Anna Wojnar
Anna Wojnar
Ostatnie pożegnanie prof. Zygmunta Wróblewskiego we wnętrzu krypty Panteonu Narodowego w Krakowie
2018 spoczęły tam szczątki prof. Karola Olszewskiego. Wówczas do sarkofagu prof. Wróblewskiego złożono jedynie ziemię z jego grobu. Przeniesienie doczesnych szczątków wybitnego fizyka, który zmarł bezpotomnie, stało się możliwe dopiero po zakończeniu wszystkich formalności sądo-
wych związanych z dysponowaniem jego grobem przez Uniwersytet Jagielloński. – Niech kolejne pokolenia, odwiedzając krypty Panteonu Narodowego, zatrzymają się przy grobach Karola Olszewskiego i Zygmunta Wróblewskiego i dostrzegą, że u początków wielu światowych odkryć
w dziedzinie nauki są także osiągnięcia tych znamienitych profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego – akcentował rektor UJ prof. Jacek Popiel na zakończenie uroczystości.
Rita Pagacz-Moczarska
Cierpiał za ojczyznę. Zginął dla nauki rofesor Zygmunt Wróblewski, kierując Katedrą Fizyki Doświadczalnej UJ, doprowadził do jej istotnej modernizacji, między innymi przeprowadził elektryfikację budynku mieszczącego ówczesne Collegium Physicum przy ul. św. Anny 193 (obecnie św. Anny 6) – jedną z pierwszych w Krakowie. Równocześnie podjął badania nad własnościami gazów, co stanowiło najbardziej aktualną problematykę badawczą tamtych czasów. Cały wiek XIX uznać należy za okres intensywnych badań nad skropleniem gazów, jednak to właśnie w drugiej połowie tego wieku między ośrodkami badawczymi miał miejsce istny wyścig, którego przedmiotem było doprowadzenie do skroplenia nieskroplonych jeszcze dotąd sześciu gazów: tlenu, azotu, wodoru, tlenku węgla, tlenku azotu i metanu. Kilka miesięcy po objęciu katedry, w styczniu 1883 roku, prof. Wróblewski na posiedzeniu Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Akademii Umiejętności
Foto Ewa Stec-Kuźniar
P
Tablica poświęcona prof. Zygmuntowi Wróblewskiemu w kolegiacie św. Anny
wygłosił referat O niektórych zjawiskach, jakie przedstawiają gazy i ciecze pod wysokim ciśnieniem, i najnowszych narzędziach do tego służących. Jednym ze słuchaczy obecnych na posiedzeniu był prof. Karol Olszewski, z którym już kilka dni później prof. Wróblewski rozpoczął owocną współpracę. W pierwszych dniach lutego 1883 roku obaj badacze wspólnie podjęli prace w Zakładzie Fizyki nad skropleniem składników powietrza (tak zwanych gazów trwałych). Wskutek tych prac 4 kwietnia 1883 skroplili tlen, uzyskując go w postaci cieczy. 13 kwietnia skroplili azot, a 19 kwietnia również tlenek węgla. Wynik wspólnych prac prof. Karola Olszewskiego i prof. Zygmunta Wróblewskiego – skroplenie tlenu i azotu – był na ówczesne czasy wielkim sukcesem i stanowił olbrzymie osiągnięcie na skalę światową. Niestety, krótko po tych odkryciach współpraca między naukowcami została zerwana. Motywy
ALMA MATER nr 228-229
87