Doczesne szczątki prof. Aleksandra Brücknera spoczęły na cmentarzu Rakowickim ażnym – i w dużej mierze symbolicznym – wydarzeniem dla środowiska akademickiego polskich humanistów było sprowadzenie pod koniec września 2023 z Niemiec do Polski doczesnych szczątków wybitnego polskiego slawisty, wielce zasłużonego dla polskiej kultury odkrywcy Kazań świętokrzyskich – prof. Aleksandra Brücknera, pochowanego 30 maja 1939 na berlińskim cmentarzu Tempelhofer-Parkfriedhof. Ponowny pogrzeb uczonego oraz jego żony Emmy odbył się 29 września 2023 przy głównej alei na cmentarzu Rakowickim w Krakowie (kwatera PAS 9, rząd: płn, miejsce: po prawej Sipplów). Stało się to z inicjatywy premiera Mateusza Morawieckiego oraz dzięki Fundacji Polsko-Niemieckie Pojednanie. Warto dodać, że Profesor został pochowany w grobie, w którym poprzednio (przed przeniesieniem do Panteonu Narodowego) spoczywał prof. Karol Olszewski – wybitny polski fizyk i chemik, współautor, wraz z prof. Zygmuntem Wróblewskim, skroplenia składników powietrza.
Domena publiczna
W
Aleksander Brückner (1856–1939)
Wydarzenie poprzedziła konferencja naukowa, zorganizowana 28 września 2023 w auli Collegium Maius przez Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Fundację Panteon Narodowy. Spotkanie
otworzył rektor UJ prof. Jacek Popiel, przypominając, że w Krypcie Zasłużonych na Skałce znajduje się tablica upamiętniająca Aleksandra Brücknera, umieszczona tam dzięki zabiegom prof. Tadeusza Ulewicza. Był to wówczas jedyny realny gest pamięci, ponieważ wypełnienie ostatniej woli Zmarłego – aby spocząć w polskiej ziemi – nie było wcześniej możliwe. Podczas konferencji jej uczestnicy wysłuchali referatów: prof. Adama Fałowskiego (Brückner jako slawista), prof. Andrzeja Borowskiego (Badania Brücknera nad polską literaturą i kulturą wczesnonowożytną), dr Lidii Grzybowskiej (Brückner jako badacz literatury średniowiecznej), prof. Romana Mazurkiewicza (Brückner i „Bogurodzica” – rozwiązywanie zagadki), prof. Janusza Gruchały (Aleksander Brückner – wydawca tekstów) oraz prof. Renaty Przybylskiej (Brücknerowe badania nad językiem polskim). Tekst tego ostatniego wystąpienia prezentujemy naszym Czytelnikom poniżej.
RPM
Pomnożyciel polskości Badania Aleksandra Brücknera nad językiem polskim
N
azwisko Brückner znane jest każdemu absolwentowi polonistyki. Po pierwsze, dlatego, że jego nosiciel, Aleksander Brückner, jest wymieniany jako odkrywca najstarszego tekstu kazań w języku polskim, znanego jako Kazania świętokrzyskie. Po drugie zaś, jest wielokrotnie przywoływany jako autor pierw-
46
alma mater nr 246–247
szego słownika etymologicznego języka polskiego. Już te dwa fakty pozwalają zaliczyć go w poczet najwybitniejszych w historii językoznawców polonistów, a przecież nie wyczerpują one zasług Brücknera dla językoznawstwa polonistycznego. Sam Brückner, jak pisał o nim Tadeusz Lehr-Spławiński, mimo że
pochodził z niedawno spolszczonej rodziny, [...] na pierwszy plan wysuwał zawsze studia polonistyczne i na tym polu zdziałał w sumie więcej niż ktokolwiek ze współczesnych mu humanistów polskich. Warto podkreślić, że całe życie publikował po polsku, a prace ogłaszane po niemiecku stanowią mniejszość w jego dorobku.