Niesiony przez fides et ratio Laudacja dla prof. Krzysztofa Ożoga
ubileusz 45-lecia pracy naukowej i uhonorowanie uniwersyteckim medalem Plus Ratio Quam Vis to piękna okazja, by uczcić owoc pracy umysłu i serca, i sił prof. Krzysztofa Ożoga, wprzęgniętych w służbę ratio. Jest wielkim zaszczytem móc wyliczyć Jego osiągnięcia i wygłosić laudację. Jakby dawały się słyszeć słowa mistrza Wincentego [Kadłubka]: Położenie obecne domaga się i rozum się dopomina, aby ciebie odznaczyć urzędem rachmistrza. Zatem mam wobec zgromadzonych rationem facere – przedłożyć rachunek ze służby i zasług Pana Profesora. Profesor Krzysztof Ożóg jest wychowankiem Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1975–1979 odbył studia na Wydziale Filozoficzno-Historycznym. Jest uczniem prof. Jerzego Wyrozumskiego. W 1979 roku rozpoczął pracę naukową – najpierw w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk w Krakowie, a od 1980 roku w swoim macierzystym Instytucie Historii UJ. W 1987 roku uzyskał stopień doktora, w 1996 roku doktora habilitowanego, w 2002 roku został profesorem nadzwyczajnym, w 2005 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Jest wybitnym przedstawicielem i filarem krakowskiej mediewistyki. Imponuje swoim dorobkiem naukowym, na który składają się oryginalne monografie, syntezy naukowe i popularnonaukowe, artykuły i recenzje oraz teksty popularyzujące historię. To dzieło twórcze, znacznie przekraczające liczbę 450 publikacji, obejmuje zwłaszcza kilka dziedzin. Najpierw warto zwrócić uwagę na stojące u początków jego studiów źródłoznawstwo. Wśród ważnych prac nad pomnikami średniowiecznej historiografii polskiej miejsce szczególne zajmuje dopełnienie i ukończenie monumentalnej edycji dzieła Annales seu cronicae incliti Regni Poloniae Jana Długosza oraz studia nad życiem, działalnością i otoczeniem tego wielkiego dziejopisa. Profesor pozostał wierny najlepszym
60
alma mater nr 256
Anna Wojnar
J
Laudację dla prof. Krzysztofa Ożoga wygłosił dr hab. Maciej Zdanek, profesor UJ; po lewej prorektorzy UJ: prof. Joanna Zalewska-Gałosz i prof. Wojciech Macyk
cechom krakowskiej mediewistyki, które zawsze dawały jej i dają walor trwałości i znamię wybitności. Jest to wierność źródłu historycznemu, starania o wszechstronną rozbudowę bazy źródłowej oraz szczególna dbałość o krytyczny warsztat. Drugie istotne pole badawcze to dzieje Kościoła w średniowieczu, zwłaszcza Kościoła krakowskiego: studia nad kapitułą katedralną, działalnością biskupów, zagadnieniami reformy, duszpasterstwa, eklezjologii w epoce wielkiej schizmy zachodniej i XV-wiecznych soborów, mendykantami, duchowością, a także rolą Kościoła w dziejach Królestwa Polskiego. Dwie książki zwieńczyły ten nurt badań. Pierwsza to 966. Chrzest Polski, która symbolizuje zaangażowanie Profesora w uroczyste ogólnopolskie obchody w roku jubileuszowym 2016. Druga to Korona i Krzyż. Czas Piastów i Jagiellonów – popularnonaukowa synteza dziejów Kościoła w Polsce średniowiecznej. Natomiast z zakorzenienia w Kościele lokalnym wyrosła monografia rodzinnej parafii Górno oraz pisana we współautorstwie monografia parafii św.
Jana Chrzciciela w Prądniku Czerwonym. Wiara i osobiste zaangażowanie sprawiają, że w życiu i twórczości niesie Profesora fides et ratio, a nie tylko ratio. Trzeci i główny nurt badań Krzysztofa Ożoga stanowią dzieje kultury intelektualnej Polski średniowiecznej oraz historia Uniwersytetu Krakowskiego. Jest on najwybitniejszym specjalistą i przedstawicielem tego nurtu wśród współczesnych mediewistów polskich, twórcą modelu i kwestionariusza badawczego, który obejmuje biografie i analizy prozopograficzne ludzi z wykształceniem wyższym, ich kariery i działalność publiczną, twórczość piśmienną oraz studia nad księgozbiorami, stanowiące świadectwo ich kultury i zaplecze pracy umysłowej. Wyodrębnione pole w tym nurcie stanowią badania na styku uniwersytetów, państwa i polityki, czyli studia nad służbą publiczną uczonych oraz ich refleksją nad władzą i państwem. Rozwój tych pasji badawczych znaczą kolejne świetne monografie: Kultura umysłowa w Krakowie w XIV wieku. Środowisko duchowieństwa świeckiego, Intelektualiści