WSZĘDZIE FIZYKA ■ To była inicjatywa dr. Zbigniewa Inglota, który notabene jest Prof. Krzysztof Królas absolwentem naszego Uniwersytetu. W latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku studiował fizykę, ja byłem wówczas opiekunem jego pracy magisterskiej, a później promotorem pracy doktorskiej. Po doktoracie Zbigniew Inglot podjął decyzję o przeniesieniu się do rodzinnego Przemyśla. Dziś wykonuje zupełnie inny zawód. Jest prezesem firmy INGLOT, która ma punkty sprzedaży swoich produktów w ponad 90 krajach świata. Ciągle jednak jego pasją jest fizyka. Wiosną 2017 roku przypadkowo spotkaliśmy się ze Zbyszkiem, kiedy pojawił
Krzysztof Królas
□ Wszędzie fizyka to tytuł albumu, który ukazał się pod koniec października 2018 nakładem Wydawnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Książka, licząca 320 stron i zawierająca aż 350 fotografii, w przystępny sposób tłumaczy, zwłaszcza nie-fizykom, na czym polegają różne zjawiska fizyczne doświadczane przez nas na co dzień. Jest Pan nie tylko głównym autorem zawartych w tym tomie tekstów, ale także organizatorem całego przedsięwzięcia, będącego pięknym dowodem na to, że współpraca nauki i biznesu może być realizowana na różnych płaszczyznach. Trzeba bowiem w tym miejscu dodać, że pomysłodawcą i sponsorem projektu jest dr Zbigniew Inglot, prezes zarządu firmy kosmetycznej INGLOT. Proszę powiedzieć, jak doszło do rozpoczęcia prac nad albumem?
Jan Zych
Rozmowa z prof. Krzysztofem Królasem, pierwszym kierownikiem Zakładu Promieniowania Synchrotronowego Instytutu Fizyki UJ, prorektorem UJ w latach 1999–2002
GPS To, że Albert Einstein stworzył teorię względności, wie prawie każdy, ale co ona dokładnie mówi, to już pytanie, na które niewielu zna odpowiedź. Okazuje się, że teorii względności używamy na co dzień. Każdy, kto włączył kiedyś GPS, usłyszał po chwili oczekiwania komunikat: „nawiązano połączenie z satelitami”, gdyż to właśnie satelity, krążące 20 tysięcy kilometrów nad Ziemią, prowadzą nas po drogach. Ponieważ są one tak daleko od powierzchni Ziemi, trzeba skorzystać z wyników ogólnej teorii względności, która głosi, że zegary w satelitach chodzą szybciej niż zegar w naszym GPS-ie ze względu na słabsze przyciąganie ziemskie. Gdyby nie brać pod uwagę poprawek ogólnej teorii względności, rozregulowanie zegarów byłoby na tyle duże, że pomiar naszego położenia byłby o wiele mniej dokładny, a GPS myliłby się o setki metrów! Na szczęście, 100 lat temu Einstein stworzył teorię, dzięki której słyszymy: „opuściłeś trasę”, „zawróć, jeśli to możliwe”, a w końcu – „dotarłeś do celu”.
34
ALMA MATER nr 204–205