Andrzej Klimczuk
Aktywność ekonomiczna ludzi starych w kontekście badań nad kapitałem społecznym na przykładzie mieszkańców Białegostoku Economic activity of older people in the context of social capital research – Bialystok residents example Wprowadzenie Wzrost uczestnictwa w życiu społecznym osób starszych, w tym wydłużanie ich aktywności zawodowej, stanowi istotne wyzwanie. Powiększanie się liczebności kategorii społecznej składającej się z osób w wieku poprodukcyjnym prowadzi do szeregu przemian w strukturach społeczno-ekonomicznych, których pozytywny przebieg wymaga szerokiego zaangażowania ze strony ludzi starych, przedsiębiorców, władz, organizacji pozarządowych i środków masowego przekazu. Zachodzące współcześnie procesy dematerializacji pracy łączone z kształtowaniem się gospodarki opartej na wiedzy oraz ruch uniwersytetów trzeciego wieku sprzyjają zatrudnieniu i wolontariatowi osób starszych oraz zaspokojeniu ich potrzeb pozaekonomicznych, odnoszących się do pozycji i statusu społecznego. Opracowanie przybliża wybrane wyniki jakościowych analiz aktywności ekonomicznej ludzi starych w Białymstoku prowadzonych w kontekście badań nad kapitałem społecznym. W pierwszej kolejności wskazane zostaną czynniki ograniczające możliwości wykonywania pracy przez ludzi starych, a następnie ich zasoby i potencjalne miejsca pracy.
Ludzie starzy jako kategoria społeczna Pod pojęciem ludzi starych rozumie się kategorię społeczną, czyli zbiór ludzi podobnych do siebie pod względem społecznie istotnych cech (takich jak wiek, posiadane role społeczne i świadomość korzystania ze świadczeń społecznych), którzy są świadomi tego podobieństwa i swojej odrębności od innych, przy czym niekoniecznie muszą utrzymywać bezpośrednie kontakty i interakcje z podobnymi do siebie, gdyż zachodzą one dopiero w grupach społecznych1. W opracowaniu, zgodnie z kryterium starości zaproponowanym przez ekspertów Światowej
1
P. Sztompka, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Znak, Kraków 2002, s. 193 i 197.