Półka nowości WYDAWNICTWO UNIWERSYTETU JAGIELLOŃSKIEGO Nieodpłatna pomoc prawna w Polsce pod redakcją Waldemara Florczaka Powszechny dostęp do pomocy prawnej jest niezbędnym warunkiem podmiotowości obywateli i równości szans wszystkich członków społeczeństwa. W większości państw należących do zachodniego kręgu kulturowego – i nie tylko w nich – funkcjonują zorganizowane systemy świadczenia pomocy prawnej potrzebującym osobom. Fenomen nieodpłatnej pomocy prawnej, w tym poradnictwa prawnego i obywatelskiego, jest niezwykle złożony pod względem uwarunkowań prawnych, ekonomicznych i socjologicznych. Prezentowana monografia jest głównym wymiernym efektem realizacji projektu badawczego finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki „Nieodpłatna pomoc prawna w Polsce z perspektywy ekonomicznej analizy prawa. Stan obecny i rekomendowany”. Celem naukowym projektu było dokonanie wszechstronnej analizy fenomenu świadczenia nieodpłatnej pomocy prawnej, w tym rozproszonego niezinstytucjonalizowanego systemu funkcjonującego w Polsce przed rokiem 2016, ze szczególnym uwzględnieniem poradnictwa prawnego i obywatelskiego, przy wykorzystaniu metodyki ekonomicznej analizy prawa. Badaniami objęto wszystkie istotne dla wdrożenia reformy aspekty ekonomiczne oraz nieseparowalne od kwestii ekonomicznych zagadnienia prawne i socjologiczne. [...] Zawarte w publikacji wnioski płynące z badań obejmują wszystkie aspekty funkcjonowania nieformalnego systemu pomocy prawno-obywatelskiej przed wprowadzeniem jego reformy, zarówno prawne, socjologiczne, jak i ekonomiczne oraz te powstające na przecięciu wszystkich tych obszarów. Sam fakt wdrożenia systemu zinstytucjonalizowanego 1 stycznia 2016 nie dyskredytuje konkluzji płynących z badań przedstawionych w monografii. Wręcz przeciwnie, to dzięki nim możliwe było zidentyfikowanie licznych niespójności aktualnego systemu nieodpłatnej pomocy prawnej oraz wskazanie działań, które znacząco zwiększyłyby jego efektywność. Fragment wstępu Fabio Boni, Ewa Śnieżyńska-Stolot Księga kabał królowej Sobieskiej Rękopis [Księga kabał królowej Sobieskiej] nie został dotąd tak wszechstronnie opracowany i skomentowany jako źródło do poznania mentalności w drugiej połowie XVII wieku, zwłaszcza zaś oceny oddziaływania na nią i roli, jaką w tym oddziaływaniu odgrywały wzorce myślenia magicznego. Przez autora (autorów) tego tekstu zostały one do pewnego stopnia uprawomocnione przez odwoływanie się do autorytetu Biblii, a także do tradycji mistyki żydowskiej, czyli właśnie kabały. Ta bo-
114
ALMA MATER nr 230
wiem w okresie wczesnonowożytnym, szczególnie w wiekach XVI– XVII, łączona bywała z tradycją neoplatońską, tak charakterystyczną dla prądu humanistyczno-renesansowego. Owe relacje między świadomością magiczno-kabalistyczną a elementami prądów filozoficznych omówiono wyczerpująco i w niektórych punktach w sposób odkrywczy w erudycyjnym wstępie [...]. Wartość poznawcza tego wstępu oraz komentarzy szczegółowych odnoszących się do rękopiśmiennego tekstu Księgi kabał królowej Sobieskiej jest spora także dla większego grona odbiorców niż wąski tylko krąg specjalistów [...]. Tekst uświadamia doniosłość oddziaływania mentalności magicznej na sposób pojmowania i opisywania rzeczywistości w epoce określanej w kulturze Zachodu jako „wiek rozumu”, czyli na przełomie XVII i XVIII wieku. [...] Inną jeszcze godną podkreślenia zaletą publikacji jest uprzystępnienie czytelnikowi polskiemu nie tylko oryginału w poprawnej, zweryfikowanej wersji językowej, ale także jego treści w języku polskim dzięki szczegółowemu omówieniu we wstępie, konkretnych, drobiazgowych „przepisów” lekarsko-magicznych na różnego rodzaju dolegliwości czy nawet choroby. Informacje te mogą stanowić wartościowy, wiarygodny klucz pojęciowy dla badaczy rozmaitych tekstów, także poetyckich, reprezentatywnych dla kultury literackiej polskiej i europejskiej drugiej połowy XVII wieku. Z recenzji Andrzeja Borowskiego Ewa Kopczyńska Jedzenie i inne rzeczy. Antropologia zmiany w systemach żywnościowych Publikacja jest poszerzeniem socjologicznej perspektywy patrzenia na jedzenie oraz systemy żywnościowe. Autorka ujawnia aktorów, którzy uczestniczą w praktykach konsumpcyjnych i tym samym determinują naszą jedzeniową codzienność. Wskazuje granice, wyzwania i potencjał zmiany społecznej dokonującej się w sferze jedzeniowych stylów życia. Wyjaśnia, na czym polega polityczny charakter zrzeszeń, które nieustannie zawiązują i reorganizują się wokół jedzenia. Książka nie daje odpowiedzi na pytanie, dokąd zmierza system żywnościowy. Proponuje natomiast narzędzia do namysłu i działania na rzecz pożądanych scenariuszy zmiany. Przedstawione studia przypadku to naprawdę solidna teoria aktora-sieci (Actor-Network Theory – ANT). Autorka umiejętnie i zarazem krytycznie posługuje się narzędziami tej koncepcji. Konsekwentnie pozostaje na gruncie ontologii ANT. Wiąże ze sobą sferę mikro i makro, śledzi translacje, pokazuje, jak działają aktorzy. Jednocześnie trzyma się blisko danych, więc nie jest to ANT spekulatywna, ale ugruntowana. Wreszcie nie ucieka od polityczności trzech badanych kolektywów. Jedzenie jest tu polityką uprawianą innymi środkami. Z recenzji Łukasza Afeltowicza