5.4 ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ – ΤΑΥΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑ Διακρίσεις Για να διακρίνουμε μια ένωση Α από μια ένωση Β πρέπει να βρούμε μια αντίδραση που να την δίνει μόνο η μία από τις δύο ενώσεις. Η αντίδραση αυτή πρέπει να συνοδεύεται από κάποιο παρατηρήσιμο αποτέλεσμα
(έκλυση αερίου, αλλαγή χρώματος ενός διαλύματος, παραγωγή ιζήματος) και ονομάζεται
χαρακτηριστική αντίδραση. Παρόμοια, αλλά πιο πολύπλοκη, είναι η περίπτωση διάκρισης μιας ένωσης μεταξύ τριών ή περισσοτέρων ενώσεων. Ταυτοποιήσεις Ταυτοποίηση είναι η διαδικασία για τον καθορισμό μιας ένωσης, όταν δίνεται ο μοριακός τύπος και ορισμένες χαρακτηριστικές ιδιότητες της ένωσης.
Οι αντιδράσεις για κάθε κατηγορία οργανικών
ενώσεων που χρησιμοποιούνται για τη διάκριση ή την ταυτοποίησή τους είναι: 1. Υδρογονάνθρακες a. Η διάκριση των ακόρεστων υδρογονανθράκων από τους κορεσμένους υδρογονάνθρακες βασίζεται στον αποχρωματισμό του καστανέρυθρου διαλύματος Br2 σε CCl4. Προσθέτοντας μικρή ποσότητα διαλύματος
Br2
σε
CCl4
σε
περίσσεια
ακόρεστου
υδρογονάνθρακα
παρατηρείται
γρήγορος
αποχρωματισμός του διαλύματος Br2, αφού το Br2 θα αντιδράσει πλήρως με τον ακόρεστο υδρογονάνθρακα και θα σχηματιστεί άχρωμο προϊόν. CvH2v + CvH2v-2 +
Br2 2Br2
καστανέρυθρο
CvH2vBr2 CvH2v-2Br4 άχρωμο
Αντίθετα οι κορεσμένοι υδρογονάνθρακες δεν αντιδρούν με διάλυμα Br2 σε CCl4, οπότε το χρώμα του διαλύματος παραμένει αμετάβλητο. Γενικότερα οι ακόρεστες ενώσεις αποχρωματίζουν το διάλυμα Br2 σε CCl4 ενώ οι κορεσμένες δεν το αποχρωματίζουν. β. Η διάκριση των υδρογονανθράκων με τον τριπλό δεσμό σε ακραία θέση βασίζεται στο σχηματισμό κεραμέρυθρου ιζήματος κατά την επίδραση αμμωνιακού διαλύματος CuCl. RC CH + CuCl + NH3 → RC CCu↓ + NH4Cl κεραμέρυθρο 221
Δ. Μπαμπίλης