Sławomir Florjan
Sławomir Florjan
Sławomir Florjan
u późniejszych i współczesnych – pojedyncze tzw. mikrofile. Cecha ta zanikła przy końcu dewonu. W górnym dewonie pojawiły się, znani tylko z nasion, przedstawiciele roślin nagonasiennych. Budowę najstarszego nasienia można poznać na przykładzie okazu z rodzaju Moresnetia, a budowę anatomiczną drewna nagonasiennych – na szlifach z pnia pierwszego drzewa rodzaju Archeopteris, które rozmnażało się przez zarodniki. Przez okres karbonu w ewolucji roślin brak nowych cech oraz struktur ważnych z punktu widzenia ewolucji. Dominowały wtedy paprocie nasienne i paprotniki (widłaki, skrzypy, paprocie „właściwe”), osiąEpiderma (tkanka okrywająca) pędu gające drzewiaste rozmiary. W Muzeum z emergencjami Sawdonia ornata, dewon, posiadamy dużą ich kolekcję. Drzewiasty Polska, około 400 milionów lat wygląd paprotników pokazany jest na proci nasiennych z grupy Medulosales ze rekonstrukcjach roślin, prezentując okazy stanowiska sosnowieckiego. od ich organów podziemnych, przez nadziemne, aż do organów rozmnażania. Anatomię liści u przedstawicieli paprociolistnych z grupy Pteridophylla można zobaczyć na preparatach mikroskopowych ich epidermy. Unikatową florę, bogatą w szczątki roślinne, szczególnie różnego typu organy Odcisk powierzchni pędu karbońskiego lepidorozmnażania paproci nasiendendrona (drzewiasta roślina widłakowa), karnych, prezentują sferosyderyty bon, Polska, około 330 milionów lat; skala – 1 cm ze stanowiska w Sosnowcu. Rośliny te (wymieniane w podręcznikach Swym składem i sposobem zazagranicznych i polskich) są ważne chowania, tj. w sposób trójwyz punktu widzenia rozważań nad ewolucją miarowy, nawiązują do słynnej Przekrój poprzeczny zmineralizowanego pędu karbońskiej makrofilnych liści roślin i liści zarodnio- flory z Mazon Creek (Illinois, rośliny widłakowej z Polski, około 330 milionów lat; nośnych widłaków. Godne uwagi są okazy USA). W 2010 roku ukazała z kolekcji Bolesława Brzyskiego i szlify pokazujące budowę anatomiczną się monografia, w której opisane zostały Rośliny nagonasienne, lepiej przyroślin z rodzajów Rhynia i Aglaophyton nowe taksony organów rozmnażania pa- stosowane w rozwoju ewolucyjnym do z najsłynniejszego paleobotazmieniających się warunków, zaczęły nicznego stanowiska w Rhynie dominować z końcem paleozoiku, by (Szkocja), gdzie rośliny te w mezozoiku osiągnąć szczyt rozwoju zachowały się w postaci skrzei różnorodności morfologicznej. W namionkowanych pędów. szej kolekcji znajdują się przedstawiW dewonie ewolucja biegła ciele roślin szpilkowych z wymarłych szybko. W środkowym deworodzin Utrechtiaceae czy Voltziaceae. nie pojawili się już pierwsi Interesującymi skamieniałościami jest przedstawiciele paprotników grupa Glossopteridales z rodzajami (widłaki, paprocie, skrzypy), Dicroidium i Glossopteris, z których ale różniący się znacznie od próbuje się wyprowadzać rośliny okrypóźniejszych przedstawicieli tozalążkowe. Były to rośliny występubudową morfologiczną. Więkjące wówczas na lądzie Gondwana. szość ówczesnych widłaków, Okazy w naszym Muzeum pochodzą a wśród nich obecne w kolekcji z Afryki Południowej i Australii. Leclerqia, Protolepidodendron Ciekawą grupą mezozoiczną były, czy Minarodendron, posiadała zbliżone budową do współczesnych Kutykula dolnej strony liścia karbońskiego kordaita, Polska, około 310 milionów lat liście podzielone, a nie, jak sagowców, benetyty, ale o „kwiatach”
alma mater nr 158
109
Danuta Zdebska
Jedną z cenniejszych i jedyną w polskich muzeach jest kolekcja dewońskich skamieniałości pierwszych naczyniowych roślin lądowych z terenu Polski i świata. Z Polski został opisany nowy przedstawiciel zosterofillofitów Konioria andrychoviensis i trimerofitów Psilophyton szaferi.