მე-2 მსოფლიო ომამდე
: ტრენერიეთერმიქაძე “ ”ინტელექტთალაბორატორია 2021. წ
1921-1939
ჰიტლერი
1933-1945 წწ
ეკონომიკური
კრიზისი
1 პური 163 მარკა- 1922-23 წლებში 339
მილიარდი მარკა
1923 წელს 1 დოლარი 4.2 ტრილიონი
მარკა ღირდა
(ბინის გათბობა ბანკროტებით უფრო
იაფი ჯდებოდა)
ტერიტორიის 13.5 (73.5)
7.3 მილ.ადამინი-3.5 გერმანელი
1921-ნაციონალ
სოციალისტურიპარტიის შექმნა
1923- -ლუდისპუტჩი
ჰიტლერმაგადაწყვიტა ბავარიაშიძალაუფლების , მოპოვებაიქედანბერლინზე .მარშისმოწყობა
1924-წელსპარტიას -აეკრძალანაციონალ სოციალისტურმუშათა
პარტიასპოლიტიკური საქმიანობა
4
ჰინდერბურგი 1925–1934
რაიხსპრეზიდენტიწლებში ვაიმარისრესპუბლიკისდრო
1. კონსტიტუციისშესწავლადაიწყო
2.19268/09 წელსგერმანიაგერმანელი დიპლომატისშტრეზემანისწყალობით “ ” .ერთალიგსწევრიგახდა 3.1926
) , ნეიტრალიტეტიპოლონეთზეუკრაინასა .დაბელორუსიაზე 4. - საავიაციოქარხნისაგებარუსეთში
გადამზადებასგადიოდნენგერმანელები
5
წელიხელშეკრულებაგერმანიასა ( დასაბჭოთაკავშირსშორისორმხრივი
1932-ნაციონალსოციალისტური პარტიის გამარჯვება არჩევნებში 1933 ჰიტლერი გახდა კანცლერი 1933 გერმანიამ დატოვა “ერთა ლიგა” 6 N555 პარტიულბილეთშიჰქონდააღნიშნული , N007ნომერიმაგრამშემდეგშეაცვლევინაით
1933 27/02 რაიხსტაგის გადაწვა 7 28/02 კანონი შეჩერდა კონსტიტუციის .უფლებები თავისუფლებიდა .საკუთრებისუფლება სატელეფონო , საუბრებიმიმოწერა ,საიდუმლოებები ,საიდუმლოშეკრება სიტყვისთავისუფლება .აიკრძალა
ტერორიდამყარდა
შემდეგ)
1934-1939 ეკონომიკისაღორძინება
უმუშევრობისწინააღმდეგბრძოლა
დაიწყო
1938 .სრულადაღმოფხვრა
შახტიეკონომიკისმინისტრი
საკრედიტოსისტემაშემოიღო
ფერდინანდ პორშე და ჰიტლერი
გახდა ფიურერი (
1934 ჰიტლერი
ჰინდერბურგის გარდაცვალების
8
-
არჩევნებშიგამარჯვებაშიდაეხმარაჰიტლერსსამაგიეროდმოითხოვეს
9
ცენტრისტები
“ ”
. არსებოდა “ ”
:
და
1.კათოლიკეებისმიმართშემწყნარებლობა გამოეჩინათ 2.კონკორდატისგაფორმებაპაპთან 193314/07 მხოლოდერთიპარტია
გრძელიდანებიღამე
მარცხნიდან კურტდალიუგე, ჰაინრიხჰიმლერი
ერნსტრემი
ჰიტლერიუგენდი
10
1922 შექიმნა თავიდან ახალგაზრდების სწორად აღზრდა იყო მიზანი, 6 წლიდან ხდებოდა ბავშვების დამუშავება.
გაჟღენთილი წიგნები -20000
1933 წელი “აუტოდაფე”
“არაგერმანული სულით”
11
კოცონზე დაწვა
ეს-ეს- საგანგებო ელიტური ორგანიზაცია-ჰაინრიხ ჰიმლერი განაგებდა გესტაპო-სახელმწიფო პოლიცია 12 80000 ადამიანმადატოვა (ერთალიგის -მონაცემებით გერმანიარასობრივიდა .განსხვავებულიპოლიტიკურიპოზიციისგამო
ჰოლოკოსტისრულად დაწვა
1933-1945
13
1935 ნიურბერგის კანონის შემოღება ებრაელები ატარებდნენ განმასხვავებელ ნიშანს , ყვითელ დავითის ვარსკვლავს. მათი უმრავლესობა გეტოებში და საკონცენტრაციო ბანაკებში ცხოვრობდა და მუშაობდა. 14
1939 ეუთანაზიის
დაკანონება
15
გერმანიაში
1938 9-10 ნოემბერი ბროლის ღამე ( 7/11 ყმაწვილმა გრინშპანმა მიიღო წერილი დეპორტის შესახებ., რომელმაც დაწრა გერმანული საელჩოს მე-3 მდივანი ფონ რატი 90 000 მოკლეს 30 000 ბანაკებდი გადაიყვანეს . 16
საგარეო პოლიტიკა 17 1. მიზანიდაკარგულიტერიტორიებისდაბრუნება 2.1934 ( )წელიავსტრიისანშლუსიმუსოლინისგამოთავიშეიკავაჰიტლერმამიზეზიდოლფუსიკანცლერიმოკლეს 3. -გერმანიასადაინგლისსშორისმოლაპარაკება
სამხედროავიაციისყოლა ფლოტისდასამხედროხომალდებისყოლადაუმტკიცა
18
მოკავშირეები
-
ბერლინრომისღერძი
იაპონიაცშეუერთდამათკავშირს
მიუნხენის
შეთანხმება
1938 29/09
1. ნევილ ჩემბერლენი (დიდი ბრიტანეთი)
2. დალადიე (საფრანგეთი)
3.ჰიტლერი (გერმანია)
4. მუსოლინი (იტალია
19
1922-1952
საბჭოთაკავშირი
სტალინი
წლამდეკომუნისტურიპარტიის
გენერალურიმდივანი
საბჭოთამთავრობისმეთაური
1941-1953 ,
ლენინისტროცკისადასტალინისმთავრიმიზანიიყომსოფლიოში .კომუნიზმისდამყარება
1922 წ კანონი-მხოლოდ ერთ
პარტიას უნდა ეარსება.
მენშევიკურმა და ესერების
პარტიამ არსებობა
შეწყვიტა.
1922 წელი-კანონი-საეკლესიო
ფასეულობების რეკვიზიციას
ითვალისწინებდა.
(ათასობით ღვთისმსახური
დახვრიტეს)
21
, ბელორისიისსსრამიერკავკასიისსაბჭოთაფედერაციული .რესპუბლიკა
3. - .ბუდუმდივანიმოითხოვდაფედერაციისგვერდითავლითშესვლას
საბჭოთა კავშირის შექმნა( სსრკ) 22 ლევტროცკი- -ლენინისთანამებრძოლი წითელარმიას ედგასათავეში ()-იოსებსტალინიჯუღაშვილი ეროვნებათასაქმეებისახალხოკომისარი ორიპროექტი 1. -იოსებსტალინი .საბჭოთაფედერაციულირესპუბლიკისშექმნა ავტონომიურიერთეულებისსტატუსითშევიდოდნენსხვა ”” ერებიავტონომიზაციისსახელითარისესეგეგმაცნობილი 2. ლენინი-შექმნილიყოსაბჭოთასოციალისტურირესპუბიკის : :კავშირისდაფუძნებათანასწორუფლებიანისტატუსითშევიდოდა , ,რუსეთისსაბჭოთაფედერაციულირესპუბლიკაუკრაინისსსრ
ტროცკისწინაღმდეგბრძოლაზინოვიევიდა ) კამენევისტალინსეხმარებოდასაბოლოდამ უკანასკნელთაწინააღმდეგბუხარინი
სტალინი-ლევ ტროცკი პრეტენზიები
ზინოვიევს,
და ნიკოლაი
ლენინმა ასახა წერილში თავისი თანამებრძოლეების სუსტი და ძლიერ მხარეები. სტალინი დაიწუნა სიხისტის გამო და ურჩია თანაპარტიელებს , გენერალური მდივნის თნამდებობიდან. 23 (
.
ბრძოლა პირველობისთვის
გააჩნდათ-
კამენევს
ბუხარინს. “წერილი ყრილობას”
გამოიყენა
ახალიეკონომიკურიპოლიტიკა
-1927ნეპიწლამდეგაგრძელდასაწარმოებს . ხელისუფლებააკონტროლებდამაღალ
ფასებსადებდანაწარმსრამაცკრიზისი
.1923
გამოიწვიაწელსკარგიმოსავლის .გამო
ითვალისწინებდაკერძოსაკუთრების . დაშვებასლენინიდათმობაზეწავიდა
ეკონომიკურიკრიზისისგამო
1917 წელი “ოქტომბრის” რევოლუცია მონარქიის გაუქმება ვლადიმერ ლენინი(ულიანოვი) დაუფლა ძალადობრივად ხელისუფლებას. პარტიას- კომუნისტური (ბოლშევიკური) დაარქვა 24 ჩეკა მთვარირეპრესიულიორგანო ( )ფელიქსძერჟინსკიმშექმნა “ “ წითელიტერორი
.
25 სერგოორჯონიკიძე ლავრენტიბერია
1925
.( )ჰქონდაბუხარინიმისწინააღმდეგგამოვიდა , შეძლებულიანუმშრომელგლეხს
)- .რუსეშიანყაზახეთშიასახლებდნენზარალიმოუტანასოფლისმეურნეობას
შემცირდაპროდუქციისწარმოებაწლებშიმილადამიანიგაკულაკდა
.1930-31 2. .
უკრაინა ”გოლოდომორი .1932-1933 3-4 საშინელიშიმშილიგამეფდაწლებში
მილადამიანიდაიღუპაიყოკანიბალიზმისფაქტებიც
2006 “ წელსუკრაინისუზენაესმაპარლამენტმაამფაქტსუკრაინელხალხის
გენოციდისკვალიფიკაციამისცა
1930-იანი წლები ტოტალიტარული რეჟიმის დამყარება სოციალიზმის მშენებლობის გეგმა 26 (- -, , საქშიშეიქმნაზაჰესირიონჰესიზესტაფონისფერომანგანუმისქარხანადა .სხვა კოლექტივიზაცია
წლიდანდაიწყოტავიდანნებაყოფლობითიხასიათი
აკულაკებდნენ (, ციმბრიშიჩრდილოეთ
-”
. . .
” .
არსებობა 1930 .წლისთვისუმუშევრობააღმოფხვრილიყო
1928წელი 1929კოლექტივიზაციის
ომის
27
.განამვლობაშიქვანახშირისუზარმაზარიმარაგიმოაგროვა , მიმდინარეობდატრაქტორმშენელობასაავიაციოქარხნები
-, ინდუსტრიალიზაციასხელიშეუწყორეპრესიებმაცჰყავდაუფასო მუსახელი
ფარული დანიშნულება მანქანა -ტრაქტორების სადგურების შექმნა .
პერიოდში ტანკისტები დასჭირდებოდა. ტრაქტორიდან ტანკზე გადასმა მარტივი
იქნებოდა.
- . ინდუსტრიალიზაციამეშახტეალექსისტახანოვიერთიცვლის
“ - ”150 სტალინისსახელობისთეთრიზღვაბალტიისარხიათასი .
პოლიტიკურიპატიმრისხელითააგათხრილი
1937-1938 -1,5
-700000წლებშიმილიონიადამიანიდააპატიმრეს . 1940 .მიუსაჯესდახვრეტატროცკიწელსმექსიკასიმოკლეს
1934 მოკლეს საბწოთა კავშირის ერთ-ერთი ლიდერი სერგეი კიროვი. გაუხსნელმა მკვლელობამ საბაბი მისცა სტალისნ დაეწყო მასობრივი რეპრესიები. 28 შრომითიბანაკების 430სამმრთველორაცგახდამიზეზი ინდუსტრიალიზაციის .გასაოცარიწარმატებისგლაგებიშრომითიგამოსასწორებელიბანაკები
აშშ
-
ყველაზეუიღბლო
“” დიდიდეპრესია
ჰერბერტჰუვერი
პრეზიდენტი
1919 “მშრალი კანონი” კონსტიტუციის მე-18
შესწორება-იკრძალებოდა ალკოჰოლური
სასმელის წარმოება და რეალიზება . 1933
წელს გაუქმდა
ბულტეგერობა-ალ
30 -
თავისქარხანაში
კაპონე
ჰენრიფორდიპირველი , 8 ადამიანირომელმაცსაათიანი სამუშაოდღედაფიქსირებული მინიმალურიხელფასიდააწესა .
კალვინ კულიჯი (1923-1929 წ) “კაცი, რომელიც ქარხანას აშენებს , ტაძარს აშენებს” 31 ჰერბერტჰუვერი 1929-1933აშშსპრეზიდენტებიაშშის პრეზიდენტის ბეჭედი
1929 24 ოქტომბერი
“შავი ხუთშაბათი”
29 ოქტომბერი- “შავი
სამშაბათი”
უმუშრევართა დონემ -25 % მიაღწია.
ჰუვერვილი-მუყაოსგან
აშენებდნენ
საცხოვრებლებს.
მხოლოდ ერთი მათლაფა
წვნიანს ურიგებდნენ მათ.
32
ფრანკლინ დელანო
რუზველტი — აშშ-ის
32-ე პრეზიდენტი
დემოკრატიული პარტიიდან.
ოთხჯერ იქნა არჩეული,
მსახურობდა 1933-45
წლებში და ერთადერთი აშშის პრეზიდენტია, რომელიც
ორ ვადაზე მეტჯერ
იმყოფებოდა ამ პოსტზე.
33
რუზველტი “ახალი კურსი” სახლმწიფოს ჩარევა ეკონომიკაში ჰუვერის ადმინისტრაციის მიერ იყო გეგმა მომზადებული, მაგრამ ვერ გაბედეს განხორციელება. 1. 4 დღიანი საბანკო შესვენება (1933 წლის 9/03) 2. ბანკების ¾ გაიხსნა 3. “100 დღიანი ომი” I. “აირჩიეთ მეთოდები და სცადეთ იგი. თუ არაფერი გამოვა, აღიარეთ ამის შესახებ და სცადეთ სხვა გზა” რუზველტი 34
კანონიეკონომიკისშესახებ
I. .საბიუჯეტოხარჯებიშეამცირა
II. შრომითიბანაკებიშექმნა
III. ( საზოგადოებისსამუშაოთასამმართველოუმუშევრობა -2 არსებულმაპროგრამამმემსოფლიოომამდე )აღმოიფხვრა
IV.უმუშევრებსთანხებსაცურიგებდნენ
V. -რეფორმაფერმერებისთვისსასოფლოსამეურნეო , პროდუქტებზეფასისგაზრდაიმდენადდაბალიიყომათი
35
. , .
დეფიციტიშეიქმნადაამისშემდეგდაიწყოეკონომიკის .განვითარება
წარმოებაარუღირდათმარაგიდაწვესგაანადგურეს
1935 წელი “მეორე კურსი”
1. დაწესდახელფასების მინიმუმი
2. სამუშაოდღის მაქსიმუმი
3. სოციალურიდაცვის -კანონისშემოღება მუშებისსაპენისო .უზრუნველყოფა
36
საგარეო პოლიტიკა
1.-იტალიაეთიოპიისკონფლიქტში
2. ესპანეთისსამოქალაქოომი
3.ჩინეთიაპონიისომის გამონეიტრალიტეტის .
აქტისწინააღმდეგგამოდიან ”
რუზველტმაგანაცხადაკარანტინშიმოექციათ
აგრესორი -ერთალიგისუცნაურიგადაწყვეტილება
ინდივიდუალურადდახმარებოდნენჩინეთს
37
ნეიტრალიტეტი
დამსხვერპლს
ნეგატიურიიყოისრომარანსხვავებდნენაგრესორსა
აშშშიიაპნიისელჩი
საიტი -გარდაიცვალა
ჰიროში
პატივისცემისნიშნადსამხედრო .ხომალდითგააგზავნესნეშტი
იაპონელებმაპატივისცემისნიშად აღიქვეს.
ნეიტრალიტეტისაქტიშეიცვალაყველასთვის შეეძლოთიარაღისმიყიდვათუ
1. წინასწარგდაიხდიდნენთანხას
2.“ ” გადაიხადედაწაიღეთავადგაიტანდნენიარაღს
38 1939/02 -
,რაოდენობითსაბრძოლომასალით , იარაღითსურსათითდასტრატეგიული . ,ნედლეულითსანაცვლოდ ბრიტანეთისაგანშტატებმამიიღო სამხედრობაზები ნიუფაუნდლენდში, ბერმუდასა და კარიბისზღვაში. პროგრამა
დაიწყო 1941 , წლისმარტშიომის
დაწყებიდანთვისშემდეგ
39 1941 11/03 - (, )წლისლენდლიზიგასესხებაიჯარითაღება აშშიტოვედაუფლებასუსასყიდლოდ გადაეცაიარაღიანგაეყიდათმეომარ . ,მხარეებისთვისახელმწიფოპროგრამა რომლისფარგლებშიც ამერიკისშეერთებულიშტატები ამარაგებდა გაერთიანებულსამეფოს, საბჭოთაკავშირს, ჩინეთს, საფრანგეთს და
სხვამოკავშირესახელმწიფოებსდიდი
18 .
პრეზიდენტი ფრანკლინდელანორუზველტი ხელს –აწერსკანონსლენდლიზისშესახებ
40