DZIEJE STUDENCKIEGO TEATRU 38 T
Fot. S. Dziedzic, T. Skoczek, Teatr 38, Kraków 2018
eatr STU z Krzysztofem Jasińskim czy Teatr KTO Jerzego Zonia świadczą swą obecnością o wadze kulturalnego ruchu studenckiego drugiej połowy XX wieku, a właściwie czterech dekad, począwszy od lat 50. Jednak to Teatr 38 powstał jako pierwszy, osiągając w najlepszym dla siebie okresie szczyty profesjonalizmu. Przechodząc przez Rynek Główny, obok też już legendarnego Klubu pod Jaszczurami, trudno nie zauważyć szyldu teatru. Góruje nad bramą kamienicy nr 8, choć teatru nie ma już od roku 1992, a sala teatralna została przez współczesnych użytkowników przebudowana i straciła walory dawnej przestrzeni teatralnej. A szkoda! Waldemar Krygier (1928–2006), Andrzej Skupień (1936–1989) i Piotr Szczerski (1953–2017) to liderzy Teatru 38, tworzący pod tym szyldem właściwie trzy odrębne autorskie teatry, w różnych okresach dziejowych PRL na przestrzeni trzech dekad. Dziejom teatru poświęcona została książka Stanisława Dziedzica i Tadeusza Skoczka Teatr 38. Warto zaznaczyć, że autorzy przez
Na okładce książki fotografia przedstawiająca zdejmowanie tablicy „Teatr 38” z kamienicy przy Rynku Głównym 8 po 33 latach istnienia teatru w tamtym miejscu. Od lewej: Marek Pyś, Krzysztof Papka i Jan Molicki
Janina Koneczna-Błońska w roli Leni – żony woźnego (spektakl „Proces” według Franza Kafki)
106
ALMA MATER nr 215–216
wiele lat śledzili poczynania artystyczne tego teatru (w kilku spektaklach czynnie uczestniczyli jako aktorzy), czego wynikiem były wcześniejsze publikacje poświęcone temu zjawisku. Książka jest swoistą klamrą, zwieńczającą pracę badaczy nad Teatrem 38, choć pewnie ostatnie słowo na temat historii tego teatru jeszcze nie padło. Autorzy książki zgromadzili w niej wiele materiałów i dokumentów, a także, specjalnie na potrzeby wydawnictwa, wspomnienia aktorów, reżyserów i scenografów. Teatr 38 powstał w 1956 roku z Małego Teatru Akademickiego działającego przy Uniwersytecie Jagiellońskim. Bez wątpienia początkiem procesu jego two-
rzenia było pojawienie się przy spektaklu, w efekcie zatytułowanym Gałczyński 38, Waldemara Krygiera – artysty malarza, grafika, scenografa, w końcu reżysera. Krygier miał w pierwotnym zamyśle być tylko scenografem spektaklu. Jego zasługą było znalezienie własnego miejsca na działalność teatru przy Rynku Głównym 8, gdzie trwał do 1989 roku. Pierwszy kreator Teatru 38 był ostatecznie reżyserem wszystkich zaprezentowanych do 1960 roku spektakli. Okazywał wprawdzie dyktatorskie zapędy, co doprowadziło do buntu w zespole i w konsekwencji do wymuszonego odejścia Krygiera, ale poziom artystyczny został ustawiony bardzo wysoko. Był to czas, kiedy z Teatrem 38