WSPÓŁPRACA BADAWCZA Z ZAGRANICZNYMI OŚRODKAMI NAUKOWYMI spółpraca międzynarodowa w zakresie badań naukowych ma wśród chemików długą tradycję. Pod koniec XIX i na początku XX wieku, gdy Polski nie było na mapie Europy, krakowscy chemicy wyjeżdżali na staże naukowe do Berlina, Heidelbergu, Londynu, Paryża i innych ośrodków naukowych. Gdy prof. Karol Olszewski podupadł na zdrowiu i nie mógł już podróżować, odwiedzali go w Krakowie zagraniczni uczeni, a wśród nich szwajcarski fizyk Raoul Pictet. Szkocki chemik, laureat Nagrody Nobla, odkrywca argonu i helu William Ramsay przysyłał prof. Olszewskiemu (w 1894 i 1895 roku) próbki nowo odkrytych gazów z nadzieją na ich skroplenie w krakowskim laboratorium. W spuściźnie po prof. Olszewskim zachowała się liczna korespondencja świadcząca o szacunku i estymie, jaką darzono krakowskiego uczonego na świecie. Znane i używane były również w laboratoriach na całym świecie skraplarki (szczególnie wodoru) konstruowane pod kierunkiem prof. Olszewskiego przez uniwersyteckich mechaników. Dowodem tego jest fakt, że wiele lat po śmierci Profesora poprzez konsulat USA w Warszawie amerykańska firma zajmująca się aparaturą chemiczną poszukiwała możliwości zakupu jego skraplarek1. W mniejszym lub większym zakresie, w zależności także od sytuacji politycznej, współpraca międzynarodowa kontynuowana była również w późniejszym czasie, zarówno w dwudziestoleciu międzywojennym, jak i po drugiej wojnie światowej, gdy w ramach wymiany naukowej chemicy współpracowali z uczonymi z krajów socjalistycznych. Były to wyjazdy do Związku Radzieckiego, NRD i innych krajów, ale zgodnie z wcześniejszą tradycją laboratoria zachodnie były postrzegane jako bardziej atrakcyjne. Wyjazdy na Za-
66
ALMA MATER nr 225
skiej wykonanej w Krakowie) wzbudziły duże zainteresowanie. Później doktor, a następnie profesor Witkowski podjął owocną współpracę naukową z uczelniami francuskimi – Centre d’Etudes Nucleaires de Grenoble, Université de Grenoble, Université d’Oran (1983–1987), Université de Perpignan (1992), Université de Paris (1992). Wyniki badań naukowych zaowocowały wartościowymi publikacjami, a w roku 1996 prof. Andrzej Witkowski otrzymał tytuł doktora honoris causa L’Université de Perpignan. Lata 60. i 70. to nawiązywanie kontaktów z europejskimi ośrodkami badawczymi i współpraca uniwersyteckich chemików, między innymi, z Technische Hochschule (Merseburg, Niemcy), Institut des Recherches sur la Catalyse CNRS, Université Pierre et Marie Curie (Francja), Università degli Studi di Padova (Włochy), Université de Neuchâtel, ETH Zürich (Szwajcaria), Manchester University (Wielka Brytania). Z inicjatywy prof. Adama Bielańskiego w latach 1970–1985 odbywały się katalityczne kolokwia polsko-francuskie, a w latach 1978–2001, na przemian w Polsce i NRD, miały miejsce seminaria Kraków–Jena na temat chemii powierzchni. Lata 80. i 90. XX wieku to czas współpracy naukowej z wieloma europejskimi, ale również amerykańskimi, kanadyjskimi czy japońskimi uczelniami. Pracownicy Wydziału wyjeżdżali i pracowali wówczas na Universiteit van Amsterdam (Holandia), Friedrich-Alexander Universität Erlangen-Nürnberg, Ruhr Universität Bochum, Johann Wolfgang Goethe-Universität Frankfurt am Main, Ruprecht-Karls-Universität Heidelberg (Niemcy), Lundsuniversitet, Uppsala Universitet (Szwecja), Università degli Studi di Bologna, Università degli Studi L’Université de Perpignan
W
Prof. Andrzej Witkowski po ceremonii wręczenia tytułu doktora honoris causa L’Université de Perpignan
chód były jednak wówczas mało realne, choć zdarzały się wyjątki. Po roku 1980 nastąpiło znaczne ożywienie współpracy międzynarodowej i związany z nim wzrost liczby wyjazdów na staże i pobyty naukowe w zagranicznych, głównie zachodnich, placówkach badawczych. Wyjazdy te były możliwe dzięki stypendiom fundowanym przez British Council, stypendiom z innych źródeł, ale też dzięki bezpośrednim kontaktom krakowskich chemików z badaczami zagranicznymi i funduszom pochodzącym ze źródeł finansowych ich krajów i uniwersytetów. Pod koniec lat 50. XX wieku chemik teoretyk dr Andrzej Witkowski wyjechał do Harvard University i California Institute of Technology w USA, gdzie wyniki jego badań (podjętych w ramach pracy doktor-