ODESZLI MIECZYSŁAW HUBERT MARKOWSKI (30 października 1929–4 lipca 2011)
M
ieczysław Markowski urodził się w Starych Polaszkach na Kaszubach jako najstarsze dziecko bogatego posiadacza ziemskiego Józefa Markowskiego i Apolonii z domu Studzińskiej. Miał cztery, do dziś żyjące, młodsze siostry. Pierwsze nauki pobierał w rodzinnej miejscowości, potem w Górnej Grupie koło Grudziądza (gimnazjum), Pieniężnie (u księży werbistów) i Gdańsku (liceum). W liceum miał szczęście trafić na polonistę, który umiejętnie rozwijał w swoich uczniach zdolność komponowania pisemnych rozpraw. W latach 1955–1959 studiował filozofię teoretyczną na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, specjalizując się w zakresie średniowiecza u prof. Stefana Swieżawskiego, który pozostał jego mistrzem przez całe życie. Tam też w 1959 roku otrzymał stopień magistra filozofii. W 1960 roku rozpoczął pracę naukową w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, gdzie w roku 1962 uzyskał stopień doktora nauk humanistycznych, obroniwszy rozprawę Andrzej z Kokorzyna. Życie, pisma, biblioteka i poglądy filozoficzne. Habilitował się w roku 1969 na podstawie obszernej monografii źródłowej Burydanizm w Polsce w okresie przedkopernikańskim. Studium z historii filozofii i nauk ścisłych na Uniwersytecie Krakowskim w XV wieku. W 1975 roku uchwałą Rady Naukowej IFIS PAN Mieczysławowi Markowskiemu nadano tytuł profesora, zawieszony na długi czas z przyczyn politycznych, ponieważ kandydat nie wyznawał „jedynie słusznej idei”. Profesorem zwyczajnym został w 1990 roku. Miał naturę niezwykle czynną i kreatywną. Trudno wymienić wszystkie gremia, zarówno polskie, jak i zagraniczne, w których aktywnie uczestniczył. Zajmował prestiżowe stanowisko wiceprzewodniczącego międzynarodowej komisji do spraw repertoriów rękopisów z komentarzami do dzieł Arystotelesa w średniowieczu łacińskim w The International Society for the Study of Medieval Philosophy (SIEPM) w Louvain. Był członkiem, między innymi, Polskiego Towarzystwa
Filozoficznego, Międzynarodowej Komisji do Badań nad średniowieczną logiką i semantyką w Kopenhadze, Towarzystwa Naukowego KUL, Klubu Historii Idei przy Zakładzie Historii Idei UJ, do którego wprowadził wielu zagranicznych uczonych. Mieczysław Markowski służył swą wiedzą ludziom. Był uczestnikiem wszelkich liczących się kongresów i sympozjów filozofii średniowiecznej i nauk pokrewnych, na wielu z nich wygłaszał referaty naukowe. Podróże naukowe ograniczał jednak do terenu Europy, nie lubił bowiem przemieszczać się drogą powietrzną. W ramach współpracy zagranicznej najżywsze kontakty utrzymywał z naukowcami niemieckimi i austriackimi, co ułatwiała mu doskonała znajomość języka niemieckiego. Nawiązywane w ten sposób kontakty osobiste owocowały wymianą naukową realizowaną przez pracowników Uniwersytetu Jagiellońskiego, na czym bardzo zależało prof. Markowskiemu. Warto wspomnieć o nieprzeciętnych zdolnościach organizacyjnych, jakimi dysponował. Przejawiały się one nie tylko w sprawnym prowadzeniu przez wiele lat czasopisma „Studia Mediewistyczne”, lecz także w rozwijaniu inicjatyw i zamierzeń na szeroką skalę. Miał w tym kierunku niewątpliwy talent, który sprawdził się w takich dziedzinach, jak, na przykład, zainicjowanie serii monograficznych zeszytów tychże „Studiów” poświęconych polskim mediewistom, przeszczepienie na polski grunt idei opracowania kompletu komentarzy do pism Arystotelesa oraz pomysł sporządzenie katalogu pisma średniowiecznych kopistów w rękopisach
polskich, na wzór zagranicznych katalogów rękopisów datowanych. Wszystkie te działania miały służyć rozpowszech-
nieniu osiągnięć nauki polskiej na forum światowym. Nie sposób pominąć zasług prof. Markowskiego w zakresie współpracy PAN z UJ, a dokładniej IFIS z BJ, która zaowocowała rozpoczęciem prac nad katalogiem rękopisów średniowiecznych BJ. Profesor – wraz z prof. Zofią Włodek – był przez dziesiątki lat łącznikiem, mediatorem i uczestnikiem tego projektu. Dla realizacji tej idei powstał w BJ, z inicjatywy grupy uczonych, prężny ośrodek badań nad rękopisami średniowiecznymi. Zawarte w tym czasie bliskie przyjaźnie z dyrektorami i szeregowymi pracownikami BJ, zwłaszcza Oddziału Rękopisów, przetrwały przez lata i sprawiały, że bibliotekarze mieli szansę na wymianę naukową jeszcze wówczas, gdy było to możliwe w bardzo ograniczonym zakresie. Trzeba tu wspomnieć, że współpraca prof. Markowskiego z Biblioteką Jagiellońską trwała niemal pół wieku. Większość jego przebogatej twórczości naukowej powstała w oparciu o źródła oryginalne, o rękopisy Biblioteki Jagiellońskiej i innych bibliotek krajowych i zagranicznych.
ALMA MATER nr 142–143
57