A. Klimczuk, W kreatywnym chaosie. O zróżnicowaniu starości na przykładzie prac społeczności deviantART.com (Inventive Chaos: Art Works of Deviantart.com Community as an Example of Ageing Diversity), [in:] H. Jakubowska, A. Raciniewska, Ł. Rogowski (eds.), Patrząc na starość, UAM, Poznań 2009, pp. 165-211. Andrzej Klimczuk
W kreatywnym chaosie. O zróżnicowaniu starości na przykładzie prac społeczności deviantART.com
Wprowadzenie W
XX wieku nastąpiły przynajmniej dwie „rewolucje”:
informatyczna i
demograficzna. Współistnienie obu tych zjawisk ma determinować miejsce i wizerunek ludzi starych w społeczeństwach przyszłości, których zarysy są już widoczne w pierwszych latach XXI wieku. Jednym z głównych trendów przemian informatycznych jest demokratyzacja sieci internet za sprawą serwisów społecznościowych utrzymanych w nurcie Web 2.0. Serwisy takie jak Wikipedia, MySpace i YouTube cechuje m.in.: globalna komunikacja między ich użytkownikami;
uczestnictwo
użytkowników
w
tworzeniu
wyglądu
witryn,
ich
funkcjonalności i zawartości. Według Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) prace, „treści tworzone przez użytkowników” (User-Generated Content; UGC) stron Web 2.0 i podobnego oprogramowania sieciowego (np. gier online, programów do nadawania audycji radiowych tj. podcastingu) charakteryzują się 1: (1) „potrzebą publikacji” przedstawienia dla określonego szerokiego grona odbiorców (nie są to więc np. prywatne listy wysyłane pocztą elektroniczną); (2) „wysiłkiem kreatywnym” - wkładem własnym użytkownika w publikowaną pracę; (3) „twórczością poza życiem zawodowym” - prace stanowią przejaw działalności dobrowolnej i niekomercyjnej. Uwolnienie pokładów aktywności i zaangażowania tysięcy ludzi na świecie w publikowanie materiałów tekstowych, muzycznych i graficznych na stronach Web 2.0 niesie za sobą wiele konsekwencji. Dla badaczy zjawisko tego „kreatywnego chaosu” oznacza przede wszystkim ogromną ilość danych, które można poddać rozmaitym analizom. Jednakże skutki dostępu do nowych technologii są zdecydowanie bardziej złożone. Dla współczesnych społeczeństw demokratyzacja internetu niesie niekoniecznie pozytywne następstwa m.in. zanik empatii, wzrost marginalizacji i wykluczenia w dostępie do informacji oraz nowych narzędzi rozwoju gospodarczego, szum i chaos informacyjny, znoszenie struktur
Uniwersytet w Białymstoku, Instytut Socjologii.
1