Bouwen aan een stedelijk impact ecosysteem

Een partnerschap tussen de gemeente Amsterdam en Impact Hub Amsterdam

BOUWEN AAN EEN STEDELIJK IMPACT ECOSYSTEEM

Atelier Phi | mode label dat werk biedt aan nieuwkomers

Heroes & Friends | impact-crowdsourcingplatform | foto: Bianka Csenki

In 2015 zijn de gemeente Amsterdam en Impact Hub Amsterdam een partnerschap aangegaan om ideeën, netwerken en acties uit te wisselen en het groeiende ecosysteem van sociale ondernemingen in de stad een podium te geven en het beter toe te rusten. Amsterdam Impact, het Actieprogramma Sociaal Ondernemen 2015 - 2018 van de gemeente, heeft diverse stakeholders bijeengebracht om waarde te creëren voor de stad en voor elkaar. Sociaal ondernemers, ambtenaren, financiers, grote en kleine bedrijven, belangenverenigingen, maatschappelijke organisaties, kennisinstellingen en adviesbureaus hebben allemaal een bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van Amsterdam als een impact-vriendelijke stad.

Terugkijkend op drie jaar samenwerking delen we graag wat de samenwerking heeft opgeleverd en wat we hebben geleerd. We hanteren een eenvoudig model om de kern van onze aanpak te vangen in vier bouwstenen: Geschikte omstandigheden creëren, Ondernemerschap versterken, Toegang tot kapitaal verbeteren en Netwerken versterken.

Hiermee hebben we een lange termijn doelstelling: maatschappelijke uitdagingen oplossen door ondernemerschap.

INLEIDING

Met circa 15.500 medewerkers is de gemeente Amsterdam de grootste werkgever in de stad.

Impact Hub Amsterdam heeft een gemeenschap van bijna 500 sociaal ondernemers, intrapreneurs en andere sociale innovators. De gemeente en sociaal ondernemers hebben met elkaar gemeen dat ze streven naar oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen. Om de samenwerking tussen de gemeente en deze ondernemers te verbeteren is het bouwen van een effectief stedelijk impact ecosysteem essentieel.

We doen hier verslag van onze eigen ervaringen en inzichten, maar we realiseren ons dat activiteiten voor maatschappelijke impact altijd op de plaatselijke situatie afgestemd moeten worden. We kijken ernaar uit om samen met u te blijven leren.

Amsterdam Impact | Economische Zaken, gemeente Amsterdam & Impact Hub Amsterdam

- Ellen Oetelmans, programma manager Amsterdam Impact | Economische Zaken, gemeente Amsterdam

Fawaka | ondernemersschool voor kinderen

“Om maatschappelijke uitdagingen op te lossen en als stad maximale impact te hebben, moet je bereid zijn om te leren en te co-creëren en zelf ondernemend zijn. Op deze manier kun je de rol veranderen van de overheid bij het dienen van het algemeen belang”.

BOUWEN GELEERDE AAN EEN LESSEN STEDELIJK IMPACT ECOSYSTEEM GESCHIKTE OMSTANDIGHEDEN CREËREN

Yoni | biologisch katoenen tampons, maandverband & pantyliners

Dit is de eerste bouwsteen voor het effectief opbouwen van een ecosysteem, samen met de andere drie bouwstenen uit ons model: Ondernemerschap versterken, Toegang tot kapitaal verbeteren en Netwerken versterken.

Ons doel is lange termijn: Wanneer we terugkijken op onze samenwerking het oplossen van in deeen afgelopen drie jaar omimpact een stedelijk impact Om effectief stedelijk ecosysteem ecosysteem te belangrijk bouwen, kunnen we enkele te creëren, isop het om nieuwe modellen maatschappelijke voor publiek-private samenwerking te ontwikkeessentiële factoren onderscheiden: len. Door onze samenwerking hebben we gesprekken uitdagingen door tussen beleidsmakers en ondernemers op gang gebracht, waardoor ze elkaars behoeften beter ondernemerschap. begrijpen.

Een commitment om te co-investeren Een gedeelde mindset van vertrouwen De samenwerkende partijen moeten open,

Een partnerschap tussen de gemeente Amsterdam en Impact Hub Amsterdam

Wat is ernieuws tot nu toe transparant uitgekomen?

Bij de gemeente gierig, en geïnteresseerd zijn zelf zien om wesamen dat ertemeer ondernemend leren, met een intrinsiekegedacht motivatie wordt, dat beter begrijpen wat onze waarde om we samen te werken, ook wanneer het tegenzit. als gemeente is als en we hoe de burger tegen de Het helpt bereid zijn om toe te geven maatschappelijke impact aankijkt. wanneer we iets niet weten, en als Voor we de sociaal gedeelde ondernemers is er meer duidelijkheid gekomen zorg voor onze stad en haar inwoners centraal over hoestellen je met bijeen allesgemeente wat we doen.kunt samenwerken en hoe je wegwijs wordt in een complexe gemeentelijke infrastructuur.

Bovendien hebben Een cultuur van samenwerking sociaal ondernemers meer toegang gekregen We vinden het belangrijk om een goede balans tot kapitaal en markten, zijn ze zichtbaarder te vinden tussen inzet voor mens en planeet en geworden en op hebben zeEn erkenning gekregen als focus resultaat. ons te richten op het creëren onderdeel van een gezonde economie. van waarde voor alle partners. Een gezonde Impact Hub is ondenkbaar als er sprake is van Door samenwerking hebben we onder grote onze afhankelijkheid.

Beide partijen moeten andere degelijkwaardige volgende belangrijke lessenstreven geleerd: naar een samenwerking •enGrote organisaties hebben andere manieren om elkaars inbreng erkennen. contact te leggen met potentiële partners of klanten dan kleine ondernemers, die gewend zijn aan informele en agile manieren van zakendoen • Potentiële partners of klanten dan kleine onderagile manieren van zakendoen

de juiste relevante contacten te kunnen leggen. men taliteit hebben om gezamenlijk risico’s te •nemen Maatschappelijke start-ups zijnadvies niet altijd in in staat en uit te proberen.

Ons is om de onmiddellijk schaal te leveren of voldoende eerste fase op vangrote de samenwerking te coinvesteren markttoegang te budget krijgen; te ditreserveren kan wordenvoor verbeterd en een speciaal de door middel van Ook strategische implementatie. moet departnerschappen besluitvorming met andere bedrijven en door het versterken van helder zijn. bewustwording bij consumenten •Faciliterende Omdat een benadering op basis van een structuren ecosysteem niet-lineair moet je gelijktijdig Om effectief te kunnenis,samenwerken is steun aan allede bouwstenen werken de inspanningen vanuit politiek van grote en waarde.

Door het kanaliseren naar de plek met de meeste Actieprogramma Sociaal Ondernemenenergie, 2015 zodat momentum gemaximaliseerd 2018 het formeel vast te wordt leggen, heeft de gemeente Gebruik maken van bestaande, gelijkgezinde Amsterdam het programma voorzien van richting, communities dieextra hetzelfde doel hebben, veel legitimiteit en mogelijkheden.

HetisActieefficiënter dan vanaf nul beginnen programma veranderde de rol van de gemeente, •die Hettraditioneel nastreven van impact, het tochresultaten vooral alsmet geldschieter werd inschakelen van het ecosysteem en het opbouwen gezien. Bovendien maakte de programmatische van ondernemerschap gaan handteinleren hand,enzoals aanpak het mogelijk om samen te ook blijkt uit ons model reflecteren bij belangrijke mijlpalen.

We willen nog meer spelers bij het programma

The Dutch Weed Burger | plantaardig eten

• Gemeenten hebben meer tijd nodig om in actie

betrekken en bestaande contacten verdiepen.

te komen vanwege de vele betrokken stakeholders

Bovendien willen we extra aandacht besteden

en verantwoordelijkheden

aan sociaal ondernemers die maatschappelijke

• Op persoonlijk vlak heb je als ambtenaar moed

uitdagingen op buurtniveau aanpakken en

nodig, terwijl je als sociaal ondernemer geduld moet

maatschappelijk gedreven ondernemingen die het

hebben

creëren van meervoudige waarde voorop stellen.

• Een cultuur van het uitsluiten van fouten vraagt

Ons model voor goede samenwerking is een levende

aanpassing en het omarmen van een onder-

praktijk, die naar onze mening andere gemeentelijke

nemende mindset van risico’s durven nemen

afdelingen en overheden waardevolle lessen biedt

• Voor het realiseren van een specifieke oplossing

voor het samenwerken met sociale ondernemingen.

Atelier Phi | mode label dat werk biedt aan nieuwkomers

nemers die gewend zijn aan informele en meer

ondersteunen, is het belangrijk dat we onderdoor een sociale is het hebben van nemend zijn (weonderneming moeten als ambtenaren ook een ambassadeur gemeente cruciaal om snel intrapreneurs zijn)bijéndedat we een start-up-

Heroes & Friends | impact-crowdsourcingplatform | foto: Bianka Csenki

samenwerking tussen een lokale overheid en een

Om ondernemers op integere wijze te kunnen

ONDERNEMERSCHAP VERSTERKEN TOEGANG TOT KAPITAAL VERBETEREN

ontwikkeling zijn we nu? Welke soorten kapitaal

- 2018 van de gemeente, heeft diverse stakezijn beschikbaar? Met welke partijen kan ik gaan holders bijeengebracht om waarde te creëren praten?’, hebben deFellowship gemeente |Amsterdam en Amsterdam City #HealthyCity voor de stad en voor elkaar.

Sociaal ondernemers, Impact Hub een Capital Map ontwikkeld.

Dit In het kader van de incubator Amsterdam City ambtenaren, financiers, grote en kleine bedrijven, overzicht kanondersteunden als katalysatorwe dienen bij gesprekken Fellowship de ontwikkeling en belangenverenigingen, maatschappelijke over financiering en geeft ondernemers inzicht implementatie van innovatieveen oplossingen voor de organisaties, kennisinstellingen adviesbureaus inuitdagingen waar ze staan en hun mogelijkheden om van de stad op het gebied van hebben allemaal een bijdrage geleverd aangezondinvesteringen aan te trekken. heid. We begonnen met negenals ondernemers, die in de ontwikkeling van Amsterdam een een voorbereidingsfase impact-vriendelijke stad. van drie maanden hun eigen

onderling kennis en business cases uitwisselen.

doelstelling: maatschappelijke uitdagingen oplossen door ondervan deelnemers we door met het opbouwen Atelier Phi, datgaan duurzame damesmode maakt, nemer schap.

Naar aanleiding van de enthousiaste feedback

van integrated capital omtassen sociale eneen Sailmate, een firma dienetwerk duurzame maakt ondernemers te ondersteunen met passende van afgedankte scheepszeilen.

Beide sociale firma’s

We doen hier verslag van onze eigen

financiering mentoring. die een vluchtelingenwerken meten nieuwkomers ervaringen en inzichten, maar we

achtergrond hebben.

De Uitdaging stelt devoor gemeente realiseren ons dat activiteiten Unpack Impact | Een evenement tijdens daarnaast in staat een launching voorde maatschappelijke impactcustomer altijd op Amsterdam Capital Week sociale firma’s te worden. Zo verzorgt Tante Tosti,

plaatselijke situatie afgestemd moeten

Integrated Capital Labs versterkt. Vervolgens zijn bedrijfsmodellen hebben Deze labs zijn een samenwerkingsproject tussen vier van hen verder ondersteund en is verkend of

‘Hoe sociaal ondernemers succesvolle ookkunnen een firma diekijken door Deernaar Uitdaging werd gesteund, worden.

We uit om partnerschappen aangaan?

Hoe kunnen onderinmiddels de lunchcatering op één van de locaties

dedegemeente Hub encustomer het gemeenteAmsterdam, Amsterdam Impact hun launching co-vestor collectief Generous Minds.

Tijdens de kon zijn. De winnende oplossingen waren Rain(a)

nemers investeerders samenwerken om ook van deengemeente. praktische impact te genereren?’ Deze en andere

labs werken we met verschillende gedreven way, een project voor stoeptegelsimpact waarmee steden financiers (vanen particuliere investeerders meer regenklimaatbestendig kunnentot worden,

Amsterdam Impact | Economische Zaken, wezenlijke vragen liggen ten aan Lokale implementatie vangrondslag Sustainable onze UnpackAmsterdam Impact-evenementen, die| Amsterdam tijdens gemeente Impact Hub Development Goals in&Amsterdam #SDGs

Start met Happen, een project dat bewoners van zorginstellingen aan gezondere voeding helpt, en

samen met u te blijven leren.

deInjaar lijkse Amsterdam Capital Week worden 2018 heeft de gemeente Amsterdam samen met georganiseerd door de gemeente Amsterdam en op het Impact Hub-netwerk een uitdaging ingebracht

De Uitdaging | #WorkIntegration

geleerde lessen socialeaan ondernemingen en hun initiatieven dievan bijdragen betere bewustwording financiers ‘uitgepakt’. en implementatie van de Sustainable Development

gebruik hebben gemaakt zijn onder anderen - Ellen Oetelmans, programma manager Amsterdam Impact | Economische Zaken, gemeente Amsterdam

Goals (SDG’s) in Amsterdam. We hebben de kandidaten door middel van business labs ondersteund om te zorgen dat hun oplossingen levensvatbaar zijn De Prael | brouwerij die werk biedt aan mensen met een beperking

Sailmate | tassen gemaakt van oude zeilen

“Om maatschappelijke Door middel van de incubator Deuitdagingen Uitdaging op te lossen alsfirma’s’. stad maximale ondersteunen we en ‘sociale Dit zijn sociale impact te hebben, moet je nemen bere-met ondernemingen die mensen in dienst id omtottedeleren en te co-creëren eenzijn afstand arbeidsmarkt, zoals nieuwkomers en zelf ondernemend zijn.

Opis deze en mensen met een handicap. Het doel dat deze manier kun je de rol veranderen vanen firma’s minder afhankelijk van subsidies worden de bij het van het een zich overheid meer gaan richten op dienen oplossingen waarvoor algemeen belang”. markt bestaat. De firma’s die van deze incubator

en aan de EU-criteria voldoen. De Fawaka Ondernemersschool, waar impact-ondernemerschap wordt onderwezen aan kinderen, en het impact-crowdsourcingplatform Heroes & Friends hebben elk

€ 30.000 subsidie van de Europese Commissie ontvangen om de SDG’s in Amsterdam te helpen realiseren.

Fawaka | ondernemersschool voor kinderen

delijke beperking.

Impact Hub.Challenges Zoals de naam al aangeeft, worden het Social Innovation Platform van de EU. tijdens deze evenementen de business cases en de Het doel was het identificeren en ondersteunen van

VraagApp, een app voor mensen met een verstan-

Start met Happen | betere voeding in zorginstellingen

hun producten diensten op de behoeften van dewat klant af te stemmen en We hanteren bestaat behoefteen aan specifieke financieringsvormen waar verschillende we hebben geleerd. financiers in voorzien.

Daarom hebben we bijeenkomsten en evenementen mogelijke verkooproutes te verkennen.

In 2015 zijn de gemeente Amsterdam en Impact een eenvoudig model om de kern voor sociaal ondernemers en impact gedreven investeerders Hub Amsterdam een partnerschap aangegaan van onzegeorganiseerd. aanpak te vangen in vier Daarnaast heeft de gemeente een reeks Buy Social-evenementen om ideeën, netwerken en acties uit te wisselen bouwstenen: Geschikte omstandiggeorga niseerd, samen met partners zoals Social Enterprise NL. Tijdens en het groeiende ecosysteem van sociale heden creëren, Ondernemerschap Capital Map waar inkopers van grote ondernemingen plaatselijke banken, stichtingen en venture capital) deze evenementen, en organisaties ondernemingen in de stad een podium te geven versterken, Toegang tot kapitaal Om ondernemers teom helpen bijkopen het beantwoorden om te onderzoeken werden we de impact in onze worden gestimuleerd in te bij sociale ondernemingen, en het beter toe te rusten.

Amsterdam Impact, verbeteren enhoe Netwerken versterken. van 30 vragen als: gesloten.

‘In welke fase van de bedrijfsstad kunnen opschalen wanneer investeerders meer dan deals het Actieprogramma Sociaal Ondernemen 2015 Hiermee hebben we een lange termijn

INLEIDING

Met circa 15.500 medewerkers is de gemeente Amsterdam de grootste werkgever in de stad.

Impact Hub Amsterdam heeft een gemeenschap van bijna 500 sociaal ondernemers, intrapreneurs Omandere sociale ondernemingen groeien en sociale innovators. te Dehelpen gemeente en heeft Amsterdam Impact, een programma de gemeentelijke afdeling Zaken, Tijdens het gehele van ondernemerstraject startenEconomische tot groeien en opsociaal ondernemers hebben met elkaarvan gemeen samen met Impact Hub een reeks incubatorprogramma’s en ondernemers schalen hebben maatschappelijke start-ups financiering nodig om hun dat ze streven naar oplossingen voor maatschapwed strijden georganiseerd.

Hierbij geeft de gemeente informatie over groeidoelstellingen te kunnen realiseren.

Een start-up die nog bezig is met pelijke uitdagingen. Om de samenwerking tussen maat schappelijke uitdagingen kunnen toegang krijgen tot samenproductvalidatie heeft misschienen meer baatondernemers bij wedstrijden met geldprijzen de gemeente en deze ondernemers te verbeteren Terugkijkend op drie jaar de juiste experts en middelen binnen en buiten de gemeente.

Impact Hub en terwijl eeneffectief onderneming dieimpact al goed op werking de marktdelen actiefwe is graag wat de is subsidies, het bouwen van een stedelijk helpt ondernemingen hun bedrijfsmodellen en vaardigheden te verbeteren, eerder op zoek zal gaan naar durfkapitaal.

In elke ondernemingsfase ecosysteem essentieel. samenwerking heeft opgeleverd en

REFERENTIES

ONDERNEMERSCHAP VERSTERKEN TOEGANG TOT KAPITAAL VERBETEREN “Als je kijkt naar de gemeentelijke statistieken over mensen die met

te stellen. Ik hoefde niet lang na te

Daarnaast heeft de gemeente een reeks Buy Social-evenementen denken over de vraag of ik ambasgeorganiseerd, samen met partners zoals Social Enterprise NL. Tijdens sadeur van VraagApp wilde worden.

Capital Map plaatselijke banken, stichtingen en venture capital) deze evenementen, waar inkopers van grote ondernemingen en organisaties De ervaringen van gebruikers in onze Om ondernemers te helpen bij het beantwoorden om te onderzoeken hoe we de impact in onze worden gestimuleerd om in te kopen bij sociale ondernemingen, werden pilot zijn ook heel wanneer positief.investeerders Dedicated van vragen als: ‘In welke fase van de bedrijfsstad kunnen opschalen Amsterdam City meer dan“Tijdens 30 dealshet gesloten. professionals zijn wel voorwaardelijk ontwikkeling we nu? Welke soorten kapitaal Fellowshipzijn hebben we veel profijt

zijn beschikbaar? welke partijen kan ik gaan gehad van deMet masterclasses van praten?’, de gemeente Amsterdam enals Impacthebben Hub, waarin onderwerpen Amsterdam City Fellowship | #HealthyCity Impact Hubacquisitie een Capital Map ontwikkeld.

Ditvan sales en en het maken In het kader van de incubator Amsterdam City overzicht kan gische als katalysator dienen bij gesprekken een strate routekaart centraal Fellowship ondersteunden we de ontwikkeling en over financiering en geeft ondernemers inzicht stonden. Daarnaast hebben we via implementatie van innovatieve oplossingen voor de in waar ze staan en hun mogelijkheden om het programma Amsterdam Impact uitdagingen van de stad op het gebied van gezondinvesteringen aan te trekken. kennisgemaakt met verschillende heid. We begonnen met negen ondernemers, die in

ambtenaren van de gemeente een voorbereidingsfase van drie maanden hun eigen Integrated Capital Labs Amsterdam, waaronder Johan de bedrijfsmodellen hebben versterkt. Vervolgens zijn Deze labs zijn een samenwerkingsproject Vries, beleidsadviseur Zorg. Hij tussen is vier van hen verder ondersteund en is verkend of de gemeente Amsterdam, Impact Hub en het tevens één van onze ambassadeurs de gemeente Amsterdam hun launching customer co-vestor collectief Generous Minds.

Tijdens de is geworden.

Johan heeft ons kon zijn. De winnende oplossingen waren Rain(a) labs werken we met verschillende impact gedreven wegwijs gemaakt bij de gemeentelijke way, een project voor stoeptegels waarmee steden financiers (van en particuliere investeerders afdelingen ons geholpen eentot meer regen- en klimaatbestendig kunnen worden, pilotproject te realiseren voor kwetsStart met Happen, een project dat bewoners van bare groepen die zorg en steun van zorginstellingen aan gezondere voeding helpt, en de gemeente Amsterdam ontvangen.”

VraagApp, een app voor mensen met een verstanVraagApp De Uitdaging | #WorkIntegration

Sailmate | tassen gemaakt van oude zeilen

delijke beperking.

– Frank Schalken | Oprichter en directeur,

onderling kennis en business cases uitwisselen.

om gebruikers ondersteunen Naarde aanleiding van de te enthousiaste feedbacken stimuleren om vragen te stellen via van deelnemers gaan we door met het opbouwen Atelier Phi, dat duurzame damesmode maakt, VraagApp. Metcapital deze netwerk kennisom gaan de van een integrated sociale en Sailmate, een firma die duurzame tassen maakt collega’s van Werk, Participatie en ondernemers te ondersteunen met passende van afgedankte scheepszeilen. sociale firma’s Inkomen met deBeide implementatie. financieringverder en mentoring. werken met nieuwkomers die een vluchtelingenDe toegang tot VraagApp is inmiddels achtergrond hebben. De gekoppeld.”

Uitdaging stelt de gemeente aan deImpact stadspas Unpack | Een evenement tijdens daarnaast in staat een launching customer voor Amsterdam Capital Week sociale firma’s te worden.

Zo verzorgt Tante Tosti, – Johan de Vries | Beleidsadviseur Zorg, ‘Hoe kunnen sociaal ondernemers succesvolle ook een firmaAmsterdam die door De Uitdaging werd gesteund, gemeente partnerschappen aangaan? Hoe kunnen onderinmiddels de lunchcatering op één van de locaties nemers en investeerders samenwerken om ook van de gemeente. praktische impact te genereren?’ Deze en andere

wezenlijke vragen liggen ten grondslag aan Lokale implementatie van Sustainable onze Unpack Impact-evenementen, die tijdens Development Goals in Amsterdam | #SDGs de jaarlijkse Amsterdam Capital Week worden In 2018 heeft de gemeente Amsterdam samen met georganiseerd door de gemeente Amsterdam en het Impact Hub-netwerk een uitdaging ingebracht op Impact Hub. Zoals de naam al aangeeft, worden het Social Challenges Innovation Platform van de EU. tijdens deze evenementen de business cases en de Het doel was het identificeren en ondersteunen van geleerde lessen van sociale ondernemingen en hun initiatieven die bijdragen aan betere bewustwording financiers ‘uitgepakt’. en implementatie van de Sustainable Development

Door middel van de incubator De Uitdaging

Goals (SDG’s) in Amsterdam. We hebben de kandi-

ondersteunen we ‘sociale firma’s’. Dit zijn sociale

daten door middel van business labs ondersteund

een afstand tot de arbeidsmarkt, zoals nieuwkomers en mensen met een handicap. Het doel is dat deze VraagApp | brouwerij die werk biedt aan mensen met een beperking

firma’s minder afhankelijk van subsidies worden en zich meer gaan richten op oplossingen waarvoor een markt bestaat. De firma’s die van deze incubator gebruik hebben gemaakt zijn onder anderen

De Prael | brouwerij die werk biedt aan mensen met een beperking

ondernemingen die mensen in dienst nemen met

“Een gezond ecosysteem heeft symbiotische relaties en bouwt aan om te zorgen dat hun oplossingen levensvatbaar zijn veerkracht door middel van diversiteit. en aan de EU-criteria voldoen. De Fawaka OnderWanneer we de theorie van biologinemersschool, waar impact-ondernemerschap wordt sche leefsystemen vertalen naar het onderwezen aan kinderen, en het impact-crowdopbouwen van een stedelijk impact sourcingplatform Heroes & Friends hebben elk ecosysteem, moeten we ons realiseren € 30.000 subsidie van de Europese Commissie ontdat ‘ecosysteem’ niet zo maar een vangen om de SDG’s in Amsterdam te helpen realiseren. ander woord voor ‘netwerk’ is.”

- Taitana Glad, medeoprichter en directeur van Impact Hub Amsterdam en expert sociaal ondernemerschap

Start met Happen | betere voeding in zorginstellingen

Yoni | biologisch katoenen tampons, maandverband & pantyliners

Om sociale ondernemingen te helpen groeien heeftschulden, Amsterdam Impact, of juridische Tijdens het gehele ondernemerstraject van starten tot groeienwerkloosheid en opeen programma van de gemeentelijke afdeling Economische Zaken, problemen schalen hebben maatschappelijke start-ups financiering nodigkampen, om hun dan zie je dat samen met Impact Hub een reeks incubatorprogramma’s en ondernemers 40% van deze mensen groeidoelstellingen te kunnen realiseren. Een start-up die nog bezig is met een licht verwedstrijden georganiseerd. Hierbij geeft de gemeente informatie over standelijke heeft. VraagApp productvalidatie heeft misschien meer baat bij wedstrijden metbeperking geldprijzen maatschappelijke uitdagingen en kunnen ondernemers toegang krijgen tot blijkt een oplossing en subsidies, terwijl een onderneming die al goed op de markt actief is waarmee kwetsde juiste experts en middelen binnen en buiten de gemeente.

Impact Hub bare mensen gemakkelijker vragen eerder op zoek zal gaan naar durfkapitaal. In elke ondernemingsfase helpt ondernemingen hun bedrijfsmodellen en vaardigheden te verbeteren, kunnen Door de app te gebestaat behoefte aan specifieke financieringsvormen waarstellen. verschillende hun producten en diensten op de behoeften van de klant af te stemmen en beter gesteund bruiken, ze zich financiers in voorzien. Daarom hebben we bijeenkomsten envoelen evenementen mogelijke verkooproutes te verkennen. en leren zegeorganiseerd. dat het oké is om vragen voor sociaal ondernemers en impact gedreven investeerders

NETWERKEN VERSTERKEN Netwerken functioneren bij de gratie van het nut voor de individuele deelnemers: je blijft lid van een netwerk zolang het je iets oplevert.

Maar voor een ecosysteem moet er evenwicht zijn tussen wat je geeft en wat je krijgt, om zo met gezamenlijke inzet tot bloei te komen.

Het bijeenbrengen van een ecosysteem vereist een ‘chaordische’ mentaliteit waarin de voordelen van chaos en orde bijeenkomen.

Wanneer er sprake is van chaos, moet deze een generatief karakter hebben en voldoende disruptief zijn om innovatie te creëren en te ondersteunen. Tegelijkertijd moet er voldoende orde zijn om de inspanningen en middelen effectief te kunnen kanaliseren.

Een ‘chaordische’ werkwijze in een publiekprivaat partnerschap brengt uitdagingen met zich mee. Overheden willen traditioneel gezien risico’s vermijden wanneer ze publieke middelen aanwenden voor het algemeen belang, terwijl sociaal ondernemers juist risico’s willen nemen en innovaties willen inzetten om het algemeen belang te dienen.

Wanneer we de traditionele systemen op de proef stellen en uiteenlopende spelers bijeenbrengen in het ecosysteem is een niet-lineaire aanpak essentieel. Om succes te hebben moeten we meerdere perspectieven met elkaar verenigen en vertrouwen opbouwen. In ons samenwerkingsverband hebben we verschillende methoden toegepast, waaronder de Art of Hosting-benadering en theorieën over transities en systeemdynamiek.

We hebben onder meer op de volgende manieren samengewerkt om de banden binnen het ecosysteem te versterken: Openbare events en bewuste community vorming: : van open bijeenkomsten tot georganiseerde labs voor betrokkenen om mede vorm te geven aan het Actieprogramma Sociaal Ondernemen van de gemeente Amsterdam. We bieden ruimte voor mensen in het ecosysteem om bijeen te komen zodat onverwachte contacten worden gelegd, mijlpalen worden gevierd en kansen ontstaan.

Betrokkenen bijeenbrengen rond centrale thema’s om het ontstaan van sub-communities aan te moedigen: bijvoorbeeld een interactief lab organiseren om de SDG’s aan te pakken in Amsterdamse wijken, of meer dan 60 aanbieders van ondernemerschapsopleidingen bijeenbrengen om hun aanbod in kaart te brengen en te zorgen dat ze elkaar beter aanvullen Specifieke maatschappelijke uitdagingen benoemen en aanpakken: ondernemerschap richten op specifieke interventies om a) meer kans maken bij publieke en private aanbestedingen, b) oplossingen te ontwikkelen voor maatschappelijke uitdagingen, zoals gezondheid en inclusie door incubatorprogramma’s, ondernemerscompetities en andere methoden.competitions and more.

Yoni | biologisch katoenen tampons, maandverband & pantyliners

REFERENTIES

“Tijdens het Amsterdam City Fellowship hebben we veel profijt gehad van de masterclasses van Impact Hub, waarin onderwerpen als sales en acquisitie en het maken van een strategische routekaart centraal stonden. Daarnaast hebben we via het programma Amsterdam Impact kennisgemaakt met verschillende ambtenaren van de gemeente Amsterdam, waaronder Johan de Vries, beleidsadviseur Zorg. Hij is tevens één van onze ambassadeurs is geworden. Johan heeft ons wegwijs gemaakt bij de gemeentelijke afdelingen en ons geholpen een pilotproject te realiseren voor kwetsbare groepen die zorg en steun van de gemeente Amsterdam ontvangen.”

“Als je kijkt naar de gemeentelijke statistieken over mensen die met schulden, werkloosheid of juridische problemen kampen, dan zie je dat 40% van deze mensen een licht verstandelijke beperking heeft. VraagApp blijkt een oplossing waarmee kwetsbare mensen gemakkelijker vragen kunnen stellen. Door de app te gebruiken, voelen ze zich beter gesteund en leren ze dat het oké is om vragen te stellen. Ik hoefde niet lang na te denken over de vraag of ik ambassadeur van VraagApp wilde worden.

De ervaringen van gebruikers in onze pilot zijn ook heel positief. Dedicated professionals zijn wel voorwaardelijk om de gebruikers te ondersteunen en stimuleren om vragen te stellen via VraagApp. Met deze kennis gaan de collega’s van Werk, Participatie en Inkomen verder met de implementatie.

De toegang tot VraagApp is inmiddels aan de stadspas gekoppeld.”

– Johan de Vries | Beleidsadviseur Zorg, gemeente Amsterdam

– Frank Schalken | Oprichter en directeur, VraagApp

VraagApp | brouwerij die werk biedt aan mensen met een beperking

“Een gezond ecosysteem heeft symbiotische relaties en bouwt aan veerkracht door middel van diversiteit.

Wanneer we de theorie van biologische leefsystemen vertalen naar het opbouwen van een stedelijk impact ecosysteem, moeten we ons realiseren dat ‘ecosysteem’ niet zo maar een ander woord voor ‘netwerk’ is.”

- Taitana Glad, medeoprichter en directeur van Impact Hub Amsterdam en expert sociaal ondernemerschap

GELEERDE LESSEN

GESCHIKTE OMSTANDIGHEDEN CREËREN NETWERKEN VERSTERKEN

Ons doel is lange termijn: zijn tussen wat je geeft en wat je krijgt, om zo het oplossen van Wanneer we terugkijken samenwerking met gezamenlijke inzetop totonze bloei teecosysteem komen.

Om een effectief stedelijk impact in de afgelopen drie jaar om een stedelijk impact te creëren, is het belangrijk om nieuwe modellen maatschappelijke ecosysteem op te bouwen, kunnen we enkele Het een ecosysteem voorbijeenbrengen publiek-privatevan samenwerking te ontwikkeessentiële factoren onderscheiden: ver een ‘chaordische’ mentaliteit waarin len.eist Door onze samenwerking hebben we gesprekken uitdagingen door de voordelen van chaos en orde bijeenkomen. tussen beleidsmakers en ondernemers op gang We hebben onder meer op de Wanneer sprake iszevan chaos, moet deze gebracht,er waardoor elkaars behoeften beter volgende manieren samengewerkt ondernemerschap. een generatief karakter hebben en voldoende begrijpen. om de banden binnen het ecosysteem Eenzijn gedeelde mindset van disruptief om innovatie tevertrouwen creëren en te De samenwerkende partijen moeten open, ondersteunen. moet Wat is er tot nuTegelijkertijd toe uitgekomen?

Bijerdevoldoende gemeente nieuws gierig, transparant en en geïnteresseerd zijn orde zijn om de inspanningen middelen zelf zien we dat er meer ondernemend gedacht omtesamen te leren, met een intrinsieke motivatie effectief kunnen wordt, dat we beter kanaliseren. begrijpen wat onze waarde om samen te werken, ook wanneer het tegenzit.

als gemeente is en hoe de burger tegen de Het helpt als we bereid zijn om toe tepubliekgeven Een ‘chaordische’ werkwijze in een maatschappelijke impact aankijkt.

Voor sociaal wanneer we iets niet weten, en als we de gedeelde privaat partnerschap brengt uitdagingen ondernemers is er meer duidelijkheid gekomen zorg voor onze stad en haar inwoners centraal met zich mee.

Overheden willen traditioneel over hoe je met een gemeente kunt samenwerken stellen bijvermijden alles wat we doen. gezien ze publieke en hoe risico’s je wegwijs wordt inwanneer een complexe middelen aanwenden voor het algemeenhebben begemeentelijke infrastructuur.

Bovendien Een cultuur van samenwerking lang, terwijl sociaal ondernemers risico’s sociaal ondernemers meer toegangjuist gekregen We vinden het belangrijk om een goede balansom willen nemen en innovaties willen inzetten tot kapitaal en markten, zijn ze zichtbaarder te vindenbelang tussen inzet voor mens en planeet en het algemeen teerkenning dienen. geworden en hebben ze gekregen als focus op resultaat. En ons te richten op het creëren onderdeel van een gezonde economie. vanwe waarde voor alle partners.

Een gezonde Wanneer de traditionele systemen op de samen werking tussen een lokale overheid en een proef stellen en uiteenlopende spelers bijeenHub is ondenkbaar alseen er sprake is van brengenImpact in het ecosysteem niet-lineaire Door onze samenwerkingishebben we onder grote afhankelijkheid.

Beide partijen moeten aanpak andere essentieel.

Om succes te hebben de volgende belangrijke lessen geleerd: een gelijkwaardige samenwerking streven moetennaar we meerdere perspectieven met elkaar • Grote organisaties hebben andere manieren om en elkaars inbreng erkennen. verenigen en vertrouwen opbouwen.

In ons contact te leggen met potentiële partners of klanten samenwerkingsverband hebben we verschildan kleine ondernemers, die gewend zijn aan lende methoden toegepast, waaronder de Art informele en agile manieren van zakendoen of Hosting-benadering overondertran• Potentiële partnersen of theorieën klanten dan kleine sities ennemers systeemdynamiek. die gewend zijn aan informele en meer agile manieren van zakendoen

te versterken:

Om ondernemers op integere wijze te kunnen ondersteunen, is het belangrijk dat we onderdoor een sociale onderneming het hebben van Openbare events en bewusteiscommunity nemend zijn (we moeten als ambtenaren ook een ambassadeur bij de gemeente om snel vorming: : van open bijeenkomstencruciaal tot georgaintrapreneurs zijn) én dat we een start-upde juiste relevante te kunnen leggen. niseerde labs voor contacten betrokkenen om mede vorm mentaliteit hebben om gezamenlijk risico’s te • Maatschappelijke start-ups zijnSociaal niet altijd in staat te geven aan het Actieprogramma Onder nemen en uit te proberen. Ons advies is om in de onmiddellijk op grote schaal te leveren of voldoende nemen van de gemeente Amsterdam. We bieden eerste fase van de samenwerking te co-investeren markttoegang te krijgen; kan wordenom verbeterd ruimte voor mensen in hetdit ecosysteem bijeen en een speciaal budget te reserveren voor de door middel van strategische partnerschappen te komen zodat onverwachte contacten worden implementatie. Ook moet de besluitvorming met andere bedrijven en door het versterken gelegd, mijlpalen worden gevierd en kansenvan helder zijn. bewustwording bij consumenten ontstaan.

• Omdat een benadering op basis van een Faciliterende structuren ecosysteem niet-lineair is, moetrond je gelijktijdig Betrokkenen bijeenbrengen centrale Om effectief te kunnen samenwerken is steun aan alle bouwstenen werkenvan en de inspanningen thema’s om het ontstaan sub-communities vanuit de politiek van grote waarde. Door het kanaliseren naar debijvoorbeeld plek met de meeste energie, aan te moedigen: een interactief Actieprogramma Sociaal Ondernemen 2015 zodat het momentum gemaximaliseerd lab organiseren om dewordt SDG’s aan te pakken in 2018 formeel vast te leggen, heeft de gemeente Gebruik maken van bestaande, gelijkgezinde Amsterdamse wijken, of meer dan 60 aanbieders Amsterdam het programma voorzien van richting, communities die hetzelfde doel hebben, is veel van ondernemerschapsopleidingen bijeenbrengen legitimiteit en extra mogelijkheden. Het Actieefficiënter dan vanaf nul beginnen om hun aanbod in kaart te brengen en te zorgen programma veranderde de rol van de gemeente, •dat Het nastreven van resultaten ze elkaar beter aanvullen met impact, het die traditioneel toch vooral als geldschieter werd inschakelen van het ecosysteem en het opbouwen gezien. Bovendien maakte de programmatische van ondernemerschap gaan hand in hand, zoals Specifieke maatschappelijke uitdagingen aanpak het mogelijk om samen te leren en te ook blijkt uiten onsaanpakken: model benoemen ondernemerschap reflecteren bij belangrijke mijlpalen. richten op specifieke interventies om a) meer kans We willen meeren spelers bij aanbestedingen, het programma maken bij nog publieke private

The Dutch Weed Burger | plantaardig eten

• Gemeenten hebben meer tijd nodig om in actie

Een commitment om te co-investeren

betrekken en bestaande contacten verdiepen. b) oplossingen te ontwikkelen voor maatschappelijke Bovendien willen wegezondheid extra aandacht besteden uitdagingen, zoals en inclusie door

• Een cultuur van het uitsluiten van fouten vraagt

Ons model voor goede samenwerking is een levende

aanpassing en het omarmen van een onder-

praktijk, die naar onze mening andere gemeentelijke

nemende mindset van risico’s durven nemen

afdelingen en overheden waardevolle lessen biedt

• Voor het realiseren van een specifieke oplossing

voor het samenwerken met sociale ondernemingen.

te komen vanwege de vele betrokken stakeholders en verantwoordelijkheden • Op persoonlijk vlak heb je als ambtenaar moed

aan sociaal ondernemersondernemerscompetities die maatschappelijke incubatorprogramma’s, uitdagingen op buurtniveau aanpakken en en andere methoden. competitions and more.

nodig, terwijl je als sociaal ondernemer geduld moet

maatschappelijk gedreven ondernemingen die het

hebben

creëren van meervoudige waarde voorop stellen.

Yoni | biologisch katoenen tampons, maandverband & pantyliners

Dit is de eerste bouwsteen voor het effectief opbouwen van een ecosysteem, Netwerken functioneren bij desamen gratiemet vande het andere drie bouwstenen uit ons model: Ondernut voor de individuele deelnemers: je blijft lid nemerschap versterken, Toegang tot kapitaal van een netwerk zolang het je iets oplevert. verbeteren en Netwerken versterken.

Maar voor een ecosysteem moet er evenwicht

BOUWEN AAN EEN STEDELIJK ECOSYSTEEM

NETWERKEN VERSTERKEN

In goed functionerende ecosystemen hebben alle betrokken partijen een gezamenlijk commitment om samen tot bloei te komen. Enkele methoden om verbindingen te versterken: • Het organiseren van openbare evenementen waar het ecosysteem bijeen kan komen en kennis kan uitwisselen • Stakeholders bijeenbrengen rond centrale thema’s om het ontstaan van sub-communities aan te moedigen

3.

TOEGANG TOT KAPITAAL VERBETEREN

2.

Tijdens het gehele pad van ondernemerschap, van ideeënvorming tot groei en opschalen, hebben sociale ondernemingen behoefte aan passende financiering.

Zo kun je ze hierbij helpen: • Breng het landschap voor impactfinanciering in kaart en koppel deze informatie aan de groeifasen van start-ups • Breng regelmatig verschillende soorten impact-financiers (particuliere investeerders, plaatselijke banken, stichtingen, venture capital) bijeen met sociale ondernemers om contacten te leggen en kennis uit te wisselen • Organiseer ondernemers-challenges en competities met prijzengeld • Faciliteer handelsmissies voor sociaal ondernemers naar belangrijke kapitaalevenementen zoals SOCAP

ONDERNEMERSCHAP VERSTERKEN Om sociaal ondernemers te helpen bij hun groei, het ontwikkelen van hun vaardigheden en het aanboren van nieuwe markten, kun je één of meer van de onderstaande methoden toepassen: • Incubators voor start-ups die (mee-) helpen oplossingen te realiseren voor de maatschappelijke uitdagingen binnen je stad • Business labs ter ondersteuning van ondernemers die meedingen naar subsidies • Evenementen om de producten en diensten van sociaal ondernemers te introduceren bij potentiële zakelijke klanten

1.

GESCHIKTE OMSTANDIGHEDEN CREËREN Enkele essentiële factoren om rekening mee te houden wanneer je een effectief ecosysteem met impact wil opbouwen: • Een gedeelde mindset van vertrouwen • Een cultuur van samenwerking • Bereidheid om te co-investeren • Zorgen voor faciliterende structuren

Amsterdam Impact Amsterdam Impact is een initiatief van de gemeente Amsterdam dat in 2015 is gestart. Het Amsterdam Impact-programma wil de ontwikkeling van sociaal ondernemerschap in Amsterdam ondersteunen en de stad internationaal positioneren als toplocatie voor impact gedreven ondernemingen.

Ellen Oetelmans | Programma manager Amsterdam Impact, gemeente Amsterdam - e.oetelmans@amsterdam.nl

< MOGELIJK GEMAAKT DOOR >

Impact Hub Amsterdam Impact Hub Amsterdam is in 2008 opgericht en maakt deel uit van het snelgroeiende wereldwijde Impact Hub-netwerk van impact-ondernemers en innovators met meer dan 16.000 leden in ruim 100 steden over de hele wereld. Om verandering te bewerkstellingen faciliteren wij ondernemende oplossingen voor de grootste maatschappelijke uitdagingen en vraagstukken.

Tatiana Glad | Medeoprichter en directeur van Impact Hub Amsterdam - tatiana.glad@impacthub.net

Een partnerschap tussen de gemeente Amsterdam en Impact Hub Amsterdam

BOUWEN AAN EEN STEDELIJK IMPACT ECOSYSTEEM

Atelier Phi | mode label dat werk biedt aan nieuwkom

Heroes & Friends | impact-crowdsourcingplatform | foto: Bianka Csenki