ODESZLI...
Profesor Zdzisław Jan Ryn (21 października 1938 – 6 lutego 2022)
lutego 2022 w wieku 84 lat zmarł w Krakowie Zdzisław Jan Ryn – profesor nauk medycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Medicum, wybitny lekarz psychiatra, dyplomata, podróżnik, alpinista, speleolog, autor, publicysta. Zawodowo związany był z Wydziałem Lekarskim UJ CM, Akademią Wychowania Fizycznego w Krakowie i Górnośląską Wyższą Szkołą Handlową w Katowicach. Społeczność akademicką Uniwersytetu Jagiellońskiego opuścił na zawsze prawdziwy człowiek renesansu. W latach 1981–1984 był prodziekanem Wydziału Lekarskiego UJ CM, później członkiem Kolegium Dziekańskiego WL, a w latach 1984–2009 kierownikiem Zakładu Patologii Społecznej w Katedrze Psychiatrii UJ CM oraz kierownikiem Zakładu Psychologii Klinicznej Instytutu Psychologii UJ. Związany był również z Zakładem Rehabilitacji w Neurologii i Psychiatrii Akademii Wychowania Fizycznego w Krakowie. W latach 1976–1981 pełnił obowiązki specjalisty wojewódzkiego w zakresie psychiatrii w Tarnowie. Był człowiekiem wszechstronnym. Zajmował się, między innymi, psychiatrią kliniczną (był uczniem wybitnego humanisty prof. Antoniego Kępińskiego), sądową, społeczną i psychopatologią w obozach zagłady. Być może to miejsce urodzenia – Szczyrk, zdeterminowało jedną z największych pasji Profesora: góry, należał bowiem do grona wybitnych podróżników i zdobywców szczytów Ameryki Południowej. Jako lekarz towarzyszył wyprawom na Kaukaz, Hindukusz i w Andy, których był znawcą i eksploratorem. Był znakomitym badaczem medycyny i antropologii Indian
76
ALMA MATER nr 231–232
w dziedzinach, których połączenie – pozornie niemożliwe – staje się po lekturze niemal oczywiste. Głęboka znajomość kontynentu południowoamerykańskiego spowodowała, że prof. Zdzisław Jan Ryn został tam skierowany do pracy dyplomatycznej: w latach 1991–1996 sprawował funkcję ambasadora RP w Chile i Boliwii, w Argentynie i Paragwaju w latach 2007–2008, a później także konsula honorowego Chile w Krakowie (1997–2000). Za swą służbę został wyróżniony najwyższymi odznaczeniami wszystkich tych państw. Otrzymał również tytuł doktora honoris causa Universidad Cientifica del Sur w Limie. W dorobku Profesora znajduje się ponad 450 publikacji naukowych z zakresu psychiatrii, głównie w czasopismach zagranicznych, a także liczne opracowania popularnonaukowe, reportaże i eseje o tematyce górskiej, dotyczące w szczególności medycyny górskiej, psychologii alpinizmu, antropologii i medycyny Indian Ameryki Południowej oraz zagadnień etyki medycznej i cierpienia. Jest autorem licznych książek, w tym wielu poświęconych Ignacemu Domeyce, między innymi: Ignacy Domeyko – obywatel świata (2002), Rok Ignacego Domeyki 2002 (2003), Ignacy Domeyko. Kalendarium życia (2006), autorem lub konsultantem wielu programów i kilku filmów popularnonaukowych. Publikował także na łamach „Alma Mater”, jego artykuły poświęcone były, między innymi, prof. Antoniemu Kępińskiemu, Ignacemu Domeyce, medycynie wysokogórskiej, dotyczyły także doświadczeń więźniów obozów koncentracyjnych, w szczególności lekarzy. Konrad Pollesch
6
Profesor Zdzisław Jan Ryn
Ameryki Łacińskiej, czynnym alpinistą, speleologiem i badaczem zachowań wspinaczy. To właśnie medycynie górskiej poświęcił swoją dysertację doktorską oraz rozprawę habilitacyjną. Badaniom zachowania organizmu człowieka w warunkach wysokogórskich poświęcił wiele czasu, a ich wyniki ogłosił w ponad 200 publikacjach. Profesor był członkiem The Explorers Club i Polsko-Amerykańskiego Klubu Podróżnika oraz prezesem, a później członkiem honorowym Polskiego Towarzystwa Medycyny i Ratownictwa Górskiego. Doskonałym podsumowaniem jego badań w dziedzinach medycyny górskiej i antropologii jest publikacja Góry – medycyna – antropologia, wydana w 2018 roku. To znakomita wypadkowa wiedzy i praktyki prof. Ryna
Red.