LOT NAD KUKUŁCZYM GNIAZDEM 44 LATA PÓŹNIEJ K
O CZYM JEST KSIĄŻKA (I FILM)? Dla tych, którzy nie czytali książki i nie oglądali filmu lub mieli tę przyjemność tak dawno temu, że już nie pamiętają treści i wymowy dzieła – krótkie streszczenie.
Wikipedia
siążkę Lot nad kukułczym gniazdem napisał Ken Kesey. Wydano ją w 1962 roku, szybko zyskała niezwykłą popularność, jej nakład osiągnął w Stanach Zjednoczonych ponad 10 milionów egzemplarzy. W Polsce doczekała się kilkunastu (!) wydań. Jej autor prowadził niezwykle burzliwe życie. Beatnik, założyciel komuny hippisowskiej, uciekł przed policją do Meksyku, pozorując wcześniej swoją śmierć, po powrocie odsiedział pół roku w więzieniu za posiadanie marihuany, by pod koniec życia osiąść na farmie i ustatkować się. Zmarł w 2001 roku. Film na podstawie książki powstał w roku 1975. Premiera w Stanach Zjednoczonych miała miejsce 19 października 1975, a więc minęły od tego momentu 44 lata. Ekranizacja została nagrodzona pięcioma Oscarami, a w rankingu Top 250 zajęła 15. miejsce. Reżyserem jest Czech, zmarły w kwietniu 2018 roku Miloš Forman (1953–2018). Lot... doczekał się też wielu adaptacji teatralnych, także w Polsce. Można więc powiedzieć, że dzieło kontrkultury amerykańskiej sprzed blisko pół wieku cieszyło się i nadal cieszy niezwykłą popularnością. Niekoniecznie dlatego, że jego główny bohater, McMurphy, zaprasza do egzotycznego świata psychiatrii, lecz z powodu uniwersalnego przesłania, proponowanego czytelnikowi i widzowi. W Locie nad kukułczym gniazdem psychiatria i pacjent szpitala psychiatrycznego to swego rodzaju metafora i pretekst do ukazania głębokich problemów egzystencjalnych. Jednak dla nas, profesjonalistów, może być także interesujące, do jakich zmian doszło w psychiatrii w ciągu tych kilkudziesięciu lat. Niech za punkt odniesienia służy oddział psychiatryczny opisany przez wodza indiańskiego Bromdena. Akcja dzieje się w roku 1957, a więc – rzec można – w poprzedniej epoce. W wersji książkowej wódz indiański Bromden jest narratorem swoistego pojedynku między Randlem Patrickiem McMurphym (w filmie: niezapomniana
rola Jacka Nickolsona) a pielęgniarką oddziałową Mildred Ratched. McMurphy to drobny przestępca, który, chcąc uniknąć kary więzienia, udaje osobę chorą psychicznie i trafia do szpitala psychiatrycznego. Jest nonkonformistą. Gdy
ALMA MATER nr 213–214
101