INWENTARYZACJA GROBÓW WOJENNYCH W POWIECIE TARNOWSKIM Urząd Wojewódzki, w których znajdowały się informacje na temat znanych już obiektów grobownictwa wojennego – czyli miejsc pochówków ofiar wojennych wymienionych w ustawie o grobach i cmentarzach wojennych z 28 marca 1933 (ze zmianami). Te informacje należało następnie zweryfikować, sprawInwentaryzacja grobów wojennych na cmentarzu komunalnym dzając, w jakim stanie w Ryglicach są opisane obiekty. Kolejnym ważnym zadaniem było także w czasie przeprowadzania wywiadów poszukiwanie takich grobów ofiar wojen- z mieszkańcami będącymi świadkami hinych, które nie zostały ujęte w dostarczo- storii, pamiętającymi czasy drugiej wojny nych przez urząd ankietach. Wiązało się to światowej. Dzięki kwerendom prowadzonym z koniecznością analizowania ksiąg parafialnych czy dokumentów Urzędów Stanu z pomocą różnorodnych publikacji, w tym Cywilnego oraz przeszukiwania cmenta- również książek czy czasopism lokalnych rzy parafialnych i komunalnych w poszu- odnalezionych w miejscowych bibliotekiwaniu grobów ofiar. Obowiązkiem było kach, oraz informacjom pozyskanym z dorównież sporządzanie dokumentacji foto- kumentów, przede wszystkim z ksiąg paragraficznej i mierzenie obiektów. Należało fialnych, możliwe było stworzenie rysów także dotrzeć do informacji o numerach historycznych, czyli opisanie okoliczności działek, na których znajdują się obiekty, śmierci ofiar działań wojennych. W gminie Ryglice studenci poznali, oraz właścicielach owych działek, wpisach do ewidencji zabytków w przypadku między innymi, historie miejscowych obiektów będących zabytkami, fundato- Żydów, którzy zostali zamordowani rach, autorach projektu danego obiektu, przez okupanta w czasie drugiej wojny opiekunach społecznych i wielu innych światowej. Ofiar narodowości żydowskiej – informacje takie było wiele. Na przykład, 16 lutego 1942 musiały się bowiem funkcjonariusze gestapo rozstrzelali sieznaleźć w ankietach dem osób, z których jednej nie udało się w e r y f i k a c y j n y c h , zidentyfikować. Zidentyfikowani to Józef wypełnianych przez Basler, Jochen Friodferlik, Ita Prokrosch, uczestników projektu Naftali Reich, Leon Szperber oraz Helena po zakończeniu badań Wurcel – osoby w wieku od 20 do 60 lat. terenowych. W trakcie Wszystkie zostały pochowanie na miejscobadań przydatna jest wym cmentarzu żydowskim. Udało się także dotrzeć do licznych również znajomość metodologii historii w tych okolicach cmentarzy z okresu mówionej, zwłaszcza pierwszej wojny światowej. Pochowani E. Kapusta
odczas wakacji odbyła się kolejna edycja inwentaryzacji grobów wojennych w województwie małopolskim. W tym roku prace zlecone przez Małopolski Urząd Wojewódzki, a wykonywane przez członków Koła Naukowego Historyków Studentów Uniwersytetu Jagiellońskiego objęły Tarnów oraz niektóre gminy powiatu tarnowskiego: Lisią Górę, Radłów, Ryglice, Skrzyszów, Wierzchosławice, Wietrzychowice, Wojnicz, Żabno i gminę wiejską Tarnów. Informacje zebrane podczas wakacyjnych badań terenowych posłużą do uzupełnienia strony internetowej: http://www.malopolska.uw.gov. pl/grobywojenne/, na której umieszczane są zbierane od kilku lat informacje o grobach wojennych w całej Małopolsce. Badania terenowe, trwające od 25 lipca do 10 sierpnia br., przeprowadzało trzynastu członków KNHS UJ, podzielonych na pięć dwuosobowych zespołów (Stanisław Szynkowski, Arkadiusz Więch; Dominika Jasiak, Izabela Piskorz; Ewa Kapusta, Piotr Kapusta; Marcelina Kordas, Michał Kowacki; Marta Niewiadomska, Dominik Kadzik) oraz jeden trzyosobowy zespół badawczy (Kamil Ruszała, Marek Wasilewicz, Barbara Ziaja). Koordynatorem przedsięwzięcia był po raz kolejny Stanisław Szynkowski. Inwentaryzacja grobów wojennych to zadanie niezwykle praco- i czasochłonne. Do obowiązków studentów należało zapoznanie się z ankietami dostarczonymi przez
P. Kapusta
P
50
ALMA MATER nr 141
Inwentaryzacja grobów wojennych; grób w lesie w gminie Joniny