Półka nowości Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego Łukasz Szwejka, Bogdan Więckiewicz, Piotr T. Nowakowski Między wspólnotą a wyobcowaniem. Człowiek w kontekście współczesnych przeobrażeń społeczeństwa i rodziny Początek obecnego stulecia to czas gwałtownych i fundamentalnych przeobrażeń, obejmujących życie prywatne i publiczne, przenikających przestrzeń fizyczną i aksjologiczną. Teraźniejszość jawi się jako zagmatwana mozaika konkurencyjnych idei, licznych narracji na temat świata oraz roli, jaką ma w nim do odegrania człowiek. Wyrazem tych procesów jest transformacja rodziny, która przez wieki stanowiła swoistą przystań, dając jej członkom poczucie bezpieczeństwa w wymiarze psychologicznym i ekonomicznym. Dziś młodzi ludzie nierzadko odraczają stworzenie trwałego związku bądź żyją w pojedynkę, co wpisuje się w klimat współczesności, gdzie elastyczność i mobilność stanowią wartości same w sobie. Jednak człowiek jako istota społeczna, wybrawszy samotność lub będąc na nią skazanym, doświadcza wyalienowania, dla którego przeciwwagą jest potencjał wspólnototwórczy tkwiący w kulturze. Obecnie, jak nigdy wcześniej, istnieją nieograniczone możliwości zrzeszania się we wspólnotach tradycyjnych bądź zawiązywanych poprzez media społecznościowe, nie wspominając już o efemerycznych ruchach zwoływanych ad hoc. Wydaje się, że w zglobalizowanym i wysoce złożonym świecie klasyczna idea dobra wspólnego (bonum commune) czeka na nowe odczytanie. Wskazują na to współautorzy książki, reprezentujący trzy ośrodki akademickie. Łukasz Szwejka jest pracownikiem Uniwersytetu Jagiellońskiego, Bogdan Więckiewicz – Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, natomiast Piotr T. Nowakowski – Uniwersytetu Rzeszowskiego. Podjęte przez nich rozważania, oparte na bogatym materiale empirycznym, sytuują się na pograniczu pedagogiki, socjologii, familiologii i filozofii. Weronika Chańska (Nie)poradność systemowa. Praktyka poradnictwa genetycznego towarzyszącego diagnostyce prenatalnej Prezentowana monografia to książka „bioetycznie zaangażowana” – chce nie tylko opisywać, ale także zmieniać rzeczywistość. Autorka analizuje polski system badań prenatalnych. Stawia pytania o jego założenia i niewypowiadane wprost racje stojące za przyjęciem pewnych rozwiązań. Odsłania wartości, na jakich wspiera się diagnostyka prenatalna i towarzyszące jej poradnictwo genetyczne. Pozwala je lepiej zrozumieć i bardziej świadomie z nich korzystać. Niezależnie od swoich walorów naukowych książka jest również przejmującą opowieścią o kobietach, które zdecydowały się na wykonanie
badań prenatalnych i zmierzyły z decyzją, co zrobić w przypadku ciężkiej wady płodu. Wyrazem podziwu dla ich determinacji, odwagi, często moralnego heroizmu. Cezary Zalewski Henryk Sienkiewicz. Próby Książkę Cezarego Zalewskiego o Sienkiewiczu należy uznać za ważne wydarzenie we współczesnej sienkiewiczologii. Publikacja ta zajmuje miejsce osobne, jest własną, inspirującą próbą nowego czytania Sienkiewicza, z umiejętnie zastosowanymi narzędziami interpretacyjnymi, interpretacją według bliskiego hermeneutyce paradygmatu. Badacza interesuje przede wszystkim odsłanianie ukrytych sensów oraz ich przekształcenia w zetknięciu z nowymi, dotąd niewykorzystanymi kontekstami. W swoich „próbach” Zalewski przeciwstawia się utrwalonym w badaniach nad Sienkiewiczem wartościującym stereotypom oraz rozpoznaje mniej znane lub inaczej interpretowane obszary jego twórczości. Z recenzji Tadeusza Bujnickiego Rafał Milan Pieśń o Bogu. Poetycka teologia Bolesława Leśmiana Monografia Rafała Milana poświęcona poetyckiej teologii Leśmiana to książka ważna i potrzebna, w znacznej mierze nowatorska. Wyrasta z wnikliwej, pogłębionej filozoficznie, myślowo odważnej lektury wierszy autora Łąki. Mierzy się z „rozstajnością” wpisanego w nie sensu. Daje wyostrzony wgląd w te ich rejestry, które są poruszeniami wyobraźni otwartej na „bóstwienie się” tajemnicy, na „tchnienia” przygodnych teofanii. I jednocześnie pokazuje, czym w pisarskiej praktyce Leśmiana staje się jedna z kluczowych ambicji nowoczesnej poezji. Bóg widziany okiem wiersza Leśmiana to Bóg „istniejący na opak”. Ta konstatacja – wyprowadzona z głębi modernistycznego kryzysu religijnego – leży u podstaw interpretacyjnego przedsięwzięcia Rafała Milana. Istnienie na opak – wywrócone na nice – jest niepochwytne i zarazem ćmi fantomowym bólem, a tym samym: pozostaje złudą i jednocześnie ujawnia się jako swoiste promieniowanie reliktowe. W ten sposób wydarza się pośmiertne życie Boga – tułaczka echa, powidok lewej strony istnienia. Tak dokonuje się hierofania sacrum kalekującego – pomarniała, znikoma manifestacja „odwróconej obecności”, która przypomina, że „brak” i „pustka” są „immanentną częścią boskiej egzystencji” (wymykającej się wszelkiej reprezentacji). Z recenzji Pawła Próchniaka
ALMA MATER nr 234
125