Opinie
Foto: Marieke de Lorijn/Marsprine
Drs. Albert van den Brink is van huis uit cardio-chirurg. Sinds 2010 is hij hoofd van de afdeling Hyperbare Geneeskunde van het AMC. Op zijn afdeling worden diverse patiënten behandeld met 100 procent zuurstof, onder een druk zoals die heerst op een diepte van 14 meter onder water. Naast slachtoffers van een koolmonoxidevergiftiging gaat het om slachtoffers van duikongevallen, maar ook om mensen met wonden na bestraling en diabetische wonden.
“Het is een chipje van een paar euro”, zegt het hoofd van de afdeling Hyperbare Geneeskunde, Albert van den Brink. “Er zit een sensor op die koolmonoxide detecteert, en als je die vervolgens standaard in iedere nieuwe verwarmingsketel monteert, kan hij de ketel automatisch laten afslaan als er een probleem is met de verbranding. Dat alleen al zou zoveel schelen!” De eenvoud van de oplossing wordt nog schokkender wanneer Van den Brink één van de schrijnende gevallen van koolmonoxidevergiftiging uit het recente verleden beschrijft. “Ongeveer vijf jaar geleden verdronken twee jonge meisjes nadat ze in bad bewusteloos waren geraakt door koolmonoxide uit een slecht werkende afvoer van een verwarmingsketel. Een derde kind overleefde het ternauwernood omdat ze niet met haar hoofd onder water terecht kwam.” De vader van de kinderen is nu een actieve medestander geworden in de strijd van Van den Brink om aandacht en oplossingen voor het probleem van koolmonoxidevergiftiging. De eerste stap in het voorkómen van koolmonoxideslachtoffers moet volgens Van den Brink in het onderwijs worden gezet. “Iedereen moet zich realiseren dat CO een dodelijk gif is. Alle leerlingen in het middelbaar onderwijs, van VMBO tot VWO, moeten leren dat je bij een onvolledige verbranding geen CO2 krijgt, maar giftig CO. Niemand moet het nog in zijn hoofd halen om in huis te gaan barbecueën. CO veroorzaakt een chemische verstikking in je lichaam.” “Er vormt zich ook koolmonoxide wanneer een verwarmingsketel ondeugdelijk is aangesloten”, zegt Van den Brink. “Het zou daarom veel schelen wanneer er een verplichte kwaliteitstoets zou zijn voor installateurs die dit soort ketels aansluiten. Maar dan nog zullen er altijd fouten worden gemaakt. Een tweede stap moet in mijn ogen daarom zijn dat CO-melders eenzelfde plek krijgen in het wettelijke bouwbesluit als brandmelders. Er vallen jaarlijks veertig doden door brand in huis. De wet schrijft daarom sinds 2012 voor dat er brandmelders moeten worden geplaatst bij nieuwbouw. Waarom zou je daar geen CO-melder aan toevoegen?”, vraagt Van den Brink zich bijna retorisch af. Een van de redenen dat koolmonoxide zo’n verwaarloosd probleem is, schuilt volgens Van den Brink
5
in de slechte registratie. “Nu wordt het aantal dodelijke slachtoffers geschat op tien tot twintig per jaar. Daarbij komen jaarlijks nog eens 150 ziekenhuisopnames. De werkelijke aantallen liggen waarschijnlijk aanzienlijk hoger. Maar omdat niemand die getallen apart registreert, is de echte omvang van het probleem moeilijk te achterhalen.” Dat het linksom of rechtsom niet om schrikbarend hoge aantallen slachtoffers gaat, wil er bij Van den Brink niet in. “Elke dode is er een te veel. In Nederland hebben we het aantal verkeersdoden weten terug te brengen van 3.500 in 1972, tot minder dan 700 nu. Maar kijk eens hoeveel kosten daarmee gemoeid waren. Als je dan toch gaat boekhouden, dan durf ik te stellen dat het voorkomen van CO-slachtoffers per saldo een stuk goedkoper zal zijn.” Slachtoffers die alsnog vallen, zullen volgens Van den Brink ook beter behandeld kunnen worden wanneer alle hulpverleners in de toekomst een COmelder bij zich zouden dragen. “Nu al hebben ambulancemedewerkers een CO-melder op hun koffer. Wanneer ook politiemensen zo’n eenvoudige detector aan hun riem hebben, kunnen zij veel sneller handelen bij bewusteloosheid. Hoe sneller slachtoffers in de frisse lucht komen, hoe beter het is. Maar ook wanneer mensen weer bij bewustzijn zijn gebracht, is het zaak de achtergebleven koolmonoxide zo snel mogelijk uit hun systeem te krijgen. In het AMC doen we dat door hen in een hyperbare zuurstofkamer pure zuurstof toe te dienen, waardoor de koolmonoxide zeer snel kan worden geëlimineerd.” Op 5 oktober organiseert Van den Brink een symposium in het AMC voor hulpverleners in de traumaopvang die met koolmonoxidevergiftigingen te maken kunnen krijgen. “Het bewustzijn moet vanaf de basis worden opgebouwd, ben ik bang. Van de politiek moeten we het vooralsnog niet hebben. Die verschuilt zich nog achter Brussel, dat eenzijdige, nationale verplichtingen verbiedt. In die zin zou het natuurlijk echt geweldig zijn wanneer een fabrikant van verwarmingsketels vrijwillig zijn nek uit zou durven steken. ‘Nu, nieuw: de eerste ketel die automatisch uitschakelt bij slechte verbranding!’ Veel duurder hoeft die ketel echt niet te worden.”
AMC magazine