Wetenschap kort
Bewegende pols in beeld In het AMC is een methode ontwikkeld waarmee een bewegend gewricht gescand kan worden: four-dimensional X-ray imaging (4D-RX). Promovendus Mahyar Foumani toont aan dat de methode bijdraagt aan een vroegere diagnose van polsklachten en een betere besluitvorming over de behandeling ervan. Polsklachten zijn de belangrijkste oorzaak van langdurig werkverzuim. Jaarlijks kost dat de samenleving ongeveer 600 miljoen euro. Met de beschikbare diagnostische methoden is het niet mogelijk om vast te stellen hoe instabiel een pols is. Bandletsels worden vaak gemist omdat ze meestal voor een verstuiking worden aangezien. Maar als deze niet behandeld worden, leidt dat tot schade aan de kraakbeenlagen. Een chirurgische reconstructie heeft dan weinig kans op succes omdat de patiënt klachten blijft houden aan de gewrichtsfunctie. Dit gebeurt vaak, zegt Foumani, die 9 december promoveerde. Om al in een vroeg stadium pols klachten te herkennen en een juiste diagnose te kunnen stellen, zijn nieuwe beeldvormende technieken nodig. Foumani onderzocht of 4D-RX daarvoor geschikt is. Bij deze methode moet de pols bepaalde bewegingen maken, terwijl een roterende röntgenbron een tijd lang het gewricht vanuit verschillende hoeken vastlegt. De beelden die daaruit voortkomen, worden gereconstrueerd tot een serie driedimensionale beelden. Zo kunnen de bewegingen worden gekwantificeerd en bestudeerd. Foumani ontwikkelde nieuwe methodes om de bewegende beelden te evalueren. Daardoor is de gewrichtsfunctie beter te beoordelen, zodat er een beter besluit kan worden genomen over de behandeling. Een kijkoperatie in het gewricht is dan niet meer nodig. Dat leidt weer tot minder ingrepen en minder kosten, aldus Foumani.
Versleten duim is heel normaal Duimbasisartrose (slijtage aan het onderste duimgewricht) komt zo vaak voor met het toenemen van de leeftijd, dat het als een normaal onderdeel van het verouderingsproces kan worden beschouwd. Dat concludeert Stéphanie Becker in haar proefschrift waarop zij 11 december promoveert. Het duimbasisgewricht is niet erg stabiel. Als de banden die de botjes verbinden wat slapper worden, past het gewricht niet meer mooi en kan slijtage optreden. Vaak voel je dan een zeurende pijn aan de basis van de duim. Deze wordt erger bij het maken van een knijpbeweging, zoals het opendraaien van een pot. Ook schrijven kan pijnlijk zijn. De duim krijgt vaak een afwijkende stand en kan opgezwollen zijn aan de basis. Becker constateert dat copingstrategieën (manieren waarop mensen met problemen en stress omgaan) de sterkste voorspellers zijn voor (de ernst van) klachten en lichamelijke beperkingen. Ze stelt dat het helpt als patiënten zich beter beseffen dat de artrose een onderdeel is van het ouder worden en dat ze zich zodanig kunnen aanpassen aan de aandoening dat er goed mee te leven valt. Dan zouden ze het vertrouwen weer kunnen vinden in de functie van hun hand. Becker denkt bovendien dat training in het beter omgaan met de pijn een goede optie kan zijn voor patiënten met klachten, aangezien dit al bewezen effectief is voor andere veelvoorkomende aandoeningen van het bewegingsapparaat. Daarnaast stelt de promovenda vast dat het per handchirurg scheelt welke middelen en behandelingen er ingezet worden om patiënten met duimbasisartrose te behandelen. De verschillen zijn zo groot, dat het goed is om ook de patiënt mee te laten beslissen over de aanpak.
Foto: Corbis
Progesteron voorkomt geen nieuwe miskraam Het heeft geen zin om vrouwen met herhaalde miskramen het hormoon progesteron te geven in het eerste trimester van hun zwangerschap. Dat verbetert de uitkomst van de zwangerschap niet. AMC-onderzoekers publiceerden onlangs hierover in The New England Journal of Medicine. Vrouwen die te maken krijgen met onverklaarde herhaalde mis kramen, krijgen vaak progesteron voorgeschreven. Wetenschappelijk bewijs daarvoor ontbrak echter. Daarom zette het AMC de PROMISE-studie op samen met 8 Nederlandse en 36 Engelse ziekenhuizen. Er deden 1568 vrouwen aan mee. “Deze vrouwen hadden al minstens drie keer zonder aanwijsbare reden een miskraam gehad. De helft van hen kreeg progesteron, de andere helft een placebo”, vertelt AMC-gynaecoloog Mariëtte Goddijn. Het aantal levendgeborenen in de groep die progesteron kreeg, bleek niet te verschillen van het aantal levendgeboren baby’s in de groep die placebo’s kreeg. Conclusie: toediening van extra progesteron heeft geen effect op de uitkomst van een zwangerschap. Overigens heeft de toediening van het hormoon evenmin nadelige bijwerkingen voor de vrouw of de zwangerschap. Tijdens een normaal verlopende zwangerschap speelt progesteron een belangrijke rol bij de innesteling van het embryo. Het wordt in het eerste trimester geproduceerd in de eierstokken en de pla centa. Na ongeveer 12 weken zwangerschap neemt de placenta de gehele progesteronproductie over. Omdat het hormoon zo’n belangrijke rol heeft, was de theorie dat bij herhaalde miskramen het toedienen van extra progesteron effect zou kunnen hebben. Vrouwen met onverklaarde herhaalde miskramen kregen daarom tot nu toe vaak progesteronsupplementen voorgeschreven in het eerste trimester van hun zwangerschap. Goddijn: “De PROMISE-studie is het eerste grootscheepse onderzoek naar de werking van extra progesteron bij herhaalde mis kramen. Helaas moeten we concluderen dat dit niet de oplossing biedt die we zouden willen. Maar we blijven doorgaan met wetenschappelijk onderzoek om de biologische processen bij herhaalde miskramen te achterhalen. Zo hopen we op een dag het aantal te kunnen verminderen.” Aan het onderzoek deden naast het AMC ook het OLVG, UMCU, LUMC, UMCG, Maxima MC, Isala Zwolle, het MC Leeuwarden en het Atrium MC Heerlen mee. Foto: Corbis
Foto: Corbis
9
AMC Magazine