De Nederlandse medische wereld heeft er een nieuw vak bij: spoedeisende geneeskunde. Voorlopig nog geen erkend medisch specialisme, maar daar wordt aan gewerkt. De eerste lichting AMC arts-assistenten studeerde vorig jaar af. Kersverse Spoedeisende Hulp-arts Milan Ridderikhof en opleider Christine Houser vertellen wat de nieuwe opleiding inhoudt.
Geen rennende artsen met verbeten trek om de mond, geen wanhopige familieleden die zich vastklampen aan wapperende jaspanden, geen brancards die in vliegende vaart door gangen worden gereden. Nee, de sfeer op de Spoedeisende Hulp is bijna sereen te noemen. Zelfs als in de loop van het gesprek een verpleegkundige komt melden (met bescheiden klop op de deur) dat er slachtoffers van een groot ongeval in aantocht zijn, is hectiek ver te zoeken. De Spoedeisende Hulp van het AMC voldoet niet aan de cliché’s die we kennen uit Amerikaanse televisieseries. Dat beeld klopt misschien ook niet, relativeert Christine Houser. De Amerikaanse van geboorte heeft ruime ervaring als Emergency Room (ER)physician en werkt sinds 2008 in het AMC als opleider bij het nieuwe specialisme-in-wording. ‘Ook op Amerikaanse ER’s is het zelden chaotisch, wel druk. Meer patiënten met ernstig letsel dan hier. Waarom? Het verkeer speelt een rol, vooral op het platteland. Op de buitenwegen van bijvoorbeeld Texas wordt hard gereden, niet zelden met passagiers in het bakkie van de pickup truck. En dan is er nog het geweld. Niet voor niets traint men daar militaire artsen op de ER van reguliere ziekenhuizen om ze te laten wennen aan schotwonden.’ Er is nóg een groot verschil: in de VS is Emergency Medicine al zo’n kleine halve eeuw een gevestigd medisch specialisme. Ondertussen kennen ook Canada, Australië, Groot-Brittannië en tal van Aziatische en ZuidAmerikaanse landen een vergelijkbare opleiding. Europa is voorzichtig begonnen aan een inhaalslag; onder andere Zweden en Nederland werken aan een eigen specialistenopleiding tot Spoedeisende Hulp (SEH)-arts. Traumatoloog Jan Luitse, hoofd van de SEH van het AMC, legt uit waarom dat nodig is. ‘Het artsenbestand op een SEH zonder vaste staf wisselt snel. Voortdurend stromen nieuwe dokters in, de meeste jong. Met doorgaans weinig ervaring met eerstelijns gezondheidszorg, de klachten waarmee een groeiend aantal ‘zelfverwijzers’ zich direct bij het ziekenhuis meldt. Tevens ontbreekt het ze aan kennis over de acute tweedelijns zorg – opvang en behandeling van ongevalslachtoffers, maar ook van mensen met een hartinfarct, acute astma, koorts of stuipen. Door hun onervarenheid zijn ze geneigd veel diagnostiek te doen. Ze schieten als het ware voortdurend met hagel. Duur, tijdrovend, niet erg efficiënt.’ Specialisme-overstijgend kijken Midden jaren 90 – Luitse was toen nog hoofd van de SEH in het OLVG – besloot hij nieuwe dokters op de afdeling beter in te werken. Aanvankelijk
11 discours
juni 2010