DWA MILIONY FRANKÓW NA POLSKO-SZWAJCARSKI PROJEKT
Projekt współfinansowany przez Szwajcarię w ramach szwajcarskiego programu współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej
woje wybitnych szwajcarskich uczonych: prof. Cezmi Akdis oraz prof. Mübeccel Akdis, gościło w Krakowie w dniach 24–26 listopada 2011. Profesor Cezmi Akdis jest dyrektorem Narodowego Centrum Astmy i Immunologii w Davos i równocześnie obecnym prezesem Europejskiej Akademii Alergii i Immunologii Klinicznej, natomiast jego żona, Mübeccel Akdis, jest profesorem immunologii na Uniwersytecie w Zurychu. Bezpośrednią przyczyną ich przyjazdu było rozpoczęcie wspólnego, polsko-szwajcarskiego, projektu badawczego, którego autorem i głównym wykonawcą jest prof. Andrzej Szczeklik z II Katedry Chorób Wewnętrznych UJ. Projekt uzyskał pierwszą nagrodę w konkursie ogłoszonym przez rząd szwajcarski, który przyznał na jego realizację dwa miliony franków szwajcarskich na okres trzech lat.
Red.
A
stma jest częstą chorobą, a wśród dzieci najczęstszą. Podczas gdy w leczeniu astmy dokonał się wyraźny postęp, jej etiologia i patogeneza pozostają nieznane. Przypuszczamy – w oparciu o wstępne wyniki naszych badań – że w niektórych postaciach astmy (zwłaszcza w tzw. astmie aspirynowej) rhinowirusy, a być może i inne wirusy osiedlają się na stałe w drogach oddechowych i wpływają decydująco na rozwój choroby i jej przebieg. Mogą nawet zapoczątkować astmę. Jest to główna hipoteza projektu. Długotrwałej obserwacji poddana zostanie grupa chorych na astmę (manifestujących się różnym fenotypem) i grupa osób zdrowych. U chorych, na początku badania i po roku, a także w czasie zaostrzeń, przeprowadzona zostanie identyfikacja wirusów w materiale biologicznym (indukowana plwocina, kondensat powietrza wydechowego, popłuczyny oskrzelowe). Obserwacje kliniczne sprzężone będą ze szczegółową analizą odpowiedzi immunologicznej, zmierzającą do poznania zaburzeń regulacyjnych w zakresie układu odpornościowego u chorych. Badania kli30
źródło: alergologia.org
D
Od lewej prof.prof. Cezmi Akdis, Mübeccel Akdis, Andrzej Szczeklik, Radosław Śpiewak
niczne modelowane będą u zwierząt eksperymentalnych i w hodowlach komórkowych in vitro. Specjalna uwaga zwrócona zostanie na udział lipidowych ścieżek sygnałów w mediowaniu odpowiedzi zapalnej. To są duże zamierzenia, ale do ich wykonania mamy też niecodzienny zespół. Profesor Marek Sanak koordynuje badania nad mediatorami lipidowymi; opracował już ultraczułe metody ich wykrywania i analizy za pomocą spektrometrii mas, a także jest na tropie nieznanych dotąd cząsteczek. Doktor Krzysztof Pyrć (z Wydziału Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii UJ) jest autorem oryginalnej metody detekcji wirusów oddechowych. Doktor Bogdan Jakieła to ekspert w niełatwej metodzie hodowli tkanek układu oddechowego. Profesor Lucyna Mastalerz koordynuje część kliniczną projektu, w czym pomagają kierownicy klinik: prof. Ewa Niżankowska-Mogilnicka wraz z doc. Grażyną Bochenek i prof. Jackiem Musiałem. Doktor Jerzy Soja wykonuje badania bronchoskopowe. Profesor Paweł Stręk, wraz ze swoimi młodszymi kolegami z Kliniki
Laryngologii, prowadzi obserwacje nad powiązaniem między przewlekłym zapaleniem zatok a rozwojem astmy. Projekt może też stać się podstawą dla nowych doktoratów. Dwa z nich są już zaawansowane (lek. med. Jagoda Kumik z Instytutu Pediatrii i lek. med. Marek Kaszuba z II Katedry Chorób Wewnętrznych UJ) i dotyczą nowej, oryginalnej metody badań kondensatów powietrza wydechowego. Ogromnym atutem jest także nasza wieloletnia współpraca z głównym ośrodkiem szwajcarskim, który w projekcie odpowiedzialny jest za prześledzenie odpowiedzi immunologicznej. Projekt przedstawia więc oryginalną hipotezę i sposoby jej weryfikacji. Wyniki powinny pomóc w lepszym zrozumieniu mechanizmu powstawania astmy, dostarczyć nowych biomarkerów odzwierciedlających przebieg choroby, a w szerszym aspekcie – przyczynić się do poznania czynników usposabiających do przewlekłej infekcji wirusowej. Czego nam życzyć? Szczęścia!
Andrzej Szczeklik
3 lutego 2012 nr dotarła ALMA MATER 144 do nas smutna wiadomość o śmierci prof. Andrzeja Szczeklika... Wspomnienie o Profesorze zamieścimy w następnym numerze „Alma Mater”.