalinang na aktibiti na angkop sa least learned competency, at ibang hands-on na gawain.

“Mas na confident ako mag answer dahil mas nakita ko ang potential ko,” saad ni Lawrence Yadao, isa sa mga mag-aaral na nakadalo sa E-LINK.

Mga sesyon ng pagpapabuti para sa mga Guro

Naglabas ng memorandum ang Kagawaran ng Edukasyon (DepEd) ng Rehiyon 12 blg. 002, serye ng 2025, na nagsagawa ng pagsasanay para sa mga guro sa Ingles, Agham, at Matematika upang mapabuti ang mga learning outcome ng mga mag-aaral ayon sa internasyonal na pamantayan.

Upang masiguro ang kalidad ng edukasyon, hindi lamang mga mag- aaral ang dapat pagtuunan ng pansin kundi pati na rin ang mga guro.

Magtatagal ang pagsasanay ng walong linggo na may tatlong sesyon bawat linggo, idadagdag naman dito ang Socio-Emotional Learning (SEL).

Naka-kolaborasyon naman ng DepEd Rehiyon 12 ang Khan Academy Platform kung saan gaganapin ang mga sesyon.

Sa Kasalukuyan, ang pagsasanay na ito ng mga guro ay malaking tulong din sa pagpapalawig ng practices ng ANSHS sa pagtaas ng kasanayan sa literasi at numerasi lalo na ang mga SARTO.

EDITORYAL

EKSperimento sa Pagkain sundan sa pahina

HB 11213 inaprubahan na sa

ikatlong pagsusuri

ni Francine Undray

Pasado na ang House Bill (HB) blg. 11213 o Education Pathway Act sa ikatlong at pinal na pagsusuri sa House of Representatives noong Enero 28, 2025.

Naglalayong magbigay ng alternatibong edukasyonal na landas ang panukalang batas para sa mga mag-aaral sa Grade 10, na may opsyon na pumili sa pagitan ng University Preparatory Program ng Department of Education (DepEd) at ng Technical-Vocational Program ng Technical Education and Skills Development Authority (TESDA).

Sa nasabing balita, 200 na mambabatas ang bumoto pabor, habang 3 naman ang kumontra, at walang abstention.

Layunin ng batas na masiguro ang tamang paghahanda ng mga mag-aaral para sa kolehiyo at industriya, at makapagbigay ng mga programang nakabatay sa pangangailangan ng bawat sektor.

Ayon sa batas, “Isasama ng DepEd ang University Preparatory Pathway sa balangkas ng edukasyon nito at makikipagtulungan sa CHEd (Commission on Higher Education), mga kolehiyo, at unibersidad upang matiyak ang maayos na pagtutugma ng kurikulum sa mga pamantayan ng pagpasok sa kolehiyo. Bukod dito, kailangang siguraduhin ng mga kolehiyo at unibersidad na may madaling pagkukunan ang mga mag-aaral ng impormasyon tungkol sa kanilang mga programang pangakademiko o gabay sa kurikulum upang matulungan sila nang lubos na makapaghanda para sa kanilang pag-aaral sa kolehiyo.”

Para sa mga mag-aaral na tatahakin ang technical-vocational pathway ay maaaring magpatuloy sa kanilang edukasyon sa pamamagitan ng ladderized education program, basta’t pumasa sila sa Philippine Educational Placement Test (PEPT) o katumbas nitong pagsusulit ng DepEd. Bilang bahagi ng panukalang batas, inaatasan ang DepEd na magsagawa ng regular na pagsusuri sa mga kakayahan ng mga mag-aaral, kabilang na ang Early Language, Literacy, and Numeracy Assessment at ang National Achievement Test, upang matulungan ang mga mag-aaral at kanilang mga magulang na

sa pinagmulan.

Ang Opisyal na Pampaaralan at Pangkomunidad

na Pahayagan ng Alabel National Science High School

Tomo XXIV Bilang I // Agosto 2024 - Pebrero 2025

ni Mirth Julienne Jusoy

ni Francine Undray

Susi sa Tagupay ng isang #TatakAlsci sundan sa pahina 11

AGTEK

15

SSLG Report

ROSAS SA PANGARAP Sinimulan na ang entrance examination para sa mga mag-aaral ng Alabel National Science High School na malapit nang magtapos at nagnanais mag-aral sa kolehiyo sa University of Immaculate Conception. Kuha ng AlSci Docu Team

Global

Sapagbubukas ng taong panuruan 2024-2025, samu’t saring College Entrance Test (CET) ang sumalubong sa mga mag-aaral ng Alabel National Science High School - RSHSXII.

Isa ang ANSHS na mapalad na mapili bilang testing center ng iba’t ibang paaralan.

“Masaya ako dahil mas madali na lamang ang pag sirkula ng mga impormasyon sa mga CET at hindi ako mahuhuli sa pagpasa ng mga requirements,” saad ni Angela Biadoma, graduating student sa ANSHS UP

Isinagawa ng University of the Philippines (UP) ang kanilang College Admission Test (UPCAT) noong Agosto 10, 2024, sa ANSHS, bilang testing center ng UP sa buong probinsya ng Sarangani.

Nahati sa dalawang pangkat ang pagsusulit: umaga at hapon, at tumagal ng apat na oras ang bawat sesyon.

Mula sa iba’t ibang munisipalidad na mag-aaral ang dumayo upang subukan ang kanilang kapalaran na makapag-aral sa nangungunang unibersidad ng bansa. UIC

Sinundan naman ng University of Immaculate Conception (UIC) ang kanilang entrance at scholarship exam para sa taong panuruan 2025-2026 noong Setyembre 28, 2024, sa ANSHS.

Nagkaroon ng examination fee na ₱150 para sa mga gamit sa pagsusulit tulad ng test

booklet.

Pinangunahan ito ni Engineer Neil C. Capricho, Admission, Marketing, at Scholarship Director ng UIC, na layuning magbigay ng oportunidad sa mga magaaral at mabawasan ang gastusin ng mga magulang.

“AlSci is strategically located, and we have had a long-standing partnership with them,” ayon kay Capricho kung bakit nito naisipan na gamitin ang AlSci bilang tetsing center.

GenDoc

Nagsagawa rin ng college entrance test ang General Santos Doctors’ Medical School Foundation, Incorporated (GenDoc) sa ANSHS noong Oktubre 12, 2024.

Bago ang pagsusulit, nagdaos muna ng career guidance ang GenDoc noong Oktubre 11, 2024, upang hikayatin ang mga mag-aaral ng baitang 12 na kumuha ng kanilang exam.

Sa pagiging testing center ng ANSHS mas napapadali na para sa mga mag-aaral ng Alabel National Science High School (AlSci) ang pagkuha ng mga College Entrance Test (CET) dahil sa mismong paaralan na ito isinasagawa.

Pati na sa pagpasa ng mga kinakailangan na papeles ay napapadali na dahil may direktang impormasyon galing sa institusyon.

Umalis na mula sa Escoda Shoal ang BRP Teresa Magbanua, ang pinakamalaking “vessel” ng Philippine Coast Guard (PCG), na nanatili roon ng limang buwan.

Kinumprima ito ni Executive Secretary Lucas Bersamin noong ika15 ng Setyembre taong kasalukuyan, ito ay dumaong sa PuertoPrincesa, Palawan noong Linggo, sakay ang mga uhaw at gutom na mga tauhan ngPhilippine Coast Guard o PCG, ito ay para pauwiin na ang mga Pilipinong sakay nito na lugaw at tubig-ulan nalang ang kinakain at iniinom.

Kadahilanan nito ang pagbangga nang mga Chinese Coast Guards sa BRP TeresaMagbanua at kanilang pag harang sa ‘relief operation’ ng gobyerno ng Pilipinas na naglalayong maghatid nang mga pagkain, tubig, at iba pang mga kagamitan.

“After more than five months at sea, where she carried out her sentinel duties against overwhelming odds, BRP Teresa

“After more than five months Magbanua is now sailing back to her homeport with her mission accomplished,” saad ni Bersamin.

Binigyang diin din ni Bersamin ang hirap na dinanas ng mga Pilipino na naka destino sa BRP Teresa Magbanua.

“Rice porridge na lang po...Paminta and asin, sir, kasi ‘yun na lang naiwan sa amin,” sabi ni Ensign Janey Anne Paloma.

Dinagdag din niya na minsan ay nahihilo na sila

dahil kumakalam ang kanilang mga tiyan sa gabi, na minsan ay tinutulog nalang nila para makalimutan ang gutom.

“During her deployment at Escoda Shoal, she challenged an encirclement by a larger flotilla of intruders, battled inclement weather, with her crew surviving on diminished daily provisions,” dagdag pa ni Bersamin.

Ito ay naging possible dahil sa dedikasyon at determinasyon ng mga Pilipino na sakay nang BRP Teresa Magbanua na inialay ang kanilang buhay upang ipaglaban at bantayan ang Escoda Shoal.

“This repositioning will allow the Magbanua to address the medical needs of

some of her crew, undergo needed repairs, and allow her crew to enjoy a well-deserved furlough and reunion with their loved ones,” mungkahi pa niya.

Sinabi rin niya na muling magpapatuloy ang pagdepensa nito sa bansa pagkatapos nito makumpleto ang mga binanggit na ‘undertakings’.

Tunay nga ang dedikasyon at determinasyon ng gobyerno sa pangangalaga at pagbabantay sa West Philippine Sea, pinatunayan na rin ito ng mga Pilipinong sakay ng BRP Teresa Magbanua na ipinaglaban at isinakripisyo ang kanilang mga buhay para sa bayang sinilangan. Mabuhay ang mga Pilipino!

ni Kurt Lawrence Ciudad

“Bagong Pilipinas, Bagong Mukha”

Ipinasilip na ng Banko Sentral ng Pilipinas (BSP) ang mga bagong disenyo ng iilan sa mga Philippine Peso

Bills: 50 -, 100 - , at 500 - piso.

Inilabas ang opisyal na disenyo ng mga nasabing papel na pera sa Malacañang, nito lamang ika-19 ng Disyembre, taong kasalukuyan.

Iprinesenta ni BSP Governor Eli M. Remolona, Jr. kay President Bongbong Marcos, Jr. (PBBM) ang kauna-unahang

“Philippine Polymer Banknote Series” na kinabibilangan ng 1000 pesos na una nang inilunsad noong Abril, 2022 at

ng bagong mga perang papel.

Ibinida sa mga bagong perang papel ang iilan sa mga hayop at halaman na sa Pilipinas lamang makikita.

Tampok sa ‘polymer banknotes’ ang natatangi, katutubo, at nangaganib na halaman at hayop sa bansa, kasama ang mga elementong nagpapakita ng pamanang kultural ng Pilipinas.

Sa 50-piso: makikita sa harap ang Visayan leopard cat at Vidal’s lanutan, Taal Lake, native maliputo fish, at Batangas embroidery design naman sa likod.

Sa 100-piso: tampok naman ang Palawan peacock-pheasant at Ceratocentron fesselii sa harap at Mayon Volcano, whale shark, at Bicol Region weave design naman ang nasa likuran.

Sa 500-piso: Visayan spotted deer at Acanthephippium mantinianum sa harapan at makikita naman sa likuran ang Puerto Princesa Subterranean River National Park, blue-naped parrot, at southern Philippine weave design.

Inaasahan na sa susunod na taon ay maaari ng makapag-withdraw ng mga bagong polymer bank notes sa mga automated teller machine (ATM).

Mayor Salarda, Nagpasalamat sa Municipal Teachers Day

Binigyang-diin ni Mayor Vic Paul M. Salarda, MPA – alkalde ng Alabel – ang kaniyang pasasalamat sa mga guro noong Setyembre 2, 2024. Sa pagdiriwang ng Municipal Teachers’ Day, ipinakita ng lokal na pamahalaan ng Alabel ang kanilang pagpapahalaga sa mga guro.

Kasabay ng 23rd Kasadyaan Festival at 53rd Foundation Anniversary ng bayan, ginanap ang pagdiriwang sa Municipal Activity Area. Ang mga talumpati at pagtatanghal mula sa mga guro at kay Mayor Salarda ang nagsilbing sentro ng kaganapan. Kabilang sa mga masayang sandali ang pagkilala sa mga magagaling na guro at pamamahagi ng mga parangal sa mga retiradong guro na nagbigay ng tapat na serbisyo. Dumalo rin ang mga estudyanteng nakilahok sa selebrasyon.

“Seeing the recognition of outstanding teachers and the honoring of retired educators who dedicated many years to our profession was both inspiring and moving,” ani Roberto Lopez Mendoza, punong guro ng Saliluk Macantal Elementary School.

Dagdag pa niya, “The raffle added fun and excitement, making the day even more special.”

Binanggit ni Mendoza na ang ganitong selebrasyon ay nagpatibay ng dedikasyon ng mga guro sa kanilang propesyon. Hinimok din niya ang mga bagong guro na alalahanin ang kanilang layunin sa pagtuturo at manatiling masigasig.

Sa ilalim ng pamumuno ng Local Government Units ng Alabel, sa pangunguna ni Hon. Vic Paul M. Salarda, naging matagumpay ang selebrasyon. Nagbigay-pugay ito sa mga guro bilang mahalagang haligi ng edukasyon at pag-asa ng kabataan.

ni: Francine Undray

ni Kurt Lawrence Ciudad

ni Zeke Michael Eugenio

Balitang

2 MT, idiniin ang Paggamit

ng RSHS Kurikulum

ni Apryll Pondales

Tinalakay nina Gng. Annabel Erolon at Gng. Aleli Dasmariñas, mga guro sa Alabel National Science High School - RSHSXII, ang DepEd Order Blg. 012, s. 2024 na nilagdaan ni Education Secretary Sonny Angara.

Ang patakaran ay nag aalok ng tatlong opsyon sa iskedyul ng klase: (1) 45-minutong klase, (2) 50, 55, o 60-minutong alokasyon kada asignatura, at (3) pasadyang iskedyul na may minimum na 5 oras at 30 minuto ng oras ng kontak bawat araw. Maaari itong ipatupad simula ikalawang markahan ng taon.

Ayon kay Gng. Erolon, hindi maaapektuhan ang Regional Science High School curriculum ng ALSCI dahil sa mga espesyal na asignaturang tulad ng Science, Math, at Research. Gayunpaman, mahihirapan ang paaralan sa 45-minutong iskedyul dahil sa programang Research na itinuturo mula baitang 7 hanggang 12.

“Kinakailangang balansehin ang oras ng pagtuturo upang masiguro ang kalidad ng edukasyon,” dagdag niya.

Sinabi rin ni Gng. Dasmariñas na bahagi ng Regional Science High School ng Pilipinas ang ALSCI kaya’t hindi maaaring sumunod sa 45-minutong alokasyon. Sa halip, ang oras ng pangunahing asignatura ay mula sa dating 1 oras at 30 minuto ay naging 1 oras ngunit itinuturo araw-araw.

Ang DepEd Order No. 012, s. 2024 ay nagbibigay ng malinaw na patnubay para sa implementasyon ng MATATAG Curriculum, na naglalayong mapanatili ang kalidad ng edukasyon habang isinasaalang alang ang natatanging pangangailangan ng mga paaralan.

Pananaliksik: RSHS XII Innovators,

Angat sa Top 31 ng YIC 2024

ni Kurt Lawrence Ciudad

Nagpakitang-gilas sa larangan ng agham at teknolohiya ang Team AUQNA mula sa Alabel National Science High School (ANSHS) sa Young Inventors Challenge (YIC) 2024, na nag resulta sa kanilang pagkabilang sa Top 31.

Ayon sa Association of Science and Technology Innovation (ASTI) ang YIC ay naglalayong makatulong na bumuo at hikayatin ang malikhain at mapag-imbento na kakayahan ng mga kabataan.

Nilahukan ang prestihiyosong kompetisyong ito ng mahigit 200 koponan mula sa iba’t ibang bahagi ng mundo.

Nagbukas ang taunang programa kasabay ang temang: Sustainable Development Goals (SDGs).

Kasabay ng Team AUQNA sa nasabing kompetisyon ang Team BE1S, S-CLASS, at NDEP na nagmula sa parehong paaralanANSHS.

Bitbit ng grupo nina Kyzzia Clair J. Pelarco, Geraldluke S. Faciol, Arthur D. Baje Jr., Hannah G. Wenceslao, at Clyrk Ben B. Daytic ang proyektong “DetURINE: An Internet-of-Things Urine QualityMonitoring Device for Early Risk Detection of Urinary Tract Infection.”

Idinisenyo ang DetURINE na isang Internet-of-Things (IoT)-based na sistema para sa monitoring ng kalidad ng ihi upang matukoy nang maaga ang mga posibleng panganib ng urinary tract infection (UTI).

Naglalayong ang proyekto na magbigay ng mas mabilis, mas episyente, at mas abot-kayang paraan ng pagtuklas ng UTI, na maaaring magamit sa mga tahanan o institusyong medikal.

AlSci Alumna kinoronahang Pearl of Sarangani Runner Up

ni Kurt Lawrence Ciudad

Nasungkit

ni Bb. Yesha Akina Caalim - isang alumna ng AlSci - ang korona at titulong 1st Runner Up sa kakatapos lang na Pearl of Sarangani 2024, noong ika- 29 ng Nobyembre, taong kasalukuyan sa Capitol Grounds ng Sarangani.

Umabot sa 13 na mga naggagandahang mga binibini ang nakilahok sa nasabing patimapalak na kung saan sila ang nagrerepresenta ng kanilang bawat munisipalidad.

Sinagot niya ang isang ‘common question’ na “What is the top issue that you face in your locality and how can you invite your local leaders to help solve it?”

“Flooding is a problem that requires collective collaboration from sustainable practices to sustainable policies not just from our local leaders, but from all of us,” panayam pa niya.

Kasama niya sina Bb. 3 ng Malapatan at Bb. 12 ng Kiamba, silang tatlo ang sumagot sa

panghuling tanong sa loob ng 45 segundo na “What is this something in Sarangani that you considered worst and as a Pearl of Sarangani, how do you correct it with your reign?”

“Wherein people experience discrimination, whether you are a man or a woman, you don’t have enough accessibility in healthcare education,” sagot ni Caalim.

Bigo mang masungkit ni Caalim ang koronang Pearl of Sarangani 2024, hanga parin ang mga Alabelians sa kanyang ipinakitang ganda, talino at husay sa patimpalak.

Hindi man naging madali ang laban ni Bb. Caalim sa pagkamit ng Pearl of Sarangani 2024,

ANSHS Mathletes Wagi sa Division Math Olympics

ni

bakas parin ang kanyang pagiging pursigido na makuha ang korona.

“It was overwhelming at times, especially being Candidate No. 1, but I kept pushing forward because I knew this was a once-in-a-lifetime experience, one that I’ll always treasure and look back on with pride,” mungkahi pa ni Caalim

Ang pagiging isang tatakAlSci ni Caalim ay isang malaking pribilehiyo na mas nagpaningning sa kaniya, ang bawat pagod, hirap at mga pagsubok na pinagdaanan niya sa paaralan ang naging tulay upang ipaglaban niya ang Alabel sa Pearl of Sarangani 2024, dahil higit pa sa korona ang pagiging mabait at determinadong tao niya.

Tagumpay na nagtapos ang YIC 2024, noong ika -26 ng Oktubre, 2024, na nilahukan ng mga kilalang bansa sa Asya: Pilipinas, Malaysia, Singapore, China, Sri Lanka, Thailand, Indonesia, at Brunei Darussalam Patunay ang tagumpay na ito sa dedikasyon, husay, at pagiging inobatibo ng mga kabataang Pilipino, na patuloy na nagbibigay kanilang paaralan kundi pati na rin

RAMPA NG REYNA. Binalot ng emosyon si Bb. Yesha Akina Caalim, ang Ms. AlSci 2023 ng Alabel National Science High School (ANSHS) at Mutya ng Alabel 2024 nang maiuwi ang koronang 1st runner-up ng Pearl of Sarangani 2024. kuha mula sa Pearl of Sarangani

Muling pinatunayan ng Alabel National Science High School (ANSHS) ang kanilang husay sa larangan ng matematika matapos masungkit ang kampeonato sa Division Math Olympics noong Disyembre 6, 2024.

Nagningning ang mga mag-aaral sa parehong indibidwal at pangkatang pagsusulit sa naturang patimpalak.

Nakamit ni Kai Beatrix A. Gingoyon ang unang pwesto at sumunod naman dito si John Mart E. Mabasa na nasa ikalawang pwesto sa ilalim ng gabay ni Gng. Jasmin A. Angie, T-2, sa kategoryang Key Stage 3.

Humabol naman si Jessel Alexey M. Tingson, na nagtamo ng ikalimang puwesto, sa gabay ni Gng. Glenda P. Daproza, T-1, sa parehong kategorya.

Nakuha naman nina Adonis Marc M. Cañada, Vladimir Illich G. Magaway, at Faith V. Suclan ang unang pwesto sa pangkatang pagsusulit sa kategoryang Key Stage 3, sa pangunguna ni G. Daniel D. Zabala, MT-2.

Sa Key Stage 4, nasungkit ni Hannah S. De Leon ang ikatlong pwesto sa ilalim ng gabay ni Gng. Sharon Mae W. Manaligod, T-2.

Hindi rin nagpahuli ang pangkat sa Key Stage 4 na binubuo nina Bart Johanz V. Dela

Cruz, Alika Kent L. Oshima, at Justin Vil V. Tupong, na nakamit ang unang pwesto sa pangkatang pagsusulit, sa gabay ni G. Efren N. Andraque Jr., T-1.

Ang Division Math Olympics ay isa sa mga taunang prestihiyosong paligsahan sa dibisyon na naglalayong hasain at mapabuti ang kakayahan ng mga mag-aaral sa iba’t ibang aspeto ng matematika.

Ang mga nakakuha ng unang puwesto ay isasalang naman sa susunod na Regional Math Olympics, kung saan magpapakita muli ng galing ang mga Mathletes ng ANSHS upang makipagtagisan sa mas malawak na entablado.

Sa pamamagitan ng paglutas ng mga problema na may kinalaman sa matematika ay nahahasa ng mga mag-aaral ang kanilang pag-unawa unawa at pagkakataon na ipamalas ang kanilang talento sa matematika.

Ang tagumpay ng ANSHS sa patimpalak na ito ay nagdala ng karangalan sa paaralan at nagpapatunay na iba talaga kapag #TatakAlSci

LAKAS SA BILANG. Sinakop ng mathleta ng Alabel National Science High School (ANSHS) ang entablado sa Division Math Olympics na ginanap noong ika-4 ng Disyembre 2024 at tagumpay ito sa pagkuha ng pwesto para sa Regional Math Olympics. Kuha ng AlSci Docu Team

Francine Undray

PARANGAL. Tagumpay na nakamit ng Team AUQNA ang ika-8 pwesto sa ginanap na Youth Inventors Challenge 2024 (YIC) na nilahukan ng mahigit 200 na koponan mula sa iba’t ibang bahagi ng mundo. Kuha ni Christine Julijja Padasas

BALANSE Isa sa mga leksyong itinalakay sa LEAP 2024 ay ang usapang tungkol sa pag-sasabay ng pagiging isang magaaral at isang mabuting lider, na pinangunahan ng tagapagsalita na si Mark Joel Negro.

Kuha ni Krystelle Blanche Manlangit

ni Kurt Lawrence Ciudad

Nasungkit

ng Child-Friendliness ang korona sa Leadership Summit 2024 na ginanap sa Alabel National Science High School - RSHSXII noong ika-5-6 ng Oktubre.

Ang temang “LEAP: Taking Leadership into New Heights” ay naglalayong hasain ang mga kabataan sa pagiging lider.

Pinangunahan ni Bb. Krishna Salcedo - Red Cross Youth President ng ANSHS, ang koponan ng Child-Friendliness kasama ang mga grupo ng Synergy, Commitment, Integrity, Excellence, Nationalism, at Efficiency.

Simula pa lang ng unang araw, makikita na ang pagiging palaban ng bawat grupo.

Nagsimula ang aktibidad sa isang dasal at mga pambansang awit, kasunod ang mga laro at pagsasanay patungkol sa teamwork.

Isang mabilisang ‘team building’ ang isinagawa, kung saan kinakailangan gumawa ng isang bituin gamit lamang ang mga kamay na nakatali at nakapiring ang mga mata.

Natapos ang unang araw sa pangaral na ang aktibidad ay hindi lamang para magtagisan ng lakas kundi para tuklasin ang mga kakayahang mamuno.

Sa huling bahagi ng summit, isang mahirap na “team building” na may anim na stations at isang secret station ang isinagawa.

Bawat grupo ay kinakailangang maghanap ng kanilang banner bago magsimula sa bawat station. Ang Child-Friendliness ang huling nakatapos at nanalo ng Best in

Team Building Award dahil sila lamang ang nakatapos sa lahat ng stations.

Efficiency naman ang nagwagi sa Best in Yell Award at ang grupong Synergy ay nakuha ang Most Active Award.

Panghuli, ipinahayag ni Bb. Pamellah Oliverio, ang host ng aktibidad, na ang overall champion ng Leadership Summit 2024 ay ang Team ChildFriendliness.

“Our overall champion for the Leadership Summit 2024 is from... Team Child Friendliness,” panapos na sinabi ni Bb. Pamellah Oliverio – host ng nasabing aktibidad.

Kampante man sa simula,

pinatunayan nila na kaya nilang makipagsabayan at magtagumpay.

Ang summit ay isang pagkakataon para sa mga tatakAlSci na matuto at mas mapalawak ang kanilang mga kakayahan sa pamumuno, tulad ng tinalakay ni Gng. Gretchin D. Boni, G. Mark Joel Negro, at Bb. Al Hanecca Pulalon na nagbigay ng mga pagsasanay at aral tungkol sa pagiging lider at balanse sa pamumuno at akademiko.

Sa kabuuan, ang Leadership Summit 2024 ay isang matagumpay na pagtitipon na nagsilbing platform upang tuklasin at hasain ang mga kabataan sa mga responsibilidad ng pamumuno.

'Malaki ang suporta ko sa pagbibigay ng prayoridad sa mga tribo’ - Gob. Pacquiao

ni Argail Princess Dela Cruz

Nagdiwang ng IP month 2024 si Gov. Rogelio Pacquiao at provincial officials kasama ang mga IP communities na nabibilang sa probinsya ng Sarangani sa Capitol Gym noong ika-24 ng Oktubre 2024 at may temang “Valuing, Nurturing, and Honoring Indigenous Knowledge”.

Kasabay nito ang ika-27 na anibersaryo ng Indigenous Peoples Rights Act (IPRA) of 1997 na ginugunita ng iba’t ibang grupo tulad ng B’laan, Tboli, at Tagakaulo mula sa pitong munisipalidad ng Sarangani.

Kabilang sa selebrasyon ng IP month 2024 ang ika-7 IP Congress of the Sarangani Provincial Tribal Council (SPTC), kung saan binibigyang pansin ang mga tagumpay na IP Programs sa mga nakalipas na taon at upang

pag-usapan ang mga plano sa mga susunod na mga taon para sa komunidad.

“Malaki ang suporta ko sa pagbibigay ng prayoridad sa mga tribo ng Sarangani sa pamamagitan ng mga programa tulad ng monthly allowances para sa mga masisipag na miyembro ng SPTC at tribal chieftains”, saad ni Gov. Pacquiao.

Dagdag pa niya, nais niyang ipagpatuloy ang

Mula sa isang sarbey walo sa bawat sampung mag-aaral ang naniniwala na baba ang kalagayan ng Pilipinas sa taong 2025 8 sa 10

mga proyekto tulad ng pagpapatayo ng mga kasfala sa kada barangay at Sarangani RDP IP Eco Villages, Housing, at iba pang proyekto at tulong-pampinansyal.

Iprinisenta rin ni Provincial IP Mandatory Representative Makabatug Arman Guili ang mga ordinansa, resolusyon, at iba pang batas na ipinasa sa Sangguniang Panlalawigan sa ilalim ng iba’t ibang komite.

Inulan ng batikos ang kahilingan ng Opisina ng Bise Presidente para sa 10 milyong pisong budget upang mailathala ang librong ‘Isang Kaibigan’ na isinulat ni VP Sara Duterte. ₱ 10 M

Mula sa kabuuang budget na PHP32 bilyon para sa DepEd Computerization Program (DCP) mula 2022-2024 ay PHP28.5 bilyon o katumbas ng

Ang UMIGPAW!

ni Kurt Lawrence Ciudad

Muling pinatunayan ng Ang Mamamahayag - opisyal na pampaaralang pamahayagan ng Alabel National Science High School sa Filipino - ang husay sa pamamahayag matapos masungkit ang 2nd Place Over-all sa Division Schools Press Conference (DSPC) 2025.

Ginanap ang naturang patimpalak sa Maitum, Sarangani, noong Enero 16-17, taong kasalukuyan.

School Paper Category

Nagwagi ito ng unang gantimpala sa Pahinang Agham at Teknolohiya at Pahinang Isports, pangalawang pwesto sa Pahinang Balita at Pahinang Lathalain, at pangatlong pwesto sa Pahinang Opinyon at Editoryal at Layout and Design.

Individual Events

Pinangunahan ni Krystelle Blanche Manlangit ang tagumpay sa larangan ng Fotojournalism matapos magwagi ng unang gantimpala, kasabay ni Christine Julijja Padasas sa ika-apat na pwesto.

Sa Pagsulat ng Balita, nakamit ni Kurt Lawrence Ciudad ang ikatlong pwesto at ikaanim na pwesto naman si Mirth Julienne Jusoy.

Samantala, namayagpag din sina Alexandria Lexi Ortiz (Ikaapat na pwesto, Editorial Cartooning), Kath Ryne Pandarawan (Ikalimang gantimpala, Feature Writing), at Deven Dennis Torres (Ikatlong pwesto, Science and Technology Writing)

Group Events

Tagumpay rin ang Collaborative Desktop Publishing (Unang pwesto), TV Broadcasting (Ikalawang pwesto, Best News Anchor - Angel Anne Tagalog), Online Publishing (2nd place), at Radio Broadcasting (Ikatlong pwesto, Best News PresenterAlmehar Sadavao).

Isang makasaysayang tagumpay rin ang nakamit ng Alabel National Science High School (ANSHS) matapos ideklarang Best Performing School (Secondary Level) sa DSPC 2025.

Dala ang husay at determinasyon, patuloy na ipinagmamalaki ng Ang Mamamahayag ang makabuluhang pagbabalita at tapat na paglalahad.

Umabot na sa ₱16.02 trilyon ang kabuuang utang ng Pambansang Gobyerno ng Pilipinas sa pagtatapos ng Oktubre 2024. Ayon ito sa inilabas na press release ng kawanihan ng ingat-yaman noong disyembre 3, 2024 ₱ 16.02 T

Ang Mamamahayag, nagningning sa DSPC 2025

Learner Coordinating System, hinamon ng prinsipal

ni Francine Undray

“Ako si…taimtim na nanunumpa na gagampanan ko ang aking mga tungkulin at obligasyon.”

Taas kamay na nanumpa ang bagong learner-coordinating system ng Alabel National Science High School (ANSHS), na binubuo ng bawat pangulo ng mga organisasyon na pinangunahan ni Maximo R. Cabanlit Punong guro-I, sa isinagawang Oath Taking Ceremony noong Agosto 30,2024.

Hinamon naman ni Cabanlit ang integridad, katapatan, at sinseridad ng bawat mga lider nanumpa.

Ipinakita ng mga pangulo ang kanilang sinseridad sa pagganap ng kanilang mga tungkulin at pangako sa Kabilang sa mga organisasyong ito ang Young Researchers Club (YRC), Red Cross Youth (RCY), Samahan ng Kabataang Filipino (SaKaFil), English Club, Mathphiles Club, Computer Students, Technologists, and Entrepreneurs of the Philippines Club (CompSTEP), MAPEH Club, Performing Artists Club (PAC), Youth for Environment School Organization (YES-O), Values Education Club (VEC), Boy Scout of the Philippines (BSP), Girl Scout of the Philippines (GSP), Ang Mamamahayag, at Supreme Secondary Learner Government (SSLG).

Ipinahayag ng bawat pangulo ang kanilang pangako na itaguyod ang kanilang mga layunin at proyekto para sa kapakanan ng kanilang mga miyembro at ng buong paaralan.

Orencio, nanguna sa SOLGA 2024

Inihayag ni Shandelle Aiken Orencio, presidente ng SSLG ng Alabel National Science High School (ANSHS) ang State of the Learner Government Address (SOLGA) kung saan inilahad ang mga inisyal na plano para sa taong panuruan 2024-2025 noong ika-30 ng Agosto, 2024.

Ayon kay Orencio, ang mga gampaning papel ng SSLG ang maglingkod at maibigay ang mga pangangailangan ng mga estudyante, at ang mga maaaring maging aktibidad ng paaralan.

Napag-usapan din kung ang mga nasabing pagdiriwang ay matutuloy ba o hindi–kabilang na rin ang mga problemang kinakaharap ng mga nasabing pagdiriwang upang magawan agad ng paraan at paano ito maiiwasan.

Saad ni Orencio na binubusisi at pinagaaralang mabuti ang mga plano para sa mga proyekto at mga aktibidad na gagawin.

Sa kasalukuyan, abala ang mga klubs sa pag-aayos ng kani-kanilang mga bulletin at sa pag-aayos ng kalendaryo ng mga aktibidad para sa taong panuruan 2024-2025.

RSHS mananaliksik, pasok sa NSTF 2025

ni Argail Princess Dela Cruz

Tagumpay na aabante ang apat na mag-aaral ng Alabel National Science High School sa National Science and Technology Fair matapos magawaran ng unang gantimpala sa Regional Science and Technology Fair noong Disyembre 04, 2024 sa Koronadal, South Cotabato.

Isa sa mga nanalo ay ang pag-aaral ni Josiah Lemuel Torres na pinamagatang

“Humaize: Automatic Seed Planter for Enhanced Efficiency and Productivity in Corn (Zea mays L.) Planting for Small Scale Farmers” na kabilang sa Robotics Intelligent Machine (Individual).

Panalo rin sa Scientific Innovation Expo Team ang “Project CornDOC: An Automated Corn Fusarium (Fusarium verticillioides) Monitoring and Detection

Device using Volatile Organic Compounds (VOCs) Deep Learning” na binubuo nina

Andrea Kasandra Andaya, Keziah Charisse Bangoy, at Shandelle Aiken Orencio.

Kabilang sila sa mga mag-aaral na nagrepresenta sa Dibisyon ng Sarangani sa RSTF at pinalad na makatungtong sa NSTF upang irepresenta naman ang Rehiyon 12.

Ayon kay Bb. Orencio, ang naging daan

9 10 sa

SIPAG, TIYAGA, DETERMINASYON. Nakamit ng Robotics Intelligent Machine (Indibidwal) at Scientific Innovation Expo (Grupo) ang kanilang mga medalya na siyang susi patungo National of Science and Technology Fair (NSTF) sa Mayo 2025.

nila sa RSTF ay hindi naging madali dahil sa mga nagpatong-patong na gawain, ngunit hindi ito naging hadlang sa paghahanda nila.

Dagdag niya pa na ang naging susi sa kanilang pagkapanalo ay ang pagsagawa sa mga rekomendasyon ng mga panelist at pantay na paghahati-hati ng mga tungkulin sa bawat isa.

Siyam sa 10 mag-aaral ng Baitang 10, hindi komportable sa mga palikuran ng paaralang Alabel National Science High School.

AlSci, Pinayabong kainang pamilya

ni Kurt Lawrence Ciudad

Nilagdaan na ni Executive Secretary Lucas P. Bersamin ang Memorandum Circular No. 64 noong Huwebes, ika-12 ng Setyembre taong kasalukuyan, kung saan idinedeklara ang Lunes, ika-23 ng Setyembre taong kasalukuyan bilang “Kainang Pamilya Mahalaga” Day, ito ay upang ipagdiwang ang ika-32 National Family Week.

Suspendido ang lahat ng mga ‘government offices in executive branches’ simula alas-tres ng hapon, ito ay alinsunod sa Proclamations No. 60 (s. 1992) kung saan isinasaad na ang huling linggo ng Setyembre ay ang ‘Family Week’ at No. 326 (s. 2012) na nagsasabing ang ika-apat na Lunes ng Setyembre magaganap ang “Kainang Pamilya Mahalaga” Day.

“Pursuant to Proclamation No. 60 (s. 1992) which declared the last week of September of every year as Family Week and Proclamation No. 326 (s. 2012) which declared the fourth Monday of September of every year as “Kainang Pamilya Mahalaga” Day, work in government offices in the Executive branch shall be suspended on 23 September 2024 starting 3:00 p.m,” nakasaad sa Memorandum Circular No. 64.

Hindi kasali sa proklamasyon na ito ang mga ahensiyang nagbibigay nang mga ‘basic health services, preparedness/ response to disaster and calamities and/ or the performance of other vital services’ ay dapat patuloy na maghahatid nang mga serbisyo.

“This Office also encourages all government workers in the Executive branch to fully support the programs and activities relative to the observance of Family Week, as organized by the National Committee on the Filipino Family,” sabi sa MC 64.

Hinihimok nang “memorandum circular’ na ito na i-suspende ang mga trabaho sa lahat ng mga sangay ng gobyerno, ‘independent commissions or bodies’, at mga pribadong sektor sa lipunan.

“So as to afford all Filipino families the full opportunity to celebrate the 32nd National Family Week,” dagdag pa ng MC 64. Ipinagdiriwang nang Pilipinas ang ‘National Family Week’ para mas mapatibay at maipakita ang pagkakaisa, ‘solidarity’ at katatagan ng pamilyang Pilipino, bilang ‘basic unit’ ng lipunan.

“Kainang Pamilya Mahalaga Day is observed annually to highlight and celebrate the value of Filipino families sharing meals as a national tradition,” ayon sa isang balita ng Philippine News Agency. Nilagdaan ang MC 64 ni Executive Secretary Lucas Bersamin at kinakailangan ng kaagarang bisa.

Kabataang lider ng AlSci, nahalal sa SJO

ni Kurt Lawrence Ciudad

Ipinakilala na ang mga opisyales ng Sarangani Juniors Official

mula sa Alabel National Science High School.

Si Salloman ay kasalukuyang nanunungkulan bilang Vice President ng Supreme Secondary Learners’ Government (SSLG) ; samantalang si Vicente ay Pangulo ng Samahan ng Kabataang Pilipino (SAKAFil).

Layunin ng SJO na bigyang kapangyarihan ang kabataang lider sa pamamagitan ng pagsasali sa kanila sa mga aktibidad ng pamamahala at pagpapaunlad ng komunidad.

Ayon kay Vicente, ang pagsali sa SJO ay nagbigay sa kanya ng mas malalim na pag-unawa sa pulitika at pagpapalakas ng leadership skills.

“Ang SJO ay nakatulong sa akin na matutunan ang proseso ng paggawa ng resolusyon na maaari naming i-implement sa aming barangay,” ani Vicente.

Dagdag pa niya, ang programa ay nagtuturo kung paano maging epektibong lider na may malasakit sa epekto ng bawat salita at aksyon.

Para naman kay Salloman, higit pa sa pamahalaan ang naibigay na kaalaman ng SJO.

“Mas natutunan ko kung paano ibalik ang serbisyo sa komunidad gamit ang aking platform,” sabi niya.

Ang proseso ng aplikasyon sa SJO ay hamon para sa dalawang estudyante.

Mula sa 72 aplikante, 28 lamang ang natira matapos ang dalawang linggong apprenticeship.

Paliwanag ni Salloman, “Kinailangan naming balansehin ang pag-aaral at performance sa programa, lalo na’t nagsimula ito kasabay ng klase.”

Sa kabila ng hamon, naging inspirasyon para sa kanilang dalawa ang SJO upang maging huwaran at aktibong lider sa kanilang komunidad, dala ang tatak-AlSci na kahusayan at dedikasyon.

ni Elyza Rois Deblois

Kuha ng AlSci Docu Team

(SJO), kabilang sina Brix Anthony Salloman at Vince Limuel Vicente

Brix Anthony Salloman

SSLG Report

Memo. Cir. no. 64

EDITORYAL

EDITORYAL

KALUSUGANG PANGKAISIPAN: Kahandaan sa Kinabukasan

Sa buhay ng mga mag-aaral, nakatuon ang karamihan ng oras sa pag-aaral at paggawa ng mga takdangaralin na kadalasang nagdudulot ng pagkalugmok at minsa’y hindi nabibigyang pansin dahil natatabunan na ng mataas na ekspektasyon sa kanilang pag-aaral. Kaya’t isang magandang balita na ipinatupad ang Basic Education Mental Health and Well-Being Promotion Act upang matugunan ang problemang maaaring humihila sa mga kabataan pababa.

Mula sa datos ng World Health Organization (WHO), isa sa pitong indibidwal sa edad na 10-19 ay nakararanas ng mental disorder. Sa mga edad na ito na isang impotanteng yugto ng paglaki ng mga kabataan, nalalantad sila sa mga elementong maaaring makaapekto sa kanilang mental health. Sa perspektibo ng mga mag-aaral, hindi nawawala ang mga panganib tulad ng stigma at matataas na ekspektasyon sa pag-aaral na maaari pang mas lumaganap kung hindi bibigyang pansin.

PATNUGUTAN S.Y. 2024-2025

FRANCINE MAE UNDRAY Punong Patnugot

DIANE KRISTINA MANLAPIG Pangalawang Patnugot

DIANE GRACE MANLAPIG Tagapamahalang Patnugot

AYANA MARYROSE ABECIA Patnugot sa Sirkulasyon

KURT LAWRENCE CIUDAD Patnugot sa Balita

ALTHEA MARISSE LAMOSTE Patnugot sa Opinyon

KATH RHYNE PANDARAWAN Patnugot sa Lathalain

ANGELA SENTA BIADOMA Patnugot sa Isports JOHN ANTHONY ANCIANO Patnugot sa Agham at teknolohiya JOHN MART MABASA Punong Taga-Anyo KRYSTELLE MANLANGIT Punong Tagalarawan

Sa paglagda ni Pangulong Ferdinand R. Marcos Jr. ng Republic Act No. 12080, o School-Based Mental Health and Well-Being Promotion Act, isang hakbang na ito upang tugunan ang lumalalang isyu ng mental health sa mga kabataan. Layon nitong implementahin ang pagbibigay ng pangkalahatang suporta sa mga mag-aaral, pampubliko man o pampribradong institusyon. Ayon pa nga kay Pangulong Marcos, kung malusog ang pangkaisipan ng mga guro at mag-aaral, tataas ang performans at magkakaroon ng isang lugar para sa pakikipagkapwa at pagtutulungan.

Ngayon, mas kinakailangan na ang pagtataguyod ng mabuting kalusugan sa pangkaisipan ng mga magaaral dahil sa pag-implementa ng MATATAG Curriculum. Maraming pagbabago sa sistemang pang-edukasyon na naglalagay sa kanila sa isang bagong kalagayan at, ngayon, nagkakaroon ng masamang epekto sa kalagayan ng kanilang kalusugang pangkaisipan.

Diniinan ang kahalagahan ng pagkakaroon ng isang lugar kung saan nakatuon lamang sa kalusugang pangkaisipan. Dito, maisasagawa ang regular na pagkokunsulta sa mga mag-aaral at ibigay ang mga kinakailangang pagpapayo. Makakatulong ito upang mapabuti ang kanilang well-being at maiwasan ang mga

seryosong problema tulad ng anxiety at depression. Layong gawing normal at regular ng mga paaralan upang tuluyang mapuksa ang stigma ng karamihan sa pagsasagawa ng counselling at maging inspirasyon upang pabutihan ang kalusugan pangkaisipan.

Hindi lamang sa mga mag-aaral nakaapekto ang reporma sa Curriculum kundi sa mga guro rin mismong nagtataguyod ng edukasyon. Hirap na ang mga guro mula sa mga panibagong paghahanda para sa MATATAG Curriculum kaya’t prayoridad na kumuha ng mga panibagong propesyonal upang punan ang posisyon ng mga School Counselor. Upang masiguro ang kredibilidad at kalidad ng pagtataguyod ng mental health counseling, ang mga propesyonal na pipiliin italaga ay dadaan sa masusing pagkilatis. Sa paraang ito, natatangga ang bigat ng mga trabahong pasan ng mga guro at nagiging oportunidad na magbigay ng panibagong trabaho para sa mga propesyunal sa larangang ito.

“Today, we renew our promise to every Filipino: that they will not only succeed academically but thrive holistically. Together, we envision a Philippines where mental health is prioritized alongside education, fostering a generation equipped to lead with resilience, compassion, and with purpose,” saad ni Pangulong Marcos.

Sa pangkalahatan, ang pagtataguyod ng Programang ito ay isang malaking progreso sa pagpapahalaga ng mga kabataang Pilipinong mag-aaral. Isa itong oportunidad para sa mga propesyunal na magkaroon ng panibagong trabaho upang maibsan ang mga gawaing nakapasan sa balikat ng mga guro. Kung patuloy na pahahalagahan ang kalusugang pangkaisipan ng bawat mag-aaral, makabubuo ng samabayang handa para sa kinabukasan.

GUHIT NI ALEXANDRIA ORTIZ

Diskriminasyong

Hatid ng Tela

Kni Jasmine Anne Gulay

ahit saan tumingin, makulay ang nakapalibot sa atin. Iba’t ibang kasuotan sa ating paaralan, hindi ba dapat pagtuunan? Kung ano ang bawal, iyon ang ginagawa ng mga mag-aaral sa panahon ngayon. Sa kabila ng mga patakaran na ilang beses nang sinambit ng mga kinauukulan, habang buhay na lang ba tayong magbibingi-bingihan?

Hindi ako sang-ayon sa pagsuot ng ordinaryong kasuotan sa paaralan. Hindi maipagkakailang napakamahal ng mga presyo ng lahat ng bilihin ngayon at hindi nakatakas sa suliraning ito ang presyo ng mga uniporme. Mayroong may mga kakayahan na magpagawa ng uniporme ngunit kasabay nito ang mga mag-aaral na kapos na hindi kayang makapagpagawa nito. Ngunit bilang isang mag-aaral, ang uniporme ang pinakaimportanteng kagamitan sa pagpapakita ng identidad nating mga mag-aaral. Isa rin ito sa nagpapakita ng kalinisan at sumisimbolo sa pagkakaisa ng isang paaralan.

Ayon sa DepEd order No. 45 s. 2008, ang kasuotan ng magaaral ay nararapat na nagpapakita ng respeto sa paaralan bilang isang institusyong pagkatuto at hindi dapat ito ang dahilan ng diskriminasyon sa mga estudyanteng mula sa mababang antas. Kaya naman, ang pagsuot ng uniporme ang pinaka-angkop upang ang panukalang ito ay maisakatuparan nang tama. Napakahalaga ng pagsuot ng uniporme dahil ang prayoridad nito ay upang mapanatili ang kaligtasan

nating mga mag-aaral dahil sa pamamagitan nito, napapadali ang pagtukoy ng ating identidad. Dagdag pa rito, mas makakatipid ang bawat isa sa pagsuot ng uniporme dahil maaari itong ulitin araw araw kaysa sa mga ordinaryong kasuotan. Maiiwasan din ang diskriminasyon sa mga mag-aaral na nahihirapan sa pagbili ng ordinaryong damit. Bagama’t maraming nagsasabi na hindi naman sa uniporme nakabatay ang ating pag-aaral at pagkatuto, atin pa rin dapat isaalang-alang ang kapakanan ng ating paaralan. Sa bawat sinusuot, nararapat ay maayos, may dignidad at kaayusan. Hindi sa porma o sa damit nasusukat ang talino, ngunit ito'y simbolo ng disiplina at respeto. Kung ang bawat isa'y susunod, lahat ay magkakapantay, walang diskriminasyon sa ating kinaroroonan.

Kaya’t sa ating hakbang, huwag tayong mag-atubiling kumilos, isulong ang adbokasiya para sa kapwa mag-aaral. Sa ganitong paraan, ang ating paaralan ay magiging simbolo ng tunay na pagkakapantay-pantay, kung saan ang bawat isa ay may boses at halagang taglay. Uniporme ito, hindi uniporme lang.

Liwanag sa Dilim

ni Prince Ardhe Liray

Habang edukasyon ang nagsisilbing pundasyon para maabot ang kaalamang inaasam-asam, may panahong nasasagkaan ng unos. Isa na rito ang nangyari sa Alabel, Sarangani Province noong huling bahagi ng 2024, nang hinagupit ito ng matinding pagbaha at pag-ulan dulot ng Intertropical Convergence Zone (ITCZ) at Northeast Monsoon o Amihan.

Higit kumulang walong daang pamilya kasama ang daan-daang mag-aaral ang naapektuhan ng matinding pagbaha. Sa panahong ito ng kagipitan, hindi maikakailang napakahirap ng sitwasyong kinakaharap ng mga mag-aaral, na pansamantalang natigil ang pag-aaral upang tugunan ang mga pangunahing pangangailangan. Sa gitna ng dilim, tumindig ang AlSci Cares bilang liwanag para sa mga nangangailangan.

Malaki ang ginampanang papel ng AlSci Cares sa pagbibigay ng agarang tulong sa mga apektadong pamilya at mag-aaral. Nagbigay sila ng pangunahing tulong tulad ng pagkain at maiinom na tubig. Higit pa rito, nagiging simbolo rin sila ng pag-asa at pagkakaisa sa komunidad. Sa kabila ng

“Hindi ko maisip kong paano agad nakabangon sa krisis na aming hinarap. Kung sabay-sabay kaming lumubog, sabay-sabay rin kaming babangon.”

limitadong mapagkukunan, napatunayan ng AlSci Cares na ang malasakit ay magkapangyarihang hakbang tungo sa pagbangon para sa mga nasalanta tulad na lamang ni Princess Cassandra Sambog, isang mag-aaral na naapektuhan ng baha.

“Hindi ko maisip kong paano agad nakabangon sa krisis na aming hinarap. Kung sabay-sabay kaming lumubog, sabay-sabay rin kaming babangon.”

Patuloy pa rin silang umaasa sa suporta ng mga organisasyon at pamayanan upang ganap na makabangon. Nagsisilbi itong paalala sa kahalagahan ng pagkakaisa sa gitna ng unos. Maaring maging mahirap ang proseso ng pagbangon, ngunit sa inspirasyong hatid ng AlSci Cares, mas madaling makita ang liwanag kahit sa pinakamatinding dilim.

Kaya sa lahat ng estudyante, patuloy nating suportahan ang mga organisasyon tulad ng AlSci Cares. Sa bawat tulong at pagkilos, maabot natin ang liwanag na inaasam at maipadama sa lahat na walang unos ang kayang sumira sa ating pagkakaisa.

28 sa loob 40 na mag-aaral ng Alabel National Science High School (ANSHS) ang sang-ayon sa pagdaragdag ng mga malulusog na pagkaing nabibili sa kantina ng mga paaralan. Isa itong repleksyon ng aktibong pagpapahalaga ng mga mag-aaral sa kanilang kalusugan kahit sa labas ng kanilang mga pamamahay.

SANG-AYON

Mayroon bang sapat na akses ang mga magaaral sa mga kagamitan upang tahakin ang kanilang mga interes sa larangan ng agham?

Mag-aaral at ang pagdagsa ng bagyo

Umaabot sa 90 porsiyento ng mga mag-aaral sa Pilipinas ang nakaranas ng pagsuspinde ng klase dahil sa mga bagyong dumaan ngayong taon.

KULOG SA TENGA

BAKAS NG KABUTIHAN

PANGULONG TUDLING

LSA MADALING SABI

Clout Na Pamumuno: Pagiging Lider Isapuso

ider: ayan ang posisyong pinapangarap ng nakararami at ang tuktok ng posisyong makukuha ng isang “student leader”. Ang salitang lider ay hindi magaan na trabaho, ang isang lider ay may taglay na kakayahang kumuha ng atensyon ng mga madla at pamunuhan ito. Ngunit, sa paglipas ng panahon, nakikita ko na ang bigat ng salitang “lider” ay unti-unting nawawala.

Sa kasalukuyan ang “clout culture” ay nagiging gawain na ng maraming tao. Ang clout culture ay nangangahulugang palaging paghahanap ng social validation o pagiging sikat. Ngayong panahon, mas nagiging importante ang pagiging kilala ng lahat; kinukuha ang tunay na ibig-sabihin ng salitang lider. Paano na natin ngayon malalaman ang tunay na pangangalakad ng organisasyon kung lahat ng lider ay impluwensyado ng clout culture?

Sa aspeto ng pamamahala, walang pwesto ang mga ganitong uri na lider. Imbes na magkaroon ng tunay at makapangyarihang pamamahala, magkakaroon na ng biro at walang epektibong pangangalakad.

Mula sa isang interbyu ng Mamamahayag sa organisasyon ng SSLG: Shandelle Aiken D. Orencio, isang mag-aaral ng Alabel National Science High School (ANSHS) at kasalukuyang namumuno sa paaralang ito, bilang presidente ng SSLG — binigyang-liwanag ni Aiken Orencio ang clout chasing; sinabi nya na, “Hindi kailangan na maging isang pangulo o magkaroon ng mataas na posisyon upang sabihing hindi makatarungan ang

Magtanim ay Di Biro’

ni Diane Kristina Manlapig

isang lider”. Giit pa niya “These types of leaders are usually the ones who lure us with empty promises; usually, sila yung mga lider na “all talk, no work””.

Sa paghahambing ng pamumuno, Bakit mo ba naisipang maging isang lider? Kung ang magiging sagot nila ay patungkol sa kanilang sarili, gayunpaman, aasahan na ang kanilang mga ginagawa ay para din sa sarili nila. Ang mga mamamayan, lalo na ang mga estudyante ay talagang gusto ng lider na hindi iniisip ang sarili kung hindi ang kapakanan ng kanyang pinamumunuan— gusto natin ng lider na nadudumihan ang kamay para sa kanyang serbisyo.

I am hoping that the future leaders, not just in AlSci, are not all clout when it comes to leadership. I really hope that there is no one — nakakapangit sa isang organisasyon kapag may pusong madumi ang intensyon, lalo na at kung ito’y liderato — Shandelle Aiken Orencio, SSLG President (2024).

Ang mga ganitong tao na nakikita ang paging lider ay isang biro o isang posisyon lamang na kayang pagtawanan, ay talaga namang walang kapangyarihang mamuno.

Walang duda na ang pagiging lider ay isang mabigat at matinik na daan tungo sa isang mahusay na organisasyon. Kaya kung ikaw ay isang clout na lider, marahil ihanda mo ang iyong sarili sapagkat ang iyong tinatahak ay isang pantasya at hindi mo kaya.

Pumuwesto sa ika-32 ang Pilipinas sa pagranggo ng ekonomiya sa buong mundo, bagay na hindi natin ipinagmamalaki. Ngayon, nanganganib na ang takbo ng bansang pang-ekonomiko kaya dapat nating tugunan ang isyung ito sa paglalaan ng sapat na badyet para matugunan ang tinatawag na bagong kinabukasan, partikular na ang sektor ng agrikultura.

Bilang isang mag-aaral na isinusulong ang pagtugon sa mga nangangailangan, sang-ayon ako sa iminungkahing badyet ni Senador Cynthia Villar para sa Kagawaran ng Agrikultura na PHP178.273 bilyon. Sa pag-unlad ng bansa, kinakailangan ng isang matatag na ahensya upang magsilbing pwersa upang itulak ito pasulong. Katulad na lamang ng mga ahensiya sa gobyerno ng ating bansa na may kinalaman sa pag-unlad ng agrikultura upang tustusan ang mga magsasaka at mangingisdang Pilipino.

Napakalaki ng tulong na inihandog ng Kagawaran ng Agrikultura sa buhay

Marites

ng isang tao. At dahil mahalaga na mapanatili sa maayos na kondisyon ang bawat produktong mabubuo, dapat paglaanan ito ng mga makabagong kasangkapan para makumpirma ang tuloy-tuloy na produksyon. Nang sa gayon, mababawasan ang pagtaas ng kaso ng pagkukulang sa bansa.

Sa pamamagitan ng paglalaan ng badyet, sana ay maipamahagi ito nang maayos sa mga bagay na kailangang baguhin at pagbutihin. Importante rin ang aktibong presensya natin bilang mga mamamayan dahil hahit anumang pagsisikap ang gawin

ng gobyerno, hindi magtatagumpay mga proyektong ito kung walang kooperasyon.

Panahon na para tayo ay makinig sa daing ng mamamayang Pilipino. Hanggang kailan ba tayong maghintay bago humingi ng tulong? Ngayon pa lamang, bumuo na ng agarang solusyon ang gobyerno para maiwasan ang paglaki nito. Sa huli, nakasalalay sa atin kung tayo ay magiging responsable at matatag para harapin ang susunod na yugto ng bansa, dahil ang magtanim ay ‘di biro.

Liham sa Patnugot

Liham sa Patnugot

Mahal na patnugot,

Pagbabasa ng libro ang isa sa aking mga kinagigiliwang libangan. Maliban sa pinagkukunan ko ito ng impormasyon, ito ay aking naging kanlungan tuwing ako ay nagpapalipas ng oras. Kaya bilang isang estudyante ng ANSHS, ikinalulungkot ko ang kasalukuyang kalidad ng aming silid-aklatan. Paano ako makakapag-aral ng pinaka-latest na impormasyon kung ang mga libro na nakapaloob doon ay hindi na bago? Ako ay umaasa na sana maresolba ang isyung ito. Maraming salamat sa pagbibigay-pansin sa aking hiling.

Tugon sa Patnugot

Mahal naming mambabasa,

Una sa lahat, maraming salamat sa inyong pagtugon sa amin tungkol sa iyong pag-alala sa silid-aklatan ng paaralan. Bilang inyong publikasyon, gagawin namin ang aming makakaya para maresolba ang isyung ito, tulad ng pagsaad ng kasalukuyang kondisyon ng silid sa ginaganap na buwanbuwang pagpupulong. Sa pamamagitan ng pagsisimula ng prosesong ito, layon naming mabigay ang ninanais ng karamihan, mga estudyanteng tulad mo. Nang sa gayon, siyang magsisilbing daan sa pagsisimula ng mga maliit na pagbabago, kung saan tutungo ang paaralan sa pag-unlad na higit pang makapabuti sa kalidad ng pagbabasa ng gagamit nito. Umaasa kaming makatutulong ang aming mga hakbang upang mapabuti ang kalagayan ng ating silidaklatan.

Sumasaiyo, Punong Patnugot

nga ba ang hindi nakakakilala kay Marites? ‘Yung tipikal na chismosa sa ating paligid. Siya ‘yung unang nakakaalam ng mga bagong balita, kahit hindi pa ito kumpirmado. Pero alam mo bang ang tsismis ay isang malubhang sakit.

Isang simpleng bulong ay maaaring magdulot ng malaking kaguluhan, yang ang tsismis. Sa loob ng paaralan, ito ay may kakayahang magdulot ng malaking epekto sa buhay ng mga estudyante at sa kabuuan ng paaralan.

Bakit ba tayo naakit sa tsismis? Marahil ay dahil sa ating likas na pag-usisa o kaya naman ay para makaramdam ng pagiging kabilang sa grupo. Ngunit ang hindi natin napapansin, ang bawat salitang binibitawan ay parang kutsilyong tumatarak sa puso ng taong pinaguusapan. Nagsisimula ito sa isang simpleng bulong, ngunit ang mga salitang ito ay nag-iiwan ng malalim

na sugat sa puso ng isang tao, isang sugat na maaaring magdulot ng panghabambuhay na sakit. Ang tsismis ay isang epidemya na kumakalat nang mabilis at walang pinipiling biktima.

Huwag maging Marites! Tayo’y maging responsable sa ating mga salita. Bago tayo magkalat ng tsismis, tanungin muna natin ang ating sarili: Totoo ba ito? Mahalaga ba ito? Makakabuti ba ito sa ibang tao? Ang mga palatandaang ito ay paulit-ulit nating naririnig ngunit hindi naisasapuso.

Ang pagbabago nito ay dapat nating simulan sa ating sarili. Iwasan natin ang pagkalat ng mga tsismis at sa halip ay itaguyod ang pagiging mabait at

magalang sa lahat. Alamin muna natin ang buong katotohanan bago tayo magbigay ng anumang paghuhusga. Sa halip na maghilahan pababa, dapat tayong magtulungan upang mabuo ang isang positibong kapaligiran sa paaralan kung saan ang bawat isa ay pinahahalagahan at nirerespeto.

Ang paaralan ay dapat maging isang ligtas na lugar para sa lahat. Hindi dapat natin hayaang sirain ng tsismis ang ating mga relasyon at ang ating pagkakaisa. Tayo ay isang komunidad, at dapat nating pangalagaan ang isa’t isa. Huwag natin ikalat itong sakit, sa halip, atin itong gamitin.

GUHIT NI ALEXANDRIA ORTIZ GUHIT

LAKI SA LIPUNAN

SULAT MULAT

ni John Anthony Anciano

ni Shaina Marzo

LAKBAY

Masaganang NgitiAlabel

Ang Mamamahayag

I"Bihis na, pasyal tayo" to ang mga salitang kapag narinig ko na kahit paanas mang sabihin ay ramdam ko ang bawat hibla ng aking balahibo dahil makakapasyal na naman ako na baliktad sa mundo ko dati Nabigyan na naman ako ngayon ng pagkakataon galugarin ang isang pookpasyalan

Habang sa pagbaybay namin papunta sa destinasyon ay hindi ko hinayaang isara ang mata gaya ng nakagawian ko dati na matulog lang Sambit kasi sa akin, “Kung panibago ang lugar sa iyo busugin mo ang mata mo”

Tilamsik ng Kawas at Ladol

Sa bawat pagaspas ng hangin habang papalapit ka na sa barangay Kawas naramdaman ko ang haplos nito at samyo ng tubig na tila nakikisabay sa umaalon alon kung pakiramdam Sarap magtampisaw sa tubig Lumingon ako Binuksan ang bintana ng sasakyan Isang saganang lugar na binigyan ng matingkad at mala-paraisong kalikasan Lubhang kahanga-hanga

Masaganang Pinobre Park

Bagsik!!!!

AlaMoBa?

Ultimate Guide ng Isang Sigma

‘SMILE Alabel’ mga pambungad na tumambad lagi sa iyo kapag dadayo ka sa lugar na ito Puno ng mayamungmong na mga puno, maberdeng lugar at nakakaagaw-pansin na kapitolyo na iyong madaraanan Hanggang mabaling ka sa natatanging destinasyon na tahanan ng munisipalidad ng Alabel

Bukod-tanging Gusali ng Munisipyo

Sa gitna ng kagubatan at lawa dito matatagpuan ang parkeng ito Sa bawat sulok nito kaysarap pahingahan Malayo sa siyudad Magaan sa puso lalo na ang hangin habang nakatingala sa magagandang bulubundukin Itinulak ako ng aking mga paa upang maglakad sa kagubatan, maghanap ng puno na puwedeng silungan ng pusong nalulumbay

Kosmetolohiya ng Kultura

LATHALAIN

2025

eneration Beta Nagsisimula sa taong ito ang pagbabago, lalong-lalo na sa pananalita ng mga tao Narito ang ultimate guide para sa pakikipagtalastasan sa nakababatang henerasyon

Eleganteng tingnan ang modernong disenyo ng gusali na binubuo ng tatlong palapag na may malawak na silid Tindig na kompustura ng munisipyo ng Alabel ang ang sasalubong sayong mga mata Mga yapak ng mga paang handang tumulong sa sinasakupan, opurtunidad na bumabalot sa korido ng munisipalidad Maging sa pag-usbong ng mga food hub market Panibagong panimula para sa mas ikabubuti ng sambayanan

Rizz

Pagdadaglat ng salitang ‘charisma ’ na ibig sabihin ay kakayahang makapag-akit ng tao

Napagtanto ko habang tumatakbo ang oras at papalapit na rin ang paglubog ng araw kasabay ng pakiramdam ng panghihina Hindi dahil pagod ako kundi iiwan ko ang bakas ng alaala Alaala na nagpakilala sa akin sa umuusbong na tradisyon at kultura ng mga Sarangan Umuwi man ako, ngunit napuno ang puso ko nang hiyas na paglalakbay na dala ang mantra ng isang lugar, ang ‘SMILE Alabel’

Gyatt Skibidi

Ginagamit bilang ekspresyon ng pananabik, pagkagulat, at paghanga

Musikang MariLAG

ni

Kath Ryne Pandarawan

a bawat tipa ng gitara, kasabay ng timbre ng boses at indayog ng ritmo, isang awitin ang pumukaw sa aming pandinig Bagong taon, bagong tunog ito ang umaalingawngaw sa aking tainga sa pagsalubong ng 2025 Tila batingaw na biglang bumulusok sa puso naming mga kabataan, inaakit kami pabalik sa musika ng OPM Buhay na buhay ang kultura ng sining sa larangan ng pagawit, at kitang-kita ang metaporikal na pagkabuo nito, metapora at metonimya bilang bahagi ng pagkatalinghaga

Musikang May Pahiwatig at Pagninilay Ang kantang “Marilag” ni Dionela ay agad na pumatok sa panlasang Pinoy Taglay nito ang mga lirikong may hatid na romantikong damdamin at inspirasyon Humarurot man ito sa ere, ‘di mawawalang may mga kritiko Naglalaman din ito ng reperensya sa mitolohiya at agham na nagpapakita ng pagkamalikhain at imahinasyon ng mga liriko na para sa iba ay tila isang LAG sa kaisipan ng tagapakinig sapagkat ito raw ay nakalilitong unawain

Musikang Makabago sa Kulturang Pilipino Nagpakilig, nagpa-in love, at sumikat sa streaming platforms ito ang naging epekto ng “Marilag” sa henerasyon ng Gen Z Sa pamamagitan nito, muling binuhay ang kulturang Pilipino at ang paniniwala natin sa mitolohiya ng pag-ibig Tinangkilik ito ng marami, hindi lamang bilang isang ‘aesthetic song’ kundi bilang isang obrang sumasalamin sa ating emosyon at pananaw sa pag-ibig

Musikang Metapora sa Ritmo at Liriko

Ang ritmo ay ang pulso at indayog ng tunog na nagdadala ng buhay sa isang kanta

Sa kantang “Marilag”, binuhay ni Dionela ang puso ng kanyang mga tagapakinig Ang liriko nito ay isang instrumentong nagpapahayag ng damdamin, na kung saan binibigyang diin ang paghanga ng isang binata sa isang dalaga Gumamit ito ng matatalinghagang salita, kaya’t nangingibabaw ang antas ng wikang pampanitikan Bagamat malalim, hindi nito tinakpan ang malinaw na mensahe ang wagas na paghanga at pangarap ng taong magmahal Batid ng tagapakinig ang pagkabog ng puso habang nakikinig sa awitin

Slang na maaaring

Alalaong baga, ang baw ay isang anyo ng sining para sa akin Tulad ng libro, ang musika ay produkto ng damdamin at imahinasyon ng isang manunulat Isang halimbawa ang likha ni Dionela na sa bawat kanta at saliw nito ay tumagos sa puso ng sambayanan na bahagi na ng ating kultura ang sining sa pag-awit Tila nag-LAG man sa unang pagdinig ngunit tumagos naman sa puso ang pagkaMARILAG ng musikang ‘to sa huli

Alabel, Sarangani Province

ni Diane Grace Manlapig

ni Paulynn Guillen

RESPONSIBILIDAD LEAP-AD

6:30 ng gabi Saksi ko ang salitang pasalamat ng SSLG President at ang maputik na basang sapatos ko Nakaukit sa balintataw ko ang masaya at enggrandeng pagtatapos ng LEAD Summit 2024

Madalas ay nawawala sa landas ng tamang direksyon ang kanilang responsibilidad Unti-unti ring napapansing sa mga paaralan na ang pagsali ay hindi umano’y para lamang sa extra credit at kasikatan, at nakaliligtaan ang serbisyong kapwa-kabataan

AKADEMIKS O LIDERSYIP? LATHALAIN

a katunayan, unang pagkakataon kong sumali at sa kabutihang palad ay masasabi ng pagiging

ANakapupukaw sa isip ang tanong ni G Mark Joel Negro, isa pang tagapagsalita Ang pamumuno sa paaralan ay parang naglalakad sa isang mahigpit na lubid, tulad ng politika Kaunting galaw lang sa nakasanayang sistema’y malulunod at mahuhulog ka sa hindi inaasahang kapalaran

ilang AlSci student, dala-dala ko ang mga bagay na sumasalamin sa pang-araw-araw na buhay sa paaralan mga gamit na repleksyon ng aking pagkakakilanlan bilang bahagi ng Alabel National Science High School (ANSHS) Ito ang ANSHS Starter Pack: simple pero makabuluhang koleksyon ng mga kagamitan na laging handang tumulong sa bawat hamon ng akademikong buhay sa AlSci

Ang pagiging lider ay nagbibigay hindi lamang ng responsibilidad, kundi maging ng bigat sa balikat ng mga nangangarap na mamuno Hindi ito palaruan, ni hindi lugar upang magloko Ikaw ay tinitingnan bilang modelo kaya marami ang humahanga sa iyo

Sa isang science high school, lagi't laging pinahahalagahan ang akademiko Ngunit sa labas ng kampus, huwag na huwag kalilimutan: ang pag-aaral sa isang science high school ay isang pribilehiyo, kaya't malaki rin ang responsibilidad na hawak bilang modelo ng kabataan mula rito

Sarili’y gawing Sarili’y gawingmatatag, para matatag, para pampublikong pampublikongserbisyo’y panatag serbisyo’y panatag

Pagsasanay ay Pagsasanay ay pahalagahan sa pahalagahan pagkakataong pagkakataongmakatutulong ‘to sa makatutulong ‘to sa llipunan ipunan

I'm an AlSci student, of course ‘sci-cal’ ang matalik kong kaibigan Science, Mathematics, Calculus, Chemistry, Physics mula Junior High hanggang Senior High School, kasama ito sa bawat laban Kung wala ito, para kang mandirigma na walang espada handa sa digmaan ngunit walang sandata

I’m an AlSci student, of course payong ang aking proteksyon laban sa malakas na buhos ng ulan at matinding init ng araw Hindi kumpleto ang pagiging isang estudyante kung wala ito, lalo na kapag pabago-bago ang panahon

I'm an AlSci student, of course lagi akong may reusable water bottle saan man magpunta Sa bawat performance task o simpleng talakayan, ito ang tagapagbigaylakas laban sa uhaw Eco-friendly na, siguradong hydrated pa

I'm an AlSci student, of course hindi nawawala ang mini fan sa aking bag Sa init ng klasrum o tuwing may programa sa Youth Center, ito ang ultimate savior ng bawat estudyante Sa bawat bugso ng hangin nito, natatanggal ang in pati na ang stress na dulot ng araw-araw na gawain

I’m an AlSci student, of course liniments o haplas ang sagot sa bawat sakit na nararamdaman Hindi lang ito simpleng remedy; ito rin ang opisyal na pabango ng mga estudyanteng pagod Amoy haplas? Alam na, baka estudyante ‘yan!

Arali Aralin

handa sa bawa inaasahan sa mga Pilipino, mga sakuna’t kalamidad na dad mula Enero hanggang Disyemb Narito ang iilang payo ni G Christopher M Quiñ, LPT, MMP pagiging DRReady

iimp mp nat nat huw huw

ni Diane Gr

ni Diane Grace Manlapig

ni Kath Ryne Pandarawan

Guhit ni Alexandria Ortiz

n ay aralan, n ay aralan, pormasyong ormasyong ututunan ay ay ag kalimutan ag kalimutan

Para(sa) TEACHERS

Samakatuwid, alam kong

umusta aming mgpangalawang magulang? Sobra na ba ang pagod na inyong tinatamasa? Kailan kaya ulit kayo makakapag-pahinga?

Pahinga para sa mga guro ang laman ng aking isipan nang mag boluntaryo ako bilang isang Para Teacher sa asignaturang Filipino Nakagawian na kasi ng mga estudyante ng Alabel National Science High School ang pagbibigay ng kanang kamay para sa mga guro

Kung iisipin ay tila parang pagbabasa lang ng libro ang pagtuturo Ngunit ang totoo, tambak ka ng iba’t ibang trabaho Sa loob ng dalawang araw na pagtuturo, sarisaring ugali ng aking mga tinuturuan ang aking natunghayan Napagtanto kong, tunay ngang mahirap maging isang guro Pagod na hindi dapat maramdaman ng mga estudyanteng kanilang inalagaan Alam ko at ramdam ko na, ang pagod na dahandahang iniinda ng ating mga pangalawang magulang

kahit papaano ay nakapag bigay

tulong ang pagiging Para

Teacher sa ating mga guro Ang pagtuturo ng ating mga guro ang tutulong sa atin para sa hinaharap Kaya gawin natin itong inspirasyon ibalik din natin sa kanila ang pahingang minsan lamang nilang natatamasa Tulong na sa loob ng dalawang araw ay matamasa rin nilang huwag mag-alala sa kanilang mga anak sa paaralan Tulong na bukal sa puso at kalooban na kaya ko ulit gawin kahit kailan

Ang pagiging Para Teacher ang dahilan ng aking pagkamulat sa kanilang nakakapagod na gawain araw-araw Lakad doon, lakad dito Turo doon, turo dito Sa mainit o kahit maulan na panahon, handa silang mag sakripisyo Kahit may sakit, iniinda nila paramaturuan tayo ng wasto

Simula sa paggising sa umaga, alam kong sa puso’t isip nila ay puno ng pag-aalala Pagmamahal at pagaalaga na parating pinaparamdam ng ating ina t ama sa loob ng paaralan Dalawang araw lamang na pagtuturo bilang isang Para Teacher, ngunit puno na ng mga bagong kaalaman at mga napagtanto sa buhay ng ating mga guro

Minsan, hindi natin napapansin ang pagod na kanilang iniinda Pahinga na minsan na lang nilang maranasan Kaya PARA sa TEACHERS handang maging PARA TEACHER ang mga estudyante ng ANSHS

at sakuna ang lalo na ang dayo sa bansa bre Mark PA tungo sa I

Kaya sa loob ng dalawang araw, kami naman Nawa’y pagod niyo ay kumupas kasabay ng hangin

Pahinga muna kayo, kami naman sana ang maging sandalan niyo

Upang ang pagod ay magiging pahinga

DEKADA NG PANGARAP

maga ng ika-apat ng Nobyembre maga ng ika-apat Nobyembre 2024 Bahagyang nakapikit pa ang 2024 Bahagyang ang mga mata ng karamihan sa amin nang mga mata ng karamihan sa amin nang nagsimula ang lingguhang seremonya nagsimula ang lingguhang seremonya sa paaralan Matarik ang sikat ng araw paaralan Matarik sikat ng araw at ramdam na ang init na unti-unting at ramdam na ang init na gumagapang sa mga balat gumagapang sa mga balat

““Good morning, students We have Good morning, students We have a special guest for today's flag a special guest for flag ceremony ceremony ” Biglang nagising ang aming ” Biglang nagising ang aming diwa at nagniningas ang mga puso t diwa at nagniningas ang mga puso’t isipan ng ianunsiyo ni Gng Shiela P isipan ianunsiyo ni Gng Shiela P Butil, ang Butil, ang Senior High School Senior High School Department Coordinator, Coordinator, ang tagumpay ang tagumpay na dala ng isa sa mga na dala ng isa sa mga iipinagmamalaking pinagmamalaking alumni alumni na isang na isang #TatakAlSci Si Kuya Rondel Toreta #TatakAlSci Si Kuya Rondel Toreta

Isang dekada na ang nakalipas Isang dekada na ang nakalipas mula nang magsimula si kuya Rondel mula si kuya Rondel

Thesius L Toreta bilang estudyante sa Thesius L Toreta estudyante sa Alabel National Science High School National High School (ANSHS) Siya ay ginawaran ng (ANSHS) Siya ay ginawaran ng karangalan sa bansa ng maging sa bansa ng maging Top 4 Top sa sa Metallurgical Engineering Licensure Engineering Licensure Examination Examination noong Oktubre 2024, na noong 2024, na may markang 84 10% Tunay na may markang 84 10% Tunay nakamamangha, hindi ba? hindi ba?

Bukod pa rito, siya lamang ang Bukod pa rito, siya lamang ang natatanging taga-Mindanao State natatanging taga-Mindanao State University–Iligan Institute of University–Iligan Institute of Technology (MSU-IIT) na pumasok sa Technology (MSU-IIT) na sa

T T op 10 op 10 , samantala ang iba ay nagmula , samantala ang iba ay nagmula na sa Unibersidad ng Pilipinas–Diliman na sa Unibersidad Pilipinas–Diliman (UPD) Nagpapatunay lamang na hindi (UPD) Nagpapatunay lamang na hindi basta-basta ang laking Mindanao Sa basta-basta ang laking Sa tagumpay na ito, muling nabigyan ng tagumpay na ito, muling nabigyan ng karangalan ang aming paaralan at karangalan ang aming at bayan na nag-iwan ng inspirasyon sa bayan na nag-iwan ng inspirasyon sa aming lahat aming lahat

Si Kuya Rondel–na bahagi ng Si Kuya Rondel–na bahagi ng Batch Batch 19 19 , ay masipag na mag-aaral at ay masipag na mag-aaral at nagtapos ng nagtapos ng High Honors High Honors noong siya noong siya ay nasa ANSHS pa Ngunit, hindi ay ANSHS pa Ngunit, hindi lamang siya kilala bilang lamang siya kilala Best in Best in Mathematics Mathematics kundi kilala rin bilang kundi kilala rin bilang Researcher of the Year Researcher of the Year at dating at dating punong patnugot ng ‘Ang punong patnugot ng ‘Ang Mamamahayag’ Maraming mga Mamamahayag’ Maraming mga aktibidad ng paaralan ang nagbigay sa aktibidad ng ang sa kanya ng kaalaman at kasanayan, na kanya ng kaalaman at kasanayan, na naging matibay na pundasyon ng naging matibay pundasyon kanyang tagumpay sa kolehiyo kanyang tagumpay sa kolehiyo

Dati akong AlSci student, aniya, at “Dati akong AlSci student,” aniya, “at katulad ninyo nangangarap din ako katulad ninyo, nangangarap din ako kung ano ang magiging kinabukasan kung ano ang kinabukasan ko ” Nagbahagi rin siya ng mga payo sa ko Nagbahagi siya ng mga payo sa aming mga mag-aaral, na animo'y aming mga mag-aaral, na animo'y kapatid na nagbibigay ng kapatid nagbibigay ng

gabay: “May kanya-kanya tayong gabay: “May kanya-kanya ffears ears,, ngunit ang ngunit ang advantage advantage ninyo ay nandito ninyo ay nandito

kayo sa AlSci, kaya alam kong handa kayo sa AlSci, kaya alam kong handa

kayo para tahakin ang numang kayo para tahakin ang numang unknown unknown sa buhay ” sa buhay

Dagdag pa niya, Dagdag pa niya,

Do not be afraid kung ano ‘yong nasa future bagkus, sumabay kayo sa agos ng buhay.

Ang mga katagang ito ay binigkas

Ang mga katagang ito ay binigkas nang may lakas ng loob at inspirasyon, nang may lakas ng loob inspirasyon, na waring nagbibigay ng tiwala sa na waring nagbibigay ng tiwala sa bawat isa na kaya naming harapin ang bawat isa na kaya naming harapin ang mga pagsubok ng walang pag- mga pagsubok ng walang pagaalinlangan aalinlangan

Sa pagtatapos ng kanyang Sa pagtatapos ng kanyang mensahe, pinagtibay pa ni Gng Butil mensahe, pinagtibay pa Gng Butil ang kanyang sinabi, “Kung kaya ni kanyang sinabi, “Kung kaya ni Kuya Rondel, kaya n’yo rin ” Sa Rondel, kaya n’yo rin ” Sa umagang iyon, hindi lamang isang umagang iyon hindi lamang isang simpleng seremonya ang nasaksihan simpleng seremonya ang nasaksihan naming mga estudyante, kundi ang naming mga estudyante, kundi ang kwento ng tagumpay ng isang dekada kwento ng tagumpay ng isang dekada ng pagsisikap, determinasyon, at ng pagsisikap, at pagtitiwala sa sariling kakayahan tungo pagtitiwala sa sariling kakayahan tungo sa pangarap sa hinaharap sa hinaharap

“ “ STD ang tanging kailangan upang STD ang tanging kailangan upang makapagtapos ng pag-aaral " pag-aaral " yan ang katuwiran ni Gng Shiela Butil ang yan ang katuwiran ni Shiela Butil ang SHS SHS Coordinator Coordinator ng aming paaralan habang nagkakaroon ng aming habang kami ng lektura sa pananaliksik Isa lamang ito sa mga kami ng lektura sa pananaliksik Isa lamang ito sa mga gawi namin sa tuwing nagkakaroon ng pag-aaral ang gawi namin sa tuwing nagkakaroon ng pag-aaral ang magkaroon ng kaalaman sa eskwela at karunungan magkaroon kaalaman sa eskwela at karunungan tungkol sa buhay tungkol sa buhay Sa unang tingin, maaaring isipin ng iba na ang STD Sa unang tingin, maaaring isipin ng iba na ang ay tumutukoy sa sakit Ngunit ito’y simbolo ng tatlong tumutukoy sa sakit Ngunit ito’y simbolo mahahalagang kasanayan na dapat taglayin ng isang mahahalagang kasanayan na dapat taglayin isang #TatakAlSci: Sipag, Tiyaga, at Determinasyon Sipag, Tiyaga, at Determinasyon

1SIPAG

Unang apak sa sementadong daan tungo sa malaking gusali ng paaralan, iniisip ko kung paano ko pakikitunguhan ang aking mga bagong kamagaral Dahil bagong mukha ang aking makakasalubong, bagong gawi ang aking masisilayan, at panibagong alaala ang bubuuin Narito ako ngayon upang magsanay Isa ito sa mga hakbang para makapasok sa Alabel National Science High School Ang kabog ng dibdib ay ‘di maipaliwanag Hawak-hawak ko ang magaspang na kamay ng aking ina, na ngumiti sa akin nang kay tamis, tila sinasabi, “Kaya mo ‘yan, anak ” Sa kabutihang-palad, nagkaroon kami ng Summer Flicks, isang aktibidad na isinagawa upang lubos na makilala ang aming mga kaklase bago pa man magsimula ang klase Inaasam ko ang unang araw sa klase ang unang araw ng hayskul! Hindi ko inaasahang talagang level-up ang lahat Gayunpaman, nakakapagod ang hayskul Pag-uwi ko, humimlay ako agad sa kama Biruin mo bumiyahe ako ng 40 minuto para makauwi

TIYAGA

Nakakapagod maglakad Sa ilalim ng tumitirik na araw, sabay-sabay kaming naglalakad ng aking mga kaibigan Hindi alintana ang init, dahil masaya kami kasama ang isa’t isa Nagtitiyaga akong tapusin ang aking mga gawain Ginagawa ko ito upang pagkatapos ay makapagpahinga sa lilim ng mga puno sa bench, dahil kaysarap talagang magpahangin at langhapin ang sariwang hangin Ngunit naging sagabal ang pandemya sa aming pag-aaral Maraming nagbago Hindi naging madali ang muling pakikisalamuha sa mga kaklase Ngunit kahit anuman ang mangyari, nanatili ang aming pagkakaibigan

Ngayong patapos na ang anim na taon, patuloy Ngayong patapos na ang anim na taon, patuloy pa rin ang aming determinasyon na malampasan pa rin ang aming determinasyon malampasan ang lahat ng hamon Dati, simple lamang ang mga ang lahat ng hamon Dati, simple ang mga pangarap ang pumunta sa cafeteria tuwing pangarap ang pumunta sa cafeteria tuwing nagugutom, palihim na matulog sa silid-aklatan, o nagugutom, palihim na matulog sa silid-aklatan, o maglaro sa ilalim ng tumitindig na puno maglaro sa ilalim ng tumitindig na puno

#TatakAlSci

#TatakAlSci,

pabaon ni Gng Shie Sapagkat ang Sipag, Tiyaga, at Determinasyon

ang Sipag, Tiyaga, at Determinasyon

ace Manlapig

ni Vil Miles Sinday

ni Kath Ryne Pandarawan

ni Fenshe Dinahiva

Guhit ni Alexandria Ortiz

PARA SA TEACHERS Sa loob ng tatlong araw, nagsilbing guro ang mag-aaral na si John Anthony Anciano, baitang-12, para sa asignaturang Oral Communication ng baitang-11

Mutant Cyanobacteria Laban sa Climate Change

ni Deven Dennis Torres

Chonkus — isang mutant ng bakteryang Synechococcus elongatus (S. elongatus) na nadiskubrehan na maaaring makatulong na masolusyunan ang pagbabago sa klima.

Sa pangunguna ni Max Schubert, ang dating report microbiologist ng Wyss Institute sa Harvard at kanyang mga kasamahan, kanilang nadiskubre ang Chonkus mula sa tubig sa baybayin ng Vulcano Island sa Italy. Ang kanilang pag-aaral na Applied and Environmental Microbiology ay inilathala noong Oktubre 29, 2024.

Ang mutant cyanobacteria ay natuklasan sa pamamagitan ng pagkolekta ng mga sample mula sa tubig ng Vulcano Island sa Italy, kung saan tumatagas ang hitik sa natural na mga gas na tubig.

Sa nakolektang tubig, ito ay naglalaman ng mutant strain ng S. elongatus, isang species ng bakterya na may abilidad na makapag photosynthesis.

Isa sa mga paboritong organismo ng mga siyentista ang S. elongatus dahil mabilis itong tumubo at kaya din nitong labanan ang mga stressor ng kapaligiran.

Sa kabilang dako, ang Chonkus ay mas malakas kumpara sa normal na S. elongatus. Ang bakterya ay nagtataglay ng malalaking cells at white granules na naglalaman ng mas maraming carbon dioxide, napag-alaman din na mabilis itong lumubog sa tubig na nangangahulugang mas maraming densidad ng karbon ang nasisipsip nito.

Dahil dito, ang bakterya ay pinaniniwalaang epektibo rin sa pagkolekta ng carbon dioxide mula sa atmospera. Ang mabilis na paglubog nito ay isang patunay na may kakayahan ito na bawasan ang carbon dioxide at maiwasan ang dalang epekto nito sa klima.

Ang pagdiskubre ng Chonkus ay isa sa mga dahilan kung bakit kailangan pa nating paigtingin ang pananaliksik sa ating kapaligiran, lalong lalo na sa mga karagatan. Ang mga organismo na maaring nating madiskubrehan ay posibleng solusyon sa mga problemang ating kinakaharap.

REAKSYON METER

Mula sa isang sarbey, ang mga mag-aaral ng ANSHS ay lumulundag sa saya sa panalo ng mga mananaliksik sa patimpalak ng DSTF. Nagkaroon ng reyting at binigyan ng limang puntos (pinakamataas) ang mga kalahok ng ANSHS. Dahilan ng kanilang pagkapanalo ay nagkaroon ng kumpyansa ang mga mag-aaral sa mga mananaliksik.

Soluyon ng Maliit na Organismo na

“Sang-ayon ka ba sa Mutant Cyanobacteria na masolusyunan ang climate change?”

8 sa loob ng 10

mag-aaral ang sumasang-ayon.

Sang-ayon ang ibang manunulat sa posibleng bunga ng virus na ito ngunit ang iba naman ay nagdududa sa kaisipang isang mikrobyo ang tutulong sa problemang pangkalikasan.

Tuklas-dunong sa Pananaliksik

ANSHS-RSHSXII, Namayagpag sa DSTF 2024

ni Anthony Grayson Anciano

SIPAG, TIYAGA, DETERMINASYON. Nakamit ng Robotics Intelligent Machine (Indibidwal) at Scientific Innovation Expo (Grupo) ang kanilang mga medalya na siyang susi patungo National of Science and Technology Fair (NSTF) sa Mayo 2025.

Muli na namang pinatunayan ng Alabel National Science High School ang kagalingan ng mga piling mananaliksik nang tanghalin ang kanilang mga lahok bilang kampeon sa ginanap na Division Science and Technology Fair (DSTF) noong Nobyembre 7, 2024.

Nilahukan ng 11 paaralan mula sa iba’t ibang munisipalidad ng probinsya ng Sarangani ang kompetisyon sa pananaliksik mula sa kategorya ng Physical Science, Life Science, RIM, Mathematical Computation ,Scientific Innovation at Expo.

Ipinahayag sa talumpati ni G. Maximo R. Cabanlit , punongguro ng ANSHS na ang Agham ay isang pagsisiyasat, paggalugad at pag-alam sa mga ‘di kapanipaniwalang pagbabago sa mga natuklasang pag-aaral na naging hamon sa mga mananaliksik ang kahusayan sa paglatag ng mga aksyong solusyon.

ALAMOBA?

Ang measles ay isa sa mga pinaka-nakahahawang sakit sa mga bansang nasa tropikal na lugar. ito ay dulot ng rubeola virus.

Kasabay sa pagtugon ng panawagan na ito, namayagpag ang mga mag-aaral ng ANSHS sa naturang larangan ng mga patimpalak sa pananaliksik. Nakamit nina Angel Senta R. Biadoma, Raine Audrey D. Moreno at Sofia Beatrice B. Hebrona ang kampeon sa Mathematical and Computational Science (Team) at pumangalawa si AJ P. Roncal sa pang-indibidwal. Nanguna rin sa

Bakuna Kontra Sakit

Life Science (Individual) si Shaina Thea T. Marzo at pumangalawa sa pangkatan sina Prince Ardhe A. Liray, Precious Reywena P. Burgos at Stephanie Mhyles Q. Yap. Naging kampeon si Josiah Lemuel B. Torres sa Robotics Intelligent Machine(Individual ) at pangalawang pwesto sa pangkatan sina Hannah G. Wenceslao, Kyzzia Clair J. Pelarco at Arthur D. Baje Jr. Nasungkit rin ang unang puwesto ni Diane Kristina B. Manlapig sa Scientific Innovation Expo (Indibidwal) at pumangalawa sa Scientific Innovation Expo (Pangkatan) sina Andrea Kasandra B. Andaya, Keziah Charisse C. Bangoy at Shandelle Aiken D. Orencio. At nakipagdunong sa pananaliksik sa Applied Science (In-

dibidwal) si Diane Grace B. Manlapig at sa pangkatan sina Francine Mae B. Undray, Empress A. Albolera, at Cheska C. Guilao.

Science is all about curiosity, encouraging us to question, learn, and grow.

“Gabi bago ang kompetisyon, aminadong nahirapan kami. Abala kami sa pagtapos ng aming mga tesis para ipasa at ilatag sa mga hurado, kahit kapos sa oras para paghandaan nang maayos ang presentasyon, ginawa pa rin namin ang lahat para masagutan ang mga tanong ng mga hurado. Sa huli, masaya parin kami at ipinagmamalaki naming nabigyan ng oportunidad upang ibahagi ang aming inobasyon” pahayag ni Keziah Charisse Bangoy, isang miyembro sa grupo ng Science Innovation at Expo.

Ipinamalas ng mga piling mag-aaral ang kanilang pagiging dalubhasa sa pananaliksik at ang paggalugad ng mga solusyon sa mga napapanahong suliranin sa kapaligiran bilang lahok ng kanilang pagaaral.

Sa panapos na talumpati ni G. Cabanlit ipinahayag na, “Science is all about curiosity, encouraging us to question, learn and grow.”

Naging tagapagsanay sina Gng. Shiela P. Butil, MT2 –Life Science (Indvl&Team), Science Innovation Expo (Team), Physical Science (Indiv), Bb.Christine Gay N. Tolentino, T3- RIM (Indvl&Team), Science Innovation Expo (Indiv), Bb. Michelle L. Pardillo, T3- Physical Science (Team) at G. Kyle O. Regidor, T1- Mathematical and Computational Science (Indiv &Team) na pinaghandaan gabayan ang mga mag-aaral sa tuklas-dunong ng pananaliksik sa gaganaping RSTF 2024 sa Koronadal City sa pangunguna na rin ni Gng. Marlou de Arce, EPS-Science ng Dibisyon ng Sarangani.

ni Michael Dajao

Alabel, Oktubre 24, 2024, Isang makabuluhang araw ang naganap sa Alabel National Science High School (AlSci) nang ang mga mag-aaral ng baitang 7 ay tumanggap ng bakunang anti-tetanus at anti-measles.

Ito ay bahagi ng programa ng gobyerno upang maiwasan ng mga kabataan ang tetanus at measles na maaaring magdulot ng malubhang komplikasyon sa kalusugan.

Sa tulong ng mga guro at lokal na pamahalaan, matagumpay na ipinamahagi

ang mga bakuna, na nagbigay-daan para sa mas ligtas na kapaligiran sa paaralan.

Ayon kay Khaelle Michsel D. Abrasaldo, isang magaaral mula sa baitang 7, “Isa sa aking mga opinyon ay ang paggawa ng gobernador ng regulasyon na ito ay

isang maalalahanin na gawi. Nagpapasalamat ako dahil ito ay may mabuting epekto sa kalusugan namin mga kabataan.”

Ang pagbabakuna ay hindi lamang tungkol sa kalusugan kundi pati na rin sa pagkakaroon ng mas malawak na suporta, mas malakas, at ligtas na komunidad.

Sa huli, ang mga bakunang ito ay simbolo ng pag-aalaga sa kinabukasan ng mga kabataan at laging tandaan na huwag kalimutang ipaalam sa iba ang kahalagahan ng pagbabakuna!

Handa Pinas!

Mag-aaral ng ANSHS-RSHSXII dumalo sa Mindanao Leg, RSTW

Sa pagtatapos ng isang bagong yugto ng paghahanda, ang ‘Handa Pilipinas: Mindanao Leg’ ay nagbubukas ng bagong pag-asa para sa mga Pilipino na ginanap sa KCC Convention Center na kasabay ang pagganap ng Regional Science Technology Week o RSTW sa Veranza Atrium, Oktubre 2-4,

Dahil sa kumbensyong ito, nagsama-sama ang mga eksperto at propesyonal upang ibahagi ang kanilang mga pananaliksik tungkol sa teknolohiya, agham, at pamamahala ng kalamidad.

Binigyang-tugon ang temang “Innovate, Empower, and Collaborate: Building Disaster Resilient Mindanao” na naglalayong ipakita ang mga makabagong solusyon para sa pagbabawas ng panganib sa sakuna, habang pinapalakas ang

kaalaman at kooperasyon ng bawat isa.

Sa ilalim ng temang “Siyensya, Teknolohiya, at Inobasyon: Kabalikat sa Matatag, at Panatag na Kinabukasan,” tinalakay rin ang mga oportunidad sa Green Economy. Ang mga inisyatibong nakatuon sa sustainable development at eco-friendly technologies ay makatutulong sa pagbuo ng mas matatag at mas luntiang Mindanao.

Ang pagtitipon na ito ay hindi

lamang isang eksibisyon; ito ay isang pagkakataon para sa lahat na makilahok sa isang makabuluhang usapin tungkol sa ating hinaharap, at ang ating mga lider sa agham at teknolohiya, mga mananaliksik, at mga lokal na pamahalaan ay magkakaroon ng lubusang pagkakaisa upang maipakita ang kanilang mga proyekto at inobasyon sa larangan ng disaster resilience.

Sinabak ang mga kalahok ng mga pagsasanay o drill bilang kahandaan sa anumang sakuna. Naging progresibo ang talakayan na hindi lamang nagpalawak ng kaalaman kundi nagpapalakas din ng kakayahan ng komunidad para sa mas epektibong makapaghandog ng tugon sa mga sakuna.

Sa ganitong paraan, sama-sama makabubuo ng mas ligtas at mas matatag na hinaharap.

Sa kabilang dako, ang kaganapang ito ay hindi lamang limitado sa mga eksperto o propesyonal ng Mindanao bagkus, ito rin ay bukas para sa mga mag-aaral na may interes sa pagpapaunlad at pagpapahalaga ng ating kapaligiran. Nabibigyang ng pagkakataon ang mga kalahok na makita ang mga nakakamanghang inobasyong teknolohiya, makikinig sa mga eksperto, at magkakaroon ng pagkakataong makipagtalastasan sa iba pang mga kalahok.

Sa ngayon, patuloy na nakilahok sa mga programa ang sambayanan para sa pagpapaigting pa sa Disaster Risk Reduction at Science & Technology sa

Drones4Rice:

Ang Bagong Pag-asa, Para sa mga Magsasaka

SARIWANG UMA. Isa ang Pilipinas na may mataas na produksyon pag-export ng bigas sa labas ng bansa, ang pagsasagawa “Drone4Rice” sa ating bansa ay nakakapagbigay ng kaginhawaan tiyak na sa ating magsasaka. Kuha mula Google

Sa sama-samang kolaborasyon ng mga siyentista at mananaliksik sa iba’t-ibang panig ng mundo, nadiskubrehan ang Parengyodontium album na may kakayahang kainin ang plastik na polyethylene matapos tumambad sa UV radiation galing sa araw.

Bilang tulong sa mga magsasaka gamit ang teknolohiya, inilunsad ang Drones4Rice Project ng International Rice Research Institute (IRRI) at Department of Agriculture - Philippine Rice Research Institute (DA-PhilRice) sa Workshop na ginanap sa IRRI Headquarters Los Baños, Laguna noong ika 16-17 ng Abril taong 2024.

Pagharap sa Kakulangan: Mga Solusyon ng Drones4Rice Project

Ang proyektong “Drones4Rice” ay naglalayong iangat ang produksyon ng bigas sa bansa sa pamamagitan ng paggamit ng teknolohiyang drone. Ang teknolohiyang ito ay nagbibigay ng mabilis, mura, at epektibong paraan ng pag-aaral, pagpapatanim, at pag-aalaga ng mga pananim.

Ito ay gumagawa ng mga

Saltwater Crocodile sa kukunanSarBay, ng DNA

Naligalig ang sambayanan sa nakitang apat na metrong habang Saltwater Crocodile (Crocodylus porosus)na palutang-lutang sa Sarangani Bay na binalak hulihin ng mga wildlife experts upang makunan ng DNA (Deoxyribonucleic acid) sample nito para matukoy ang posibleng pinagmulan sa pagkawala nito.

Ngunit, ang mga eksperto ay nahaharap sa malaking pagsubok ng pagtunton sa reptile at pati na rin sa pagkuha ng mga legal na papeles para sa paghuli at pagkuha ng DNA samples mula sa buwaya. Lubos na ipinagbabawal ang paghuli at pagpaslang ng Saltwater Crocodile sa ilalim ng batas Pilipinas.

Sa press conference na naganap sa General Santos City noong linggo, September 22, 2024, na pinangunahan nina Roy Mejorada ng Sarangani Bay Protected Seascape at Marvin Sarmiento of the Crocodylus Porosus Philippines, Inc. (CPPI), Tinalakay ang kasalukuyang kalagayan ng pagmomonitor sa Saltwater Crocodile na huling namataan sa Sarangani Bay.

“Wala kaming ideya kung naroon pa rin ito ngayon,” diin ni G. Sarmiento, ang Chief Field Biologist ng CPP. Ipinahayag di niya na nahaharap sila sa isang mahirap na trabaho sa pagtunton sa eksaktong lokasyon ng buwaya o kung meron pa bang iba na naroon.

Dagdag pa ni G. Sarmiento na hindi pa nila tiyak na matukoy kung meron pa bang ibang buwaya o kung ang buwayang nakita ng mga mangingisda sa Barangay Buayan noong Agosto 27, 2024 ay pareho sa buwayang nakita sa Barangay Lun Padidu, Malapatan sa Sarangani noong September 14, 2024.

Napag-alaman na ang

Saltwater Crocodiles o IndoPacific crocodiles ay kilala bilang maninisid ng karagatan at kaya nitong mabuhay kahit pa sa mga lawa at ilog, di tulad ng maliliit na Philippine crocodiles (Crocodylus mindorensis) na nakatira lang sa tubig tabang at di kayang mabuhay sa karagatan.

Sa bansang ito, ang mga saltwater crocodiles ay tinuturing na kritikal na nanganganib, ayon kay Sarmiento. Sa isang ulat na inilabas noong Sabado ng Department of Environment and Natural Resources (DENR) sa Region 12 ay inilahad na ‘mahigit 6,000 saltwater crocodiles ay nananatili sa bansa hanggang sa kasalukuyan.

Sa mga kamakailang paglitaw ng buwaya, ayon kay Roy Mejorada ng Sarangani Bay Protected Seascape na ang mga ulat galing sa mga residente ay sa tuwing sinusubok nilang lumapit sa buwaya, ito ay lumalayo. Pati na ang footage ng drone ng buwaya ay nagpapakita na ito ay lumulubog sa tuwing bumababa ang drone upang makakuha ng mas malapit na video, aniya.

Nilinaw ni G. Sarmiento na ang partikular na pag-uugali ng buwaya ay nagpapahiwatig na ito ay ligaw at hindi pamilyar sa lugar. Kanyang ipinaliwanag na ang kanilang presensya ay hindi para protektahan ang buwaya sa mga pag atake ng mga tao, kundi upang maiparating sa publiko ang mga katangian ng mga buwaya para maiwasan ang alitan sa pagitan ng mga tao at buwaya.

Sa kolaborasyon ng mga eksperto, ay ipanapakita na mahalaga ang kaligtasan ng tao pati na rin ang kaligtasan ng wildlife. Ang pagpapanatili sa balanse nito ay mahalaga sa pagpapaunlad ng relasyon at pangangalaga sa kalikasan. Inaasahan na ang samabayanan ay patuloy na itaguyod ang relasyon sa kalikasan para sa magkasamang pag-unlad.

istandard na protokol para sa aplikasyon ng mga binhi, pataba, at pesticides sa produksyon ng bigas sa Pilipinas. Sa pagpapatupad ng mga epektibong protokol at simpleng regulasyon, ito ay magbibigay abilidad sa mga pribadong sektor upang palawakin ang mga abot-kayang serbisyo sa mga magsasaka. Ang inisyatibong ito ay naglalaman ng makabuluhang potensyal sa pagpapaunlad ng produktibidad, kita, at kakayahan ng mga magsasaka sa pagpapalaganap ng katiyakan na pagsasaka ng palay.

Rebolusyon ng Drone4Rice ng Pagbabago sa Pagsasaka sa Pilipinas

Ang proyektong “Drones4Rice” ay nagbubukas ng bagong pagasa para sa mga magsasaka sa Pilipinas. Ang pag-implementa ng teknolohiya, gaya ng drone sa agrikultura ay isang malaking

tulong sa pagbabago ng ating pamamaraan sa pagtatanim, tutulungan tayo nitong pababain ang mga gastos ng produksyon.

Kung gagamitin ang mga drones sa palayan, mas lalong mapapadali ang pagpapatubo ng mga palay. Ang dating mga proseso na ginagawa na manomano ay mas mapapabilis at mapapanatili ang kawastuhan, ito ay magreresulta sa magandang pagbabago sa produktibidad ng mga magsasaka, na magpapataas sa kanilang kita kasabay ng pagbaba ng gastos sa lakas paggawa.

Sa kabuuan , ang paggamit ng teknolohiya sa agrikultura ay isang malaking hakbang para sa ating bansa, mas mapapaunlad natin ang ating kakayahan sa pagsasaka at iba pang aspekto ng agrikultura. Gamitin natin ang teknolohiyang ito tungo sa panibagong pag-asa.

ni Michael Dajao

ni Deven Dennis Torres

Handa Pilipinas Mindanao Leg at RSTW 2024.

MANDARAGIT SA TUBIG-ALAT. Isang Indo-Pacific crocodile o mas kilala bilang saltwater crocodile ang natagpuan sa katubigan ng Sarangani Bay noong Setyembre 22, 2024. Kuha mula Google.

HAKBANG PARA SA ALSCI. Dinaluhan ng mga piling mag-aaral ng Alabel National Science High school ang “Handa Pilipinas: Mindanao Leg” na iginanap sa KCC Convention Center noong Oktubre 2-4, 2024.

ni Deven Dennis Torres

Ekis

perimento sa Pagkain

Sa mabilis na pag-unlad ng agham at teknolohiya, hinuhubog na ng mga siyentipiko ang mismong pagkain. Mula sa mga genetically modified organisms (GMO) hanggang sa karne na nabuo sa laboratoryo, ipinakilala ang mga ito bilang solusyon sa kakulangan ng pagkain. Ngunit bilang isang estudyante at kabahagi ng hinaharap ng ating lipunan, talaga bang ito ang sagot? O baka naman dala nito ang mas malaking panganib kaysa sa benepisyo?

Sa bayan ng Alabel, kung saan ang agrikultura ay isang mahalagang bahagi ng kultura at kabuhayan, tila nagiging masalimuot ang usaping ito. Maraming lokal na magsasaka ang umaasa sa tradisyunal na pamamaraan ng pagsasaka, umaasa sa likas na yaman ng lupa na nagbigay sa kanila ng sustansya at kabuhayan. Ngunit sa pag-usbong ng mga GMO, may mga nag-aalala na ang mga tradisyunal na pananim ay maaaring mapalitan, at ang mga lokal na uri ng halaman ay maaaring mawawala.

Maraming dalub-agham ang nagtulak ng GMO na parang bang ito’y isang solusyon sa lahat ng problema ng agrikultura at sustansya. Ngunit nasusuri na ba natin ng lubos ang pangmatagalang epekto nito sa kalusugan ng tao?

Sa mga pamilihan sa Alabel, marami ang nag-aalinlangan sa mga imported na produkto, kabilang ang mga GMO, na nagmula sa mga malalaking kompanya. Ano ang mangyayari kung magdulot ito ng hindi inaasahang allergen o maging sanhi ng sakit sa paglipas ng panahon? Hindi natin maaaring isakripisyo ang kaligtasan ng

mga susunod na henerasyon para lamang sa mga pangako ng mabilisang produksiyon.

Sa kabila ng mga benepisyo na sinasabi ng mga tagapagtaguyod ng GMO, ang mga maliliit na magsasaka sa Alabel ay unti-unting nawawalan ng kakayahan na makipagsabayan. Ang mataas na presyo ng mga binhi ng GMO at ang pagkakakulong sa teknolohiya ng mga malalaking korporasyon ay nagiging hadlang sa kanilang kabuhayan. Para sa kanila sa halip na makatulong, tila lalong ipinagkakait sa kanila ang kapangyarihang magpatuloy sa kanilang kabuhayan nang malaya. Ang mga magsasaka ay nagtatanim hindi lamang para kumita kundi dahilbahagi na ito ng kanilang kultura at tradisyon.

Sa kabilang banda, lumalabas ang usapin ng karne na pinalaki sa laboratoryo. Ipinagmamalaki nito ang pagiging eco-friendly at “cruelty-free”, ngunit sa mga pamilihan sa Alabel, may mga tao pa ring mas pinipili ang lokal na karne mula sa mga lokal na magsasaka. Nagdalawang-isip ang mamimili kung bibili ba o hindi na gawa sa test tube. Bilang karagdagan, na di umano’y walang

kasiguraduhan ang sustansya na makukuha sa pagkain ng mga ito. May mga katawan na sensitibo na maaaring magkaroon ng masamang epekto. Sa paglipat natin sa mga artipisyal na paraan ng produksyon ng pagkain, nawawala na ba ang tunay na esensya ng agrikultura at ang kaugnayan natin sa kalikasan?

Hindi natin tinatanggihan ang mga posibilidad na dala ng agham, ngunit hindi rin dapat natin tanggapin ito nang walang alinlangan. Bilang mga mag-aaral, may responsibilidad tayong suriin ang mga teknolohiyang iniaalok sa atin, lalo na kung may kinalaman ito sa ating kalusugan, kapaligiran, at ekonomiya. Huwag tayong padadala sa mga pangako ng mabilisang solusyon. Mas mahalaga ang mga solusyong tunay na ligtas at makatarungan para sa lahat, at dapat nating pangalagaan ang ating lokal na kultura at tradisyon sa pagsasaka.

Sa huli, hindi lahat ng makabago ay mabuti; may mga bagay na mas mahalaga pa sa anumang teknolohiyang ating natuklasan.

Usapang Teknikal

Paggamit ng Artificial Intelligence sa Korte:

ni Deven Dennis Torres Hustisya o Problema?

Ang kritikal na pag didikta kung sino ang tama at mali ay nakasalalay sa pagtatasa at pagsusuri ng mga hukom. Sa paggamit ng Artificial Intelligence (AI) sa paghuhukom ay isa sa maaaring solusyon, ngunit dagdag pananaliksik at pagsasanay pa rin ang kailangan sa paggamit ng teknolohiyang ito.

Bilang pananaw, ang paggamit ng AI sa korte ay hindi masamang bagay. Mapapadali nito ang mga trabahong ginagawa ng hukom at tinutulungan ng AI na makagawa ng mga kritikal na desisyon. Sa kabilang banda, hindi dapat natin gamitin ito sa paghuhukom at paghahatol kung sino ang nagkamali at nagkasala, kailangan natin ng masusing pag-aralan ang mga kayang gawin nito at ang limitasyon nito. Ang AI ay hindi laging tama, meron itong pagkakataon na magkamali na magdudulot sa maling paghuhukom.

Mas lalong mapapadali ang mga mano-manong proseso, ngunit dala nito ang panganib na mabawasan ang katumpakan at maaaring magresulta sa maling pag didikta. Ang mga Judicial systems sa buong mundo ay gumagamit ng AI sa pag-aanalisa ng maraming bilang ng legal na data upang matulungan ang mga abogado na matukoy ang mga precedents sa case law. Ang paggamit nito ay nagbibigay abilidad sa mga administrasyon sa pagpapa-simple ng mga judicial processes, at suportahan ang mga hukom ng mga prediksyon sa mga isyu kasama na ang sentence duration and recidivism scores.

sa mga numero

Bawal sa mga Mata

“Sang-ayon ka ba na magkaroon ng censorship ng impormasyon sa social media?”

Mula sa isinagawang panayam ng Ang Mamamahayag, 20 na mga estudyanteng nabunutan. Nagkaroon ng 19 na sang-ayon na magkaroon ng censorship sa sosyal midya samantalang 1 ang nag kontra sa isipang magkakaroon ng censorship.

Batay sa datos na nakalap mula 13-14 na taong gulang ang maaaring gumamit ng sosyal midya.

Hindi natin kailangan ng teknolohiya sa lahat ng bagay, hindi lahat ng makabago ay laging nakakaangat. minsan mas mabuti pa rin na tayo ay gumamit ng makalumang paraan. Maghanap tayo ng panibagong solusyon sa ating mga problemang kinakaharap.Huwag tayong maghanap ng mga bagong pamamaraan kung ang ating kasulukuyang problema ay hindi parin tapos.

Huwag nating hintayin na madadagdagan pa ang mga numero ng namatay dahil sa maling akala, ika nga nila na “nasa huli ang pagsisisi.”

Sa huli, huwag natin kalimutan na ang ating sariling kakayahan at praktikal na karanasan sa aspekto ng ating trabaho pa rin ang kailangan. Maaaring mapapadali ng AI ang ating trabaho ngunit sila ay instrumento lamang. Huwag nating i-asa ang lahat sa teknolohiya, dahil sa huli ang ating kakayahan pa rin ang aasahan natin. Dagdag pagsasanay at pag-aaral pa rin ang kailangan upang ang paggamit sa teknolohiyang ito ay hindi mapunta sa kamalian. Gamitin natin ang AI para ipatupad ang hustisya, upang sa maliwanag at magandang bukas.

Guhit ni Alexandria Ortiz

Guhit ni Mica Ellah Jadman

Guhit ni Jecy Jade Mecisamente

IsprikiTEK

Ipikit ang Mata sa Bawal na Ideya

ni Michael Dajao

alos lahat ng impormasyon ay makikita na online. Mula sa balita, libangan, hanggang sa mga opinyon ng bawat isa-lahat ay nasa Internet. Natutunan ko na malaya ang bawat isa na ipahayag ang kanilang sarili, lalo na sa pamamagitan ng teknolohiya. Pero hindi rin maiiwasan na minsan, ang malayang pagpapahayag ay nagiging mapanira. May mga bagay sa Internet na hindi dapat makita o marinig ng iba, lalo na ng mga kabataan, tulad ko. Nariyan ang mga maling impormasyon, poot, at paminsan, mga ideya na nagpapakita ng karahasan. Kaya’t naiintindihan ko kung bakit may mga naniniwala na kailangan ng censorship.

“

Kung masyadong higpitan ang censorship, maaaring mawala ang mahalagang bahagi ng demokrasya sa online world.

Ang Balancing Act ng Censorship sa Internet

Proteksyon sa mga bata at kabataan, alam ko kung gaano kadali para sa amin na makakuha ng impormasyon mula sa Internet. Subalit, hindi lahat ng impormasyon na naa-access ay ligtas o angkop para sa aming edad. Kung walang tamang kontrol, maaaring mapunta kami sa mga bagay na makakasama sa aming mental na kalusugan, tulad ng pornograpiya, karahasan, o maling balita na nagiging sanhi ng kalituhan. Mabilis kumalat ang mga maling impormasyon. Madalas hindi na tama at totoo.

Isa itong malaking isyu na nagiging sanhi ng malawakang kalituhan at kaguluhan, tulad ng nangyari noong pandemya ng COVID-19. Sa pamamagitan ng censorship, maaring mapigilan ang pagkalat ng maling balita at magbigay daan sa mga

Silip-Kalikasan

tamang impormasyon. Hindi rin maitatanggi na isa sa mga pinakamahalagang karapatan natin ay ang kalayaan sa pagpapahayag. Kapag sobrang higpit ng censorship, natatakot tayo na baka mawala ang espasyo para sa mga opinyon at mga ideya.

Kung masyadong higpitan ang censorship, maaaring mawala ang mahalagang bahagi ng demokrasya sa online world. Sa ilang bansa, tulad ng North Korea at Saudi Arabia na ginagamit ang censorship hindi lamang para sa kaligtasan ng mga mamamayan, kundi para rin iwasan ang mga nagrereklamo laban sa pamahalaan.

Sa ganitong mga sitwasyon, naging kasangkapan ang censorship upang pigilan ang kalayaan ng mamamayan na ipahayag ang kanilang mga hinanakit. At para sa mga

Kagandahang Nalunod

sa Kapabayaan

Kalinisan ay kasunod sa kabanalan. Ang karagatan ay isa sa mga pangangailangan ng tao sapagkat ito ay ang pangunahing bahagi ng anyong tubig, at pinagkukunan ng mga likas na yaman tulad ng isda, perlas, at iba pang lamang-dagat.

Ang polusyon sa tubig ay isa sa karaniwan ngunit pinakamabigat na problema sa ating bansa— kalat dito kalat doon, kahit sa mga katubigan wala itong takas sa mata ng mga tao. Napapansin ko na walang disiplina ang mga mamamayan sa pagtapon ng basura; sa lupa man ito o sa katubigan.

Sa probinsya ng Sarangani, makikita ang mga magagandang karagatan sa iba’t ibang municipalidad na tinatawag na Sarangani Bay, Ito ay kilala sa kanyang malagong marine biodiversity at napabilang dito ang mga coral reefs, fish species, at iba pang marine life. Subalit dahil sa kapabayaan ng karamihan, ngayon, ito ay nanganganib dahil sa polusyon sa basura.

Apektado rin dito ang mga residente ng Sarangani, lalong lalo na sa mga tao na ang hanapbuhay ay pangingisda.

Ang polusyon sa karagatan ay hindi lamang nakakaapekto sa mga marine ecosystems, kundi pati na rin sa komunidad ng baybayin kasama ang kanilang ekonomiya.

Dahil sa polusyon, naapektuhan ang kalidad ng isda, mas bumababa ang kita

ng mga mangingisda at mga nagbebenta nito. Ang polusyon sa karagatan ay hindi lamang nakakaapekto sa mga marine ecosystem at sa mga serbisyong binibigay nito, ngunit maaari rin itong makapinsala sa komunidad sa baybayin at kanilang ekonomiya.

Tanging ang Sarangani Bay Protected Seascape ang ipinagmamalaki ng Sarangani pagdating sa yaman ng katubigan. Kaya naman, kung magkakaroon ng polusyon sa lugar, nanganganib ang ating kalikasan dahil sa kapabayaan nating mga mamamayan.

Kapag ito ay patuloy na magiging gawain ng mga Pilipino, magkakaroon ng malubhang pagbaba sa disiplina, at kapabayaan sa kalikasan. Sa inaasam na kasalukuyan, hindi lang ang Sarangani Bay ang magkakaroon ng problema sa katubigan kundi pati na ang mga

estudyanteng tulad ko, mahalaga ang kalayaang makapag pahayag dahil ito ay nagbibigay daan para sa mas malalim na diskurso at pagkakaintindihan.

Ang Censorship sa Internet na Isang Paraan ng Kontrol o Proteksyon

Sa puntong ito, naiintindihan ko na may mga sitwasyong kailangan ng kontrol upang protektahan ang mga mas bata at masigurong ligtas ang espasyo sa Internet. Pero hindi dapat umabot sa puntong hindi na

Internet. Oo, maaaring may mga bagay na kailangan limitahan, pero hindi dapat mawala ang ating boses. Kaya’t sa halip na total censorship, mas mainam siguro kung magkaroon ng mas mahusay na regulasyon at edukasyon tungkol sa tamang paggamit ng Internet. Sa ganitong paraan, magkakaroon tayo ng mas ligtas

- Dugong

- Spinner dolphin

- Striped dolphin

- Pantropical spotted

dolphin

- Common bottlenose

dolphin

- Indo-pacific bottlenose

dolphin

- Risso's dolphin

- Melon-headed whale

MARINO NG SarBay. Alumni ng Alabel National Science High School (ANSHS) na si Diofel Tampoy, inilahad ang pagsusuri ng impormasyon tungkol sa Sarangani Bay Protected Seascape (SBPS) sa Perth, Western Australia noong ika- 11 hanggang ika-15 ng Nobyembre 2024.

- Dwarf sperm whale

- Pygmy sperm whale

- Cuvier's beaked whale

- Blainville's beaked whale

ni John Anthony Anciano

PAGMAMANEHO SA PAGBABAGO

Mula sa masiglang lansangan ng Alabel Sarangani hanggang sa matahimik na mga barangay, ang jeepney ay lumitaw bilang simbolo ng pambansang pagkakakilanlan ng Pilipinas. Higit pa sa pagsisilbi ng paraan ng transportasyon, ipinapakita ng jeepney ang likas na pagkamalikhain ng mga Pilipino. Gayunpaman, sa ilalim ng makulay nitong disenyo at ang salaysay ng pagiging “hari ng kalsada,” may mga hindi maikakaila na isyu—partikular, ang epekto sa kapaligiran ng mga tradisyunal na jeepney.

Hindi maitatanggi na ang mga tradisyunal na jeepney na gumagamit ng diesel ay isa sa malaking pinagmumulan ng polusyon sa mga urban na lugar ng bansa.

Para sa mga karaniwang mamamayan, ang polusyong ito ay hindi lamang istorbo sa pang araw-araw na buhay; nagdudulot din ito ng banta sa kalusugan — sakit sa baga, hika, at iba pang kondisyon sa paghinga ay madalas na nauugnay sa maruming hangin, na partikular na nakakaapekto sa mga matatanda at bata.

Dahil sa tumitinding problema sa polusyon, ipinakilala ng gobyerno ang Public Utility Vehicle Modernization Program (PUVMP). Hinihikayat ng inisyatiba na ito ang paggamit ng mga electric jeepney, o e-jeepney, bilang isang mas eco-friendly na opsyon.

Gayunpaman, katulad ng bawat hakbang sa modernisasyon, ang paglipat sa mga e-jeepney ay mahirap para sa mga pamilyang umaasa sa pang araw-araw na transportasyon para sa kanilang kabuhayan.

Sa paglipat patungo sa makabagong e-jeepneys, hindi maiiwasang may mga malulumbay sa unti-unting pagkawala ng mga tradisyonal na jeepneys. Ngunit hindi rin maipagkakaila ang pangangailangan ng pagbabago para sa mas malinis na hinaharap.

Bagama’t makabuluhan ang mga hamon sa pagpapatupad ng ito, ang tagumpay ng programa ay mahalaga para sa paglikha ng isang mas luntiang kinabukasan—isang kinabukasan na nagsisiguro ng malinis na hangin at isang pinabuting kalidad ng buhay para sa mga Pilipino.

Ang mga e-jeepney ay kumakatawan sa isang teknolohikal na pagsulong ng bansa ang samu’t saring reaksyon ng mga taong

Sa huli, ang paglipat mula sa tradisyunal na mga jeepney patungo sa mga e-jeepney ay higit pa sa teknolohiya; ito ay tungkol sa pagbuo ng isang mas maliwanag na kinabukasan para sa lahat.

ROBOTastic na Pagkatuto:

PROJECT CornDoc: AN AUTOMATED CORN FUSARIUM (Fusarium verticillioides) DETECTION AND MONITORING DEVICE USING VOLATILE ORGANIC COMPOUNDS (VOCS) DEEP ginamit upang masuri ang fungus na fusarium sa mga taniman ng mais.

Robots sa ANSHS, Walang Kapantay!

HuMaize: AUTOMATIC SEED PLANTER FOR ENHANCED EFFICIENCY AND PRODUCTIVITY IN CORN (Zea mays L.) PLANTING FOR SMALL SCALE FARMERS ginawa upang magkaroon ng automatic na pagtanim; may katumpakan, at tiyak na sukat sa pagtatanim.

AuMBaW: AUTONOMOUS AGRICULTURAL MOISTUREBASED WATER GENERATION AND PLANT IRRIGATION ROBOT WITH WEATHER MONITORING dinisenyo upang regular na diligan ang mga halaman, at mapanatili ang kanilang kahalumigmigan at mapabuti ang produksyon ng halaman.

ElektrISDAd: BIOPIEZOELECTRIC NANOGENERATORS HARNESSING NILE TILAPIA (Oreochromis niloticus) BIOWASTE bumubuo ng kuryente mula sa biowaste at lumilikha ng renewable, biodegradable nanogenerator.

“Pak, pak, pak.” Ito ang naririnig sa bawat tagumpay na nakakamit at parangal na nasungkit; mula sa mahinang palakpakan hanggang sa isang masigabong palakpak.

Isang batang mananaliksik ng marine mammal na si Diofel Tampoy mula sa Alabel, Sarangani Province na isang alumnus ng Alabel National Science High School (ANSHS), na nagtapos sa Mindanao State University, Marawi (MSU–Marawi) ay nagrerepresenta ng kanilang pananaliksik tungkol sa Sarangani Bay Protected Seascape (SBPS) sa 25th Biennial Conference sa Biology of Marine Mammals.

Tema ng taong ito, “Culture and Conservation: Fishing for Change,” binigyang diin ang kahulugan ng pag-aaral ng mga kultura ng marine mammal at pagsisikap sa pangangalaga. Itinampok din sa kumperensya ang makabuluhang banta na dulot

ng pakikipag ugnayan sa mga kagamitan sa pangingisda sa mga marine mammal. Inorganisa ng Society for Marine Mammalogy (SMM) ang kumperensya at ito ay ang pinakamalaking internasyonal na pagtitipon ng marine mammal scientists.

Nirepresenta ni Tampoy ang kanilang pananaliksik na may pamagat na “Marine Mammals in the Sarangani Bay Protected Seascape, Southern Philippines: Opportunities and Challenges for Research and Conservation” sa Perth, Western Australia noong ika-11 hanggang ika-15 ng Nobyembre 2024. Ipinakita nina Tampoy and kanilang mga natuklasan patungkol sa marine mammals sa SBPS, pagkonekta

sa mga kapwa scientists mula sa buong mundo.

Ang kanyang tagumpay ay nagpakita at nagpapatunay na may kakayahan ang mga kabataan na mairepresenta ang kanilang mga pananaliksik sa buong mundo. Sa kadahilanan ng kanyang tagumpay, naging inspirasyon ito ng mga mag-aaral upang maipakita ang kanilang mga kakayahan sa pananaliksik.

Sa likod ng mga masayang mananaliksik at masigabong palakpakan, makikita mo ang kanilang hirap na nadaanan at determinasyon na kanilang inilaan upang maging tagumpay at maipakita sa buong mundo ang kanilang proyekto.

Ang Obra na Nagpaalab ng Libo-Libong Reaksyon

ni Diane Grace Manlapig

Kumikinang na 19.1k reacts at 18.5k shares ang naging reaksyon ng madla sa kaniyang obra maestra ngayong Buwan ng Wika 2024.

“Filipino: Wikang Mapagpalaya.” — ito ang tema ng Buwan ng Wika 2024. Para sa kaniya, isang alumnus ng Alabel National Science High School (ANSHS), nagawang posible ng Filipino ang pagsasalin ng Periodic Table sa ating katutubong wika. Tinawag niya itong, “Ang Talahanayang Peryodiko: Isang Pagbabakasakali sa Wikang Filipino.”

Siguradong madalas mong ginagamit ang Periodic Table kung STEM ang strand mo. Kamakailan, bumili ako ng bagong kopya dahil luma na ang dating kopya ko. Binubuo ito ng 118 na elemento, talapik at balapik sa ilalim ng mga elemento, pag-aayos ng mga element, at iba pa.

Aking nakapanayam sa ginintuang panahon ang gumawa ng obrang nagpaalab ng maraming isipan. Mayroon siyang napulot na aral mula sa kaniyang palipas-oras noong pandemya: “Malalim din ang impluwensiya ng mga wikang Sanskrit, Español, at maging Ingles sa pagpapangalan nitong mga mulangkap—patunay na, tulad ng wikang Filipino, buhay at dinamiko ang ating mga katutubong wika.”

Ang pagsasalin ng Periodic Table sa Filipino ay nagbigay ng bagong pananaw kung paano makatutulong ang sariling wika sa pag-unawa ng kumplikadong konsepto. Ang kanyang inspirasyon ay ang kakulangan ng mga salin sa ‘ting wika.

Dumaan sa maraming proseso and obra: mula sa kapsyon hanggang sa pag-rebiso ng talahanayan, upang maging tugma sa layuning itaguyod ang ingklusibong wika natin. Sambit niya, kahit walang pinagkaiba ang Talahanayang Peryodiko sa orihinal na Ingles, umaasa siyang may magpapatuloy ng kanyang gawa. Ipinakita ni G. Reid Manares ang mahusay na katangian ng estudyanteng #TatakAlsci. Ang talahanayang naisalin sa Filipino ay patuloy na nagsisilbing inspirasyon sa mga mag-aaral sa kasalukuyan. Sapat na upang gisingin ang inner chemists ng mga estudyante, pati na rin ng matatanda sa iba’t ibang panig ng Pinas, isang matingkad na halimbawa kung paano maging mapagpalaya ang ating wika na nagbubukas sa kaalaman ng maraming Pilipino.

Nakabubukas-mata ang lumolobong 19.1k reacts at 18.5k shares sa loob ng ilang araw. Sheesh! Isang hakbang mula sa pagiging progresibo, isa pa tungo sa mapagpalayang pagbabago! ‘Di man perpekto pero ang kalakasan ng loob at pagkadinamiko sa wika ang nagpatanyag sa batang ito.

Banta, Muling Aahon

Sa gitna ng malamig na panahon sa Tsina, isang virus na tinatawag na Human Metapneumovirus (HMPV) ang kasalukuyang pumupukaw ng atensyon. Bagamat unang natuklasan noong 2001, muling napansin ito dahil sa tumataas na bilang ng kaso. Ang HMPV ay kabilang sa pamilya ng Respiratory Syncytial Virus (RSV), na nagdudulot ng mga sintomas tulad ng sipon at trangkaso. Tila pangkaraniwan, ngunit ang virus na ito ay maaaring magresulta sa mas malalang sakit gaya ng bronchitis at pneumonia, lalo na sa mga may mahinang immune system.

Ayon sa Chinese Center for Disease Control (CDC), hindi dapat ikabahala ang HMPV gaya ng COVID-19. Gayunpaman, manatiling maingat sa kalinisan at kalusugan upang maiwasan ang pagkalat nito.

Ang HMPV ay karaniwang nagdudulot ng mild na sintomas tulad ng sipon, ubo, at lagnat. Sa kabila ng banta nito, walang bakuna o gamot laban sa HMPV sa kasalukuyan. Ayon kay Professor Paul Griffin, isang infectious disease expert, mahalagang malaman ng mga

tao ang presensya ng virus upang maiwasan ang pagkalat nito. “Hindi tayo dapat magpanic, pero kailangang maging maingat,” ani niya.

Sa gitna ng malamig na panahon, ang simpleng paghuhugas ng kamay, tamang pag-ubo, at pagpapahinga ay maaaring maging epektibong sandata laban sa pagkalat ng virus. Tandaan, hindi lang kalusugan natin ang nakasalalay kundi pati ang kapakanan ng mga nasa paligid natin.

ni Shane Twin Serino

ni Michael Dajao

ni Czarina Casilan

Guhit ni Fatiyah Lim

I-scan para sa karagdagang impormasyon tungkol dito!

PATAS NA LABAN Pagtibayin ang Anti-doping Systems sa Bansa

ni Angela Senta Biadoma

Sa mundo ng palakasan, mahalaga ang integridad, patas na kompetisyon, at tunay na talento. Ang mga nakalipas na insidente tulad ng kaso ni Kiefer Ravena ay nagbigay-liwanag sa kahalagahan ng masusing pagtutok sa anti-doping upang mapanatili ang dangal ng ating mga atleta at ng bansa sa pandaigdigang entablado.

Si Ravena, isa sa mga pinakakilalang basketball player sa bansa, ay nasangkot sa kontrobersya noong 2019 matapos magpositibo sa mga substansyang ipinagbabawal ng World Anti-Doping Agency (WADA) tulad ng methylhexanamine, 1,3-dimethylbutylamine, at higenamine.

Dahil dito, nasuspinde siya mula sa mga aktibidad na may kaugnayan sa FIBA. Ang insidenteng ito ay isang paalala na ang kawalan ng tamang kaalaman at gabay ukol sa anti-doping ay maaaring magresulta sa malubhang kahihinatnan.

Ipinapakita nito na tila kulang ang sapat na impormasyon, edukasyon, at monitoring systems na kailangang-kailangan upang maiwasan ang ganitong mga sitwasyon. Kaya’t nararapat lamang na ipatupad nang mas maayos at mas mahigpit ang anti-doping sa Pilipinas.

Una, kailangang palakasin ang mga

programa sa edukasyon ukol sa doping upang matiyak na ang bawat atleta ay may malalim na pag-unawa sa mga ipinagbabawal na substansya.

Pangalawa, dapat masiguro na mayroong transparent na sistema ng parusa at rehabilitasyon para sa mga nagkakasala. Ang pagpapalakas sa anti-doping ay hindi lamang para sa kapakanan ng ating mga atleta kundi para rin sa reputasyon ng Pilipinas sa larangan ng palakasan.

Sa halip, hangad natin ang isang sistema na nagtataguyod ng patas, makatarungan, at malinis na kompetisyon.

Dahil dito, naniniwala tayo na ang mahigpit at malinaw na implementasyon ng anti-doping sa Pilipinas ay hindi lamang isang opsyon kundi isang mahalagang hakbang tungo sa mas mataas na antas ng integridad at kahusayan sa sports.

Sa anong paraan maaaring mahikayat ang mas maraming estudyante na lumahok sa mga kompetisyon sa isports?

Dikta ng Referee

ni Angela Senta Biadoma

a bawat laban, lagi nang nariyan ang tensyon sa pagitan ng mga atleta at ng mga referee. Hindi maiiwasan na sa init ng laro, may mga atleta na mas inuuna ang pagtuon sa pagkuha ng puntos kaysa sa pagsunod sa mga desisyon ng referee. Bagamat nauunawaan ang kanilang layunin na manalo, mahalagang pag-usapan ang epekto ng ganitong mindset sa integridad ng laro

Para sa ilang atleta, ang bawat puntos ay simbolo ng pagsisikap at tagumpay. Sa kanilang pananaw, ang referee ay parang sagabal, isang pwersang maaaring pumigil sa kanilang momentum.

Ngunit ang hindi nila napagtatanto ay ang referee ang nagsisilbing tagapagbantay ng patas na laban.

Ang pagsuway o pagwawalang-bahala sa kanilang mga desisyon ay hindi lamang kawalang-galang sa awtoridad, kundi banta rin sa prinsipyo ng sportsmanship. Ang masakit na katotohanan ay nagmumula ang ugaling ito sa labis na kagustuhang manalo, kahit pa sa maling paraan. “Basta makapuntos,” ika nga. Subalit, hindi ba’t ang tunay na layunin ng bawat laro ay ang maipakita ang husay sa isang patas na labanan? Hindi natutukoy ng puntos lamang ang halaga ng isang atleta kundi pati na rin ang respeto sa laro at sa mga taong nagpapatakbo nito.

Ang responsibilidad dito ay hindi lamang nakaatang sa mga atleta kundi pati na rin sa kanilang mga coach at tagapagsanay.

Dapat turuan ang mga atleta na ang bawat desisyon ng referee, tama man o mali sa kanilang paningin, ay bahagi ng laro.

Ang tamang disiplina at mindset ay mahalaga upang magkaroon ng balanseng pananaw sa laroAng pagkilala sa awtoridad, pagrespeto sa kalaban, at pagiging mabuting ehemplo sa larangan ng palakasan ang tunay na batayan ng pagiging kampeon, sa loob man o labas ng laro.

90 o 11.1% ang mga atletang naglalaro sa iba’t ibang sports tulad ng basketball, badminton, volleyball, taekwondo, at swimming.

KALAKASAN SA KANTO

E-sports:

Isports o simpleng libangan?

ni Anika Jem Lariosa

Ang paglago ng E-sports sa buong mundo ay naging isang malaking bahagi ng modernong kultura. Mula sa mga simpleng laro sa mga computer shops hanggang sa malalaking kompetisyon na may libong-libo o aabot nga sa milyon-milyong dolyar na premyo, ang E-sports ay nagbigay daan sa mga kabataan at mga manlalaro upang ipakita ang kanilang mga kasanayan at makipagkompetensya sa buong mundo. Ngunit sa kabila ng popularidad at tagumpay, tunay nga ba ito na isports o isang simpleng libangan lamang?

Nagsimula ang E-sports sa Pilipinas noong 2000s sa mga internet cafe, at mula sa libangan, naging lehitimong industriya.

Ang E-sports ay may disiplina at kasanayan tulad ng tradisyonal na isports, ngunit may mga nagsasabing hindi ito isports dahil hindi nangangailangan ng pisikal na aktibidad.

Sa huli, ang pagturing sa E-sports bilang isport ay nakadepende sa pananaw, kung kasanayan at disiplina ang sukatan, may lugar ito sa isports.

Mag-aaral na Atleta

SIGLAKAS

MAX VERSTAPPEN

Pagpatuloy ng Dominasyon

Larong Pinoy:

ELASTIK PILANTIK sa

Sa kasagsagan ng pagdiriwang ng Buwan ng Wika 2024, nagtagumpay ang Baitang 12 sa isa sa mga pinakahihintay na palaro, ang Pinoy Elastik. Ang kompetisyon ay ginanap sa paaralan noong Agosto 30, at nagmistulang bida ang star player na si Ram Erik C. Carcosia matapos niyang ipamalas ang kanyang kahanga-hangang mga talon upang magbigay ng puntos sa kanyang koponan.

Sa kabila ng mahigpit na labanan, ipinakita ni Carcosia ang kanyang liksi at husay sa pagtalon, dahilan upang maisalba niya ang kanyang mga kasama sa mga huling sandali ng laro. Bawat talon ni Carcosia ay sinuklian ng sigawan at palakpakan mula sa mga manonood, na labis na humanga sa kanyang galing at determinasyon.

Hindi lamang sa pisikal na aspeto nakatulong si Carcosia, kundi pati na rin sa pag-angat ng moral ng kanyang mga kasama.

Sa isang mahigpit na sitwasyon kung saan tila ba mahihirapan na silang makaahon, si Carcosia ay nagpakita ng determinasyon at dedikasyon, na nagbigay inspirasyon sa kanyang mga

kasama upang magpatuloy at magtagumpay.

Ang tagumpay na ito ay tiyak na mananatili sa mga alaala ng lahat ng nakasaksi, isang patunay na ang disiplina, determinasyon, at dedikasyon ay susi sa tagumpay sa kahit anong hamon.

Vroom! Tunog ng mga makina ng bawat kotse na bumabasag sa katahimikan ng Sao Paulo Grand prix noong Nobyembre 3 na nagsisilbing simula ng isang makasaysayang karera. Sa gitna ng lahat ng ingay at tensyon na pumapalibot sa racing track, isa sa 20 ka prestihiyosong mga driver ang namumukod-tangi. Si Max Verstappen, ang nangunguna sa kampeonato na nasa 17th place sa panimulang grid.

Magandang simula para kay Max Verstappen, mula sa 17th place papunta sa 10th place. Sabay-sabay na bumuhos ang ulan habang ang mga sasakyan ay bumibilis na parang putok ng bala sa paligid ng circuit. Habang ang karera ay nagpatuloy, hindi nagpatinag si Verstappen sa mga pagsubok na kinaharap niya sa kalsada ng Interlagos. Ang mga katanungan tungkol sa kondisyon ng track, ang mga kaganapan sa likod ng kanyang likuran, at ang mga taktika ng mga kalaban ay lahat ng ito ay nilampasan niya.

Sa Sao Paulo Grand Prix, hindi lamang ang bawat patak ng ulan ng Interlagos ang dumaan; ang hangin ng kasaysayan ay naramdaman sa bawat liko, sa bawat bilis, at higit sa lahat, sa bawat galaw ni Verstappen. Ang pagiging dominanteng porma ng

pagsubok na dumarating, ipinakita niya na siya ay isang manlalaro na hindi matitinag.

Naihatid ni Verstappen ang pinakamahusay sa kanyang pagmamaneho, na nakakuha ng mga posisyon bilang pag-overtake sa iba pang mga driver sa pamamagitan niya. Siya ang depinisyon ng hindi sumusuko sa kabila ng mga masasamang oras na kanyang pinagdaanan. Naghiyawan ang madla nang walang kahirap-hirap na nag-overtake si Max Verstappen sa mga nangungunang mga driver.

Sa huli, muling pinatunayan ni Max Verstappen sa Interlagos kung bakit siya ang isa sa pinakamagaling na driver sa kasaysayan ng Formula 1. Siya ay isang halimbawa ng isang manlalaro na handang magsakripisyo at magbigay ng pinakamahusay na

Baitang 12 Ivory Baron ay nagningning bilang kampeon sa Volleyball Boys ng Suriyaw Intramurals 2024, na ginanap noong Disyembre 3-7. Sa kabila ng matitinding hamon at inaasahang presyon mula sa iba pang batch, pinatunayan nila na hindi lamang talento kundi determinasyon at puso ang tunay na sukatan ng tagumpay. Ang Daan Patungo sa Kampeonato

Sa ilalim ng round-robin system ng torneo, ang Baitang 12 ay naglaro ng limang laban na nagbigay-daan upang maipakita ang kanilang husay sa bawat aspeto ng volleyball. Sa unang tatlong laro, ipinamalas nila ang kanilang lakas sa depensa at opensa, na nagresulta sa mga panalong walang kapantay. Gayunpaman, nagkaroon sila ng hamon sa ikalawang huling laro laban sa Baitang 9, na nagbunsod ng kanilang nag-iisang pagkatalo.

Bagamat ito ay maaaring maging dahilan upang bumaba ang kanilang moral, ginamit ng Ivory Baron ang karanasang ito bilang motibasyon. Sa huling laban kontra Baitang 11, nagpakita sila ng pambihirang laro na nagresulta sa pinakamataas na score ng buong torneo – 35 puntos sa isang set. Sa kabuuan, nagtala ang Baitang 12 ng 145 puntos, sapat upang maungusan ang Baitang 11 (142 puntos) at Baitang 8 (140 puntos).

Pundasyon ng Tagumpay: Teamwork at Disiplina Hindi lamang talento ang susi sa tagumpay ng Ivory Baron. Ang kanilang di-matatawarang teamwork at disiplina ang nagtulak sa kanila upang makuha ang titulo. Sa bawat laro, kitang-kita ang kanilang koneksyon bilang isang koponan –mula sa maayos na pagset ng bola, matatag na depensa, hanggang sa makapangyarihang spikes.

Kahit nagkaroon ng ilang isyu sa komunikasyon sa court, nanatiling positibo ang koponan. “Hindi namin hinayaang manaig ang kaba o galit. Lagi naming iniisip na mahalaga ang bawat puntos, pero mas mahalaga ang tiwala sa isa’t isa,” ani ng team captain ng volleyball boys na si Ivan Kurt Nicolas.

Inspirasyon para sa Susunod na Henerasyon

Ang kampeonato ng Baitang 12 ay hindi lamang tungkol sa tropeo o titulo. Ito ay nagsilbing inspirasyon hindi lamang sa kanilang batch kundi sa buong komunidad ng Suriyaw High School. Ipinakita nila na ang tagumpay ay hindi lamang nasusukat sa panalo kundi sa aral na natutunan sa proseso – pagkakaisa, disiplina, at dedikasyon.

Bukod sa kanilang mga laro, nagpakita rin ang Ivory Baron ng magandang sportsmanship. Sa bawat laban, binigyan nila ng respeto ang kanilang mga kalaban at pinapurihan ang mahusay na paglalaro ng iba pang koponan. Ang kanilang pagiging ehemplo ay nagbigay ng hamon sa iba pang batch na pagbutihin ang kanilang laro, hindi lamang para manalo kundi para maging mabuting atleta. Tagumpay na Higit Pa sa Laro

Para sa Baitang 12 Ivory Baron, ang pagkapanalo sa Suriyaw Intramurals 2024 ay hindi lamang isang simpleng tagumpay sa volleyball. Ito ay simbolo ng kanilang pagsusumikap, pakikibaka, at pagsasakripisyo bilang isang koponan. Naging daan ito upang ipakita na kahit may mga balakid, walang makakapigil sa isang koponang puno ng pangarap at dedikasyon.

Sa pagtatapos ng torneo, malinaw ang iniwang marka ng Ivory Baron: ang tagumpay ay para sa mga may tapang, tiwala, at pagkakaisa. Habang papalapit ang pagtatapos ng kanilang taon bilang mga mag-aaral, ang kanilang kwento ay mananatiling inspirasyon sa bawat sulok ng Suriyaw High School – isang paalala na sa loob at labas ng court, sila ang tunay na kampeon.

ni Anika Lariosa

ni Angela Senta Biadoma

ni Angela Senta Biadoma

Larawan mula sa: Formula1.com

Estudyanteng AlSci, Nanguna sa SPAA Meet, Lalahok sa SOCCSKSARGEN Regionals

Angmga estudyante mula sa Alabel National Science High School (AlSci) ay nagpakitang-gilas sa Sarangani Provincial Athletic Association (SPAA) Meet 2025 na ginanap sa Glan, Sarangani Province

Ilang atleta mula sa paaralan ang nakamit ang gintong at tansong medalya, at nakasungkit ng puwesto sa SOCCSKSARGEN Regional Athletic Association Qualifiers na gaganapin sa Koronadal City, South Cotabato.

Kabilang sa mga nag-gold medal ay sina Zyne Longinos (Badminton Girls Secondary Singles), Lloyd Ledesma (Badminton Boys Secondary Singles), Eesha Ysabel Cunanan (Individual & Team Poomsae), at mga Kyorugi champions na sina Mary Hope Pare at Jude Glorie Canuel.

Nagtamo naman ng tansong medalya sina Renee at Raphaella Aguinea sa Badminton Girls Secondary Doubles. Ang kanilang tagumpay ay nagpapakita ng kahusayan at potensyal ng mga estudyante ng AlSci sa larangan ng sports.

Carlos Yulo

Pinarangalan Matapos ang GINTONG

Tagumpay

DALAWANG SUNOD WALANG

KAPANTAY

Bola Handang Ihataw Sa Suriyaw Intramurals 2024, kitang-kita ang determinasyon ni Grade 12 Alhfeah Pulalon sa kickball, handang magbigay ng all-out na laban. Isang tunay na halimbawa ng sipag, dedikasyon, at sportsmanship na magbibigay saya sa komunidad. Kuha ni Alanna Sechico

Inamin ni Carlos Yulo, 24, na mas gusto niya ang tahimik na buhay, ngunit hindi niya maiwasan ang pagkilala matapos mag-uwi ng dalawang gintong medalya sa Paris 2024 Olympics, ikalawa at ikatlong ginto ng Pilipinas sa kasaysayan ng Olympics.

“I prefer a quiet life, honestly, but I can’t avoid people recognising me because of the honour I was able to bring in our country

Matagumpay

na naidepensa ng Grade 12 Kickball Girls ang kanilang titulo bilang kampeon sa Suriyaw 2024, matapos muling dominahin ang kompetisyon laban sa iba pang baitang. Sa kabila ng matitinding laban, nanaig ang husay at disiplina ng koponan, na nagtala ng pinakamataas na puntos upang masungkit ang kanilang pangalawang sunod na kampeonato.

Ang Suriyaw, na hango sa ningning ng araw, ay patuloy na nagbibigay-sigla sa intramurals ng Alabel National Science High School (ANSHS). Sa temang “Blazing the Screams of Dominion,” layunin nitong muling buhayin ang sigla, enerhiya, at pagkahilig sa isports sa pamamagitan ng masiglang paligsahan. Pinangunahan ng ANSHS MAPEH Club ang pagtatanghal ng anim na tribong nagtagisan ng lakas at kakayahan: Tidal Reapers (Baitang 7), Sun Monarchs (Baitang 8), Iron Bastion (Baitang 9), Luminal Nexus (Baitang 10), Frost Keepers (Baitang 11), at Ivory Barons (Baitang 12).

Sa labanang kickball, pinatunayan ng Ivory Barons na hindi sila matitinag bilang reigning champions. Mula sa eliminasyon hanggang sa final match, ipinakita nila ang disiplina, bilis, at matibay na teamwork na naging susi sa kanilang tagumpay. Ayon kay Yza Marie Lada ang team captain ng koponan, “Hindi madali ang laban, pero sa bawat sipang aming ginawa, inalala namin ang hirap ng training at ang pangarap naming maging back-to-back champions. Sulit ang bawat pagod.”

Nagpakita rin ng matinding determinasyon ang ibang tribo, lalo na ang Frost Keepers, na nagbigay ng mahigpit na laban sa championship round. Sa kabila ng kanilang matinding depensa, nanaig ang Ivory Barons, na nagtala ng puntos na nagbigay

sa kanila ng panalo.

Sa pagtatapos ng Suriyaw 2024, napatunayan muli ng Grade 12 Kickball Girls na ang sipag, tiyaga, at teamwork ay susi sa tagumpay. Hindi lamang ang tagumpay ng Ivory Barons ang ipinagdiriwang sa Suriyaw 2024, kundi pati na rin ang diwa ng pagkakaisa at palakasan na itinatampok sa buong kompetisyon. Ang matinding laban sa pagitan ng mga tribo ay nagsilbing inspirasyon sa iba pang mga mag-aaral upang higit pang pahalagahan ang isports bilang isang paraan ng pagpapalakas ng katawan at pagkakaroon ng matibay na samahan. Maraming estudyante ang nagsabi na ang kanilang karanasan sa paligsahan ay hindi lamang tungkol sa panalo kundi sa pagbubuo ng mga alaala at pagsubok sa kanilang kakayahan bilang mga atleta at indibidwal.

Dahil sa patuloy na tagumpay ng Suriyaw, umaasa ang maraming magaaral na mas lalo pang palalawakin at pagagandahin ang mga sasunod na edisyon nito. May mga mungkahi na isama ang iba pang sports tulad ng dodgeball upang mabigyan ng mas maraming pagkakataon ang mga estudyanteng gustong lumahok. Sa ganitong paraan, mas mapapalakas ang kulturang pang-isports sa paaralan at mahihikayat ang mas maraming kabataan na maging aktibo sa mga pisikal na gawain.

Si Renee Nicola L. Aguinea mula sa Philippines Team B ay matagumpay na nakapasok sa finals ng Women’s Singles sa BIMP-EAGA Friendship Games 2024 matapos talunin si Chelsie Subito ng Philippines Team E mula Puerto Princesa City sa semifinals.

Ipinamalas ni Aguinea ang kanyang kahusayan at determinasyon, na nagdala sa kanya sa huling yugto ng kompetisyon. Ang kanyang pagtatanghal sa semifinals ay sumasalamin sa galing at sipag ng mga atleta mula General Santos City.

Ang tagumpay ni Aguinea ay patunay ng dedikasyon ng mga atleta ng lungsod at inspirasyon para sa kanyang kapwa atleta at komunidad. Ang kanyang paglahok ay nagpakita ng mataas na antas ng sportsmanship at pagsasanay.

Maghahangad siya ng gintong medalya sa championship round ng BIMP-EAGA Friendship Games 2024, isang karangalang dala para sa General Santos City. Buong suporta ang ibinibigay ng komunidad, umaasang magdadala siya ng karangalan para sa lungsod sa rehiyonal na antas.

Inaasahan ng mga tagahanga ng sports at ng buong komunidad ng General Santos City ang kanyang huling laban, na may pagasa na magdadala siya ng ginto at magbibigay ng karangalan sa kanilang lungsod.

ni Angela Biadoma

ni Angela Biadoma

ni: Angela Biadoma

Larawan mula sa: Bleacher Report