uprzednio stare odmiany roślin ozdobnych lub użytkowych mogą posłużyć do bardzo różnorodnych prac hodowlanych, na przykład do odtworzenia zanikłych odmian czy też wzbogacenia puli genowej współczesnych, bardzo zaawansowanych kultiwarów. Rola społeczna ogrodów botanicznych to przede wszystkim edukacja przyrodnicza społeczeństwa, a także popularyzacja wiedzy i rekreacja. W ostatnich latach bardzo mocno ujawniło się zapotrzebowanie na informację oraz edukację przyrodniczą. Wynika to z coraz większej Ceratozamia robusta, jeden z najstarszych sagowców przepaści dzielącej w kolekcji (wiek ok. 150 lat) ludzi od natury. Edukacja przyrodnicza ma dwojakie zadanie: taką postawę właściwie ukształtować oswoić, zwłaszcza mieszkańców miast, i utrwalić. Ogród odwiedza rocznie z przyrodą oraz uświadomić wszystkim, że do 100 tysięcy osób, są częścią natury i od niej zależą. Ogrody w tym ponad 500 wybotaniczne, dysponujące różnorodnymi cieczek szkolnych lub kolekcjami i kadrą przygotowaną do kon- grup ćwiczeniowych taktów z publicznością, mogą znakomicie z całej Polski. Posprostać tym wyzwaniom. Kształtowanie pularyzacja wiedzy właściwej postawy wobec przyrody, botanicznej w Ogrozwłaszcza u dzieci i młodzieży, jest palącą dzie prowadzona jest potrzebą. Ogród Botaniczny ze swoimi w różny sposób. Może kolekcjami jest idealnym miejscem, by to być bierna funkcja „żywego muzeum”, gdzie zwiedzający zapoznają się z różnymi formami roślin, korzystając z objaśnień na tabliczkach. Muzeum Ogrodu Botanicznego pokazuje inne aspekty botaniki, trudne do zaobserwowania w naturze: zbiory nasion, drewien, produktów roślinnych. Kolekcje roślin ozdobnych popularyzują również sztukę ogrodniczą Andrzej Mróz
Andrzej Mróz
i udokumentować drogę ich powstawania; na przykład w krakowskim Ogrodzie istnieje kolekcja starych odmian róż. Stare ogrody botaniczne mają też duże znaczenie dla historii sztuki ogrodniczej – ich kolekcje były ujęte w ramy ogólnej kompozycji ogrodu, reprezentującej panujący w danym okresie styl ogrodniczy. Na przykład, przednia (północna) część Ogrodu Botanicznego UJ jest jedynym zachowanym w Krakowie barokowym założeniem ogrodowym w stylu francuskim. Widoczne jest to jedynie w ogólnym układzie kwater, dobór roślin i przeznaczenie poszczególnych działów zmieniły się już dawno. Z kolei część za stawem ma cechy ogrodu krajobrazowego w stylu angielskim, romantycznym. Zachowały się nawet altany, nastrojowe alejki z kamiennymi ławkami i resztki kopca widokowego, z którego kiedyś można było podziwiać dolinę Wisły (obecnie widać, niestety, ściany najbliższych domów). Niedoceniane jest praktyczne znaczenie kolekcji. Dotyczy to zwłaszcza roślin trwałych obcego pochodzenia, które mogą służyć jako źródło materiału dla nasadzeń lokalnych. Można domniemywać, że jeśli gatunek wrażliwy przetrwał w Ogrodzie dłuższy czas, to prawdopodobnie reprezentuje odporny na miejscowe warunki ekotyp lub też opracowano odpowiednią technikę uprawy. Nadaje się on zatem do dalszego rozmnażania i może wzbogacić monotonne zazwyczaj nasadzenia miejskie lub urozmaicić roślinność ogrodów prywatnych. Również wspomniane
Sagowiec Stangeria eriopus, szyszka z nasionami
alma mater nr 158
41