c o il e n
Aneurysma in de hersenen blijft uitgeschakeld Uitstulpingen van hersenvaten worden sinds een aantal jaren bij voorkeur met platinum draadjes behandeld. Deze coils sluiten zo’n aneurysma af maar laten de slagader open. De patiënten blijven daarna doorgaans langdurig onder controle. Volgens promovenda Sandra Ferns van het AMC is dat niet voor iedereen nodig. De controle kan meestal beperkt blijven tot een half jaar na de behandeling.
In haar woonkamer in het centrum van Amsterdam laat Sandra Ferns een MR (magnetische resonantie)opname zien van de hersenen van een patiënt. In de boomstructuur van de slagaders wijst ze een aneurysma aan. ‘Als zo’n zwakke plek in het bloedvat barst, heb je een hersenbloeding. Maar liefst twee procent van de bevolking heeft een aneurysma in het hoofd. Slechts één op de honderd van hen krijgt een bloeding. De oorzaak van dat barsten is nog steeds onduidelijk, maar roken en een hoge bloeddruk spelen een belangrijke rol.’ Van de ongeveer 1200 Nederlanders per jaar bij wie zo’n aneurysma barst, overlijdt een kwart direct. Van de overigen die in het ziekenhuis belanden, krijgt dertig procent binnen enkele dagen een tweede bloeding die meestal fataal is. Om dit te voorkomen, is het van groot belang dat de patiënten zo snel mogelijk worden geholpen. Voorheen gebeurde dat uitsluitend operatief. De neurochirurg maakt dan een luikje in de schedel om vervolgens de hals van het aneurysma met een clip af te klemmen. Een dergelijke ingreep is niet bij alle aneurysma’s mogelijk. Sommige zijn te groot of zitten op een plaats waar de chirurg niet bij kan komen. Bovendien zijn veel patiënten te zwak om een operatie te ondergaan. Pl atina spir a al
Sinds het begin van de jaren negentig van de vorige eeuw kent ons land een elegantere manier om een aneurysma te behandelen. Toen introduceerde Ferns promotor, professor Willem Jan van Rooij van het St Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg, samen met zijn collega’s de zogenaamde Guglielmi Detachable Coil (GDC) in Nederland. Dit is een ultradun platina spiraaltje dat met een katheter via de lies naar het aneurysma in de hersenen wordt opgevoerd. Als de coil eenmaal de uitstulping heeft bereikt, is het mogelijk deze met een elektrisch stroompje te ontkoppelen van de opvoerdraad. De handeling moet enkele keren worden herhaald om een aneurysma geheel te vullen. Vanaf 2001 wordt deze behandeling ook in het AMC uitgevoerd. Dat coilen een efficiënte en veilige methode is, bleek in 2002 uit de grote internationale ISAT-studie. Hierbij werden 2143 patiënten met een gebarsten aneurysma via loting gecoild of geopereerd. De onderzoekers vergeleken na zes maanden de resultaten. Na coiling was
16
AMC Maga zine oktober 2010