rozlicznych opracowaniach pióra historyków poświęconych początkom naszego Uniwersytetu pojawia się od czasu do czasu imię papieża Urbana V, który zaangażował się w dzieło powołania w Krakowie uniwersytetu. 1 września 1364 wydał tzw. bullę konfirmacyjną, czyli dokument potwierdzający prawa i przywileje krakowskiej uczelni co do wydawania dyplomów powszechnie uznawanych w świecie akademickim. Badacze zwracają uwagę na jego wcześniejszą, przed wyborem na Stolicę Piotrową, karierę uniwersytecką (z wykształcenia Urban V był bowiem prawnikiem, wykładał prawo kanoniczne
na uniwersytecie w Montpellier, a następnie w Awinionie), ale na tym właściwie zatrzymują się w swoich wywodach. Urban V zasługuje na szczególną uwagę polskich historyków, zapisał bowiem piękną kartę w dziejach europejskiego szkolnictwa wyższego. Był równolatkiem naszego króla Kazimierza zwanego Wielkim. Urodził się w 1310 roku w szlacheckiej rodzinie Grimoardów, w niewielkim zamku, istniejącym do dziś, w Grizac (dep. Lozère), zmarł zaś w pięć tygodni po Kazimierzu, w dniu 19 grudnia 1370. Biografia jego układa się we wspaniałą opowieść o człowieku, który po studiach na uniwersytetach w Montpellier i Tuluzie wstąpił do zakonu benedyktynów (Auxerre, Clermont, Marsylia). Wkrótce dał się poznać jako nie tylko wybitny uczony, ale przede wszystkim utalentowany dyplomata (jako legat papieża Innocentego VI odbył wiele podróży dyplomatycznych do Włoch). Po śmierci papieża Innocentego w dniu 12 września 1362 zgromadzeni na konklawe w Awinionie kardynałowie nie zdołali wybrać papieża ze swojego grona. Zgodzili się natomiast jednomyślnie powierzyć tę godność Guillaume Grimoardowi, skromnemu opatowi benedyktynów z Marsylii, który właśnie przebywał w poselstwie do Neapolu. W największej tajemnicy sprowadzili go zatem do Awinionu i tu powierzyli mu urząd namiestnika Chrystusowego. Ponieważ Urban V nie był ani kardynałem, ani nawet biskupem, członkowie konklawe najpierw udzie-
Portret Kazimierza Wielkiego namalowany przez Leopolda Löfflera w 1864 roku; obraz znajduje się w auli Collegium Novum
70
ALMA MATER nr 210
www.bildarchivaustria.at
W
Archiwum redakcji „Alma
HISTORIA MAGISTRA VITAE
PAPIEŻ URBAN V I JEGO UDZIAŁ W DZIELE POWOŁANIA UNIWERSYTETU W KRAKOWIE
Papież Urban V
lili mu święceń biskupich, a następnie, w dniu 6 listopada 1362, intronizowali go na urząd biskupa Rzymu. Skromny z natury, Guillaume Grimoard odmówił przyjęcia kapelusza kardynalskiego. Mimo że został papieżem, zachował też aż do śmierci swój mnisi czarny habit benedyktyna. W ciągu ośmiu lat kierowania Kościołem katolickim zapisał się prawdziwie złotymi zgłoskami, choć nie wszystkie jego inicjatywy zakończyły się sukcesem. W 1367 roku podjął próbę, ostatecznie nieudaną, przeniesienia stolicy Kościoła z Awinionu na powrót do Rzymu (w Awinionie papieże urzędowali od 1309 roku), wytyczonym jednak przez niego szlakiem poszedł w 1377 roku, po jego śmierci, jego następca Grzegorz XI. Bezsprzecznie największą przesłanką