JK 2022

Botues:

Kisha Katolike Zoja e Shkodrës

Drejtor:

Dom Pjetër A Popaj

Kryeredaktor:

Mark K Shkreli

Redaktor (anglisht):

Simon Vukel

Redaktor (shqip):

Klajd Kapinova

Graphic Design

Ismer Mjeku

Marketing

Fran Çotaj

Website:

Martin Smajlaj

Këshilli Botues:

Dom Pjetër A Popaj

Mark K Shkreli

Klajd Kapinova

Simon Vukel

Peter Saljanin

Ismer Mjeku

Martin Smajlaj

Fran Çotaj

Pashko Rr Camaj

Gjon Chota

Tomë Paloka

Lekë Perlleshi

Gjeto Turmalaj

Mhill Velaj

Të gjitha shkrimet dhe artikujt

i nënshtrohen redakturës

Dorëshkrimet dhe fotografitë

nuk kthehen edhe nëse nuk botohen.

Parapagimi: $30 në vit

adresa e redaksisë:

361 W Hartsdale Ave, Hartsdale, New York 10530

Tel (914) 761-3523

Fax (914) 949-2690

e-mail: ShkreliM@aol com

P Ë R M B A J T J A C O N T E N T S

Viti LVI, Numri 1-4, Janar-Dhjetor 2022

Çmimi $5 00 • www jetakatolike com

Dom Pjetër Popaj: Zoti Lind në Shpellë

Sipas arkeologëve njerëzit e parë kanë jetuar nëpër shpella Kjo tregon se njerëzimi ka filluar në shpellë Feja e krishterë mëson se njerëzimi ka lindur prapë në shpellë Kjo ka ndodhur para dy mijë vjetëve, në shpellën e Bethlehemit me misterin e Mishërimit.

Zoti-Njeri lindi në mesin tonë. Sikur njerëzit e shpellave janë origjina e njerëzimit të vjetër, ashtu Jezu Krishti është origjina e njerëzimit të ri

E dyta origjinë është mrekullia e mrekullive, kur Zoti në një mënyrë misterioze bashkohet me njeriun, duke marrur natyrën tonë njerëzore.

Në mrekullinë e lindjes së Krishtit, mund të shohim disa dallime të theksuara. Zoti, që ka krijuar gjithësinë e gjithëçka në të ka duart e vogla, që nuk mundet me përkdhelë as kafshët në shpellë/kasollë

Ai, që nga amshimi ishte i pavarur tani bëhet i varur prej Marisë e Jozefit, për strehim e ushqim.

Ai që ka krijuar nxehtësinë e diellit, tani e ndien ftohtësinë e duhet me e mbështjellë me shpërgënj e me frymën e kafshëve, për ta mbajtur nxehtë

Gjithpushtetsia e Zotit bëhet e cenuar Liria absolute e Zotit ka marrur kufizimet tona të besdisshme. Drita e amshuar e hyjnisë së Zotit, ka pranuar hijen e natës në shpellë.

Qëllimi i Krishtlindjes, është për të theksuar këto kontraste Të harrosh Lindjen e Zotit në Shpellë të Bethlehemit është të asgjësosh këtë Mrekulli.

Ta interpretojsh Krishtlindjen si një gjë magjike, mitologjike është të hajnosh faktet historike të lindjes së Krishtit. Të zbukurosh rrethanat e lindjes së Tij, është t’i ndërrosh domethënjën.

Kuptimi i vërtetë i Krishtlindjes, shkatërrohet kur asgjësohen e nuk

theksohen kontrastët.

Njerëzimi i kufizuar në njohuri dhe besim, nuk don që të pranojë misterin e dashurisë së Zotit me lindjen e Tij misterioze Edhe ata që besojnë në egzistencen e Zotit, besojnë se Zoti ju ka lënë gjithçka në sundimin e tyre. Përditë e më tepër, njerëzit po largohen prej Zotit e thenksojnë zotësitë e tyre.

Liberalizmi ateist, ka hyrë në krejt botën sa që as Emri i Krishtit nuk lejohet për t’u përmendur në Krishtlindje

Kjo ka hyrë edhe në fjalorin shqip, kur shqiptarët nuk thonë Gëzuar Krishtlindja, por thonë Gëzuar festat e fund vitit. Po të ishte Krishtlindja një festë tjetër nuk do të kishin urrejtje.

Arësyeja, që urrehet Krishti është se është Zoti i Vërtetë Sikur bota me shejtan në zemër e ka mohuar, trathtuar, gjykuar, munduar, kryqëzuar vetëm për t’u përpjekur, për ta shkatrruar atë ashtu vazhdon sot me të njëjtin qëllim.

Vini re! Asnjë fe e besim tjetër nuk sulmohet sa dhe si sulmohet feja katolike. Sikur Krishti, që është i vërtetë e sulmohet vazhdimisht, ashtu sulmohet Korpi Mistik i Tij, që është Kisha Katolike Apostolike themeluar prej Tij

Kjo nuk është gjë që duhet injoruar ose asgjësuar. “Të lumtë ju kur t’ju shajnë e t’ju salvojnë dhe kur, për shkak timin, t’i thonë të gjitha të zezat kundër jush, por në rrenë!" dhe vazhdon, “Gëzohuni e galdoni,

sepse i madh do të jetë shpërblimi i juaj në qiell!” (Mt 5:11-12)

Ateistat e antikrishtat e përdorin

Krishtlindjen për tregti (business) e bëjnë dekorime pemës, me lule e dritëza e ndriçojnë e zbukurojnë vendin pa Krishtin në të

Qëllimi i tyre është për të tërhjekur njerëz tek business-i Këta e adhurojnë festën e business-in, kurse engjujt e mbretërit e adhurojnë Krishtin Foshnje.

Bota përgëzohet me këngë, që nuk kanë të bëjnë me Krishtin, kurse Engjujt i japin Lavdi Hyjt në Lartësi qiellore

Bota antiKrisht përkund djepin e business-it, kurse besimtarët e lanë Krishtin me lëkund botën Mendjemedhenjët, që pretendojnë se dinë gjithçka kurrë nuk e njohin Krishtin. Kurse të përvuajturit, që nuk pretendojnë se dinë, por që besojnë, gjejnë të vërtetën e gjallë në Krishtin Shëlbues Gjithashtu, të fuqishmit e kësaj bote nuk e pranojnë kontrastin e Lindjes së Zotit në shpellë prandaj as nuk munden që ta njohin Atë Panteoni në Romë, ka përfshirë të gjithë zotat paganë dhe si favor kërkuan që të krishterët të vendosnin Krishtin aty me ta. Bëhuni mendjehapur Bashkonju me të gjithë vëllezërit e besimeve të ndryshme të botës

Të Krishterët kanë thënë jo, sepse Krishti nuk është njëri prej zotave të rrejshëm, por është Zoti i vërtetë.

E njëjta gjë sot, kundërshtarët e Krishtit ndërtojnë një panteon e trajtojnë Zotin e Mishruar si njërin prej këtyre zotave, të krijuar prej njeriut dhe thonë se nuk duhet të përmendim emrin e Krishtit se gjoja fyejmë të tjerët

Ato mundohen me e përulur Krishtin, duke thënë se ka qenë vetëm njeri, një prijës feje, mësues i moralit, ka qenë sikur të tjerët. “One among equals.”

Të krishterët, duhet të zgjohen prej gjumit, pa frikë të dëshmojnë të Vërtetën, se Krishtlindja, është Mishrimi i Birit të Zotit, që bëhet Njeri

Të bashkohemi me Barinjtë e Bethlehemit në këtë festë të Dritës, me zërat e Engjujve t’i këndojmë besimit tonë në Zotin-Njeri në shpellë, t’a adhurojmë me fytyrë për dhé, duke e falënderuar për përvujtërinë e dashurinë e Tij ndaj nesh

“Ti ulesh prej Parrizit,/ O Zot e Mbret lumnie,/ E n’tokë vjen me u bâ nieri/ Vetëm prej dashtënie:/ Aq i dashtun je për né/ Sa n’nji shpellë ti vjen me lé!” (Shën Alfons de’ Liguori) GËZUAR KRISHTLINDJA!

Dom Pjetër Popaj

Papa ia kushton Njerëzimin Zemrës së Papërlyer të Marisë

Më 25 mars, në festën e Zojës Nunciatë - Solemniteti i Lajmërimit të Zotit, Papa Frani, në përfundim të liturgjisë së pendesës në Bazilikën e Shën Pjetrit në Vatikan, zyrtarisht ia kushtoi njerëzimin, e në veçanti Ukrainën dhe Rusinë, Zemrës së Papërlyer të Marisë.

Akti i kushtimit Zemrës së

Papërlyer të Marisë

O Shën Mari, Nënë e Zotit e Nëna jonë, ty po të drejtohemi, në këtë orë mundimesh. Ti je Nënë, na do dhe na njeh: asgjë nga ç’kemi në zemër nuk është e fshehtë për ty. Nënë e mëshirës, sa herë e kemi provuar butësinë e provanisë tënde, praninë tënde që sjell paqen, sepse ti na drejton gjithnjë kah Jezusi, Princi i paqes.

Por ne e kemi humbur rrugën e paqes E kemi harruar leksionin e tragjedive të shekullit të kaluar, flijimin e miliona të

rënëve në luftërat botërore. I kemi shpërfillur impenjimet e marra si Bashkësi Kombesh dhe po i tradhtojmë ëndrrat e popujve për paqe e shpresat e të rinjve. Jemi sëmurë nga lakmia, jemi mbyllur në interesa nacionaliste, e kemi lënë indiferencën të na e thajë zemrën dhe egoizmin të na paralizojë. Kemi preferuar ta injorojmë Zotin, të jetojmë me gënjeshtra, të ushqejmë agresivitetin, të vrasim jetë e të grumbullojmë armë, duke harruar se jemi kujdestarë të të afërmit e të shtëpisë sonë të përbashkët. E kemi shkatërruar

me luftë kopshtin e Tokës, e kemi plagosur me mëkat zemrën e Atit tonë, që na do vëllezër e motra. Jemi bërë indiferentë ndaj të gjithëve dhe gjithçkaje, përveç vetes sonë. E me turp, themi: na fal, o Zot! Në mjerimin e mëkatit, në mundin dhe brishtësinë tonë, në misterin e paudhësisë të së keqes dhe luftës, ti, o Nënë Shenjte, na kujton se Zoti nuk na braktis, por vazhdon të na shikojë me dashuri, i gatshëm për të na falur e për të na ngritur sërish në këmbë Është Ai, që të bëri dhuratë për ne dhe e ktheu Zemrën tënde të

Papërlyer në strehë për Kishën e për njerëzimin Për hir të mirësisë hyjnore je me ne, e edhe në kthesat më të ankthshme të historisë, na udhëheq me butësi.

Prandaj, ne, bijtë e tu të dashur, që në çdo kohë, nuk lodhesh duke i vizituar e duke i ftuar për kthim, të drejtohemi ty, trokasim në portën e Zemrës tënde. Në këtë orë të errët, eja të na ndihmosh e të na ngushëllosh. Përsëriti secilit prej nesh:

“A s’jam këtu, unë, që jam Nëna jote?” Ti di si t'i zgjidhësh pështjellimet e zemrës sonë dhe nyjet e kohës sonë. Në ty e kemi besimin. Jemi të sigurt që, veçanërisht në çastin e sprovës, ti nuk i përbuz lutjet tona dhe na vjen në ndihmë.

Kështu bëre në Kanë të Galilesë, kur e përshpejtove orën e ndërhyrjes së Jezu Krishtit dhe i paraqite botës shenjën e tij të parë Kur festa ishte kthyer në trishtim, i the: “Nuk kanë verë” (Gjn 2,3).

Përsëritja prapë Zotit, o Nënë, se sot e kemi mbaruar verën e shpresës, na është zhdukur gëzimi, na është pakësuar vëllazërimi. E kemi humbur humanizmin, e kemi prishur paqen. Jemi bërë të aftë për çdo lloj dhune e shkatërrimi. Kemi nevojë urgjente për ndërhyrjen tënde prej nëne.

Pranoje, pra, o Nënë, përgjërimin tonë.

Ti, yll i detit, mos na lër të mbytemi në stuhinë e luftës

Ti, arka e besëlidhjes së re, na frymëzo plane e udhë pajtimi

Ti, “toka e Qiellit”, ktheja botës harmoninë e Zotit Zhduke urrejtjen, shuaje hakmarrjen, na mëso faljen.

Na liro nga lufta, ruaje botën nga kërcënimi bërthamor.

Mbretëresha e Rruzares, rizgjoje në ne nevojën për t’u lutur e për t’u dashur.

Mbretëresha e familjes njerëzore, tregojua popujve udhën e vëllazërimit.

Mbretëresha e paqes, nxirre prej Zotit paqen për botën.

Vaji yt, o Nënë, zbuttë zemrat tona të ngurtësuara. Lotët, që ke derdhur për ne, e bëfshin sërish të lulëzojë këtë luginë, tharë nga urrejtja jonë. E ndërsa zhurma e armëve nuk hesht, lutja jote të na përgatisë për paqen. Duart e tua prej nëne ledhatofshin ata, që vuajnë e ikin nën peshën e bombave Përqafimi yt amnor ngushëlloftë ata, që detyrohen të lënë shtëpitë dhe vendin e tyre. Zemra jote e pikëlluar, të na nxisë për dhembshuri e të na shtyjë t’i hapim dyert e të kujdesemi për njerëzimin e plagosur e të hedhur poshtë.

O Nëna Shenjte e Zotit, kur ishe nën kryq, Jezusi, duke parë dishepullin pranë teje, të tha: “Qe yt bir” (Gjn 19,26). Kështu, ai të besoi secilin prej nesh. Pastaj, dishepullit, secilit prej nesh, i tha: “Qe nëna jote” (v. 27). O Nënë, duam tani të të pranojmë në jetën dhe në historinë tonë. Në këtë orë, njerëzimi, i rraskapitur dhe i tronditur, është nën kryq me ty. E, ka nevojë të ta besojë vetveten, t’i kushtohet Krishtit përmes teje

Populli ukrainas dhe populli rus, të cilët të nderojnë me dashuri, ty të drejtohen, ndërsa Zemra jote rreh për ta dhe për gjithë popujt e kositur nga lufta, uria, padrejtësia dhe mjerimi.

Prandaj, ne, o Nënë e Zotit dhe e jona, ia besojmë dhe ia kushtojmë solemnisht Zemrës tënde të Papërlyer vetveten, Kishën dhe mbarë njerëzimin, veçanërisht Rusinë dhe Ukrainën. Pranoje këtë aktin tonë, që e kryejmë me besim e dashuri, bëj të pushojë lufta, siguroji botës paqen. “Po”-ja, që të doli nga Zemra, ia hapi dyert e historisë Princit të Paqes; besojmë se sërish, përmes Zemrës tënde, do të vijë paqja Pra, ty ta kushtojmë të ardhmen e mbarë familjes njerëzore, nevojat dhe pritshmëritë e popujve, ankthet dhe shpresat e botës.

Përmes teje, ardhtë mbi Tokë Mëshira hyjnore dhe ritmi i ëmbël i paqes u ktheftë për t'i shoqëruar ditët tona Grua e “po”-së, mbi të cilën zbriti Shpirti Shenjt, sille sërish ndërmjet nesh harmoninë e Zotit Shuaje etjen e zemrës sonë të tharë, ti që “je e shpresës gurrë e pashterrueshme”. Ti që ende natyrën njerëzore të Jezu Krishtit, na bëj artizanë të bashkimit. Ti, që ece në rrugët tona, na udhëhiq në shtigjet e paqes.

Amen.

Bazilika e Shën Pjetrit në

Vatikan, 25 mars 2022

Shuhen Catholic News Services dhe Catholic New York

nuk lejohej.

Mërgimtarët, që ishin mësuar të lexonin shtypin katolik, që botohej n ë a t d h e , H y l l i i D r i t ë s , L e k a , Lajmtari i Zemrës së Jezu Krishtit, Zani i Shna Ndout, Kumbona e së

e mendimit të lirë t’ishte pasuni e Popullit Shqiptar.

Po t’i pyetshim prej vorresh, do të na përgjigjeshin, se pasken qenë rrejtë. Shqiptari shqiptarit ia vorrosi lirinë ma tepër, se i huej.

K u r l e x o v a l a j m i n n ë O u r Sunday Visitor të 4 majit të këtij viti se Catholic News Services (CNS) do pushojë shërbimet nga fundi i vitit, e më pas në Catholic New York të 19 majit se numri i fundit i publikimit ka për të qenë ai i 17 n ë n t o r i t , m ë v a j t i m e n d j a t e k revista jonë “Jeta Katolike”, që vitin e k a l u a r s h ë n o i 5 5 - v j e t o r i n e themelimit të saj nga klerikët tanë, tani të ndjerë, mons Zef Oroshi dhe Atë Andrew Nagraj, O.F.M., në mos edhe kjo do të pësoi të njëjtin fat.

E them këtë me ankth të madh, sepse me ndërprerjen e saj në 1978, u ndie një vakum në përmbajtjen f o r m u e s e d h e i n f o r m a t i v e , q ë edukon komunitetin e famullisë dhe na ndihmon të shohim ngjarjet aktuale përmes prizmës së besimit dhe mësimit të Kishës.

Kjo nevojë e madhe, për shtypin katolik në gjuhën shqipe ishte e qartë pas rrëmbimit të pushtetit nga komunistët, të cilët jo vetëm që i m b y l l e n s h t y p s h k ro n j a t d h e ndaluan shtypin fetar, por më vonë nxorën me ligj në Kushtetutë edhe vetë Zotin. Asokohe Shqipëria u mbyll, sikur të ishte një burg i madh, ku edhe shtypi i jashtëm

Dielës, Cirka, etj , tani mbeten të izoluar nga vendlindja, sidomos nga kontakti me kishën amë. Qe si e përshkruan Dom Zef Oroshi këtë mungesë, këtë nevojë:

“

O tempora, o mores!”, De Rada, Naimi, Luigji, Fishta, Noli, Çajupi, Mjeda, Prendushi, vigana, luftuen të gjith jetën për nji Shqipni, ku penda e intelektualit të gëzonte liri, ku shprehja

Kopertina e numrit të fundit të gazetës Catholic New York. Last issued 11/17/2022

Në kohën e sulltanavet t’egër, në mungesën e shtypit të mbrendshëm, s h t y p i i m e rg a t ë s d e p ë r t o n t e n ë Shqipni dhe qarkullonte në dueret e liridashësavet. Sot as këta nuk asht e mundun, ndërsa në Shqipni, që njizet vjet e këtej asnji kalendar fetar nuk asht lejue të shtypet.

Dikur të merguemit, në çdo kand të botës, pritëshin me krahë hapet e gëzim

Mark K. Shkreli

Kopertina e numrit të parë i gazetës Catholic New York më 27 Shtator, 1981

në shpirt shtypin e mbrendshëm, që i mbante të ndërlidhun me vet n’Atdhe, dhe nuk kishin nevojë, sikur Grupi K a t o l i k i N e w Yo r k - u t s o t , m e u paraqit lexonjsavet me nji buletin në çiklostil si ky i yni” . (Jeta Katolike Shqiptare, No 1, faqja 1)

Mungesën e shtypit katolik në mërgim, që nga viti 1978 e tutje, e ndjeu edhe famullia jonë, e ndjeu edhe famullitari ynë, i përndershmi Dom Pjetër Popaj, i cili, me rastin e 30-vjetorit të numrit të parë të revistës, në një nga mbledhjet e Këshillit të Kishës u vendos për të r i f i l l u a r b o t i m i n e re v i s t ë s m e emrin “Jeta Katolike”.

Dhe ashtu u bë, numri i parë, Janar-Mars 1996, doli nga shtypi në fillim të muajit prill, me një tirazh prej 400 copash.

Editoriali me tirullin “Pse Jeta Katolike???”, e shpjegon më së miri nevojën e një botimi të tillë, për famullinë tonë dhe diasporën në përgjithësi.

“Pas një pauze të gjatë, përsëri filloi të botohet në gjuhën shqipe, k ë t u n ë A m e r i k ë , re v i s t a “ J e t a Katolike”, … që s’do të jetë gjë tjetër veçse pasëyrimi real përmes s h k r i m e v e , m e s a z h e v e e fotografive të jetës së vërtetë të komunitetit katolik shqiptar në NY me rrethe… Ajo, do të hedhë dritë pa tjetër edhe mbi çështjet kombëtare gjithashtu doitë jetë një p o r t ë e h a p u r p ë r t ë g j i t h ë bashkëkombasit tanë… Ndërkaq, nevoja e kësaj reviste më së miri mund të përcaktohet me fjalët e Pasalmit: Përnjimend është punë e mirë dhe e drejtë…”

Our Sunday Visitor, duke dhënë l a j m i n p ë r s h u a r j e n e C a t h o l i c News Services, boton edhe rëndësinë që Papa Frani i jep mjeteve të komunikimit.

N ë me sa z h i n e t i j p ë r D i t ë n Botërore të Komunikimit 2022, të cilën Kisha e feston më 29 maj, Papa Françesku shkroi për “mosbesimin”, në rritje, të mediave që ka shkaktuar “një” infodemi, brenda së

cilës bota e informacionit po përpiqet g j i t h n j ë e m ë s h u m ë t ë j e t ë e besueshme. ”

Mjerisht, mbyllja e Shërbimit të Lajmeve Katolike do të eliminojë një nga mediat më të besueshme të lajmeve të Kishës, në një kohë kur bota ka shumë nevojë që besimtarët të formohen më mirë - dhe të jenë më të informuar ”

T’i kthehemi rishtas fjalëve të m o n s . O ro s h i t : “ N ë s e b a m i r ë s i j a , simpathija he penda e intelektualevet do të na perkrahin, u premtojmë lexuesavet se grupit t’ynë nuk do t’i mungojë vullndesa e flijimevet personale dhe e punes vullndetare per vijimin e tij ”

(Jeta Katolike Shqiptare, No 1, Viti 1, Faqja 3, 1966)

Dua t’ua përkujtoj se premtimin e grupit të viti 1966 e mbajtem edhe ne, grupi i viti 1996, si dhe grupi i sotëm, ju premtojmë se jemi të gatshëm t’a vazhdojmë, dhe nuk do të na mungojë vullneti as flijimet personale dhe as e punës vullnetare, përderisa ju, lexuesit, të jeni të gatshëm t’a përkrahni, duke e lexuar dhe shpërndarë revistën Tuaj, duke ia rritur tirazhin e saj, jo në 400 sa ishte në fillim por në 2600+, sa është numri i familjeve të regjistruara të Famullisë Zoja e Shkodrës, si dhe revsita të botohet çdo tre muaj e jo një herë në vjet

Këshilli Botues i Revistës “Jeta Katolike” ju uron: Gëzuar Krishtlindjen 2022 dhe Vitin e Ri 2023!

Realizim i Projektit Provanor të Hyjit për Këtë Tokë

Fjalimi i Imz. Angjelo

Massafra me rastin e 30 viteve të pranisë në Shqipëri e etërve Orioninë, të Motrave të Shenjtes

Gjovana Antida, të Motrave Domenikane, të Motrave të

ata pak priftërinj dioqezanë që kishin mbetur, si edhe françeskanët, jezuitët, murgeshat stigmatine, salezianët dhe salezianet.

Mesha e Parë pas komunizmit ishte kremtuar tashmë në Shkodër, në varrezat katolike të Rrmajve, më 4 nëntor 1990, më pas një tjetër më 11 nëntor, me një prani shumë të madhe të besimtarëve: katolikë, ortodoksë dhe myslimanë, Meshë kjo që u pasua me marrjen e Xhamisë së Plumbit nga ana e myslimanëve, më 16 nëntor Në këtë mënyrë, domethënë nëpërmjet rifitimit të besimeve të tyre, populli shfaqte vullnesën e tij për të rifituar lirinë e vet të shprehjes edhe në të gjitha fushat e jetës civile në vend.

Apeli i Papës u mirëprit bujarisht nga kongregata të shumta rregulltare mashkullore dhe femërore, të cilat, duke iu referuar Nuncit Apostolik, i cili, përpara rithemelimit të Hierarkisë kishtare, ishte i vetmi person përgjegjës i Kishës Katolike, dhe me propozimin e tij u caktuan vendet e misionit Kështu, në vitin 1992 jugu i Shqipërisë u pajis me praninë në Elbasan të Orioninëve, të Motrave të Shenjtes Gjovana Antida, të Motrave Domenikane, të Motrave të Nënë Terezës së Kalkutës; ndërsa në Vlorë mbërriti Kongregata Servite, me dy degët e saj mashkullore dhe femërore.

në atë periudhë shkoi për t’u mjekuar në

Itali Udhëtimi apostolik i Shën Gjon Palit II, 21 vjet më vonë, u pasua nga ai i Papa Françeskut, më 21 shtator 2014, i cili i ftoi katolikët shqiptarë që të fluturojnë lart dhe të kujdesen për foletë siç bëjnë shqiponjat. Ai, pas vizitës ad limina të vitit 2017, emëroi tre Ipeshkvij të tjerë: Imzot Peragine-n, Imzot Metën dhe Imzot Kullin. Në atë periudhë kohe ndërmjet vizitës së dy papëve u ndie nevoja e një angazhimi të fuqishëm për rindërtimin e njeriut, të shoqërisë dhe të mbarë kombit shqiptar Në fakt, ai sapo kishte dalë nga fatkeqësia njerëzore, kulturore, ekonomike dhe fetare e dekretuar me shpalljen e Shqipërisë si shteti i vetëm ateist në botë në vitin 1975, dhe realizuar de facto më 6 shkurt 1967, duke nxjerrë jashtë ligjit besimet fetare tradicionale: atë të krishterë (katolik, ortodoks dhe ungjillor) dhe atë mysliman (sunit dhe bektashi)

Me kënaqësi i kujtoj këto tridhjetë vitet e fundit për të rindërtuar praninë e Bijve të Provanisë Hyjnore në

Shqipëri: një emër që nuk është vetëm një program jete dhe mision i Bijve të Shën Luigji Orionit, por edhe realizim i projektit provanor të Hyjit për këtë tokë E gjitha filloi me apelin për të ndihmuar ngritjen e popullit dhe të Kishës në Shqipëri nëpërmjet dërgimit misionar, nisur nga Papa Shën Gjon Pali II, nëpërmjet përfaqësuesit të tij, Nuncit

Apostolik Ivan Dias Ai ishte i bindur se prania misionare do të favorizonte si zhvillimin e territorit, ashtu edhe rilindjen e Kishave vendore Ndër objektivat që ishin vënë, para së gjithash ishte rritja e pranisë së Kishës Katolike, riungjillëzimi i katolikëve ende të pranishëm në Shqipëri, rindërtimi ose ndërtimi nga e para e objekteve të kultit dhe e qendrave baritore të shkatërruara nga komunizmi dhe përkujdesja që i duhej kushtuar kujdesit baritor të shqiptarëve në gjendje migrimi Me rënien e diktaturës, në veri të Shqipërisë filluan të vepronin më aktivisht

Në realitet, ai i Etërve Orionine qe një rikthim në Shqipëri, pasi, para Luftës së Dytë Botërore, ata ishin të pranishëm në zonën e Bushatit (Shkodër); që nga viti 1998 ata duke qenë të pranishëm edhe në Shirokë (Anë dhe Malit-Shkodër) dhe në Bardhaj.

Ndërkohë, më 25 prill 1993, Gjon Pali II vendosi të vinte në Shqipëri ku shuguroi katër Ipeshkvijtë e Parë (Imzot Frano Illinë, Imzot Zef Simonin, Imzot Rrok Mirditën dhe Imzot Robert Ashtës) duke rithemeluar kështu Hierarkinë kishtare të pas komunizmit Prandaj, me mbërritjen time në Shqipëri në gusht të vitit 1993, për të qëndruar përgjithmonë si misionar dhe Mësues i novicëve françeskanë në Lezhë, gjeta të shuguruar Arqipeshkvin e Shkodrës Imzot Frano Illinë, të cilin e kisha njohur dhe të cilit i kisha shërbyer duke filluar nga dhjetori i vitit 1991, kur erdha për herë të parë në Shqipëri, dhe në korrik-gusht të vitit 1992 kur qëndrova dy muaj në Laç të Kurbinit, duke kremtuar Meshën e shenjtë të dielën në Milot, ku ishte famullitar Dom Franoja, i cili

Prania e misionarëve, në bashkëpunim me priftërinjtë shqiptarë të mbijetuar nga komunizmi, ishte dhe është një shenjë shprese e madhe për popullin shqiptar Por disa gjëra nuk kanë ndryshuar. Për shembull, edhe pse për arsye të ndryshme, eksodi masiv i të rinjve dhe i familjeve të tëra vazhdon ende sot; një eksod me përmasa “biblike”, që po varfëron tragjikisht vendin tonë, duke e bërë atë të plaket në mënyrë të pashmangshme deri në atë pikë sa të bëhet thuajse e pamundur për sipërmarrësit të gjejnë fuqi punëtore Në këto 30 vjet kemi shpresuar në një rritje të fortë ekonomike, kulturore dhe sociale dhe në realitet janë bërë shumë hapa në shoqëri dhe në Kishë, si edhe në marrëdhëniet ekumenike dhe ndërfetare. Megjithatë, nuk ka ndodhur një evolucion politik të tillë që t'u ofrojë siguri në sferën ekonomike dhe drejtësisë shumë familjeve që nuk shohin rrugëdalje tjetër përveç migrimit Mjerisht, mendja ime shkon te shumë të moshuar që tashmë kanë mbetur vetëm! Mjafton të kujtojmë faktin se në vitin 1991 Shqipëria mburrej si kombi më i ri në Europë, ndërsa sot është një komb me emergjencë për të moshuarit! Nuk ka mjaftuar as angazhimi i jashtëzakonshëm i Caritasit kombëtar, si edhe i atyre dioqezanë e famullitarë, ashtu si edhe i të gjithë priftërinjve dhe rregulltarëve/misionarëve në këto tridhjetë vjet: varfëria ekziston ende në

† Angelo Massafra O.F.M. Arqipeshkëv Metropolit Shkodër-Pult President i Konferencës Ipeshkvnore të Shqipërisë

shumë shtresa të popullsisë, ndërsa rritet numri i të pasurve, duke vënë kështu në dukje një padrejtësi të fortë sociale, që krijon një humnerë të madhe mes njerëzve

Edhe sektori i shëndetësisë ka bërë përparime të mëdha, por korrupsioni dhe varfëria e një pjese të madhe të popullsisë i pengon të varfërit të marrin kujdes mjekësor dhe

Ungjillin “ me parrezi” Fillimet e viteve '90 i kam quajtur si "vitet heroike të misionit" në Shqipëri: ishim mes njerëzve, si p sh kur në vitin 1997, "viti i çmendurisë kombëtare", ne krerët e besimeve fetare e shpëtuam Shqipërinë nga një fatkeqësi më e madhe se ajo e shkaktuar nga shpërbërja e Shtetit dhe revolta e armatosur e popullit.

shëndetësor në institucionet shëndetësore, pasi kostoja e mjekimit në klinikat private nuk përballohet prej tyre, por edhe mjekimi në institucionet publike ndonjëherë të detyron të bëhen bashkëpunëtorë në sjellje jokorrekte, për shkak të korrupsionit! Një falenderim i madh i shkon sistemit shëndetësor italian, i cili ka mirëpritur qindra të sëmurë dhe fëmijë, që janë mjekuar falas dhe janë ndihmuar nga Caritaset e ndryshme italiane apo shoqatat bamirëse. Por hapi cilësor mbetet ende për t'u bërë Në fakt, është e nevojshme të kalojmë nga një Caritas i kuptuar si asistencializëm në një Caritas të aftë për t'i bërë zemrat bamirëse, një Caritas intelektual, siç e përkufizonte i Lumi Antonio Rosmini; një Caritas që synon t'i bëjë zemrat e shqiptarëve t'u drejtohen vëllezërve shqiptarë në vështirësi Dhe kjo duke u nisur nga strukturat qeveritare! E kam përsëritur shpesh në ndërhyrjet e mia: “Shqiptari duhet ta ndihmojë vëllanë e vet shqiptar”, “Shqiptari duhet të jetë i mëshirshëm ndaj vëllait të vet shqiptar”

Kisha Katolike dhe, në veçanti, ne meshtarët dhe rregulltarët, duhet të vazhdojmë të jemi të pranishëm “ me ” dhe “në mes ” të njerëzve, duke respektuar të tjerët, besimet e tjera fetare dhe duke shpallur

Sigurisht, fillimet e misionit nuk qenë të thjeshta, meqë duhej të përballeshim me një realitet të ri që kërkonte aftësi të mira në inkulturim; pastaj, mësimi i gjuhës shqipe dhe shoshitja e vështirë nëse duhej të mësonim gjuhën zyrtare shqipe apo atë që flisnin njerëzit; mungesa e infrastrukturës, rrugët e këqija ose inekzistente, energjia elektrike që mungonte pjesën më të madhe të ditës dhe të natës apo tensioni i ulët që nuk të lejonte as të gatuaje; vështirësitë e furnizimit me ujë dhe me ushqime

Megjithatë, këto vështirësi nuk e ulën gëzimin dhe entuziazmin e misionarëve, të cilët u shpërblyen me gëzimin dhe harenë e besimtarëve, të cilëve ata u shërbenin Kanë qenë kohë rindërtimi të shtëpive për të jetuar dhe të vendeve të kultit, por mbi të gjitha kohë rindërtimi të njerëzve që diktatura komuniste u kishte vjedhur shpirtin, siç thoshte dikush Ishte gjithashtu kohë kur ne u treguam burra e gra solidarë, siç kam pasur rastin të tregoj në librin e kujtimeve të mikpritjes së kosovarëve në vitin 1999 kur ata u dëbuan nga serbët

Tani është koha që të gjithë të ndihemi përgjegjës për një Shqipëri më të mirë, veçanërisht në këtë moment në të cilin ka nisur zyrtarisht procesi i hyrjes në Bashkimin

Evropian Por nuk duhet të hyjmë duke paguar çmimin e humbjes së identitetit tonë, duke iu nënshtruar politikave sociale dhe ekonomike që nuk përkojnë me traditën tonë; përkundrazi, kemi për detyrë t'i ofrojmë Evropës pasurinë e dëshmisë sonë, domethënë të tregojmë se si është e mundur të jetojmë së bashku pavarësisht dallimeve në besime fetare, kulturë dhe traditë Dhe ne katolikët kemi një detyrë të mëtejshme për të hyrë në Bashkimin Evropian: atë që të ndajmë me vëllezërit dhe motrat e tjera të besimit katolik nevojat për të cilat po na thërret Sinodi: Bashkësi (bashkim), Pjesëmarrje (pjesëmarrje dhe bashkëpërgjegjësi) dhe Mision (mision) Në këtë mënyrë nuk do ta humbasim identitetin tonë, por do ta rifitojmë pikërisht duke u nisur nga mandati misionar që na besoi Jezusi: “Shkoni, predikoni dhe pagëzoni në emër të Atit, të Birit dhe të Shpirtit Shenjt”, duke dëshmuar besimin tonë në Krishtin, Shpëtimtarin e vetëm, krenarë që kemi mes Shenjtërve tanë Nënë Terezën që na udhëzon me shembullin e jetës së saj për t'u solidarizuar me më të varfërit e të varfërve, me Martirët tanë të Lumë, e mes tyre veçanërisht (meqë jemi në Elbasan) të Lumët Atë Josif Papamihali dhe Mons Jul Bonati, të cilët kanë vuajtur në kampet e ndryshme të punës së detyruar dhe të përqendrimit, ose në Kampin e shfarosjes në Tepelenë

E përfundoj duke falënderuar të gjithë Etërit Orioninë, që pasuan njëri-tjetrin në këtë mision, edhe ata që erdhën për ta përjetuar misionin në Shqipëri vetëm për pak kohë.

Faleminderit edhe të gjithë ju, besimtarë të Elbasanit dhe të fshatrave ku kanë shërbyer dhe ku shërbejnë ende Etërit Orioninë, dhe të gjithë ju bashkëpunëtorë

Faleminderit Kardinalit Ivan Dias, Nuncit në Shqipëri dhe Administratorit Apostolik të Shqipërisë së Jugut, Imzot Hil Kabashit, shuguruar me mua më 6 janar 1997 në Shën Pjetër në Romë nga Shën Gjon Pali II Faleminderit Imzot Giovanni Peragine, Administrator aktual Apostolik i Shqipërisë së Jugut. Nëna e Këshillit të Mirë, Pajtorja e Shqipërisë, Shenjtja Terezë e Kalkutës dhe 38 Martirët e Lumë, Imzot Vinçenc Prennushi me shokë, na ndihmofshin që të jemi gurë të gjallë dhe besimtarë aktivë për ta ndërtuar Kishën tonë, edhe me dhuntinë e thirrjeve të tjera, për të cilat kemi nevojë të madhe, dhe për të qenë qytetarë aktivë dhe të përgjegjshëm për Shqipërinë tonë. Faleminderit

NGA FAMULLIA JONË

Më 17 janar 2022 – U përkujtua vdekja e heroit tonë kombëtar Gjerg j Gjon Kastriotit –Skënderbe.

Më 24 prill 2022 – Në Eastwood Manor, mbas meshës së shenjtë, u shtrua Darka Vjetore e 52-të, në nder të Zojës së Shkodrës, pajtore e famullisë tonë dhe pajtore e të g jithë shqiptarëve.

Më 6 maj 2022 – Në Qendrën Nëna Tereze u shënua ditëlindja e heroit tonë kombëtar Gjerg j Gjon Kastriotit – Skënderbe.

Më 5 qershor 2022 – Në Kensico Dam Plaza, Valhalla, New York, u zhvillua Dita e Traditës Shqiptare XVIII.

Më 5 shtator 2022 – Në Qendrën Nëna Tereze, më rastin e festës së Shën Nënës Tereze, u përkujtua 25-vjetori nga vdekja saj.

Më 7 tetor 2022 – Në oborrin e kishës sonë filloi Karnavali Vjetor XX, i cili zg jati tri ditë, duke përfundua me “Albanian Dance Party” në Qendrën Nëna Tereze, të dielen më 9 tetor.

Më 5 & 6 nëntor 2022 – Në Illyria Community Center u zhvillua Festivali Shqiptar XXX.

Më 21 nëntor 2022 – Mbas Meshës së shenjtë në festën e Krishtit Mbret, në Qendrën Nëna Tereze u shtrua darkë argëtuese.

Më 27 nëntor 2022 – Famullia jonë vazhdoi traditën e ngritjes të Flamurit mbi kambonaren e kishës dhe shtroi një koktej për të pranishmit.

Më 18 dhjetor 2022 – Në Qendrën Nëna Tereze u organizua “Christmas Pary”, një ndodhi tanimë tradicionale e famullisë.

Më 21 dhjetor 2022 – Famullitari ynë, i përndershmi Dom Pjetër Popaj, Këshilli i Kishës dhe Qendra Nëna Tereze, organizuan darkë argëtuese për vullnetarët, në shenjë mirënjohje dhe vlerësimi të punës që ata bëjnë g jatë vitit.

Some Characteristics Of God’s Love

The Love of God Is Justice! How could God be good if He loved the bad equally with the good? The essence of love is not indifference to morality. ‘‘The way of the wicked is an abomination to the Lord: he that followeth justice is beloved by him” (Prov 15:9)

“You have wearied the Lord with your words, and you said: Wherein have we wearied him? In that you say: Every one that doth evil, is good in the sight of the Lord, and such please him: or surely where is the God of judgment?” (Mal 2:17)

The Love of God Is Freedom! How could love be love if it were forced? By making man free, God made it possible for man to reject Divine Love Man cannot be made to love God any more that he can be made to enjoy Bach’s classical music. The power of choice is not necessarily the choice of what is best Hence, “If you love me, keep my commandments” (John 14:15).

The Love of God Is the First Cause of All Things! Though God is the First Cause of all things, man is a secondary and instrumental cause, and not a mere robot.

God wrote a wonderful drama and gave it to free men to play, and sometimes they make a botch of it. Not in time, but at the end of the world, all things will be restored according to Justice. “For because sentence is not speedily pronounced against the evil, the children of men commit evils without any fear But though a sinner do evil a hundred times, and by patience be borne withal, I know from thence that it shall be well with them that fear God, who dread his face” (Eccles. 8:11–12).

The Love of God Is Eternal! Therefore, I can never escape it. I can tend toward it freely and thus receive mercy, or I can freely rebel against it and in my frustration feel His Justice. “For we must all be manifested before the judgment seat of Christ, that every one may receive the proper things of the body, according as he hath done, whether it be good or evil” (2 Cor 5:10)

The Love of God Is All-Powerful! God would never have given men the power to choose evil if He could not draw goodness out of evil. The power to crucify Christ is mine, but the effect of that crucifixion,

namely, the conquest of death by resurrection, is not mine, but God’s. “There is no wisdom, there is no prudence, there is no counsel against the Lord. The horse is prepared for the day of battle: but the Lord giveth safety” (Prov. 21:30–31).

The Love of God Is All-Seeing!

“Every man that passeth beyond his own bed, despising his own soul, and saying: Who seeth me? Darkness compasseth me about, and the walls cover me, and no man seeth me: whom do I fear? The Most High will not remember my sins And he understandeth not that his eye seeth all things, for such a man’s fear driveth from him the fear of God, and the eyes of man fearing him: And he knoweth not that the eyes of the Lord are far brighter. . . . For all things were known to the Lord God, before they were created: so also after they were perfected he beholdeth all things” (Sir 23:25–29)

The Love of God Is Strong! Love is not “broadmindedness.” Capacity for indignation is sometimes a test of love, for there are enormities which true love must not only challenge, but resist The sun which warms so gently can also wither; the rain which nourishes so tenderly can also rot The change is not in the sun or the rain: it is in that upon which it falls. So the Love of God to the good is love; to the wicked, it seems wrath. “For we know that the judgment of God is, according to truth, against them that do such things…. Or despisest thou the riches of his goodness, and patience, and longsuffering?

Knowest thou not that the benignity of God leadeth thee to penance? But according to thy hardness and impenitent heart, thou treasurest up to thyself wrath, against the day of wrath, and revelation of the just judgment of God” (Rom. 2:2, 4, 5).

The Love of God Is Merciful!

If we had never sinned, we never could have called Christ “Savior.”

“But thou hast mercy upon all, because thou canst do all things, and overlookest the sins of men for the sake of repentance For thou lovest all things that are, and hatest none of the things which thou hast

made: for thou didst not appoint, or make any thing hating it” (Wisd. 11:24–25)

The Love of God Is the Cause of Our Love!

There are sparks of love in us because there was first the Flame in God. “Jesus answered, and said to her: Whosoever drinketh of this water, shall thirst again; but he that shall drink of the water that I will give him, shall not thirst for ever: But the water that I will give him, shall become in him a fountain of water, springing up into life everlasting” (John 4:13–14).

The Love of God Rules the Universe

Because all things in the world, from atoms to angels, were made by Love, it follows that the whole universe seeks and moves toward its own perfection and its own good. Acorns tend to become good oaks; two atoms of hydrogen and one atom of oxygen united by an electrical spark tend to become water

Inasmuch as all things have a natural inclination toward the perfection befitting their nature, they tend in some way to become like God. Scientists only discover the laws of nature; they do not invent them The chemical and biological laws which govern animals are all participations in the Eternal Reason and Love of God. They act for a purpose, that is, according to reason because Eternal Reason created them; they seek their own good because Eternal Goodness or Divine Love called them into being.

The Love of God Made a Moral Universe! But Divine Love acted differently when He created man. Water must seek its own level, but man ought to be good. A stone cannot choose to fly upward when released from my hand, but a man can choose to disobey the law of his nature. In other words, lower nature is determined, and therefore amoral; man is free, and therefore moral. God compels the stone to obey the law of gravitation, but He does not compel us to be good. How could we really love if we were forced?

Is it not the possibility of a No that gives so much charm to our Yes? God, therefore, gave us the power to seek deliberately a goal and purpose other than His Perfect Love, in order that there might be meaning in our allegiance and love when we freely choose to give it To man alone on this earth did God communicate some of His Freedom.

And if it be asked: “If God knew that I would rebel against His love and be a sinner, why did He make me?” The answer is: God did not make you as a sinner You made yourself a sinner. In that sense, you are your own creator

The possibility, not the necessity, of moral evil, of wars and social injustices which follow them, is the price we have to pay for the greatest good we possess the gift of freedom. God could, of course, at any moment stop a war, but only at a terrible cost the destruction of human freedom

There are only two things that could possibly remove evil and suffering from the world: either the conformity of human wills to the will of God, or God becoming a dictator and destroying all human wills

Why is it that men, who by forgetting the Love of God turn the universe into a house of mass suicide, never think of blaming themselves, but immediately put God on the judgment seat, and question His Love and Goodness?

We all have a share in the evils of the world, and it ill behooves us to ignore our faults and become critics of God. It is we who are in the prisoners’ dock in a world crisis like this. Instead of questioning the God of Love, we ought to be throwing ourselves on the Mercy of His Judgment.

(This article is adapted from a chapter in The Greatest Commandment by Archbishop Fulton J. Sheen which is available from Sophia Institute Press)

NJË ÇEREKSHEKULLI MË PARË KATEDRALJA E FAMSHME E

SHËN PATRIKUT, NË NEW YORK, U VESH KUQEZI SI HOMAZH

PËR NËNË TEREZËN

Më shumë se katër mijë shqiptarë, të të gjitha trevave dhe besimeve, u mblodhën në 2 nëntor 1997, për një meshë historike të paharruar në gjuhën shqipe kushtuar shenjtores shqiptare.

Arqipeshkvi i New York-ut, John Cardinal O’Connor u përgjigj pozitivisht dhe data e 2 nëntorit 1997, në orën 2 të mbasdites, u caktua për mbajtjen e meshës.

Që këtu filloi puna e ethshme për përgatitjen e meshës Tonin Mirakaj, një figurë kryesore e komunitetit katolik, Kryetar i Këshillit të “Zojës së Shkodrës” udhëhoqi në 17 tetor një

ishte i dukshëm për t’ia dëshmuar edhe një herë botës së Nënë Tereza ishte me kombësi shqiptare.

Është për t’u shënuar këto roli kryesor i gazetarëve të gazetës “Illyria” në këto përgatitje Isuf Hajrizi mori përsipër deklaratën për shtyp që iu dërgua medias amerikane Sinan Kamberaj shkroi biografinë e shkurtër të Nënë Terezës që iu shpërnda

Në 5 shtator 1997, në Kalkuta të Indisë, ndërroi jetë Nënë Tereza, padyshim figura më e shquar ndërkombëtare, me kombësi shqiptare, e kohës sonë

Dy ditë më vonë, të dielën në 7 shtator, në Kishën Katolike Shqiptare “Zoja e Shkodrës”, në Hartsdale, New York, një meshë e tërë iu kushtua jetës dhe shpirtit të saj.

Përveç besimtarëve të përhershëm, kisha ishte mbushur me aktivistë të njohur të komunitetit nga të gjitha trojet dhe besimet fetare

Një pjesë e tyre qendruan pas meshës për të biseduar me famullitarin e shquar, Dom Pjetër Popaj dhe udhëheqës të

Këshillit të Kishës

Të gjithë dëshironin të bënin diçka më shumë për të nderuar kujtimin dhe trashëgiminë e Nënë Terezës. Mesha që sapo kishte mbaruar u kishte lënë një përshtypje të veçantë, kështu që kur

Dom Popaj i ftoi që të jepnin

propozime, ideja që fitoi sumë shpejt mbështetje ishte një meshë e tillë por e mbajtur në kishën më të famshme njujorkeze, në Katedralen Shën Patrikut (St Patrick Cathedral) në Avenjunë e Pestë, në Manhattan.

Kjo nuk ishte e garantuar sepse kalendari i katedrales është shpesh i mbingarkuar. Për fat të mirë, pasi shqyrtoi kërkesën e Dom Peter Popajt,

mbledhje të komunitetit shqiptar, në mjediset e Kishës shqiptare që në atë kohë ishte ende në Park Avenue, në Bronx, New York

Aty veç të tjerash u vendos që liturgjia, duke përfshirë të gjitha leximet gjatë meshës të bëheshin në gjuhën shqipe, kurse predikimi në anglisht.

Dom Popaj u takua me drejtues të Katedrales për t’u siguruar lidhur me flamujt. Ishte e rëndësishme për

shqiptarët që flamuri i Shqipërisë të

pjesëmarrësve në meshë. Këtë tekst e përktheu në anglisht Isuf Hajrizi, i cili bashkë me Naim Dedushajn e Radios së LDK-së dhe kryetarin Tonin Mirakaj përgatitën edhe ftesat për personalitetet e njohura të politikës dhe jetë shoqërore e kulturore që u ftuan të marrin pjesë.

Në mbledhje nga “Illyria” merrte pjesë edhe i ndjeri Xhafer Krasniqi, gazetari ynë për shumë vite.

Marjan Cubi dhe Naim Dedushaj siguruan flamujt e vegjël shqiptarë dhe

Ruben Avxhiu

amerikanë që do të mbushnin katedralen e famshme atë ditë.

Agim Rexha që përfaqësonte Federatën Vatra në të gjitha takimet organizatore ishte i kudondodhur.

“BIJA E SHQIPËRISË, QYTETARE E INDISË, NËNË E GJITHË BOTËS”

Dita e 2 nëntorit 1997, do të mbetet përjetë në kujtesën e komunitetit shqiptaro-amerikan.

Katedralja më e famshme dhe më e bukur në New York City, që pret e përcjell miliona vizitorë ishte mbushur me flamuj kuq e zi dhe amerikanë, me lule zbukuruese të zgjedhura me shije, mbi katër mijë shqiptarë, shumë prej të cilëve të veshur me kostume kombëtare, kishin zënë të gjitha ulëset e mundshme e qindra njerëz qendronin në këmbë.

Një pikturë e madhe e Nënë Terezës, me shënimin në anglisht, “Nënë Tereza, bija e Shqipërisë, qytetare e Indisë, nënë e gjithë botës”, shquhej në altarin e lartë sapo hyje Përfaqësues nga të gjitha nivelet e pushtetit politik, figura të fesë dhe të kulturës, miq të shqiptarëve, ndoqën me respekt dhe kuriozitet një meshë të mbajtur kryesisht në gjuhën shqipe me përjashtim të prediktimeve fetare.

Ishin të gjitha trojet aty në sallë. Nga Lugina e Preshevës në Çamëri. Bashkatdhetarë të të gjitha besimeve ishin mbledhur për të nderuar shenjtoren e madhe shqiptare, si një komb i vetëm

Kori i kishës shqiptare, i drejtuar nga Fran Shala, ishte i mrekullueshëm

Kurse “Ave Maria” kumboi në mënyrë hyjnore nga zëri i tenorit të njohur

shqiptar Bashkim Paçuku që kishte ardhur posaçërisht për këtë ngjarje.

Shquheshin në sallë, kongresisti

Eliot Engel, një nga miqtë më të njohur

të shqiptarëve në Washington, Domenic

Scaglione i Fondit Shqiptaro Amerikan të Ndërmarrjeve, ish-kongresisti Joe

DioGuardi dhe Shirley Cloyes (në atë kohë e fejuara e tij dhe këshilltare e Ligës Qytetare), etj.

Imam Isa Hoxha, udhëheqësi shpirtëror i Qendrave Islamike në New York dhe New Jersey dhe Bill Peters e Jim Liolin nga Kisha Ortodokse Shën

Nikolas ishin mes miqve të nderuar

Vijonte një paradë personalitetesh të

komunitetit Mes tyre Dr Sami Repishti si President i NAAC, Agim Karagjozi dhe Agim Rexha nga Vatra, Rrustem

Ibraj nga LDK, Harry Bajraktari, në atë kohë ende botues i gazetës “Illyria” me të gjithë stafin e saj, Mark Shkreli nga Shoqata Qytetare Shqiptaro Amerikane, Dr Fuad Myftija dhe Xhafer Elezi nga Legaliteti, mjeku i njohur Dr. Agim Leka, Dr. Gjon Buçaj nga Blloku Independent, Esad Rizai nga Fondacioni Shoqërisë Shqiptaro-Amerikane, Mustafë Demalija nga Liga e Prizrenit, si dhe shumë aktivistë të tjerë si Bruno Selimaj, Cafo Boga, Ramadan Gashi, Marjan Cubi, Ndrec Gjergji, Prenk dhe Pretash Curanaj, Njazi Tonuzi, Palokë Vulaj, Ismer Mjeku, Dashamir Marku, Simon e Sokol Vukejli e shumë të tjerë që mund të mungojnë në këtë listë por që kanë kontribuar në vite në jetën e komunitetit.

Një pjesëmarrëse e veçantë, Zonja Lina Popaj, nëna e Dom Pjetrit, që po shihte sytë e saj të birin që si kryecelebrues i meshës po nderonte nënën e gjithë botës

Ishin po ashtu edhe prindërit e

Marash Shkrelit diakonit të meshës

Ndonëse ishte një meshë e ideuar dhe organizuar nga Kisha Katolike Zoja e Shkodrës, si organizatorë zyrtarë figuronin me të madhe edhe Qendra Islamike Shqiptaro-Amerikane si dhe Kisha Ortodokse St Nicholas e mbarë komuniteti shqiptaro-amerikan Synimi ishte bashkimi kombëtar në një zë të vetëm pavarësisht nga ndarjet fetare Meshën e drejtoi Dom Peter Popaj, me ndihmën e At Andrew Nargaj dhe diakonët Marash Shkreli dhe Henry Valdkamp. Ishte një ditë që nuk do të harrohet.

PREDIKIMET, FJALË QË ZUNË VEND

“Lutemi sot për një figurë që ka prekur jetën e të gjithë njerëzve, jo vetëm të shqiptarëve, nga Lindja në Perëndim, të myslimanëve dhe të krishterëve, budistëve dhe hebrejve. Ajo la tek njerëzit dashurinë e Zotit dhe të Krishtit në tokë”, ishin disa nga fjalët e Dom Pjetër Popaj të zgjedhura nga gazeta “Illyria” nga ajo meshë

Famullitari i ri i Kishës Zoja e Shkodrës kishte një histori personale mbresëlënëse për të ndarë me të panishmit në atë meshë. Po në atë katedrale, më shumë se 20 vjet më parë, si një prift i ri i saposhuguruar u njoh me Nënë Terezën, e cila papritur, u ul në gjunjë përpara tij dhe e luti që ta bekonte në emër të Zotit Ishte një moment emocional për të, përpara kësaj gruaje të jashtëzakonshme që në mënyrë aq të natyrshme përulej përballë Zotit “Isha i tronditur se e dija që po bekoja një shenjtore”, tregoi Dom Popaj përballë sallës që nuk pipëtinte. Ai e përshkroi lutjen që dëgjoi nga Nënë Tereza atë ditë, po në kët katedrale si “lutjen më intime ndaj Zotit që kisha dëgjuar ndonjëherë”

Historia e krishtërimit në Shqipëri është edhe ajo një histori ringjalljeje Kleri katolik kishte vuajtur në mënyrë të veçantë nga diktatura komuniste që në 1967 ndërmori veprimin e paprecedentë të ndalimit të plotë të besimit fetar dhe të mbylljes të të gjitha faltoreve. Nënë Terezës, në ato vite iu refuzua të shihte për herë të fundit, nënën e saj dhe njerëzit e familjes që jetonin në Shqipëri Vetëm në 1989, u lejua më në fund, në një vizitë të programuar dhe mbikqyrur krejtësisht nga regjimi komunist Një vit më vonë ai regjim

ishte rrëzuar Vizita tjetër e shenjtoresh shqiptare ishte në liri.

“Kur Nënë Tereza hyri në Shqipëri, Zoti hyri në Shqipëri”, tha gjatë predikimit të tij, Dom Popaj.

Ndryshe nga simbolikat e harmonisë ndërfetare që janë bërë të kohës tani nëpër botë, për shkak të thellimit të konflikteve fetare, rritjes së radikalizimit, retorikës fetare në politikë etj, shqiptarët ishin pararendës në këtë drejtim. Kjo meshë ishte një tjetër shembull.

Fjala e një imami në katedralen e famshme njujorkeze ishte dëshmi e kësaj. Imam Isa Hoxha një nga figurat kryesore fetare e udhëheqës komuniteti iu lut Zotit që kontributi dhe trashëgimia e Nënë Terezës të mos harrohej kurrë Ai vlerësoi lart shembullin e saj Vetë murgesha katolike që themeloi një urdhër të ri të përhapur në mbarë botën, asnjëherë nuk diskriminoi mes njerëzve në nevojë në bazë të besimit fetar. Në Kalkutë, shumica e atyre që ndihmoheshin prej saj ishin hindu ose myslimanë Askush nuk u ftua të ndryshojë fe për të marrë ndihmë Respekti për Nënë Terezën ishte respekt i fituar me vepra

Ajo që i bashkonte shqiptarët në këtë ditë ishte figura e saj, por edhe bashkimi në gjak e gjuhë. Ishin domethënëse fjalët e Imam Isa Hoxhës, se “shqiptarët vazhdojnë të vuajnë në regjime diktatoriale, pikërisht në Kosovë, në Maqedoni e në Mal të Zi Ne nuk duam t’ua kthejmë shpinën popullit shqiptar Duhet të sigurojmë integritetin e atdheut të Nënë Terezës”

Ngjarja u përshkrua gjerësisht nga gazeta “Illyria”, nga “Jeta Katolike”, që ishte në vitin e dytë të botimit, nga radiot që vepronin në atë kohë në komunitetin shqiptar si Radioja e LDKsë, Radio Malësia, si dhe nga Radio Vatikani Të gjitha reportazhet në radio u bazuan në tekste të shkruara me dorë nga Tonin Mirakaj që i ruan edhe sot e kësaj dite Ky shkrim nuk do të ishte bërë i mundur pa materialet e ruajtura prej tij. Punën për organizimin e meshës e kanë përshkruar bashkë me Mark Shkrelin me hollësi në shkrimin e botuar në revistën “Jeta Katolike”.

KOMBI SHQIPTAR NË

UDHËKRYQ

2 nëntori qëlloi një ditë me shi, po kjo nuk e zbuti vullnetin e shqiptaro-

amerikanëve për të mbushur Katedralen e Shën Patrikut, duke e kthyer meshën në një ngjarje historike për komunitetin.

Mesha, ashtu si edhe ikja e Nënë Terezës, vinte edhe në një kohë të pazakontë për shqiptarët, me tragjedi të lëna pas,e te tjera në horizont Mbarë kombi ishte në udhëkryq Në Shqipëri, rënia e skemave piramidale e kishte çuar vendin në buzë të greminës së luftës civile Shteti ishte rrënuar dhe normalizimi po kthehej me ngadalësi. Trupat ndërkombëtare kishin hyrë në vend për të siguruar shpërndarjen e bukës. Një karikaturë e njohur e kohës tregonte dy kokat e shqiponjës së flamurit shqiptar duke ngrënë njëratjetrën

Në Kosovë, shpresa për një zgjidhje paqësore po humbte çdo ditë Një grupim i ri me emrin Ushtria Çlirimtare e Kosovës po dilte në skenë, e vetëm pak javë më pas do të bënte shfaqjen e parë publike në një varrim në 28 nëntor 1997 Në Prishtinë, protestat studentore të udhëhequra nga një djalë i ri me emrin Albin Kurti ishin shtypur me dhunë.

Shembulli dhe thirrja e Nënë Terezës për dashuri e dhembshuri për njëri tjetrin ishte në kontrast të thellë me mizorinë e cinizmin e kohës.

Ishte një kujtesë për të gjithë shqiptarët se në këto kohë sfiduese në vend të urrejtjes duhej t’i qendronim pranë njëri-tjetrit. Ashtu si ndodhi, jo shumë kohë më vonë, kur qindramijëra shqiptarë të Kosovës u strehuan me bujari në mbarë Shqipërinë, deri në fund të luftës. Për t’i kujtuat botës dhe vetes shqiptarët janë kombi i Nënë Terezës, i murgeshës së vogël që bëri vepra të mëdha përkundër gjasave e kushteve të jetës. Vetëm me një ndjenjë të fortë morale mund të përballoheshin sfidat e mëdha të kohës.

Kam lexuar diku një teori se fati i shqiptarëve ndryshoi shumë për mirë kur Nënë Tereza u ngjit në qiell, sepse shenjtëresha i ruan nga lart, apo se u ngjit me një lutje drejtuar Zotit për ne Prandaj Kosova u çlirua dhe pavarësua, lufta civile nuk u kthye më në Shqipëri, vendi përparoi e hyri në NATO Shqiptarët sot jetojnë në një hapësirë të pa penguar nga kufijtë zyrtarë, bota shqiptare po bëhet një

Imagjinata dhe besimi, pavarësisht se ku bazohen, kanë qenë gjithmonë forca të jashtëzakonshme dinamike që i kanë çuar popujt përpara Pa dyshim që

krenaria e shqiptaro-amerikanëve për lidhjen me Nënë Terezën, dëshira e fortë për t’ia treguar New York-ut, Amerikës e mbarë botës se kjo trashëgimi e madhe e humanizmit kishte nisur nga rrënjë shqiptare, bëri që mijëra vetë të udhëtonin edhe nga rrethina e shtete të tjera mes shiut atë të dielë pasdite për të qenë aty Kjo nënë e mbarë botës, ishte vajzë e kombit shqiptar

KUJTIME QË NUK VDESIN

Pak kush ishte aq krenar atë ditë për suksesin e kësaj meshe sa Tonin

Mirakaj

“Është hera e parë në histori që ndodh kjo”, tha ai Në ditët në vijim me modesti, kujdes dhe vëmendje do të falenderonte me shkrim e me gojë të gjithë ata që ndihmuan në këtë organizim të madh. Një letër ia dërgoi edhe gazetës “Illyria”.

Shqiptarët e komunitetit duhet t’i ruajnë kujtimet e këtyre aktiviteteve. Duhet t’i ndajnë me miqtë dhe publikun në Facebook. Duhet t’i përdorin për të frymëzuar e nxitur veprimtari e nisma të ngjashme.

“Katedralja e Shën Patrikut për një ditë ishte e Nënë Terezës, ishte e shqiptarëve”, shkroi në atë kohë Tonin Mirakaj. “Për shumë kohë, Katedralja do t’i kujtojë shqiptarët, ndërsa shqiptarët kurrë nuk do ta harrojnë as atë e as këtë Ditë”.

Në fund po e mbyll me përshkrimin që i bëri ngjarjes Prof Sami Repishti, duke folur për “Zërin e Amerikës”, që e intervistoi brenda Katedrales, mes shqiptarëve të mbledhur: “Kjo pamje më ka mbushur me optimizëm për të ardhmen e atdheut shqiptar Sot, më shumë se asnjëherë më parë, jam i bindur se momenti i tanishëm i çmendurisë së përgjithshme në Shqipërinë e martirizuar është vetëm një ditë e vetme, një ëndërr e keqe, në historinë tonë tremijëvjeçare Këtu, në Katedralen e Shën Patrikut u duk fytyra pak e njohur e popullit tonë të vjetër e fisnik, u duk qartë besimi ynë në vetvete, besnikëria jonë ndaj traditave kombëtare, dashuria jonë e madhe për gjuhën tonë amtare, tolerance jonë fetare (cili popull fton imamin mysliman të flasë nga altari i Katedrales?) dhe vendosmëria jonë për të qenë pjesëtarë të një kombi që na jep nder dhe na jep emrin shqiptar”.

Papa meshtarëve: mos jini të ngurtë me popullin dhe

lutuni shumë që të mos përfundoni në “hedhurina”

Papa Françesku pjesëmarrësve në kursin për Rektorët dhe Formuesit e Seminareve, në Amerikën Latine: “Afërsia, butësia dhe mëshira, tri karakteristikat e priftit”. Më pas, porosia për të “shqyrtuar mirë” gjatë gjithë formimit: Nëse formuesi nuk ka aftësi ‘për të arsyetuar ’ , duhet t’i thotë ipeshkvit “më dërgoni në një vend tjetër”

tjetër”.

Papa Françesku e shqiptoi lirisht, jashtë tekstit, fjalimin e sotëm

Afërsi, sepse është e trishtueshme të kesh priftërinj “në krye të një famullie që çirren” ose “që

drejtuar pjesëmarrësve në kursin për Rektorët dhe Formuesit e Seminareve, në Amerikën Latine: “Afërsia, butësia dhe mëshira, tri karakteristikat e priftit”. Më pas, porosia për të “shqyrtuar mirë”

gjatë gjithë formimit: “Nëse formuesi nuk ka aftësi ‘për të arsyetuar ’ , duhet t’i thotë ipeshkvit “më dërgoni në një vend

kënaqen me tri-katër gjëra e nuk dinë të flasin”. Duhet butësi, mbasi është e shëmtuar të shikosh priftërinj “të paaftë për të përkëdhelur një fëmijë, për të puthur një të moshuar” ose “të ashpër” ndaj atyre, që vijnë të kërkojnë falje në rrëfim. Mbi të gjitha duhet pasur kujdes për lutjen, sepse “prifti që nuk lutet

përfundon ndër ‘plehra’. Në fjalimin e lirshëm, pa tekst të shkruar, mbajtur dje para rektorëve dhe formatorëve të seminareve në Amerikën Latinepor që u shpërnda sot - Papa Françesku përshkruan portretin e priftit të mirë, pikturoi portretin e meshtarit të mirë, të aftë për “ prani, mëshirë, butësi”, duke theksuar gjithashtu kufizimet, rreziqet dhe tundimet e mundshme

Pasi e la mënjanë fjalimin e

R.SH. - Vatikan

shkruar prej 12 faqesh, duke ua dorëzuar ndërkaq të pranishmëve (gjë e rëndë, e lëmë ta lexojmë me qetësi), Papa, duke folur gjatë gjithë kohës në spanjisht, kujtoi se dëshiron të ndajë “tri ose katër gjëra, që i ka në zemër për jetën meshtarake, veçanërisht për jetën e formatorëve në seminar”.

Të aftë për butësi

Porosia e parë ka të bëjë me sjelljen dhe qëndrimin ndaj njerëzve: “Nuk mund të kemi priftërinj në drejtim të famullisë, që bërtasin me zë të lartë, që mbingarkojnë gjithçka, që jetojnë vetëm me tri a katër gjëra e nuk dinë të flasin, nuk janë në gjendje të ledhatojnë një fëmijë, të puthin një të moshuar apo thjesht nuk duan ‘të humbasin kohë’ duke folur me të sëmurët, edhe pse të gjitha këto janë në planet e famullisë. Jo, nuk është mirë!”

Shoshitje, gjatë formimit

Françesku më pas u ndalua tek tema gjithmonë delikate dhe komplekse e formimit Kujtoi një aspekt të jetës meshtarake, që me kalimin e kohës ka pësuar disa ndryshime:

“Në kohën time - kujtoi - ne të gjithë ishim të përfshirë në një seri dhe formimi zhvillohej në seri: ‘Sot kemi këtë. Këtë e këtë ... ’ . E ai që duroi deri në fund të fundit, më në fund u shugurua, ndërsa të tjerët humbën hirin, ose u larguan. Në atë kohë dolën priftërinj të shkëlqyer, priftërinj të shkëlqyer Sot nuk është më kështu, sepse është tjetër epokë, tjetër korp, tjetër lëndë e parë. Ka të rinj të tjerë, të tjera shqetësime; mirë pra, ne jemi atje për t’i formuar këta të rinj”.

Tundimi i rreptësisë

Gjatë formimit mund të lindë edhe

një tundim: ai i “rreptësisë a i ngurtësisë”, pra gjithë këta të rinj mund të vijnë “me skema të ngurta formimi” “Kanë lindur

kongregata fetare që janë fatkeqësi, të cilat duhet të mbyllen pak nga pak, kongregacione të rrepta jo, jo, jo…”- theksoi Papa.

Pas kësaj ngurtësie, fshihet kalbësia e vërtetë

“Zoti është afër me mëshirë dhe butësi. Këto tri gjëra duhet t’i realizojnë djemtë.

Priftërinjtë duhet të jenë njerëz të mirë, të mëshirshëm, me butësi”.

Jo, përgjigjeve të parapaketuara

Ndaj ka shumë rëndësi të “shqyrtojmë mirë”, gjatë gjithë formimit sesi duhen shoqëruar djemtë. Nëse një formues nuk ka aftësi për të shoshitur, duhet t’i thotë ipeshkvit: “Dëgjo, më dërgo diku tjetër, nuk jam i përshtatshëm për këtë”, - theksoi Papa Dhe shqyrtimi nënkupton “heshtjen”, “lutjen”, “shoqërimin”, “aftësinë për të vuajtur”, për “të mos pasur përgjigje të gatshme”.

“Sot përgjigjet e parapaketuara nuk janë të dobishme për të rinjtë; duhet t’i shoqërojmë, sigurisht me një doktrinë të qartë, por duke i shoqëruar në situata të ndryshme”

Rënia numerike

Papa nuk la pa përmendur edhe

çështjen e pakësimit të thirrjeve: “Është problem numri i seminaristëve, nuk mund të ketë një seminar me katër veta, jo. Nuk kemi më shumë! Bëhuni

bashkë”

Pranë popullit, të mëshirshëm në rrëfyestore

Prej këndej, një porosi tjetër (“Mania ime, kjo - shton) për afërsinë. E kjo konkretisht përkthehet në të folur e të vepruar me “stilin e Zotit”, pra me “afërsi”. “Duhet të jetë ngjitëse, domethënë prifti, seminaristi, meshtari duhet të jetë ‘afër ’ . Pranë kujt? Pranë vajzave të famullisë? E disa prej tyre janë, janë afër, pastaj edhe martohen, mirë. Por afër kujt? Sa afër?”:

“Zoti është afër me mëshirë dhe butësi Këto tri gjëra duhet t’i realizojnë djemtë. Priftërinjtë duhet të jenë njerëz të mirë, të mëshirshëm, me butësi”.

Në të vërtetë, për Papën është dhimbje të takosh “njerëz që vijnë të qahen sepse janë rrëfyer dhe u është thënë gjithçka. Nëse shkon të rrëfehesh sepse ke bërë një, dy, dhjetë mijë gjëra të gabuara ... falënderoni Zotin dhe i falni ato!”. Dhe nëse personi tjetër turpërohet “nuk duhet ta rrahni”. “e as t’i thoni se është në mëkat mortar e se duhet të kërkosh lejen e ipeshkvit...”. Kjo ndodh, ndaj kujdes, ju lutem! Populli ynë nuk mund të jetë në duart e kriminelëve! Dhe një prift që sillet kështu, është kriminel, në çdo fjalë. I pëlqen, a nuk i pëlqen”

Lutuni!

Në përfundim, Papa u drejton një ftesë përfundimtare të gjithë priftërinjve: Lutuni!

“Një prift që nuk falet, përfundon ndër plehra. Ndoshta do të ngulmojë deri në pleqëri, por në koshin e plehrave, pra në mediokritet. Nuk them në mëkat, por në mediokritet”.

Koncili II i Vatikanit, Rrethanat, Ngjarjet, Domethënia, Porosia

(1962-2022)

Në shumë forume kishtare dhe laike bisedohet, shkruhet, shqyrtohet, analizohet, studjohet, ndriçohet një ndër ngjarjet e mëdha dhe të rëndësishme të shekullit të kaluar, Koncili II i Vatikanit (19621965), që për shumçka e ka shënuar dhe tipizuar shekullin e XX. Vlersësimet janë të llojlloshme, që unë i kam përmbledhur në tri kategori përfshirëse.

Disa thonë se dukshëm e ka ndërruar, ka dhënë disa tipare dalluese dhe orjentuese, së pari Kishës katolike, krishtërimit, por edhe botës bashkëkohore. Grupi apo qëndrimi i dytë e shohin dhe vlerësojnë Koncilin e Dytë të Vatikanit si një ngjarje “kronike” thjesht kishtare, pa ndonjë domethënie më të thellë dhe gjithënjerëzore. Grupi i tretë janë “tradicinalistët”, të cilët jo vetëm që mohojnë rëndësinë dhe ndikimin pozitiv dhe kostruktiv të Koncilit të Dytë të Vatikanit në Kishë dhe në botë, por shkojnë aq larg, sa që theksojnë ndikimin e tij negativ në Kishë dhe në botë. Kreu i kësaj rryme pa dyshim ishte ipeshkvi françez tashmë i ndjeri Marcel Levfevre (1905 -1991), i cili kishte

themeluar një lëvizje meshtarake “Shën Piu X”, për t’i kundërshtuar Papës, Kishës Katolike, sidomos reformave të Koncilit të Dytë të Vatikanit.

Megjithatë, pa dyshim është një rast për të bërë një lloj “bilansi”, llogarie, që ky Koncil të kuptohet më mirë në rrethana, ngjarje, domethënie dhe porosi, jo vetëm për atëherë, por mbi të gjitha për të sotmen dhe të ardhmen tonë.

Para se të hyjmë në trajtim të kësaj tematike, duhet të themi me dhembje dhe keqardhje të madhe se në Koncilin e Dytë të Vatikanit nuk ishte i pranishëm asnjë ipeshkëv shqiptarë, sepse Shqipëria ishte nën sundimin dhe përndjekjen e tmerrshme komuniste dhe ateiste të Enver

Mons Lush Gjergji

Hoxhës. Ipeshkvinë tonë, që atëherë ishte Ipeshkvia e Shkupit, ishte ipeshkëv, prijës fetar dhe shpirtëror

Imzot Dr Smiljan Franjo Çekada (1902 -1976), kroat, me prejardhje

nga Bosnja dhe Hercegovina, i cili ka udhëhequr ipeshkvinë tonë gjatë viteve 1940-1970.

Në selinë e arqipeshkvisë së

Tivarit ishte Imzot Aleksander

TOKIQ (1911-1979), që rrjedhte nga familja e përzier dhe fliste mjaft mirë gjuhën shqipe.

Në dy ipeshkvi lindore Arbëreshe në Kalabri dhe në Sicili, ipeshkëv apo eparkë ishin: imzot Giovanni

MELE, në Lungro – Ungri të

Kalabrisë (1911-1979), ndërsa në

Horën Arbershe – Piana degli

Albanesi, imzot Ernesto Ruffini, si Administrator Apostolik (19471967), më vonë arbëreshi imzot Giuseppe Perniciaro (1967-1981)

Për ta vlerësuar, çmuar dhe shqyrtuar sa më mirë Koncilin e Dytë të Vatikanit, si dhe trashëgiminë e tij për ne sot, Papa Benedikti XVI, tashmë në dorëheqje, ka shpallur Vitin e Fesë (2012-2013), për vetëdijësimin e Kishës dhe të krishterëve për thesarin e fesë, i cili pa dyshim është dhurata më e madhe e Zotit, Kishës, traditës së të parëve, por mbi të gjitha duhet të jetë përcaktim, orjentim dhe zgjidhje, jetësim, dëshmi personale, familjare dhe shoqërore, për ne dhe për botën e sotme

Protagonisti i parë nga aspekti njerëzor dhe kishtar i Koncili II të Vatikanit (KDV) është Shën Papa Gjoni XXIII, i cili e kishte ftuar dhe organizuar këtë Koncil. Përse dhe si ndodhi kjo gjë? Nën frymëzimin dhe ndikimin e Shpirtit Shenjt, ai si synim kishte këtë: të mësojmë nga historia, e cila është Mësuesja e jetës, që Kisha katolike ka nevojë të vazhdueshme për reformë, për ballafaqim të dyfishtë, me Zotin, por edhe me kohën dhe rrethanat në të cilat jetojmë dhe veprojmë. Kjo mund të

arrihet konkretisht në dy mënyra, nëpërmjet besnikërisë dhe përtrirjes

Këtë porosi dhe frymëzim ai e kishte shprehur me një figurë të bukur stilistike që ka domethënie vërtet jetësore: “Kisha katolike është kroni i vjetër që gjithnjë dhuron ujë të ri” thoshte Papa i Mirë – Shën Gjoni XXIII Apo: “T’i hapim dritaret që të ajroset Kisha me Shpirtin Shenjt, që most të jetë muze ”

Koncili II i Vatikanit mund të shqyrtohet nga shumë këndvështrime, si histori, por edhe si ngjarje dhe aktualitet, ndikimi i tij në Kishë me 16 dokumentet bazë të aprovuara

kryesuar kardinali Domenico Tardini (1888 -1961), për t’u këshilluar me të gjithë kardinajt e Kishës, ipeshkvinjët, kongregatatë romake, eprorët e bashkësive rregulltare, universitetet katolike, teologët në tërë botën.

Më 25 dhjetor 1961 papa Gjoni XXIII shpalli dhe nënshkrojti kushtetutën apostolike “Humanae salutis” me të cilën edhe zyrtarisht e kishte ftuar KDV.

Më 2 shkurt 1962 Papa promovoi motu proprio “Conslium” me të cilin përcaktohej data e hapjes së KDV, e enjte, 11 tetor 1962

Gjoni XXIII në fjalës e hapjes “Gaudet Mater Ecclesia” ka theksuar këtë: vazhdimësinë dhe risinë e doktrinës së krishterë. Ai kishte thënë kështu: “Duhet të shkojmë përpara me shpirt të qetë, pa shvlerësuar asgjë në Aktet e Koncilit të Trentos... por duhet kjo doktrinë e sigurt dhe e pandryshueshme, të cilës duhet t’i mbesim besnikë, të thellohet dhe paraqitet sipas nevojës së kohës sonë...”

dhe ratifikuara nga etërit konciliarë nga mbarë bota

Shpalljen për thirrjen e KDV e bëri papa Gjoni XXIII më 25 janar 1959, tre muaj pas zgjedhjes së tij në Selinë e Shën Pjetrit, duke befasuar gati të gjithë, ndërsa mbyllja e tij kremtore ishte më 8 dhjetor 1965 nga Papa Pali VI

Gjoni XXIII ndër të tjera në shpalljen e thirrjes së KDV tha: “Të nderuar vëllezër dhe të dashur bijtë tanë! Shpallim para jush, me siguri dhe duke u dridhur nga ndjenjat, por edhe të vendosur me përvujtëri synimet, emrin dhe propozimin e kremtimit të dyfishtë: të një Sinodi për Qytetin dhe të një Koncili ekumenik për mbarë Kishën”

Më 16 maj 1959 Papa Gjoni XXIII ka emëruar Komisionin përgatitor për Koncil, të cilin e ka

Pastaj i kishte përpunuar dhe propozuar tri pika kryesore duke i ftuar të gjithë, 2778 pjesëmarrës nga mbarë bota, që të luten dhe punojnë në këto drejtime, që:

u Kisha të gjejë fuqi dhe frymëzim të ri për ta shpallur Shëlbuesin e botës, Jezu Krishtin, me fjalë dhe shprehje të reja, të kuptueshme dhe të përshtatshme për botën e sotme;

u Kisha mos të largohet dhe distancohet më prej botës nëpërmjet mallkimeve dhe përjashtimeve, por të jetë “drita dhe kripa e botës”, ashtu si kërkon prej saj vetë Jezu Krishti;

u Kisha sa më parë të kërkojë dhe të gjejë bashkimin e të gjithë të krishterëve, duke kërkuar atë që na

afron dhe bashkon, e jo atë çka na ndanë dhe përçanë

u Pas vdekjes së Papës Gjoni

XXIII, 3 qershor 1963, dhe zgjidhjes së Papës së ri, kardinalit të Milanos Giovanni Battista Montini – Pali VI, KDV do të vazhdojë me këto katër synime dhe orjentime bazore:

u Definicioni më i saktë dhe përpiktë i Kishës në botën bashkëkohore;

u Ripërtrirja e brendshme e Kishës Katolike;

u Ribashkimi i të gjithë të krishterëve;

u Dialogu i Kishës katolike me botën e sotme.

u Koncili II i Vatikanit si ngjarje historike, ka një fazë parakonciliare, dhe një paskonciliare. Historiani i njohur francez Etienne Fouilloux flet

«për ndërrimin rrënjësor të shenjave që i kishte shkaktuar ngjarja”. Disa teologë, ndër të cilët mund t’i përmendim, Congar, de Lubac, Daniélou, Chenu, “teologët e ri”, ishin bërë disi mësuesit dhe interpretët autoritativ të dëshirave, kërkesave, nevojave, synimeve dhe reformave konciliare.

u KDV ka përfunduar më 7 dhjetor 1965.

u Ta shqyrtojmë përkatësinë dhe prejardhjen e etërve konciliarë:

- nga Evropa ishin 1090;

- nga Azia 408;

- nga Afrika 351;

- nga Oqeania 74.

u Nuk duhet harruar që pjesa dërmuese nga të ashtuquajturat “tokat e misioneve”, ishin misionarë.

u Frytet e tija janë të shumëfishta, sidomos me dokumente, akte dhe

shpirt të ri ungjillor, që hetohet kudo

u Nga KDV kemi trashëgiminë e katër Kushtetutave themelore:

u SACROSANTUM CONCILIUM –mbi reformën liturgjike dhe përdorimin e gjuhëve amëtare, e aprovuar më 4 dhjetor 1963;

u LUMEN GENTIUM – që papa Pali VI e quajti “Magna Charta” të KDV, e aprovuar më 16 nëntor 1964;

u DEI VERBUM – mbi zbulesën e Fjalës së Zoti për ne dhe njerëzimin, e aprovuar më 18 nëntor 1965;

u GAUDIUM ET SPES – mbi Kishën në botën e sotme, e aprovuar më 7 dhjetor 1965

u Përpos këtyre Kushtetutave, kemi edhe 9 Dekrete:

u AD GENTES, mbi misionin dhe dërgimin e Kishës, 7 dhjetor 1965;

u PRESBYTERORUM ORDINIS, mbi jetën meshtarake, 7 dhjetor 1965;

u APOSTOLICAM ACTUOSITATEM, mbi jetën e laikëve në Kishë, 18 nëntor 1965;

u OPTATAM TOTIUS, mbi formimin meshtarak, 28 tetor 1965;

u PERFECTAE CARITATIS, mbi përtrirjen e jetës rregulltare, 28 tetor 1965;

u CHRISTUS DOMINUS, mbi detyrat baritore ipeshkvore, 28 tetor 1965;

u UNITATIS REDINTEGRATIO, mbi bashkimin e të krishterëve, 21 nëntor 1964;

u ORIENTALIUM ECCLESIARUM, mbi Kishat lindore, 21 nëntor 1964;

u INTER MIRIFICA, mbi mjetet e komunikimit shoqëror, 4 dhjetor 1963

TRI DEKLARATA:

u GRAVISSIMUM EDUCATIONIS, mbi edukimin e krishterë, 28 tetor 1965;

u NOSTRA AETATE, mbi marrëdhëniet ndërfetare me fetë jo të krishtera, 28 tetor 1965;

u DIGNITATIS HUMANAE, mbi lirinë fetare, 7 dhjetor 1965

u Interpretimi i Papës Gjon Pali II dhe Benedikti XVI, sidomos duke filluar nga Sinodi Ipeshkvor 1985, KDV e vendos më shumë në vrazhdën e traditës shekullore katolike, si vazhdimësi dhe risi, pa të cilat s’ka mirëkuptim reformë dhe traditë

u Në Jubileun e madh të vitit 2000 papa Gjon Pali II thotë kështu: «Kisha me shekuj i njeh rregullat për një hermeneutik të mirëfillët të përmbajtjeve të dogmës... Nëse duke lexuar Koncilin supozohet se është një ndërprerje me të kaluaren, ndërsa vërtet është në përkim të fesë së përhershme, është padyshim e gabueshme Ajo që kanë besuar të gjithë gjithmonë dhe në çdo vend është risia burimore, e cila mundëson që çdo periudhë duhet të jetë e ndriçuar nga fjala e zbulimit të Hyjit në Jezu Krishtin”

u Papa tash në dorëheqje Benedikti XVI në fjalën e rastit me Kurinë e Romës më 22 dhjetor 2005 ka folur për dy lloj intrepretimi të Koncilit të Dytë të Vatikanit: e para, e gabuar, si “nterpretim i ndërprerjes me të kaluaren dhe historinë e Kishës”, që ka shkaktuar “tollovi”, dhe e dyta, e drejtë, si “interpretim i reformës, ripërtrirjes në vazhdimësi”, që “ka sjellur fryte”.

What Does Jesus Mean by “I Am the Light of the World” in John 8:12?

By Jessica Udall

In the 21st century, it can be easy to forget that nighttime exists. It ’s so easy to chase the darkness away with electric lights both inside and outside our houses, not to mention streetlights, neon signs, headlights, and glowing screens. But back in Jesus’ day, the darkness was unavoidable. When sundown came, the most anyone had was a bonfire or an oil lamp Thieves and evil spirits were constant sources of fear which could be lurking in the shadows. The darkness was a reminder of the uncertainty of life and the smallness of humans in the face of evil

Who Is the Light of the World?

It was into this kind of world that Jesus came – a world longing for light. It was prophesied that “ The people who walked in darkness have seen a great light; those who dwelt in a land of deep darkness, on them has light shone” (Isaiah 9:2) when Immanuel came to dwell with us. Of him it was also said:

“ The rising sun will come to us from heaven to shine on those living in darkness

and in the shadow of death, to guide our feet into the path of peace.” (Luke 1:78-79)

When Jesus began his ministry, he is portrayed as the long-awaited light by Matthew:

“ When Jesus heard that John had been put in prison, he withdrew to Galilee. Leaving Nazareth, he went and lived in Capernaum, which was by the lake in the area of Zebulun and Naphtali to fulfill what was said through the prophet Isaiah:

‘Land of Zebulun and land of Naphtali, the Way of the Sea, beyond the Jordan, Galilee of the Gentiles the people living in darkness have seen a great light; on those living in the land of the shadow of death a light has dawned.’”

From that time on, Jesus began to preach, “Repent, for the kingdom of heaven has come near.”

What Is the Context of John 8:12?

During Jesus’ ministry on earth, he referred to himself as the light of the world (John 8:12, John 9:5, John 12:46). In John 8:12, for example: “Again Jesus spoke to them, saying, ‘I am the light of the world. Whoever follows me

will not walk in darkness, but will have the light of life.’” Jesus speaks these words in the context of multiple disagreements among the Jews about who he was and what he said, and the Jewish leaders’ unbelief and growing hatred towards him. After he claimed to be the light of the world, the Jewish leaders immediately challenged him These interactions continue to escalate for many more verses until Jesus finally makes the statement: “‘ Very truly I tell you… before Abraham was born, I am!’” and the leaders try to stone him because he has made it clear that he is claiming to be God in the flesh.

What Does Light in the Bible Signify?

In the Bible, light signifies God and the good things that come from him “God is light,” says John, “and in him is no darkness at all” (1 John 1:5). He is also called “the Father of the heavenly lights, who does not change like shifting shadows” (James 1:17). The Psalmist declares: “ The Lord is my light and my salvation; whom shall I fear?” (Psalm 27:1). God’s first act of creation was to say, “Let there be light ” (Genesis

1:3). In John 1, the apostle begins to develop a theme of the eternally existent Jesus as the light that he will continue to return to throughout his Gospel and other writings:

“In the beginning was the Word, and the Word was with God, and the Word was God He was in the beginning with God. All things were made through him, and without him was not any thing made that was made. In him was life, and the life was the light of men The light shines in the darkness, and the darkness has not overcome it. There was a man sent from God, whose name was John. He came as a witness, to bear witness about the light, that all might believe through him He was not the light, but came to bear witness about the light. The true light, which gives light to everyone, was coming into the world ”

(John 1:1-9)

The Lord foretold that he would raise up a suffering servant to make disciples of all nations, saying:

“It is too light a thing that you should be my servant to raise up the tribes of Jacob and to bring back the preserved of Israel; I will make you as a light for the nations, that my salvation may reach to the end of the earth”

(Isaiah 49:6)

Paul shows how Jesus fulfills this prophecy when he proclaims: “I am saying nothing beyond what the prophets and Moses said would happen that the Messiah would suffer and, as the first to rise from the dead, would bring the message of light to his own people and to the Gentiles.” There is coming a day where there will be no more longing for light, for the full blaze of God’s glory will shine on his people forever. Revelation 21:23 foretells that in eternity, “the [heavenly] city has no need of sun or moon to shine on it, for the glory of God gives it light, and its lamp is the Lamb.”

How You Can Be a Light

While Jesus was on earth, he spoke of himself as the light, but he also referred to his followers in the same way: “So Jesus said to them, ‘ The light is among you for a little while longer. Walk while you have the light, lest darkness overtake you. The one who walks in the darkness does not know where he is going. While you have the light, believe in the light, that you may become sons of light ’” (John 12:35-36)

Here are a few ways we can be a light, following in the footsteps of Jesus:

1.) Let Your Light Shine (Matthew 5:14-16)

Jesus told his followers: “‘ You are the light of the world. A city set on a hill cannot be hidden. Nor do people light a lamp and put it under a basket, but on a stand, and it gives light to all in the house. In the same way, let your light shine before others, so that they may see your good works and give glory to your Father who is in heaven’” (Matthew 5:14-16). By doing what is right and loving through graceempowered good works, we are letting God’s love shine through us

2.) Walk as Children of Light (Ephesians 5:8-9; 1 Thessalonians 5:5)

Paul tells believers: “For at one time you were darkness, but now you are light in the Lord. Walk as children of light (for the fruit of light is found in all that is good and right and true), and try to discern what is pleasing to the Lord” (Ephesians 5:8-9) We can know we are walking as children of light if we can see our lives being characterized by good and right and true words and actions pleasing to the Lord

3.) Walk in the Light (1 John 1:7, 2:9-11)

1 John describes “walking in the light ” as truly loving others:

“ Whoever says he is in the light and hates his brother is still in darkness. Whoever loves his brother abides in the light, and in him there is no cause for stumbling. But whoever hates his brother is in the darkness and walks in the darkness, and does not know where he is going, because the darkness has blinded his eyes.” (1 John 2:9-11).

4.) Put on the Armor of Light (Romans 13:11-14)

Paul urges believers to be alert: “Besides this you know the time, that the hour has come for you to wake from sleep. For salvation is nearer to us now than when we first believed. The night is far gone; the day is at hand So then let us cast off the works of darkness and put on the armor of light. Let us walk properly as in the daytime, not in orgies and drunkenness, not in sexual immorality and sensuality, not in quarreling and jealousy. But put on the Lord Jesus Christ, and make no provision for the flesh, to gratify its desires” (Romans 13:11-14) Earlier in this chapter, Paul has shown believers what it looks like to “put on the Lord Jesus” by simply following the command “‘ You shall love your neighbor as yourself ” (Romans 13:9)

While we might not feel the same desperation for physical light in the electric-lit modern-day as the people of Jesus’ day did, we do feel a deep longing for spiritual light. We live in dark days and long for the light of God’s presence. We can take comfort in the knowledge that “the light shines in the darkness, and the darkness has not overcome it ” (John 1:5). And we rejoice that “God, who said, ‘Let light shine out of darkness,’ has shone in our hearts to give the light of the knowledge of the glory of God in the face of Jesus Christ ” (2 Corinthians 4:6). Because he has shone in our hearts, we can shine in our world with his light.

K r i s h t i M b r e t

ideologji-politike, që natyrshëm vinte në pikëpyetje ekzistencën e njeriut dhe Krijuesit të tij.

Djalli po thuajse kishte pushtuar shumicën e njerëzimit, sidomos në Evropë, k ur ideologjitë simotra të fashizmit dhe komunizmit mohonin ekzistencën e Zotit, duke ndër tuar shpresën e rreme mbi ç’thurjen e tepërm në drejtimin e materies

pohojmë me plot za “dhe mbretnia e tij nuk do të ketë mbarim”, se Jezu Krishti është me të vër tet mbret.

Për mua, hera e parë që tingëlloi kjo f jalë ishte në vitin 1996, sa po kishte dalë libri i ri “Çinarët” i Atë Konrad Gjolaj, por nuk e dija se kjo ishte festë e caktuar nga kisha, sepse për ne në Shqipëri, që sapo kishim dalë nga komunizimi i egër, që na mbylli nga dija e fesë dhe besimi në Zotin.

Në atë libër unë lexova f jalën Krishtit Mbret, por jo vetëm si emër tim i festës, por si shpallje e vër tetësisë.

Isha 14 vjeç dhe k ur lexova vuajtjet e Mar tirëve Shqipt arë, pat a një shtrëngim në kraharor nga dhuna mizore ndaj mar tirëve, por në fund të tregimit të vdekjes së tyr se si mu mbush zemra me dashuri e u lirova nga kjo dhimbje k ur rilexova britmën e Mar tir ve “Rrnof të Krishti Mbret”.

Pra, at a në fund kishin fituar mbi vdekjen dhe këtë mirësi e kishin marrë prej Krishtit Mbret.

Kur dhe si u përcaktua kjo festë?

Në vitin 1922, mbasi kishte mbaruar Luf t a e Parë Botërore, Evropa akoma nuk kishte paqe dhe njerëzit ishin në kërkim të evolucionit dhe modernzimit të ri të botës.

Në këtë kohë nisi një fr ymë e re

Papa Piu XII, e pa këtë gjendje tepër të rëndë, se si shumë njerëz po

Dhe më 12 dhjetor 1925, papa Piu XI themeloi Festën e Krishtin Mbret, në ençiklikën Quas Primas, me titullin: “Domi Nostri Jezu Christi Regis” dhe për t’a naltsuar këte festë në vitin 1969 papa Pali VI e ri-emroi me titullin: “Domini Nostri Jezu Kristi Universorum Regis”, duke i dhanë solemnitet të fuqishëm kësaj feste, që e shpalli më 21 nëntor si datën e celebrimit për Kishën K atolike Universale.

Ku e k a zanafillën fest a e Krishtit Mbret dhe përse është k aq e rëndsishme për n?

Zakonisht, mendja na shkon tek mbretërit e botës, gjatë historisë së njerëzimit, se si disa mbretër ishin pushtues e disa mbrojtes, disa tiranë e disa të ur të, e shumë të tjerë me k araktere apo vir tyte të ndr yshme.

ndjeknin idhujt e rremë dhe dikt atorët, si: Hitleri, St alini e Musolini e tjerë, që shpallnin njeriun e ri me armën e urrejtjes, duke shk atërruar kështu komplet anën shpir trore të njerëzimit.

Më 1925, kisha po festonte Vitin Jubilar, qe i dedikohej 1600-vjetorit të Koncilit Parë në Nicea, që afirmoj dhe vuri themelet në Hyjnin e Jezu Krishtit si Zot e njeri, i njejtë me Atin, k u dhe u shpall Lutja e Besojmes, që e themi për çdo meshë.

Pra, në të njajtën lutje, ne

Kujtojmë, se në Besëlidhjën e Vjetër, izraelitët prisnin për Mesinë shpëtimt ar, Davidin e dytë mbret, qe do t’i lironte nga pushuesit romakë, por Mesia Jezu nuk erdhi të luf tojë. Shpat a dhe Mburoja e Krishtit Mbret, ishte Paqja dhe Dashuria.

Në Shkrimin Shenjt lexojmë se k ur një nga dy hajdutët, që ishin denuar në kr yq, i lutet Krishtit: “ Te bie ndër mend për mua o Jezus, k ur të arrish në mbretërinë tënde“, e Jezusi i tha: Për te vër tetë po të them: sot do jesh me mua në parriz.’’(Lk . 23:42-43) dhe Krishti duke dhënë shpir t në kr yq lutej: “Fali, o Atë, se s’dinë ç’bëjnë“. (Lk . 23:34)

Një Mbret, që falë gjithë njerëzimin duke dhënë jetën e Tij dhe kjo falje është shembull

Orsin Turmalaj

mirësie, që na vjen vetëm prej Krishtit Mbret.

Shumë mar tirë të kishës e k anë ndjek ur këtë shembull, duke lëshuar zërin e faljes: “Viva Christo Rei’’ apo mar tirët t anë shqipt arë, që për t’a vër tetsuar se falin në emër të Krishtit, k anë brohoritë: “Rrnof te Krishti Mbret!’’.

Megjithatë, Krishti Mbret është i gjithësisë, ashtu si na e tregon Shkrimi i Shenjë, në Beslidhjen e Re, asnjëherë njerëzimi nuk pat një Mbret të tillë, që lindi i var fër në grazhd dhe nuk pati pasuri as usht arë, që më pas, k ur u rrit “I Biri i Njeriut” mësonte dashuëi mbi urrejtje, shëronte plagët e trupit dhe të shpir tit, që u mundua dhe u rrah dhe e përuli veten mu deri në vdjeke, për mëk atet tona, dhe na sëlboi me Ringjalljen e Tij në të tretën ditë, dhe duke u lar tësuar tek Ati, zbriti Shpir tin Shenjt mbi apostuj, për t’a përhapur lajmin e gëzueshëm, se Jezu Krishti është Zot e Njeri dhe me të vër tetë Mbret i gjithë Mbretër ve.

Vëllezër e Motra, Urat a e që na mëson Jezusit thotë: “Ardhtë Mbretënia jote, u baf të vullnesa jote”, prandaj që t’a fitojmë këtë mbretëri duhet t’a pranojmë dhe t’a realizojmë vullnetin e Atit gjithëmonë.

Mbretëria e Krishtit nuk është e kësaj toke, por është në zemrat tona, në f jalët dhe veprimet tona.

Dhurat a më e madhe, që na jep ky Mbret çdo ditë është falja, si porosi, që na e la vetë me dy urdhërimet: “Duaje Zotin mbi gjithçk a dhe fale vllaun tënd.”

A e ke falë vallun tënd dhe nëqese ende jo, fale t ani, dhe përshpërit në zemrën tënde: “Rrnof të Krishti Mbret!”.

Faleminderit!

Shënim: Tani, kjo ditë është dy herë festë e gëzueshme për famullinë tonë, sepse para 37 vjetëve Dom Pjetër Popaj celebroi Meshën e Parë të tij si mesht ar i ri i sapo shuguruar. Dom Pjetër urime.

(Fjalimi i plotë i Orsin Turmalaj gjatë darkës me rastin e festës së Krishtit Mbret, në Qendrën „Nena Tereze” pranë Kishës Katolik e „Zoja e Shkodrës”)

EDHE NJË DËSHMITARE E KRIMEVE TË KOMUNIZMIT

ENVERIST KUNDËR FESË, SHKOI NË AMSHIM

Radio Vatikani në gjuhën shqipe njoftoi se më 2 janar 2022 ndërroi jetë në moshën 92-vjeçare, Motra Marie Kaleta – murgesha shqiptare e cila me dëshminë e saj për vuajtjet gjatë komunizmit – bëri të përlotej edhe Papa Françeskun në vizitën e tij në Shqipëri, në Shtator të vitit 2014 Ajo ndërroi jetë këto ditë, por dëshmia e sajë jeton!

Mesha dhe ceremonia e varrimit u kryesuan nga Kryetari i Konferencës

Gjergj Meta, si edhe me meshtarë e rregulltarë të tjerë. Tashmë, motra imcake, që nuk reshti së dhëni dëshminë e saj të krishterë, pushon tek Varrezat e Rrmajit, nga ku vijon t’u flasë të gjithë atyre që duan të mësojnë nga jeta e saj, thuhet në njoftimin e Radio Vatikanit Motra Marie Kaleta është një nga dëshmitarët e fundit të qëndresës së klerit e të besimtarëve katolikë gjatë komunizmit Populli i dioqezës së Sapës, sidomos besimtarët e famullisë së Shën Nikollit në Pistull, e përcollën si i ka hije një qëndrestarjeje dhe dëshmitarjeje të krimeve të komunizmit.

KUSH ISHTE MOTËR MARIA

KALETA:

Ajo i përkiste Urdhërit të Murgeshave Stigmatine – e cila së bashku me Kardinalin e sotëm

prindërit Engjëll e Shuke Kaleta Së bashku me prindërit, u zhvendos më vonë në fshatin Pistull, ku shkolla vendore mban sot edhe emrin e Marie Kaletës. Emri i saj, në mos për dëshminë personale – sado që edhe ajo është një dëshmi e fuqishme – është i lidhur me dëshmitë e martirizimit të klerit katolik gjatë komunizmit, pasi motër Kaleta, apo halla Marie, siç e quanin të gjithë për respekt, ishte e mbesa e Dom Ndoc Sumës, i lum martir, viktimë e komunizmit. Në moshën 10-vjeçare, ajo hyri në

Kuvendin e Motrave Stigmatine në Nënshat të Zadrimës e pas një viti, pasi i bindi të gjithë për dëshirën e patundur të saj për t’u bërë murgeshë, pavarësisht nga mosha e njomë, më 11 dhjetor të vitit 1940 e çuan në Kuvendin e Stigmatineve në Shkodër Aty jetoi 7 vite, deri më 1946, kur komunistët e sapoardhur në pushtet në Shqipëri, i nxorrën motrat nga Kuvendi, sepse Zoti ishte për ta tepër i rrezikshëm duke ia mbyllur edhe Perëndisë portat e Shqipërisë, mendonin ata, një herë e përgjithmonë Por jo edhe portat e zemrës

Ipeshkvnore të Shqipërisë, Imzot

Angelo Massafra, Kryeipeshkëv

Metropolit i Shkodër-Pultit, së bashku me Ipeshkvin e Sapës, Imzot Simon Kulli, me Ipeshkvin e Rrëshenit, Imzot

shqiptar, Ernest Simonin, e bëri të përlotej Papën Françesku gjatë vizitës së tij në Shqipëri në vitin 2014 Maria Kaleta ka lindur më 10 nëntor 1929, në Nënshat të Zadrimës, Shkodër, nga

Sipas Radio Vatikanit, murgesha shqiptare Marie Kaleta edhe nën regjimin komunist vazhdoi të mbetej motër stigmatime duke fshehur fenë dhe besimin e saj në të vetmin Zot, të cilin Shqipëria komuniste e Enver Hoxhës e kishte shpallur ilegal në Shqipëri, duke u mbështetur tek ata pak njerëz që e mbrojtën dhe nuk e paditën as nuk e dorëzuan tek xhelatët e regjimit komunist. Ja edhe dëshmia e Marie Kaletës – rrëfimi i të cilës, për vuajtjet e Kishës Katolike Shqiptare në kohën e komunizmit – që përloti Papën Françesku gjatë vizitës së tij në Shqipëri në shtator të vitit 2014, sipas Radio Vatikanit në gjuhën shqipe:

“Zoti me mbajti me një fe aq të gjallë saqë më shtynte t’ua dhuroja

Frank Shkreli

Murgesha shqiptare Marie Kaleta me Papa Françeskun, Shqipëri, 2014, dëshmia e të cilës për sakrificat e saja gjatë regjimit të egër komunist shqiptar, përlotën edhe udhëheqësin e Kishës Universale Katolike Papa Françesku i ka dhënë motër Maria Kaletës, medaljen e “Kryqit për Kishën e Papën” (Pro Ecclesia et Pontefice)

edhe të tjerëve duke pagëzu, jo vetëm fëmijtë e fshatit, por edhe të gjithë ata të cilët më kanë ardhë në derë kur kisha sigurinë se, nuk do të më padisnin Ka shumë ngjarje që më kanë shoqëru përgjatë këtyre viteve kur publikisht ishte e ndaluar të shfaqje besimin Me thjeshtësinë e zemrës po ju tregoj një ngjarje Isha tuj u kthy për në shpi nga puna e kooperativës. Gjatë rrugës dëgjoj një zâ që më thërriste. Një grua me një fëmijë në krah më arriti me vrapin e saj. Kërkesa e saj ishte më i pagëzu foshnjën, që mbante në krah Nga frika, pasi që e dija se ajo ishte gruaja e një komunisti, i them se nuk kam me ça ta pagëzoj, pasi që jemi në mes të rrugës Ajo, nga dëshira e madhe që kishte, më thotë se kanali përbri ka ujë. Unë i them se nuk kam me ça ta nxjerr atë ujë. Ajo vazhdonte të më lutej për pagëzimin e vajzës

Unë, duke pa fenë e saj, hoqa opangën prej llastiku që kisha veshë. Me ‘të nxora ujë prej kanalit dhe e pagëzova

Falë njohjes së meshtarëve kam pasë fatin të mbaj në një komodinë të

Shenjtnueshmin Sakrament, kështu për raste të njerzve të sëmurë që dergjeshin

në shtratin e vdekjes Kam kryer

shërbimet e fesë, nuk e di se si, në fakt sot kur e mendoj, më duket e pabesueshme, si kemi duru ato vuajtje të tmerrshme, por them me plot bindje se i madhi Zot na ka dhanë forcën, durimin dhe shpresën Ashtu sikurse me egjrën e shëmbëlltyrës Zoti “priti” pjekjen e plotë para se ta shkulte nga gruni Edhe pse koha qe e gjatë dhe puna e kooperativës tepër e vështirë, prapseprap Zoti atyre që i thërret ua jep forcën e vet. Në fakt, në fund ai m’i shpërbleu të gjitha vuajtjet e mia edhe këtu në tokë. Mbas sa viteve të regjimit u rihap Kisha e unë pata fatin me u gjetë si rregulltare, fat të cilin për sa vite e dëshirova sikurse të gjithë meshtarët e murgeshat e vendit tonë”.

Në një bisedё në vitin 2012 – me Dom David Xhuxha, Drejtor i programit shqip të Radio Vatikanit –motёr Maria Kaleta ka rrёfyer jetёn e saj, ka folur për vuajtjet e besimtarёve, tё klerit katolik dhe tё motrave rregulltare nën regjimin e egër

komunist të Enver Hoxhës Ishte shoqe me martiren të Lumen Marija Tuci, që ka vdekur nga torturat më të tmerrshme në kohën e regjimit komunist në Shqipëri, duke u bërë kështu e vetmja femër që renditet në mesin e 38 martirëve të parë të Kishës Katolike Shqiptare Sipas Radio Vatikanit, kjo dëshmi e murgeshës

Shqipërinë dhe për shqiptarët pa dallim

Siç dihet, edhe sot tri dekada pas shembjes së Murit të Berlinit –ndryshe nga vendet e tjera të Evropës ish-komuniste – Shqipëria refuzon të dënojë zyrtarisht krimet e komunizmit enverist dhe refuzon gjithnjë të përballet me të kaluarën e errët të asaj periudhe. Siç e kam venë në dukje shpeshëherë në të kaluarën, diplomatët perëndimorë në Tiranë – me heshtjen e tyre në lidhje me këtë çeshtje –vazhdojnë të kenë një njollë të zezë në fytyrat e tyre, për vetën dhe për vendet që ata përfaqësojnë

Vura re në portalin e Ambasadës së Shteteve të Bashkuara në Tiranë, njoftimin me një ekzaltim krenar e të papërmbajtur, “Urime Shqipërisë për një arritje të jashtëzakonshme, fillimin e anëtarësimit të saj në Këshillin e Sigurimit të Organizatës së Kombeve të Bashkuara, për herë të parë në histori” “Arritje e jashtzakonshme”?!, mos u tallni! Shqipëria nuk kishte as një shtet konkurent, asnjë vend pra nga zona gjeografike që përfaqëson

Marie Kaletës për vuajtjet e Kishës dhe të mbarë popullit shqiptar nën regjimin komunist, është një thesar i përbashkët, tejet i çmuar, për kujtesën e përhershme që, “të mos harrohet e kaluara, por të shikohet e të ndërtohet me guxim e ardhmja”, sikur pat porositur Shën Gjon Pali II gjatë vizitës së tij në Shqipëri në vitin 1993. Porosia e Papa Gjon Palit të II në atë kohë, “që të mos harrohet e kaluara”, si dhe dëshmia e murgeshës shqiptare stigmatine, motër Marie Kaleta, e cila me rrëfimin e saj për vuajtjet e Kishës dhe të popullit shqiptar nën komunizëm, e përloti edhe vetë Papen Françeskun në Katedralen e Shën Palit në Tiranë më 2014 – janë një këmbanë që ende bie – në veshë të shurdhër –për të zgjuar ndërgjegjen morale dhe njerëzore të klasës politike, “postkomuniste” shqiptare, por edhe tek përfaqsuesit e demorkacive perndimore në Tiranë, të cilët refuzojnë të promovojnë një qeverisje dhe një shoqëri më tolerante për

Shqipëria në Këshillin e Sigurimit për dy vitet e arddhëshme, që të ishte i interesuar për atë “arritje të jashtzakonshme” Pasi vetëm Shqipëria ishte e interesuar nga zona e Evropës jug-lindore, nuk kishte se si të mos votohej, por ky është një subjekt për një shkrim tjetër, ndoshta “Arritje e jashtzakonshme”, për Shqipërinë do të ishte njohja zyrtare e krimeve të komunizmit në Shqipëri dhe përballja me ndërgjegjësi morale me të kaluarën komuniste, ashtu siç kanë bërë shumica e vendeve ishkomuniste, sot anëtare të Bashkimit Evrpian dhe NATO-s, ashtu që të mos harrohet e kaluara, siç ka porositur edhe Papa Gjon Pali II në vizitën e tij në Shqipëri, më 1993 Normalisht, edhe në politikën e jashtme dhe në diplomaci do duhej të kishte përgjegjësi dhe ndërgjegjësim moral dhe etik.

Të falënderojmë për dëshminë

tënde të gjallë, Motra Marie

Pushofsh në paqe!

Motër Maria Kaleta

Një Festival për të gjithë

Nëse do t’ia tregosh një njujorkezi apo çdo amerikani botën shqiptare, mënyra më e shpejtë dhe më e përmbledhur do të ishte pjesëmarrja në Festivalin e përvitshëm të Qendrës "Nënë Tereza" e Kishës Katolike Shqiptare në New York.

Jo vetëm një amerikani. Një shqiptari gjithashtu.

Shkon në një festival të tillë dhe kupton se sa pak e njeh kombin tënd. Se sa nuk mjafton të udhëtosh gjeografikisht, pa udhëtuar në kohë, pa u ndalur dhe shikuar mirë.

Aty e kupton vërtet se Shqipëria nuk është vetëm jug e veri, këtej e andej kufirit, Tiranë e rrethe, gegë e toskë. Në trojet shqiptare historikisht, kaloje një mal e kapërceje një lumë, e papritmas ngjyrat e veshjeve ndryshonin, ndryshonte stili, aksesorët, muzika, vallja. Si ka mundësi, që një popull kaq i vogël kishte krijuar një kaleidoskop të tillë ngjyrash, tingujsh, koreografish. Të hartosh një festival kombëtar shqiptar nuk është punë e lehtë.

Asnjë ngjarje e përvitshme nuk mbledh rregullisht mbi 3,000 vetë që mbushin sallën e madhe në Bronx College, çdo nëntor Muaji i festës kombëtare shqiptare hapet rregullisht me këtë ngjarje në SHBA.

SI FILLOI TRADITA

Festivali, i cili mbahet çdo vit në Bronx, organizohet nga

Qendra Nënë Tereza e Kishës Katolike Zoja e Shkodrës, në Hartsdale, New York

Por nuk është një aktivitet fetar e as i kufizuar në traditat e Malësisë dhe Shqipërisë veriperëndimore nga vijnë shumica e aktivistëve. Përkundrazi, meritë kjo edhe e organizatorëve, festivali është një paradë e traditive më të bukura të të gjitha trojeve E gjen aty Çamërinë ashtu si edhe Luginën e Preshevës, mbarë Kosova e kudo ku jetojnë shqiptarët në Ballkan, talentet e tyre, traditat, historitë ngjiten në skenë. Rapsodët e moshuar të rrethuar me djem e vajza të moshave të njoma lidhin brezat Bashkimi është përtej feje krahine

As nuk është ky festival i kufizuar për shqiptarët e New York-ut dhe rrethinat. Pjesëmarrës vijnë nga Michigan, Massachusetts e shumë shtete të tjera ku jetojnë shqiptarët

Këtë të shtunë e të dielë, në 5-6 nëntor, Festivali Shqiptar do të mbahet për të 30-in vit radhazi. Shumica e artistëve në skenë nuk kishin lindur ende kur filloi udhëtimin kjo ngjarje e bukur e përvitshme e komunitetit tonë

Disa vite më parë bëra një shkrim në anglisht lidhur me këtë festival dhe bisedova për fillimet e tij me një nga figurat më të njohura të komunitetit të Kishës Zoja e Shkodrës, veprimtarin veteran të komunitetit shqiptar në New York e SHBA, Tonin Mirakaj

Ai me tregoi se shqiptarët mblidheshin herë pas here për të festuar, por nuk kishte rregullsi, nuk kishte grupime të qendrueshme, apo institucione që të përkrahnin nismat

Mjetet ishin më të pakta e shumë prej shqiptarëve të ardhur ende në betejë për të siguruar jetën në Botën e Re.

“Në vitin 1976, shqiptarët konkurruan bukur në Festivalin e Artit Ballkanik”, tregon ai. “Shqiptarët u shquan në skenë duke konkurruar

me grekët dhe jugosllavët”. Shqiptarët katolikë kishin një grup të rinjsh e fëmijësh që kishin formuar Korin e Kishës Kur u ndërtua kisha e re në vitin 1978, kori kishte edhe një vend ku mund të bënte prova e të zhvilloheshin talentet. Mons. Zef Oroshi, themeluesi i kishës së parë katolike shqiptare në diasporë i nxiti pjesëmarrësit dhe drejtuesit e korit të krijojnë edhe një grup që të zgjerojë repertorin dhe aktivitetin, përtej asaj kishëtare. Këta njerëz ishin atdhetarë dhe Mons. Oroshi ishte padyshim një patriot i vendosur Filloi kështu kultivimi i këngëve dhe valleve shqiptare Grupi u quajt Rozafat nga emri i kalasë së famshme të Shkodrës.

Fran Shala ka qenë që nga fillimi drejtuesi plot pasion i korit dhe grupit. Të tjerë shqiptarë të shquar të përmendur nga Mirakaj, ishin Loro Lulaj, Martin Gjelaj, Miliana Mirakaj, Martin Merturi, etj Grupi jepte herë pas here shfaqje në New York, në festa e gëzime familjare dhe të komunitetit.

Në vitin 1986, Grupi Rozafat mori pjesë në festivalin foklorik të 100 komuniteteve etnike në New York Festivali organizohej me rastin e 100vjetorit të Statujës së Lirisë, që simbolizonte mikpritjen e emigrantëve në Qytetin e madh. Për 13 minuta përpara mijëra spektatorëve këngët

Ruben Avxhiu

dhe valet shqiptare shkëlqyen në skenën e vendosur në cepin jugor të

Manhattan-it

Përveç drejtuesve të kishës dhe të këshillit të kishës, grupi kishte pasur ndihmën e koreografit Gjergj

Sinishtaj, kurse stilistja Prenda Shala, kishte punuar me durim e mjeshtëri të rrallë kostumet e bukura kombëtare

Suksesi i këtij grupi frymëzoi e nxiti shumë të tjerë. Pas rënies së komunizmit, një numër talentesh nga Shqipëria pasuruan skenat e komunitetit. Një prej tyre ishte edhe valltarja e njohur Shpresa Uli që ofroi edhe ndihmën e saj si koreografe për shumë vite në komunitet Ajo gjeti bashkëpunimin e dyshes që kisjhte dhënë aq shumë për vite me radhë, Fran dhe Liza Shala.

Tonin Mirakaj vlerëson shumë edhe dy miq të komunitetit shqiptar që nxitën dhe ndihmuan që shqiptarët të kishin festivalin e tyre kombëtar artistik.

Martin Koenig dhe Ethel Raim të Qendrës së Artit Etnik dhe Folklorik në New York kishin qenë organizatorë të festivalit ballkanik të vitit

1976 Shqiptarët u kishin lënë shumë mbresa dhe të dy u angazhuan me mish e shpirt për të transmetuar përvojën e tyre në organizimin e ngjarjeve të mëdha artistike

Në vitin 1991, Martin dhe Ethel ishin të vendosur se shqiptarët duhej të kishin festivalin e tyre. Ata morën pjesë në disa takime në Kishën

Katolike Shqiptare ku drejtuesi i atëhershëm Imzot Rrok Mirdita dhe ndihmësi i tij Atë Peter Popaj ofruan të gjitha mjetet e kishës për të bërë festivalin një realitet

Festivali i Parë Mbarëshqiptar në New York u mbajt kështu në 20 tetor 1991 dhe ka vazhduar (me një shkëputje të vetme për shkak të pandemisë për tri dekada me radhë )

Edicionin e parë, tashmë disi të largët, e drejtoi një vajzë amerikane (Jane Sugerman) dhe një djalë shqiptar (Gjovalin Nikçi). Hyrja atëhere ishte pa pagesë. Organizatorët donin vetëm që njerëzit të vinin dhe shikonin se çfarë mund të bënin shqiptarët Në vend të një grupi të vogël spektatorësh mbi 700 vetë u mblodhën për të parë festivalin.

“Nuk na priste mendja se do të

mblidheshin kaq shumë vetë”, tha në atë kohë për gazetën “Illyria”, Tonin Mirakaj Në momentin e fundit u gjet një sallë shtesë, por përsëri nuk pati vend për të gjithë.

Interpretimi i parë i edicionit të parë, në vitin 1991, ishte “Kangë mbaja krahi”, kënduar nga artisti Mark Vulaj Ai u ndoq nga një melodi me fyell e sjellë nga Zef Lucaj dhe

një këngë me lahutë. Këngëtarët i shoqëroi orkestra e vëllezërve Krasniqi Artistët që interpretuan ishin: Resmije e Rifat Kida, Lush Kocaj, Ruzhdi Limani, Haxhi Maqellara, Miljana Mirakaj, Fran Shala, Haxhi Nezaj, Nikollë Rexhaj. Po mbi të gjithë zemrën publikut ia fituan valltarët e rinj Ata ishin premtimi se Festivali Shqiptar kishte një të ardhme të ndritur “Illyria” në atë kohë kishte ndarë në veçanti vallen “Vajza e luleve” me koreografi nga Shpresa Uli.

Programi u mbyll me këngën “Shqipëri, o nëna ime”, të cilën nuk

ngeli njeri në sallën e mbushur me qindra vetë që nuk iu bashkua, shumëkush me lotë në sy.

Një moment krenar ishte edhe kur një zyrtar i Bashkisë së Bronx-it i dhuroi kryetarit të Festivalit, Tonin Mirakajt, proklamatën e Presidentit Fernando Ferrer që e shpallt 20 Tetorin 1991,“DITE E SHQIPTARËVE NË BRONX”.

Në kafenenë e Kolegjit Lehman, shërbeheshin ushqime shqiptare të gatuar nga aktivistë të komunitetit të kishës Ato ishin siguruar nga Shoqata e Prindërve të komunitetit të Kishës, e drejtuar nga Vera Lekocaj.

“Kishte qenë gjithmonë një ëndërr për ne që të të kishim festivalin tonë dhe më në fund e bëmë realitet”, thotë Tonin Mirakaj, në bisedën e bërë përpara disa vitesh “Ishte një sukses i plotë dhe hapi i parë një tradite të bukur që vazhdon edhe sot”.

“Pjesëmarrja e Martinit dhe

Ethel Raim dhe Jane Sugerman

Grupi Rozafati

Grupi i valleve të Bostonit

Ethelit ishin një ndihmë e madhe”, tregon ai “Talentet nuk na mungonin në komunitet, as dëshira dhe bujaria, por na duhej përvoja që sollën dy miqtë tanë. Martini nuk jeton më në New York, kurse Ethel ka vazhduar të na ndihmojë për shumë vite me radhë Ka bërë edhe shkrime për festivalin tonë Për ndihmën e tyre do t’u jemi gjithmonë mirënjohës”.

Numri i atyre që kanë luajtur rol vendimtar në mbajtjen e kësaj tradite në vite është i madh Disa emra përsëriten shumë më shpesh. Ndër ta janë Mark K Shkreli për shumë vite kryetar i Festivalit, kryredaktori për shumë vite i revistës “Jeta Katolike”, të palodhshmit e të kudogjendurit Fran Shala e Simon Vukli.

Festivali i 30, kushtuar figurës së Mons. Zef Oroshit

Festivali që rikthehet sot e nesër në Bronx, New York, i kushtohet figurës së Mons Zef Oroshit, klerikut të shquar që themeloi Kishën Katolike

Shqiptare në SHBA

Atdhetarit të palodhur që nuk rreshti së frymëzuari dashurinë për Shqipërinë, ndonëse nga Shqipëria ishte detyruar të largohej për të shpëtuar jetën e ndonëse në Shqipëri po ia persekutonin e dhunonin njerëzit më të dashur.

Si student e studjues i shkëlqyer mund të kishte vazhduar jetën universitare në Itali, ku u diplomua e përfundoi programin Master për Teologji por dëgjoi thirrjen e jetës dhe u kthye për të shërbyer si prift në Shqipëri. Ishte dëshmitar se si regjimi komunist ekzekutoi pa mëshirë mentorin dhe njeriun me të cilin shërbente në atë kohë, Ipeshkv Frano Gjinin. Në mërgim, Mons. Oroshi pati rastin të përfundojë doktoraturën në Teologji, në Romë, shërbeu si prift në kampet e refugjatëve që ishin larguar nga Shqipëria e Jugosllavia, e në fund u dërgua nga Vatikani për t’u shërbyer katolikëve shqiptarë në SHBA.

Mons Zef Oroshi është pjesë e asaj plejade udhëheqësish fetarë që kanë bërë historinë e komunitetit shqiptaro-amerikan. Ashtu si Fan Noli për të krishterët ortodoksë, Vehbi Ismaili për myslimanët dhe

Baba Rexhebi për bektashinjtë, Mons Oroshi është një figurë themelore që arriti të organizojë e kthejë praninë e shqiptarëve katolikë në SHBA në një forcë atdhetare, kulturore, e shoqërore të fuqishme.

Në vitin 1966, ai themeloi revistën “Jeta Katolike”. Në vitin 1970, tre vjet pasi kishat dhe xhamitë ishin mbyllur nga regjimi komunist në Shqipëri, ai

për Kosovën, demokracinë në Shqipëri, e të drejtat e shqiptarëve kudo që jetojnë në trojet e tyre autoktone.

Për punën e tij, Zef Oroshi mori titullin Monsignor nga Papa Pali VI në vitin 1973.

Mons. Zef Oroshi ndërmori edhe dy veprime që siguruan vazhdimësinë e punës së tij në New York Kërkoi me ngulm që të sillte në Bronx, një tjetër prift katolik dhe punoi që të paktën një prej të rinjve të komunitetit të fillonte studimet për t’u bërë prift katolik. Përpjekja e parë përfundoi me sukses kur nga Mali i Zi erdhi Atë Rrok Mirdita, kurse e dyta u kurorëzua në 1986, kur Pjetër Popaj, u bë shqiptari i parë që u shugurua meshtar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Një student i suksesshëm, Atë Pjetër Popaj vazhdon edhe sot drejtimin e këtij komuniteti në Kishën e bukur Katolike “Zoja e Shkodrës” në Hartsdale, New York.

hapi Kishën e parë Katolike Shqiptare në SHBA, “Zoja Jonë e Këshillit të Mirë”, një trashëgimtare krenare të Kishës së Shkodrës të qëndresës së dikurshme të kohërave të Skënderbeut dhe të shkatërruar sërish nga regjimi komunist

Ishte ky komunitet që mikpriti më vonë Nënë Terezën e që u bë një forcë e madhe e komunitetit shqiptar, përfshi edhe në lobimin e demonstratat

Mons Zef Oroshi mbylli sytë në 15 mars 1989 dhe nuk jetoi të shihte rrëzimin e komunizmit dhe kthimin e lirisë në trojet shqiptare për të cilat nuk kishte pasur kurrë dyshim Ai nuk jetoi të shihte as Fetsivalin e parë Shqiptar të organizuar nga Kisha Katolike, por nuk ka dyshim se ky festival nuk do të ishte bërë kurrë realitet pa kontributin e madh të

Mons Oroshit jo vetëm në ngritjen e kishës, por edhe në nxitjen e kultivimit të pasurisë sonë të madhe folklorike në vite.

Vallja e flamurit nga Festivali i 17të

Sofra e Festivalit të 30-të Shqiptar të Muzikës dhe Valleve Popullore T radicionale në New York

“Vetëm kush mbahet fort mbas traditës, tradita i siguron nji vend të merituem në botën e qytetnueme”

– Gjokë Vata, poet, këngëtar

Perkushtimi

Eshtë një traditë shembullore, që k i s h a k a t o l i k e s h q i p t a r e Z o j a e Shkodrës, në Hartsdale New York, mban Festivalin e Muzikës dhe Va l l e v e P o p u l l o r e S h q i p t a r e S i zakonisht Festivali i përkushtohet një figure të shquar të kombit tonë apo ngjarjeje historike kombëtare që është shumë e rëndësishme për përkujtimin e historisë së lavishme mbarëshqiptare.

Këtë vit, Fest 2022, iu përkushtua një ndër figurave të shquar të k o m u n i t e t i t s h q i p t a r o - a m e r i k a n ë , themeluesit të kishës së parë katolike shqiptare në Amerikë, meshtarit dhe intelektualit të shquar të kishës katolike shqiptare në diasporën e SHBA-së të paharruarit mons. dr. Zef Oroshi (1912-1989).

Zef Oroshi u lind më 1912, në

M i r d i t ë . A i m ë s i m e t f i l l e s t a r e i m b a r o i n ë v e n d l i n d j e , n d ë r s a mësimet e mesme i nis në vitin

1927, në seminarin e Jezuitve në Shkodër, kurse studimet e larta më

1936-1940, në Teologji e Filozofi në Romë, në Universitetin Urbino, Propaganda Fide.

Mprehtësia dhe zgjuarësia, ishin

t ë n g j i z u r t h e l l ë n ë m e n d j e n e begatë të tij. Kardinali Fumasson Biondi, Prefekt i Propoganda Fide e shuguron meshtar, duke i dhuruar petkat dhe koletin e bardhë Pas 12 v j e t ë v e ( 1 9 4 0 - 1 9 5 2 ) , p a s o j ë e përndjekjeve të Sigurimit të Shtetit dhe martirizimeve të vëllezërve në Krishtin, në kohën e dikaturës së E n v e r H o x h ë s , d u k e e p a r ë s e kishin vendosur ta arrestojnë ai pasi t h o t ë m e s h ë n … h o q i s h p e j t veladonin dhe mori udhën e arratisjes nëpër male, duke iu bashkuar forcave të rezistencës kundërkomuniste, ku vihet në krye të nacionalistëve në malet e Mirditës.

Pas arratisjes në gusht 1952, ai gjendet në tokat etnike shqiptare në Dardani për disa muaj, duke kaluar e qëndruar për pak kohë në Gjakovë, Pejë, Mitrovicë… dhe nga aty shkon në Beograd. Dera e Gjomarkajve i dërgon një garanci udhëtimi, për të shkuar në Itali Paralel me studimet e larta, i kërkoj Selisë së Shenjtë, që t’i miratoj kërkesën (dekretin), për të qenë kapelan katolik (bari misionar), për bashkëatdhetarët mërgimt a r ë p o l i t i k ë , q ë g j e n d e s h i n n ë Romë.

Në vitin 1973, u realizua dëshira e madhe e klerikut të përkushtuar në trinomin Fe-Atdhe-Përparim imzot Zef Oroshit, i cili mbas fushatës f o n d m b l e d h ë s e p r e j b a s h k a t dhetarëve, në praninë e besimtarëve, u bë më në fund bekimi i kishës së re, mes një atmosfere të madhe gëzimi, me të cilin ishte bashkuar,

përmes mesazhit edhe ish Kardinali i N e w Yo r k - u t , i n d j e r i , A rq i p e s h k v i M e t ro p o l i t a n E m i n e n c a e Ti j Te re n c e Cooke. Për këtë ngjarje të madhe të komunitetit katolik shqiptar dhe meshtarin dom Zef Oroshin shkruajti edhe gazeta amerikane The New York Times.

Bariu nacionalist e dijetari i ndritur i shqiptarëve dr. Oroshi, la një emër shumë të mirë në fushën e publiçistikës e botimeve në gjuhën shqipe. Ishte ai, që shqipëroi librin: “Katër Ungjijt dhe Punët e Apostujve” (Romë, 1960, 1979), në gjuhën e ëmbël geg, aq të nevojshëm për shqiptarët P j e s ë n g a m a t e r i a l e t e p a r a t ë shqipëruara prej Ungjillit, nisin të botohen për herë të parë, në revistën e komunitetit katolik “Jeta Katholike Shqiptare” (1966-1978), në numërat e para të saj, por pa nënshkrimin e vet.

Fest XXX në kujtim të 110-vjetorin e lindjes së mons dr. Zef Oroshit

“Bukuria dhe madhështia e këtij festivali për tre dekada, janë fëmijët shqiptar të lindur e rritur në Amerikë, që vishen me veshjet popullore, këndojnë e vallëzojnë shqip Kjo tregon, se ata krenohen se janë shqiptarë, dhe, ne krenohemi me ta Dom Zef Oroshi, prej ditës së parë, që ka ardhur në Amerikë, është interesuar si ti bashkojë emigrantët shqiptarë të porsaardhur, dhe pas disa vitesh organizoi blerjen e një funerali me “capel” ndërfetare, në adresën 4241 Park Ave, Bronx New York Dhe, natën e Krishtlindjeve të vitit 1968, ai me besimtarët e kremtojnë meshën e parë shqip, në qendrën e re shqiptare, dedikuar Zojës së Këshillit të Mirë Kjo kishë është

Klajd Kapinova

një shkëndijë e vogël sot, por, që një ditë do të rritet e bëhet Dritë e Madhe, për të gjithë shqiptarët. Sot, ne gëzojmë këtë kishë të bukur, që i shërben fesë edhe kombit tonë. Sa e sa organizime, që janë bërë në këtë kishë, një ndër to është edhe ky festival, që këtë vit është jubilar dhe po feston 30-vjetorin, ndersa i kushtohet monsinjor Zef Oroshit, themeluesit të kishës shqiptare në Amerikë. Vit pas viti në festime të tilla, ne bashkohemi me njëri-tjetrin, dhe i ripërtërijmë realiacionet tona, shprehem kënaq ë s i n ë p ë r g j u h ë n e k u l t u r ë n t o n ë P ë r k r a h i m n j ë r i - t j e t r i n , g ë z o h e m i s ë bashku dhe qëndrojmë së bashku Për jetëgjatësinë dhe suksesin tridhjet vjeçar, në shenjë faleminderimi sot, për të gjithë ata njerëz, që kanë punuar për këtë qëllim Duke filluar prej monsinjor Zef Oroshit, e pasardhësve të tij, deri më sot, kur ne kremtojmë me këngë e valle shqiptare të kënduara e të vallëzuara prej të rinjëve e të rejave të komunitetit tonë. Madje, shumica prej tyre janë të lindur e rritur këtu në Amerikë, por, janë krenar që janë shqiptar Gjithashtu, edhe ne jemi krenar me këta fëmijë dhe këtë festival dhe këta fëmijë Faleminderoj organizatorët e festivalit, që për çdo vjet dedikojnë kohë, talent dhe energji, që Festivali Shqiptar, të dalë sa i pasur dhe më i bukur Faleminderit të gjithë ju, për pjesmarrjen dhe përkrahjen tuaj, qofshit gjithmon të gjithë të lumitur e të gëzuar. ”

Dom Pjetër Popaj

Disa kohë më parë para mbajtjes së evenimentit të madh kulturor mbarëshqiptar kisha katolike shqiptare Zoja e Shkodrës, me nderim, respekt dhe kënaqësi të veçantë njoftoj komunitetin shqiptaro-amerikanë dhe mediat në New York me rrethe, se me 5 dhe 6 nëntor 2022 d o t ë m b a j n ë s a l l ë n e I l l y r i a C o m m u n i t y C e n t e r n ë B ro n x N Y , Festivalin e XXX-të Shqiptar, i cili në këtë jubile i përkushtohet themeluesit të Kishës së Parë Katolike Shqiptare në SHBA dhe në të gjithë Hemisferën Veriore mons dr Zef Oroshit, i cili themeloi me devocion Q e n d r ë n S h q i p t a r o - A m e r i k a n e , botoi dhe drejtoi revistën fetarokulturore Jeta Katholike Shqiptare (Jeta Katolike 1966-2022).

Në kujtim të 110-vjetorit të lindjes së prelatit të paharruar imzot dr. Zef

Oroshit

Kjo është ngjarja më e Madhe Mbarëshqiptare në Amerikë, e cila

si synim ka pasur dhe vazhdon të mbajë, shpalos dhe ruaj gjuhën, traditën dhe kulturën e gurrës shumë shekullore popullore, të këngëve e valleve burimore, shfaqjen e shumë ngjyrave të bukura dhe ornametëve, që pasqyron vazhdimisht folklori etnik shqiptar

Kështu artdashësit këtu do të kenë mundësinë për dy netë festive të argëtohen me këngëtarë të njohur të shumë trevave, grupet folklorike të cilët, sikurse çdo vit e pasurojnë Festivalin me instrumente, kostume dhe valle të ndryshme

Kisha e jonë tregon të veçantën e t i j , s e F e s t i v a l i i 3 0 - t ë J u b i l a r Shqiptar, i perkushtohet intelektualit dhe prelatit të shquar të komunitetit tonë mons. dr. Zef Oroshit, një ndër figurat më të shquara të mërgatës shqiptare, por edhe mbarë botës jashtë trojeve shqiptare.

Si për të mos mjaftuar me kaq, mësojmë se Shoqata “Trojet e Arbërit”, me qendër në Prishtinë të Kosovës, ka në proçes botimin e një libri special voluminoz, kushtuar mons dr Zef Oroshit, ku janë të përmbledhur të gjithë kumtesat e ligjëruesve, që i mbajtën në muajin qershor 2022, në qytetin historik të Lezhës

Po ashtu në Lezhë këtë vit, është përuruar busti kushtuar anti-komun i s t i t d h e i n t e l e k t u a l i t t ë e r u d i t mons. dr. Zef Oroshit, që për shumë dekada ruajti të gjallë mes shqiptarëve kulturën dhe gjuhën shqipe.

Ai ishte mik i ngushtë i intelektualëve prof Ernest Koliqit, prof Rexhep Krasniqit, prof Zef Nekaj, pader Giacomo (Jak) Gardini, i cili

ishte prift italian i dashuruar mbas Shqipërisë, që si shpëblim diktatura ateisto-komuniste e plandosi mizorisht në burg për 10 vjet (19451955)… atë prof. Zef Valenini, dom Pjetër Popaj (meshtar aktual sot në N e w Yo r k ) , a t ë p r o f . A n d r e w

N a rg a j o f m , p r o f A r s h i P i p ë s , Kapidani i Mirditës Gjon Marka

G j o n i , N d u e G j o m a r k u , M a r k Gjomarku, Llesh Gjomarku, studiuesi Tomë Mrijaj (autori i 4 librav e k u s h t u a r k l e r i k u t d o m Z e f Oroshit, skurse e thërrisnin të gjithë këtu), etj.

Vijimsia e kulturës shqiptare në New York

Është bërë traditë vlerësimi dhe r e s p e k t i z h v i l l i m i i F e s t i v a l i Shqiptar në New York, që përpiqet të indetifikojë, dokumentojë dhe promovojë artistë të folklorit dhe njëkohësisht të mbajë të bashkuar komunitetin tonë, pa dallim feje, ideje apo krahine.

Çdo vit Festivali këtu, ruan dhe përkrah traditat muzikore dhe folklorike autoktone shqiptare si dhe siguron që ato do të vazhdojnë të ekzistojnë dhe të kenë domethënie për brezat e ardhshëm

Ai i ofron spektatorit të thjeshtë, mundësinë e mishërimit me thes a r i n e p a s u r t ë k u l t u r ë s s o n ë . Tubimi mbarëshqiptar kulturoroartistik, shpalos begatinë e pasur kulturore të komunitetit shqiptarë si një pjesë indetifikuese e komunitetit të përgjithshëm amerikan.

30 vjet këngë, valle dhe muzikë etnike në Amerikë

Shqiptaro-amerikanët u mblodhën në sofrën e gurrës popullore artistët nga diaspora shqiptare e A m e r i k ë s F e s t i v a l i i X X X - t ë i K ë n g ë s e Va l l e s P o p u l l o r e Shqiptare, që mbahet në New York këtë vit festoi 30-vjetorin e saj.

Si gjithnjë, parada artistike e grupeve të ndryshme të muzikës me instrumente popullore tradicionale dhe moderne, valleve me larushisë e k o s t u m e v e t ë t r o j e v e e t n i k e , krahinave dhe nenkrahinave, gjatë 30 vjeteve në Festival, është përpjekur të idenfifikojë e përkrah grupet artistike dhe kulturore, që gjenden në disa shtete të ndryshme të Amerikës, shumëngjyrshmërinë e kostumeve, valleve, intrumenteve origjinale, traditave, zakoneve të lashta iliro-arbërore-shqiptare, të ruajtur ndër shekuj nga të gjithë bashkatdhetarët që jetojnë këtu

Ky është thesari i shpirtit të një

populli të vogël, por me zemër të m a d h e , q ë k a n j ë h i s t o r i t ë l a v d i s h m e , m e v l e r a k u l t u r o r e shumë të pasura dhe të larmishme, për t’i treguar kombit të madh amerikan.

Sofra muzikore dhe koreografike kulturore këtë vit iu përkushtua bariut s h p i r t ë r o r b r i l a n t m o n s d r. Z e f Oroshit, që gjithë jetën punoi si misionar i Krishtit, pa u lodhur për k o m u n i t e t i n s h q i p t a r o - a m e r i k a n ë deri sa kaloi në amshim I shtrenjtë është ai njeri, i thirrur nga Zoti, në gjithçka që bënte derisa e mori në krahët mikpritës të Tij.

Larushia e perlave shpirtërore të kultivuar dhe ruajtur me kujdes dhe respekt brez mbas brezi edhe në Amerikë, u shpalosën me dinjitet në spektaklin Festivali i 30-të në New York, në kryeqytetin metroplolitan të kulturës shumë etnike botërore.

Ky ka qenë dhe mbetet edhe o b j e k t q ë l l i m i k r y e s o r ( p r e j t r e dekadash), për ribashkimin në një v a t ë r t ë m a d h e f e s t i v e , b r e n d a mozaikut të vlerave folklorike të

papërsëritshme burimore popullore t ë z o n a v e d h e k r a h i n a v e t ë ndryshme etnike gjithpërfshirëse.

Shqiptarët nga të gjithë trojet etnike, pa dallim feje sot kremtojnë së bashku, traditën tonë të bukur të ruajtur me kujdes prej etërve tanë n d ë r s h e k u j S h u m ë k ë n g ë u dedikohen herojve tanë historik, që nuk kanë kursyer veten dhe kanë dhënë jetën për të ruajtur traditën dhe indetitettin tonë.

Shqipet, janë shumë krenarë, për të rinjtë dhe të rejat e komunitetit tonë, sidomos ata që kanë lindur këtu dhe nuk e harrojnë prejardhjen e tyre shqiptare. Ata e duan gjuhën shqipe dhe krenohen se janë shqiptarë

Dihet se institucionet e hershme të artit dhe kulturës në Shqipëri e kanë pasur zanafillën e tyre nga kisha katolike, gjë që dëshmohet nga burimet e shumta historike ndër shekuj, kurse në diasp o r ë n s h q i p t a r e n ë S h B A d h e posaçërisht në shtetin e New Yorkut dhe rrethina në këto përgatitje si gjithëmonë rol të rëndsishëm kanë luajtut klerikë: katolike, si: imzot dr. Zef Oroshi (1912-1989), imzot

Rrok Mirdita (1939-2015), dom Pjetër Popaj, dhe aktivistët e palodhur të komuniteti të vogël katolik shqiptarë (i përbërë krysisht nga e m i g r a n t ë p o l i t i k ( 1 9 4 4 - 1 9 9 0 ) , është vendosur vonë në krahasim me komunitetin e hershëm ortodoks shqiptar (shekulli XVIII nga emigrantë ekonomik në vitet 19441990 ato politik dhe mbas vitit 1990 ato ekonomik) me qendrën e saj në B o s t o n r r e t h k i s h ë s s ë s h ë n Gjergjit.

Krahas ndërtimit të kishës së re, u d h ë h e q ë s i t s h p i r t ë r o r m e s h t a r ë t katolikë shqiptarë dhe artdashësit e kulturës tradicionale popullore, që k i s h i n e m i g r u a r n ë A m e r i k ë , b a s h k ë p u n u a n d h e v e n d o s ë n t ë t h e m e l o j n ë s h o q ë r i , k l u b e d h e grupe artistike kulturore

Ishte pranvera e vitit 1978, kur n ë N e w Yo r k m e i n i s i a t i v ë n e asokohe mons. dr. Zef Oroshit dhe dom Rrok Mirditës, që filluan krijimin e korit të kishës, me një grup të vogël bashkëatdhetarësh, por që kishin dëshirën e madhe të bëjnë diçka të bukur dhe dobishme për kishën e tyre

Nga ana e tjetër, meshtarët e palodhur dhe kudogjendur mons dr Zef Oroshi dhe imzot Rrok Mirdita, gjithëmonë kërkonin diçka motivuese të re, për të mbajtur të b a s h k u a r k o m u n i t e t i n e v o g ë l shqiptarë. Këto vizionarë largpamës dhe qëllimmirë, u provuan shumë herë ndër aktivitete, që pasuan më vonë në Qendrën Kulturore të Kishës Katolike Shqiptare në

New York

Në ambientet e saj, lindi ideja e formimit të një grupi muzikor, me antarët e korit dhe të tjerë, që i afroheshin, kishës dhe komunitetit ndër gëzime e festa, dasma e kremtime të ndryshme. Të inkurajuar nga mons. dr. Zef Oroshi, imzot Rrok Mirdita, dhe aktivistë të tjerë të kish ë s , u f o r m u a g r u p i m u z i k o r “Rozafati” (2008), që këtë vit përkujton 14-vjetorin e saj

Xhubleta 5000-vjeçare dhe valet popullore në skenat amerikane

Me datën 20 tetor të vitit 1991, P r e s i d e n t i i B r o n x - i t F e r n a n d o F e r r e r, p a r a 3 1 v i t ë v e l ë s h o j n j ë P ro k l a m a t ë , n ë t ë c i l ë n deklaroj Ditën e Shqiptarëve në Bronx, të cilën e solli në ditën festivalit Bill Aguado, drejtor Ekzekutiv i Zyrës së Arteve në qytetin Bronx, New York

Festivali Shqiptar u kthye në traditë dhe përformimet artistike në skenë kanë vazhduar çdo vit. Me një thjeshtësi e ndjesi të thellë z e m r e b a s h k a t d h e t a r ë t , m e mendimet e tyre dashamirëse, po sillnin pjesë nga toka e maleve mbuluar me borë, xhubletën e hershme dhe të lashtë në historinë e Europës, puset e ujit të ftohtë, që b u r o j n ë n g a b j e s h k ë t k r e s h n i k e , vallet e lashta sa vetë historia e I l i r ë v e n ë t r o j e t a u t o k t o n e , S h q ip ër in ë, K alab r in ë, K o s o v ën , Malësinë e Dedë Gjon Lulit, simbolet e krenarisë nacionale, në veshjet popullore, në ambientet ku sërisht u bashkuan shqiptarët, me buqetën e k ë n g ë v e , v a l l e v e , q ë h i j e s h o j n ë interpretimet e tyre veshur me kostumet e bukura popullore

Së fundi, foklorin ynë në skenë, si thesar i madh për popullin e vogël, duke r i s a k t ë s u a r s h k e n c ë r i s h t l a s h t ë s i n ë , unitetin dhe diversitetin e shpirtit të pasur arbëror Këto perla, janë ngjizur në shtresa t ë h e r s h m e h i s t o r i k o - s h o q ë ro re , d u k e dëshmuar unitetin krijues artistik të kombit tonë, që i përshkon një fill fin atdhetarizmi.

Pak esencë nga mënyja e Festivali XXX-të Mbarëshqiptar

B ro n x , N e w Yo r k . K i s h a K a t o l i k e S h q i p t a r e “ Z o j a e Shkodrës”, mbajti Festivalin e 30-të Shqiptar, për dy net me radhë (5 dhe 6 nëntor 2022) në sallën e konc e r t e v e n ë Q e n d r ë s K o m u n i t a r e Illyria në Bronx NY.

Për tre dekada, Festivali është duke sjell këngëtarë, istrumentistë, k ë n g ë e v a l l e f o l k l o r i k e n g a Kosova, Shqipëria, e mbarë trojet shqiptare.

Dom Pjetër Popaj, në cilësinë e mikëpritësit dhe organizatorit të Fest XXX, në fjalën e hapjes, mbasi foli per figurën e monsinjor dr. Zef Oroshit, u shpreh me shumë krenari p ë r p a r a t ë p r a n i s h m ë v e , d u k e shfaqur kënaqësin pjesmarrjen ndër vite për të rinjtë e të rejat e komunitetit tonë, që kanë lindur këtu në Amerikë, dhe janë duke kënduar e vallëzuar këngë dhe valle shqiptare.

N j ë r i p r e j t y r e i p r a n i s h ë m pothuajse në çdo festival dy dekad a t e f u n d i t s k e n o g r a f i d h e p i k t o r i A s t r i t To t a , i d h u r o j ë n ë mënyrë simbolike në këtë jubile dedikuar monsinjor dr. Zef Oroshit, n ë p r a n i n ë e u d h ë h e q ë s v e t ë Festivalit XXX-të Shqiptar, biografit dhe mikut më të afërt i mons dr Zef O ro s h i t , n ë A m e r i k ë , z . To m ë Mrijaj, shkrimtar dhe publicist, një pikturë me protretin e figurës së lartë të mërguarit, të ndjerit monsinjor dr Zef Oroshit, themeluesit të Lidhjes

Katolike Shqiptare Amerikane, dhe Kishës së Parë Katolike në të gjithë Amerikën, por edhe në mbarë botën jashtë territorit shqiptar, shkruan gazetari i komunitetit tonë Beqir Sina.

Fest i XXX Shqiptar në Bronx, New York, u hap me vallen “Vallja e pranverës” , interpretuar nga grupi i vall e v e “ R o z a f a t i ” , m e koreografe Angelina Nika – Mjeshtre e Madhe, dhe, u mbyll sërisht me “Vallja me motive të Tropojës”, interpretuar grupi i valleve Rozafati n g a Q e n d r a K u l t u r o r e A r t i s t i k e

“ N ë n a Te r e z e ” , p r a n ë K i s h ë s K a t o l i k e S h q i p t a r e “ Z o j a Shkodrës”, Hartsdale, NY.

Gjatë dy netëve ku dominuan simbolet kombëtare dhe ngjyra kuq e z i , u i n t e r p r e t u a n : “ Va l l j a e zogjve”, interpreton Grupi Artistik “Barbana”, nën drejtimin e Nadia Hoxha e Hannah Demiri, Kënga “Albulena”, këndon Besim Muriqi dhe u duatrokit papushim nga spekt a t o r ë t s h q i p t a r o - a m e r i k a n ë , q ë kishin ardhur nga New York, New Jersey, etj. Me duatrokitje frenetike u mirëprit vallja e “E dua vendin tim”, të interpretuar nga Grupi i Va l l e v e “ G j e rg j K a s t r i o t i ” , m e koreografe Joli Paparisto.

Disa nga vallet e tjera të bukura popullore si: “Vallja e Malësisë”, “Vallja me motive të Jugut”, “Vallja e pranverës”, “Vallja me motive të Matit”, “Vallja e luleve” etj , u interpretuan nga Grupi i Valleve “ R o z a f a t i ” , m e k o r e o g r a f i n g a Angjelina Nika, kurse “Vallja e Tropojës”, u interpretua nga Grupi

Artistik “Barbana”, nën drejtimin e Nadia Hoxha e Hannah Demiri. “Shpresa nuk vdes kurrë”, ishte një moment teatral interesant, që u interpretua nga Grupi “Shpresa e Shqiptarëve”, kurse “Këndojmë për komb e për flamur”, kënduan

Av n i H o x h a & To m ë G j e rg j i , bashkë me grupin e rapsodëve të

“ B a s h k i m i K o m b ë t a r ” M ë p a s kënga “E din“ u interpretua nga

Mikeila Nonaj dhe “Lozonjare“ u këndua me dashuri nga Edmond

N i k o l l a , “ R r j e d h n ë k ë n g ë e l i g j ë r i m e ” , s i s u p r i z ë u k ë n d u a Nora Muhaxheri.

M e d u a t r o k i t j e t ë n g r o h t a u m i r ë p r i t “ Va l l j a m e m o t i v e t ë Malësisë”, interpretuar nga Grupi i Valleve “Nora e Kelmendit”, e përgatitur nga Sebastian Tinaj, me muzikë të Agron Pllumaj, kurse

“ N a n ë S h q i p n i ” , u k ë n d u a n g a Maria Lajçaj. Më pas “Vallja dyshe Matjane”, u interpretua nga Aleks Zhgjuni dhe Gjergj Dedvukaj të Grupit “Bashkimi Kombëtar”. Me nivel atistik u interpretua sërisht kënga “Kush ta mori erën tande”, kënduar nga Lap Logu dhe “Djemtë e Malsisë”, u këndua nga Vida Kunora

S h ë n i m : Vi d e o n ë k a n a l i n YouTube, është realizuar nga gazetari Beqir Sina

https://www.youtube.com/watch ?v=vrz1YZyCvY4&t=4s

Gratë e Famullisë Themlojnë Shoqatën St. Anne’s Guild

Anila Syku

Më 30 nëntor u zhvillua mbledhja themeluese e shoqatës St. Ann’s Guild në qëndren Nënë Tereza. Një shoqatë kjo e krijuar nga gratë e Famullisë Zoja e Shkodrës, me anëtaret Liliana Pekiq, Anila Syku, Maria Kocoviq, Prenda Berisha, Elsa Lulaj, dhe Lindita Mirdita, e që synon të bashkojë të g jitha gratë e komunitetit të famullisë për të mbështetur dhe shërbyer në emër të Zotit nevojave të famullisë Nëpërmjet dashurisë, mirësisë, dhe respektit ndaj Zotit dhe njëri-tjetërit të angazhohemi përmes lutjes, punës dhe shërbimit, p.sh. ditët e lutjes, pushimet shpirtërore, mbledhje fondesh, vepra bamirsie etj, etj

Anëtarësimi në këtë shoqatë është i hapur për çdo grua që është anëtare e reg jistruar e Famullisë Zoja e Shkodrës ose gruaja e një anëtari të reg jistruar.

Në mbledhjen e parë, në shoqërinë e njëra tjetëres, me pije dhe meze të ndryshme, kishte lutje, prezantime, dhe fjalime në Anglisht dhe Shqip. Anila Syku, një nga anëtaret e grupit, në fjalimin e saj tha, ”Kjo shoqatë e emëruar në nder të Shën Anës, nënës së Zojës Bekume, fton të g jitha gratë e famullisë tonë të marrin pjesë. Qëllimi i kësaj shoqate është që ne, si gratë e ketij kumuniteti, të mblidhemi dhe të angazhohemi së bashku, qofte në ndonje vepër bamirësie, qofte në lutje, e pse jo edhe me ndonjë aktivitet shoqëror dhe zbavitës Le të mblidhemi së bashku në këtë vend të shenjtë duke respektuar njera tjetrën, të diskutojmë për çështjet ditore apo shoqërore të kumunitetit tonë Të lutemi së bashku për nevojat tona dhe të famullisë tonë. Të përkrahim pa parag jykime njëra tjetrën dhe së bashku të krijojmë një shoqatë ku gruaja shqiptare edhe pse larg Shqipërisë të ndihet e mikpritur dhe e vlersuar për atë që është

Shqiptaret janë të njohura në g jithë botën për bukurinë fizike por g jithashtu shpirtërore, për bamirësi, për zg juarsi, mikpritje, përvuajtje, dhe besnikëri ndaj

njerzëve edhe Zotit. E nëse ju duket egzagjerim kjo që sapo thashë mendoni për një moment se kush ishte gruaja më e aftë dhe e njohur për veprimtaritë humanitare dhe njerëzore e të g jitha kohërave? Në të g jithë botën? E Kush tjetër përveçse Shëjtja Nane Tereza?! E ku ma mirë pra se të mblidhemi këtu në këtë qendër me një qëllim të përbashkët, ne të g jitha gratë të krijojmë një rrjet shoqëror në kujdesje dhe

mos harrojmë nga vijmë, ku jemi dhe ku do shkojmë.

Shën Ana ishte e zg jedhura, e privileg juara të ishte g jyshja e shëlbuesit tonë. Ajo e bëri më së miri punën si nënë, g jyshe, dhe grua e cila u shejtërua për veprat e saja. Ne, në të njëjtën kohë nuk jemi aq të dënjura siç ishte Shën Ana por se edhe ne kemi atë misjonin tonë që zoti na ka krijuar, e me ndihmën e Shën Anës e

përkrahje të komunitetit të famullisë Zoja e Shkodrës.

Shpeshherë shoqëria jonë na përfytyron sikurse qenje të brishta, na parag jykon për atë që dukemi nga jashtë, mendon se s’jemi aq të afta sa g jinia mashkullore por në të vërtet ne jemi shumë më të forta dhe të afta, dijmë të jetojmë dhe përshtatemi asaj që shoqëria pret nga ne

Duke na krijuar femër Zoti na ka dhënë përg jeg jësi të mëdha, luajmë nje rol kryesor qoftë në familje, në shoqëri, aty ku punojmë dhe jetojmë e pse jo edhe këtu në kishë. Zoti Na ka dhënë dhuratën më të bukur e të qenurit nënë, por duke qënë nënë apo grua kemi dhe shumë përg jeg jsi, na duhet durim dhe zg juarsi që ti g jindemi në krahë fëmijëve, bashkshortit, familjes dhe shoqërisë dhe asnjëherë të

të g jithë shejtërve të bëhemi gratë të dënjura dhe të jetojmë simbas urdhëreve që vet Zoti na ka dhënë Në këtë grup ju sugjeroj, sikur se thotë një thënje nga Lichtenstein, ”Mos u mundo të vesh në pah prezencën tuaj por bëj që mungesa jote të ndihet ” e përkthyer nga anglisht: “Don’t strive to make your presence noticed, just make your absence felt ” Takimi u mbyll me një lutje të përbashkët dhe u konsiderua një mbledhje e domosdoshme që do të zhvillohet një herë në muaj, të Mërkurën e fundit të çdo muaji.

*** Këshilli Botues i Revistës “Jeta Ktolike” e përgëzon nisjativën e anëtareve të Famullis Zoja e Shkodrës, duke ju uruar sukses në punë dhe duke ju ofruar çfaredo nihme që mund të ju nevoitet.

Gratë pjesëmarrëse në takimin e parë të shoqatës Shën Ana

Shpresa e Shqiptarëve Young Adult Group

Romans 15:4-6 from Last Sunday’s mass readings says:

Brothers and sisters: Whatever was written previously was written for our instruction, that by endurance and by the encouragement of the Scriptures we might have hope. May the God of endurance and encouragement grant you to think in harmony with one another, in keeping with Christ Jesus…

In Albanian this translates to: Vëllezër dhe motra: Çfarëdo që ishte shkruar më parë ishte shkruar për mësimin tonë, që me qëndrueshmëri dhe me nxitjen e Shkrimeve të kemi shpresë. Perëndia i qëndresës dhe i ink urajimit ju dhëntë të mendoni në harmoni me njëri-tjetrin, në për puthje me Krishtin Jezus…

What does hope even mean? The Oxford dictionar y defines hope as “ a feeling of expect ation and desire for a cer t ain thing to happen, wanting something to happen or be the case. ” It is also defined as “ a feeling of trust.” Our lives are filled with things which we hope for. For example, as an Albanian woman in my late 20s, one might say that I hope for a successful career that I am passionate about, or for a “good burri” who cares about me, maybe even a nice new car for Christmas (let me stop!) One might also say that having these things in life should make me happy. So why is it then, that even when we have all these things that we are still not happy? And where do these desires even come from in the first place?

Most of the things we hope for in this life are the things that the world tells us will make us happy. The problem though, is that all these things are subject to change at any time. For example, one day you and your significant other are madly in love, the next day you don’t want to speak to each other. One day you love your job and feel blessed, the next day your manager

sets unrealistic expect ations of you, and you wish you didn’t have to work with him or her at all. This weekend you had a great time hanging out with your friends but next weekend they tell a lie and you feel like you can’t trust them. Whatever it is, the things of this world are all subject to change And more impor t antly, as imper fect humans, we make mist akes, sometimes

even the same ones over and over again. So, then what should we hope for if we can’t put our trust in these things?

Like the Romans verse explains, our hope must come from God, and from His written word. The Bible, while written many years ago, was “written for our instruction.” In it we can find “endurance and encouragement… to think in harmony with each other ” At Shpresa, we know this to be true and tr y to embrace it in each of our biweekly meetings. Our goal is to spend time with one another in God’s word so that we may better underst and what He teaches us to hope for. This is where the true answer to happiness lies, in relationship with Jesus and in better relationships with one another. Because we still live in a broken and f lawed world, this of course is all easier said than done, so the beauty of our group is that we have created a community where we encourage one another to keep our eye on the prize and to not lose hope even when things get hard in life. We also throw great social events ever y now and then!

The best par t about placing your hope in Jesus Christ, is that just like when you get that nice Christmas pres-

Founders of Shpresa e Shqiptarëve: Riqard Perlleshi, Kristina Vukaj & Pjetër Nilaj (left to right) at Saint Rita’s Church in the Bronx for the Feast Day of Saint Mother Teresa

Shpresa e Shqiptarëve at annual Field Day in Kensico Dam Plaza in Valhalla, NY

ent you didn’t ask for or weren’t even expecting, Jesus always exceeds our expect ations! When we st ar ted Shpresa e Shqipt areve, we just wanted to get young adults from our Church together to t alk about what really matters Now we ’ ve been blessed with a group for our teens called Shpresa Teens, and we ’ ve even st ar ted our own podcast called “ Talkin’ Hope” which is available on all major platforms including Spotify and Apple Music! These are things we could have only hoped for but God has granted them for our group. I know speaking on behalf of our leadership team, we feel so lucky to be par t of sharing God’s saving message and we are so grateful for all the love and suppor t we ’ ve received in the last 2 years We truly are like one big family (I know how Albanian…)

In closing, as you prepare for Christmas which is quickly approaching, I invite you to gif t yourself the greatest gif t this year: a chance to place all your trust and all your hopes in Jesus, who never fails us Say this prayer with me and see how your life transforms!

“Jesus, thank you for ever ything you have given me I have many hopes and dreams I wish to fulfill in this life, but I know You know what is best for me, even if I don’t underst and all the time. Show me Your will for my life. I place all my trust in You. Amen”

Adults ages 18-35 come and see the magic for yourself! Join us at one of our next meetings, which occur ever y other Thursday @ 8pm in the Mother Teresa Center! If you want to

check us out on social first, follow us on Inst agram/ Facebook @shpresa shqipt areve to learn more about our group.

We hope to see you there!

*** The Editorial Board of “Jet a K atolike” welcomes and congratulates initiators and members of this long overdue group We promise to be here for you whenever you might need our assist ance.

Group photo in the Mother Teresa Center after one of the Shpresa e Shqiptarëve Young Adult meetings with guest speaker of the night Colin Nykaza, Director of Young Adult Outreach of the Archdiocese of NY

Interesi për g juhën shqipe

Në disa letra në periudhën 1704-1715

Gotfrid Vilhelm Leibniz (Lajbnici), ka shprehur disa mendime rreth diakronisë së g juhës shqipe Me shënimet e tij për prejardhjen e g juhës shqipe, për përkimet dhe marrëdhëniet e saj me g juhë të tjera indoeuropiane dhe njëkohësisht për mëvetësinë e saj nga g juhët sllave apo greqishtja, ai nxiti në radhët e studiuesve

Enciklopedisti dhe filozofi gjerman nuk shprehu interes vetëm për gjuhën shqipe, sikurse njihet Lajbnici, por edhe për shqiptarët si popull dhe trevat e tyre.

së popullsive të krishtera, ndër të tjera edhe të shqiptarëve të krishterë, në luftë kundër Portës së Lartë Pas këtij shkrimi në vitin 1672, ai merret më intensivisht me shqiptarët, g jatë një qëndrimi në Vjenë, në periudhën 1688-1689

Mendimet mbi shqipen, Lajbnici i shprehu në letërkëmbimet e tij (1705 –1715) me shkencëtarë, studiues e intelektualë të kohës – g jithsej 5 letra mbi shqipen (FESH). Ja si shkruante Lajbnic –

nga rrjedhin kthetër, zvarrë, rrafsh, zero. ‘Gaforrja’ mund të ketë lidhje edhe me ‘furkën, pirunin’. Fjala ‘burrë’ mund të jetë e lidhur me ‘brautigam’ ‘dhëndër ’ Ndërsa fjalët shqipe për numrat nuk kanë asg jë që mund të rrjedhin nga g juhët fqinje, por, duke ditur shumë g juhë të tjera, studiuesi mund të jetë në g jendje të kuptojë shumë fjalë të shqipes; fjala ‘det ’ nga Delt, dmth Thalassa, Thellësi, Perendia e Detit në mitolog jinë greke. Është e qartë se reliket e ilirishtes janë ruajtur në g juhët moderne, veçanërisht në atë të shqiptarëve”, –shkruan Leibniz, në “Opera Philologica”, përkthyer nga freng jishtja në anglisht, nga

Robert Elsie

debatin shkencor për orig jinën e g juhës shqipe dhe vendin e saj në familjen e g juhëve indoeuropiane. Po ashtu, ai është edhe nismëtari i tezës së orig jinës ilire të g juhës shqipe.

Populli dhe trevat e shqiptarëve I pajisur me dije të mëdha enciklopedike shënimet për shqiptarët dhe trojet e tyre g jenden që në shkrimet relativisht të hershme të Lajbnicit. Por më pas shqiptarët do të zënë vend në shkrimet e tij politike me një synim të caktuar Fjala është për Perandorinë Osmane dhe parandalimin e rrezikut prej turqve për Evropën dhe për mundësinë e përfshirjes

ndër të parët, në mos i pari albanolog që e renditi shqipen në hartën e botës së studimieve g juhësore:

“Sa për g juhën e shqiptarëve, e njohur si Linguam Illiricam…mendoj se është e denjë të studiohet….Të dhënat që kam tregojnë se shqipja përmban shumë latinisht dhe pak g jermanisht. Dhe ky është mendimi im mbi disa fjalë shqipe: ‘hundë’ nga keltishtja e vjetër ka dhënë g jermanishten ‘wen’ – ‘qen’, kafshë që karakterizohet nga përdorimi i hundës ‘nose’ – ‘nuhatje’. Fjala ‘g jueti’, anglisht “hint ” – ‘g jurmë’ – ‘shenjë’; g jermanisht ‘spuhr ’ , nga ‘kunde’ – ‘dije, njohje’ Fjala ‘krah’ lidhet me ‘krezzen, crabbe’ – ‘gaforre’

Vlera e ideve të Lajbnicit qëndron edhe në faktin se, si shkencëtar serioz, ai tërhoqi vemendjen e shkencëtarëve të tjerë për t ’u marë me studime në fushë të shqipes Ky interesim i Lajbnicit mund të shpjegojë ndoshta edhe arsyen pse albanolog jia ka tërhequr vazhdimisht shkencëtarë, g juhëtarë e filologë ndër më të shquarit g jermanë e nga bota. Lajbnic shkroi kryesisht frëng jisht e latinisht, më pak në g jermanisht

Shumica e shkrimeve të tij ndodhen ende të pa botuara dhe janë marë në mbrojtje nga UNESKO. Në vitin 1985, qeveria g jermane krijoi çmimin “Leibniz”, duke ofruar një shpërblim vjetor prej 1 milionë e 550 mijë euro për rezultate praktike dhe 770 mijë euro për ato teorike në shkencë. Ky është çmimi më i lartë në botë, për arritjet shkencore.

(Marrë nga portali Konica.al)

a j b n i c i p ë r i l i r i s h t e n d h e s h q i p e n

Në Amazon dhe Bar nes & Noble botohen dy libra kushtuar Presidentit Donald J. Trump shkruar nga studiuesi e publiçisti Klajd K apinova

shijnë periudhën e suksesshme historike 4-vjeçare 2016-2020 të Presidentit Donald J. Trump, i cili, me fakte dhe prova (për të mirën e popullit amerikan), radhitet si kyetar shteti më më i suksesshëm, në të gjithë historinë e presidentëve të Amerikës.

Është rasti i radhë në historinë e publiçistikës shqiptare në vendlindje dhe diasporë, që një shqiptaroamerikan shkruan dy libra voluminoz kushtuar një figure të madhe dhe të shquar amerikane Presidentit të 45-të të SHBA-së republikanit Donald J

Trump

Autori Klajd Kapinova, për 30 vjet me radhë, është një aktivist dhe bashkëpunëtor i ngushtë i Kishës dhe Shtypit Katolik Shqiptar në vendlindje dhe SHBA, duke qenë editor dhe autor i disa librave dhe qindra shkrimeve mbi historinë e kishës martire shqiptare në Shqipëri dhe kontribut e shquar të Klerit Katolik Shqiptar gjatë shekujve deri në ditët tona. Lexuesit shqiptaro-amerikanë d në vendlindje me anën e librave:

“Presidenti Trump dhe këneta glob iste” (Edicioni i Parë në vitin 2021 në Shkodër dhe Edicioni i Dytë SHBA, 2022) dhe “Trump kishte të drejtë për gjithçka” (New York, 2023), të shkruar me shumë kujdes dhe përkushtim nga penda e publiçistit Klajd Kapinova, mund të mësojnë shumë gjëra interesante mbi kulturën, historinë dhe politikën bashkëkohore amerikane

Unë si redaktor i librave, mendoj se veprat e reja, që lexuesit kanë në dorë, mund të quhen ditare dhe analiza të mprehta historiko-politike, të pasura në brendsi me përshkrimet interesante të ngjarjeve dhe datave mbresëlënëse, të cilat gjërësisht pëf-

Unë qysh me marrjen e shtetësisë amerikane, katër dekada më parë, jam rregjistruar si votues me bindje demokrate Historinë e lavdishme të Amerikës përparimtare e kam ndjekur me shumë kujdes, qysh në bankat e shkollës së mesme në vendlindjen time në Kosovë dhe për shumë dekada në SHBA

Sikurse mësojmë edhe në libër autori ndër të tjera e vë theksin ndër të

librat e reja të botuar në ditët tona

Një aspekt i rëndsishëm i librave, është tema e ebrejve në trojet etnike shqiptare, ecuria e tyre deri në ditët tona. Dihet se populli i lashtë ebrejt dhe ai iliro-shqiptar, historikisht kanë pasur marrëdhënie shumë të mira me njeri-tjetrin edhe pse në territorin iliro-arber-shqiptar, besimi islamotoman, zë përqindjen më të lartë të popullisë

Praninë e hershme të ngulimeve hebreje në Kosovë kryesisht në territorin e Novobërdës e dëshmon defteri otoman i vitit 1498-1499, në të cilin përmendet se aty kishte gjashtë shtëpi hebraike.

tjera tek fryma dhe praktika konservatore amerikane e Presidentit Trump kundër abortit, një plagë serioze dhe shqetësuese sot në botë, me të cilën Kisha Katolike dhe Selia e Shenjtë në Vatikan janë përballur vitet e fundit në SHBA dhe

Europë

Në saj të politikës së zgjuar dhe largpamëse të Presidentit Trump, SHBA arritën një zhvillim ekonomik shumë të lartë si asnjë vend tjetër i botës

Ai, i ka hartuar faqet e librit të ri bazuar në burime e fakte të sakta historike amerikane dhe dëshmive të ndryshme nga shtypi periodik dhe

Asokohe pushtuesi kolonizator osman ankohej se gjatë revoltave shqiptare kundër shtetit perandorak turk në vitin 1911, pakicat hebraike në Shqipëri u kuzuan se ishin ashkëpunuar dhe bështetur rebelët qiptarë Dardania e htë, u bë si pikë tranziti e rëndsishme për emigrantët ebrejt. Mijëra hebrenj, që shkuan në Shqipëri asokohe e përdornin territorin e Kosovës si pikë tranziti

Si pasojë e marrëdhënieve shumë të mira Kosova dhe Izraeli vendosën marrëdhëniet diplomatike Meritë për këtë ngjarje historike të madhe ka Presidenti i 45-të i SHBA-së republikani Donald J. Trump.

Më 4 shtator në Shtëpinë e Bardhë, Kosova dhe Serbia, fatmirësisht nënshkruan dakordimin, për normalizimin ekonomik, ndërmjet tyre në praninë e presidentit amerikan Donald J. Trump. Pjesë e mirëkuptimit ishte edhe dako-

Tomë Mrijaj

rtësia e Izraelit, për njohjen e Kosovës dhe vendosjen e marrëdhënieve diplomatike, e cila e bën Izraelin shtetin e 117 që e njeh Republikën e Kosovës

Shqipëria dhe Kosova, janë ndër vendet kryesore në botë, për simpatinë dhe respektin e veçantë, që tregojnë gjithnjë për SHBA-në, pavarësisht se kush drejton politikisht shtetin republikanët apo demokratë.

Trump dhe administrata e tij, me enërgji të pashtershme bëri investime të mëdha në bujqësi, për fermerët amerikanë Mallrat e prodhuara me marken Made in USA, janë cilësore, të forta dhe me garanci prodhimi, në krahasim me produktet e dobëta dhe të lira kineze etj.

Këto tema interesante dhe të tjera, janë bërë objekt i këndvështrimeve edhe në këtë libër enciklopedik, të veçantë në llojin e vet në botën shqiptare

Trump kishte të drejtë për gjithçka

Libri i dytë: “Trump kishte të drejtë për gjithçka”, me autor Klajd Kapinovën, është një vepër e re me këndvështrime të historisë dhe politikës bashkëkohore amerikane, e cila trajton në gjërësi dhe thellësi, me fakte serioze shkaqet e rënies drastike të demokracisë dhe krenarisë SHBAsë, gjatë periudhës së shkurtër nga muaji janar 2021 dhe deri në ditët tona

Libri i ri Kapinovës, me detaje, fakte dhe prova të marrë nga burime të pavarura amerikane me risitë e tij, është një kronikë, këndvështrim dhe analize e detajuar e ngjarjeve të ditëve tona në SHBA, të cilat janë zbardhur dhe argumetuar me një analizë të mprehtë dhe ilustruar me prova e fakte të ditëve tona.

Pak fjale për autorin

Klajd Kapinova, ka lindur në vitin 1963. Ai është rritur deri sa ka mbaruar shkollën 8-vjeçare në qytetin e Shkodrës, kurse Shkollën e Mesme Bujqësore “Sherif Hoxha” e ka mbaruar në vitet 1978-1982, në qytetin Koplik të Malësisë së Madhe.

Për një vit ka punuar në Stacionin

Zooteknik, në lagjen Kiras të qytetit Shkodrës. Në vitet 1983-1987, ai ka vazhduar studimet e larta në Universitetin e Tiranës, në Fakultetin Histori Filologji, në Departamentin e Gjeografisë, e cila sapo ishte hapur si degë e re në universitet.

Në shtator të vitit 1987, është emëruar si mësues i Gjeografisë në zonën e thellë malore në fshatin Vukjakaj, Shllak, ku ka qëndruar deri në vjeshtën e vitit 1990.

Gjatë vitëve të ndryshme ai ka bërë specializime pasuniversitare për mjedisin dhe si metodist i gjeografisë në Tiranë

Për disa vite ka punuar si mësues i Gjeografisë në Shkollën e Mesme të Gjuhëve të Huaja “Shejnaze Juka” në qytetin e Shkodrës deri më 4 prill të vitit 2002

Kur erdhi këtu në Amerikë, ai u vendos qysh në fillim dhe deri sot në qytetin metropolitan New York, ku dhe mori kontakte me antarë të komunitetit shqiptaro-amerikan

Këtu ai njohu shumë miq dhe shokë të rinj dhe veteranë shqiptarë dhe amerikanë Miku i tij më i ngushtë këtu qysh në fill kur mbërriti në SHBA dhe deri tani është autori i këtij shkrimi, i cili, njëkohsisht ai është edhe kumbara i familjes dhe djalit të tij

Studiuesi Kapinova, është anëtar i zgjedhur në forumet “The World Forum of Professionals in the Secular and Religious Media” në Geneva të Zvicrës, i Bashkimit të Publiçistëve të Rinj Katolikë në Shkodër (UCIP) dhe ish anëtar i stafit të disa redaksive të gazetave e revistave në Shkodër dhe diasporë

Ai ka qenë kryeredaktor i revistës kulturore fetare “Rrezja e jonë”, “Illyricum” dhe redaktor i revistës “Kumbona e së dielës”, “Rreze drite”, “Mbas Teje”, etj Ai ishte gjithashtu z/kryeredaktor i revistës kulturorerinore “Vagues” (Valët), në katër gjuhë të huaja (anglisht, italisht, gjermanisht dhe frengjisht), në Shkollën e Mesme të Gjuhëve të Huaja në qytetin e Shkodrës.

Në qytetin e madh metropolitan Manhattan, New York City, ai ka punuar në redaksinë e gazetës shqiptaro amerikane “Illyria” si staff writer,

me zyrat e saj në Manhattan, New York, duke shkruar shumë artikuj të ndryshëm për trojet shqiptare në Shqipëri, Kosovë, Mal të Zi, Maqedoni dhe pasqyruar me reportazhe dhe analiza veprimtaritë e ndryshme të komunitetit tonë në SHBA.

Studiuesi dhe publiçisti bashkëkohor Klajd Kapinova prej shumë vitesh vazhdoi të jetë redaktor editor i revistës “Jeta Katolike”, si më e vjetra në komunitetin tonë, themeluar dhe drejtuar nga intelektuali dhe eruditi i shquar prelati imzot dr. Zef Oroshi (1912-1989, themeluesi i Kishës së Parë Katolike Shqiptare në SHBA), që vijon të botohet edhe sot pranë kishës katolike “Zoja e Shkodrës” në Hartsdale, New York.

Ai sot jeton në qytetin Bronx dhe punon prej 18 vjetësh me kompaninë Brown Harris Stevens në Manhattan, New York Ai është martuar me një amerikane filipinase Janice Ladia Kapinova, një vajzë me origjinë nga ishujt e bukur dhe ekzotik Philippines. Ata kanë një djalë, që trashëgon emrin e tij Klajd Kapinova Jr

Shkrimtari dhe gazetari shqiptaro amerikanë Klajd Kapinova, është anëtar i Shoqatës së Shkrimtarëve Shqiptaro Amerikanë, qysh nga dita e themelimit në vitin 2002

Veprat e tij të botuara janë:

1 “Me Kryq dhe Pendë” (Refleksione) Shkodër, 1997

2 “Mes Kryqit e Atdheut” (Refleksione), Shkodër, 2000

3 “Engjëll vuajtje dhe shprese”, monografi kushtuar Shën Nënë Terezës, Shkodër, 2002,

4. “Dom Anton Kçira shërbestar i Zotit e i Atdheut”, Monografi, Shkodër, 2002, me bashkautorë studiuesin dhe publiçistin Tomë Mrijaj

5 “Lidhja Shqiptare e Prizrenit” (19622002), themeluesi e udhëheqësi Ismet Berisha”, New York, 2002 bashkautorë me studiuesin dhe publiçistin Tomë Mrijaj

6. “Dom Anton Kçira në jubileun e 50-vjetorit të meshtarisë”, New York, Shkodër, 2018, me bashkautorë studiuesin dhe publiçistin Tomë Mrijaj

7 “Presidenti Trump dhe këneta globaliste” (Këndvështrime), New York, Shkodër, 2021

8 “Trump kishte të drejtë në gjithëçka” (Këndveshtrime), New York, 2023.

Rigzon Guri

Prindërit: Petrit & Vere Guri

Kumbarët: Bale & Lindita Fernosi

Monroe Juliette Mehmeti

Prindërit: Jennifer & Faik Mehmeti

Kumbarët: Mark Kocaj & Jaclyn Gjelaj

Adam Drejaj

Prindërit: Alban & Laura Drejaj

Kumbarët: Lindon Gjolaj & Nicolette Dedvukaj

Arianna Juncaj

Prindërit: Nuo & Elizabeth Juncaj

Kumbarët: Ivan & Nora Nikprelevic

Franklion Ndoja

Prindërit: Pashuk & Liliana Ndoja

Kumbarët: Kristian & Renza Kumbullaj

Anderson Peraj

Prindërit: Florian & Kristina Peraj

Kumbarët: Fatmir & Leze Preldakaj

Vivianna Valentina Popovic

Prindërit: Valentin & Blerina Popovic

Kumbarët: Victor Popovic & Landa Zadrima

Theodore Gjokaj

Prindërit: Ivan & Elizabeth Gjokaj

Kumbarët: Agron & Nora Shkreli

Alexander Nicaj

Prindërit: Gjergj & Daria Nicaj

Kumbarët: Zef & Leze Nicaj

Kristian Sukaj

Prindërit: Franco & Eva Sukaj

Kumbarët: Nush & Klodjana Sukaj

Nora Sukaj

Prindërit: Franco & Eva Sukaj

Kumbarët: Nush & Klodjana Sukaj

James Vincent Berisha

Prindërit: Mhill & Gina Berisha

Kumbarët: Philip & Jacqueline Berisha

Joel Michael Deda

Prindërit: Mikel & Rajmonda Deda

Kumbarë: Fran Bardhecaj

Sara Vlora Perlleshi

Prindërit: Chris & Albana Perlleshi

Kumbarët: Leonard & Miranda Perlleshi

Ella Gjonaj

Prindërit: Vilson & Valdete Gjonaj

Kumbarët: Gjergj & Catherine Cotaj

Madison Grace Cekaj

Prindërit: Anthony & Jaclyn Cekaj

Kumbar: John & Lena Ljuljic

Joseph Eduard Mirdita

Prindërit: Eduard & Kozeta Mirdita

Kumbarë: Nikolla Mirdita

Olivia Jane Dedaj

Prindërit: Kristofor & Christina Dedaj

Kumbarët: Nue Deda & Francine Camaj

Emma Ndou

Prindërit: Erlin & Diana Ndou

Kumbarët: Markelian Marashi & Emela Jaku

Jacob Gjelaj

Prindërit: Ermand & Diana Gjelaj

Kumbarët: Kristina Rudaj & Emila Vukaj

Maria Angela Gjergji

Prindërit: Ando & Marina Gjergji

Kumbarët: Kristian Gjergji & Mariana Gomez

Emma Gjuraj

Prindërit: Orland & Irena Gjuraj

Kumbarët: Robert & Elizabeth Gjuraj

Pagëzime

George Gjuraj

Prindërit: Orland & Irena Gjuraj

Kumbarët: Robert & Elizabeth Gjuraj

George Lumaj

Prindërit: Sander & Taulande Lumaj

Kumbarët: Julian & Violeta Lekocaj

Noelly Mullalli

Prindërit: Ervin & Leonora Mullalli

Kumbarët: Vincent & Gjovana Camaj

Cole Gasper Mundija

Prindërit: Kristian & Enkolana Mundija

Kumbarët: Terens Cekaj & Gresida Mundija

Christopher Lorenc Pergjoni

Prindërit: Lorenc & Mirjeta Pergjoni

Kumbarët: Viktor & Valentina Shkreli

Anthony Anton Preldakaj

Prindërit: Nok & Rafaela Preldakaj

Kumbarët: Lanndin & Elvira Hutaj

Bradley Mason Bujaj

Prindërit: Besnik & Kristjana Bujaj

Kumbarët: Leonard & Denisa Tinaj

Chrissana Bujaj

Prindërit: Besnik & Kristjana Bujaj

Kumbarët: Leonard & Denisa Tinaj

Melinda Christi Bujaj

Prindërit: Besnik & Kristjana Bujaj

Kumbarët: Leonard & Denisa Tinaj

Ava Tone Camaj

Prindërit: Valjento & Justina Camaj

Kumbarët: Viktor & Melanie Lulgjuraj

Zef Camaj

Prindërit: Alfons & Diana Camaj

Kumbarët: Alban & Violeta Camaj

Dion Elton Deda

Prindërit: Elton & Rejmonda Deda

Kumbarët: Ibush Rama & Rossana Bruno

Melina Lulaj

Prindërit: Elvis & Eva Lulaj

Kumbarët: Orjon Dokaj & Brisilda Daka

Anna Rezaj

Prindërit: Anton & Erestina Rezaj

Kumbarët: Arnold & Greta Veshta

Anna Beqiraj

Prindërit: Nikolle & Violeta Beqiraj

Kumbarët: Agron & Margita Arifi

Alarik Bunjaj

Prindërit: Florin & Suela Bunjaj

Kumbarët: Mark & Flutur Smajlaj

Sofia Miria

Prindërit: Gjon & Kristina Miria

Kumbarët: Klovis & Xhuliana Robi

Leonel Shtufaj

Prindërit: Vilson & Marigona Shtufaj

Kumbarët: Luigj & Angelina Komani

Nicholas Eklezaj

Prindërit: Vladimir & Elda Elezaj

Kumbarët: Toma & Leonora Vataj

Nicoletta Ivezic

Prindërit: Anton & Lidija Ivezic

Kumbarët: Kola & Angelina Dushaj

Deo Vushaj

Prindërit: Sokol & Loreta Vushaj

Kumbarët: Pajtim & Rregjina Vuktilaj

Rocky Simon Daka

Prindërit: Adrian & Brisilda Daka

Kumbarët: Sokol & Silvana Preka

Tom Shabaj

Prindërit: Paulin & Gjystin Shabaj

Kumbarë: Dashamir Dajanaj

Maria Smajlaj

Prindërit: Kreshnik & Mandalena Smajlaj

Kumbarët: Luk & Xhona Vuktilaj

Maria Anabel Gjonaj

Prindërit: Marjan & Xhuliana Gjonaj

Kumbarët: Viktor Vasili & Jola Kacaj

Arya Krasniqi

Prindërit: Rajmond & Halime Krasniqi

Kumbarët: Rikard & Valdete Krasniqi

Aleksander Christopher Shkreli

Prindërit: Christopher & Nora Shkreli

Kumbarët: Michael Mrnacaj & Briana Vitale

Lukas Camaj

Prindërit: John & Suzana Camaj

Kumbarë: Martin Palushaj

Engel Drejaj

Prindërit: Nol & Linda Drejaj

Kumbarët: Vilson & Valentina Vataj

Domenic Gjoni

Prindërit: Gjergj & Laureta Gjoni

Kumbarët: Greg & Mitzi Gjoni

Gabriel Aston Grishaj

Prindërit: Xhevahir & Adelina Grishaj

Kumbarët: Jetmir & Lindita Gjonaj

Emilia Lumaj

Prindërit: Sokol & Elisandra Lumaj

Kumbarët: Arben & Alma Mitaj

Harris Ndreshaj

Prindërit: Elvis & Grisilda Ndreshaj

Kumbarët: Bik & Fatjana Kodra

Sofia Gjushi

Prindërit: Luke & Blerina Gjushi

Kumbarët: Altin & Esterina Gjushi

Leonard Lush Ibishaj

Prindërit: Fran & Yllka Ibishaj

Kumbarët: Lorence & Edona Dedaj

John Kolnrekaj

Prindërit: Robert & Antoneta Kolnrekaj

Kumbarët: George & Gjystina Pergjoni

Jason Leka

Prindërit: Emiljan & Blerina Leka

Kumbarët: Aleks & Mirushe Leka

Alaia Vorfi

Prindërit: Vendi & Klaudja Vorfi

Kumbareshë: Pranvera Nili

Ava George Camaj

Prindërit: Kanto & Ljindita Camaj

Kumbarët: Leka & Gjina Rukaj

Nora Marie Camaj

Prindërit: Kanto & Ljindita Camaj

Kumbarët: Leka & Gjina Rukaj

Gerald Bunjaj

Prindërit: Markeljan & Dafina Bunjaj

Kumbarët: Leke & Manushaqe Bobnaj

Gerti Bunjaj

Prindërit: Markeljan & Dafina Bunjaj

Kumbarët: Leke & Manushaqe Bobnaj

Neilad Bunjaj

Prindërit: Markeljan & Dafina Bunjaj

Kumbarët: Leke & Manushaqe Bobnaj

Erlis Hoxha

Prindërit: Altin & Ema Hoxha

Kumbarë: Thomas O’Shea

Tristan Hoxha

Prindërit: Altin & Ema Hoxha

Kumbarë: Thomas O’Shea

Mia Shabi

Prindërit: Emiljano & Jonilda Shabi

Kumbarët: Lek & Ardiane Dokaj

Andi Burimi

Prindërit: Tonin & Xhulia Burimi

Kumbarët: Agostin & Brenda Burimi

Aurela Burimi

Prindërit: Tonin & Xhulia Burimi

Kumbarët: Agostin & Brenda Burimi

Noel Pashuk Doci

Prindërit: Angjelin & Kristine Doci

Kumbarët: Alexander Lukaj & Manushaqe Doci

Chloe Ndou

Prindërit: Kreshnik & Etleva Ndou

Kumbarët: Blerim & Blerin a Lumaj

Noah Ndou

Prindërit: Kreshnik & Etleva Ndou

Kumbarët: Blerim & Blerin a Lumaj

Eric Vacaj

Prindërit: Elsjon & Fiorela Vacaj

Kumbarë: Valdrin Lekocaj

Leo Nikolla

Prindërit: Zef & Natalie Nikolla

Kumbarët: Nikola Gjelaj & Katrina Camaj

Annabella Vushaj

Prindërit: Vasel & Vera Vushaj

Kumbarët: Paulin Lumaj & Vera Vuktilaj

Gabriella Vushaj

Prindërit: Vasel & Vera Vushaj

Kumbarët: Paulin Lumaj & Vera Vuktilaj

Helena Dokic

Prindërit: Lindon & Donika Dokic

Kumbarët: Gjon & Marina Lulgjuraj

Bella Haxhari

Prindërit: Alfons & Albana Haxhari

Kumbarët: Florjan & Alma Ahmataj

Eleon or Lisi

Prindërit: Erland & Gjyste Lisi

Kumbarët: Arljan & Anjeze Logu

Ralph Louis Pepaj

Prindërit: Artur & Donatela Pepaj

Kumbarë: David Ujka

Agesa Daniela Saljanin

Prindërit: Daniel & Xhovana Saljanin

Kumbarët: Paul & Liria Elezaj

Harvey George Gjinaj

Prindërit: Fatmir & Anjeza Gjinaj

Kumbarët: Anton & Angjelina Syku

Fillor Philip Caushaj

Prindërit: Sami & Vezire Caushaj

Kumbarë: Richard Perlleshi

Alex Frangaj

Prindërit: Sander & Donika Frangaj

Kumbarët: Pjeter & Zina Isufaj

Melisa Frangaj

Prindërit: Sander & Donika Frangaj

Kumbarët: Pjeter & Zina Isufaj

Peter Frangaj

Prindërit: Sander & Donika Frangaj

Kumbarët: Pjeter & Zina Isufaj

Diana Ivana Shkreli

Prindërit: Djeto & Valentina Shkreli

Kumbarët: Nick & Maryann Markaj

Dominick Nikolaj

Prindërit: Tom & Martina Nikolaj

Kumbarët: Anton & Geta Kolaj

Agnes Luna Rushaj

Prindërit: Elton & Luljeta Rushaj

Kumbarët: Elvis Gjekaj & Fabiola Kacaj

Luke Nicholas Lumaj

Prindërit: Nike & Eva Lumaj

Kumbarët: Kristjan & Amenda Vukaj

Gabriel Simon Radoina

Prindërit: Gilbert & Rita Radoina

Kumbareshë: Zef & Linda Vuksanaj

Valentina Love Lala

Prindërit: Uran & Kristiana Lala

Kumbarët: Kristian Dushaj & Teuta Berishaj

Madison Belle Miri

Prindërit: Tonin & Lisa Miri

Kumbarët: Toma & Amela Nuikgjonaj

Joseph Michael Gojani

Prindërit: Zef & Gentiana Gojani

Kumbarët: Alexander & Angjelina Gojani

Matteo Ljuljdjuraj

Prindërit: Pavle & Milica Ljuljdjuraj

Kumbarët: Viktor & Melania Ljuljdjuraj

Leandra Lumaj

Prindërit: Eduard & Liridona Lumaj

Kumbarët: Alfred & Jehona Vuktilaj

Leon Lumaj

Prindërit: Eduard & Liridona Lumaj

Kumbarët: Alfred & Jehona Vuktilaj

Leonella Ujka

Prindërit: Evans & Klodiana Ujka

Kumbaët: Adrian & Brisilda Daka

Aliza Bushati

Prindërit: Franko & Agetina Bushati

Kumbarët: Gert & Jolanda Bushati

Rosebelle Marashi

Prindërit: Markelian & Emela Marashi

Kumbarët: Cesk & Violeta Mrizaj

Dominic Jozef Vukaj

Prindërit: David & Jurida Vukaj

Kumbarë: Bruno Cekaj

Logan Gjeloshi

Prindërit: Kened & Aurora Gjeloshi

Kumbarët: Sokol & Angelina Rrasi

Niko Fascilla

Prindërit: Vito & Jessica Fascilla

Kumbarët: Michael Maschi & Michelle DePinto

Frank Cotaj

Prindërit: Nikoll & Daniella Cotaj

Kumbarët: Gjergj & Catherine Cotajj

Ben Tataj

Prindërit: Ervis & Maya Tataj

Kumbarët: Marjan & Arbresha Curanaj

Daniel Pacaj

Prindërit: Erjon & Mirsida Pacaj

Kumbarët: Edmond & Marinela Lekaj

Vanessa Rose Camaj

Prindërit: Robert & Lizabeth Camaj

Kumbarët: Bernard & Dijana Nrecaj

Ersi Prenga

Prindërit: Aleksander & Klodjana Prenga

Kumbarët: Aleksander & Stiliana Nikolli

Nicholas Kola

Prindërit: Fatjon & Antoneta Kola

Kumbarët: Nush & Klodjana Sukaj

Noah Kola

Prindërit: Arjan & Paola Kola

Kumbarët: Palin & Hane Gjergji

Joseph Lekocaj

Prindërit: Julian & Violeta Lekocaj

Kumbarët: Vilson & Valdete Gjonaj

Valention Ljajcaj

Prindërit: Dejan & Marija Ljajcaj

Kumbarët: Peter & Kristina Saljanin

Alexander Henry Vuksanaj

Prindërit: Louis & Jacquelyn Vuksanaj

Kumbarët: Martin Vuksanaj & Megan Walder

Luke James Vuksanaj

Prindërit: Louis & Jacquelyn Vuksanaj

Kumbarët: Martin Vuksanaj & Megan Walder

Dominik Cotaj

Prindërit: Gjergji & Catherine Cotaj

Kumbarët: Frank & Isabella Gjonaj

Elizabeth Jakaj

Prindërit: Rikardo & Ojona Jakaj

Kumbarët: Adelina & Xhevahir Grishaj

Elena Kabashi

Prindërit: Edison & Berlinda Kabashi

Kumbarët: Ilvir & Anita Kabashi

Ella Lelcaj

Prindërit: Marin & Alba Lelcaj

Kumbarët: Pjerin & Fatbardha Firza

Aleksander Narkaj

Prindërit: Frank & Valentina Narkaj

Kumbarët: Mark & Nora Narkaj

Olivia Vukaj

Prindërit: Kristjan & Amanda Vukaj

Kumbarët: Nicholas Dacaj & Katrina Vuktilaj

Michael Balbona

Prindërit: Arben & Albana Balbona

Kumbarët: Stiven & Sabina Juncaj

Jozef Ivezaj

Prindërit: Arben & Venona Ivezaj

Kumbarët: Peter & Sidorela Gjonlekaj

Noemi Shabi

Prindërit: Ardit & Brunilda Shabi

Kumbarët: Gac & Lule Paloka

Marko Vecaj

Prindërit: Robert & Margarite Vecaj

Kumbarët: Viktor Pacaj & Rafaela Prekaj

Jeto Nikpreljevic

Prindërit: Nikola & Xhuliana Nikpreljevic

Kumbarët: Daniel & Alexis Kocaj

Phoenix Marjan Lekocaj

Prindërit: Marjan & Maria Lekocaj

Kumbarët: John Balbona & Lena Tamburella

Emma Perlleshi

Prindërit: Bernhard & Emirjona Perlleshi

Kumbarët: Bernard & Robertina Krasnic

Mikayla Camaj

Prindërit: Vincent & Gjovana Camaj

Kumbarët: Tommaso Selca & Angelina Camaj

Thomas George Nacaj

Prindërit: Erluis & Alaina Marie Nacaj

Kumbarët: Fiorentin Nacaj & Gina Setzer

Anthony Shtogaj

Prindërit: Angjelin & Miria Shtogaj

Kumbarët: Valentin & Nikioleta Lisi

Filomena Shtogaj

Prindërit: Angjelin & Miria Shtogaj

Kumbarët: Valentin & Nikioleta Lisi

Jopsie Tarazhi

Prindërit: Peter & Xhejsi Tarazhi

Kumbarët: Viktor & Rozana Sinishtaj

Rafael Lunaj

Prindërit: Gjergj & Elizabeta Lunaj

Kumbarët: Paulin & Vera Lunaj

Jack Vuljaj

Prindërit: Anton & Elizabeta Vuljaj

Kumbarët Stiven & Sabina Juncaj

Dea Kumbullaj

Prindërit: Kristian & Renza Kumbullaj

Kumbarët: Tonin Preldakaj & Katrina Gjoni

Kurorëzime

Mario Malotaj me Esterina Frroku Më 8 janar 2022

Darion Vilgjeti me Olga Smajlaj Më 15 janar 2022

Robert Prenaj me Ariana Miftari Më 20 shkurt 2022

Anthony Margilaj me Ktrin Vulaj Më 26 shkurt 2022

Eduard Mirdita me Kozegta Torishta Më 19 mars 2022

Erlin Ndou me Diana Logu Më 21 prill 2022

Eric Shkreli me Aurela Syku Më 23 prill 2022

Anthony Rudovic me Lisa Balbona Më 23 prill 2022

Robert Papaj me Kriotina Nikolla Më 24 prill 2022

Zef Gojcevic me Vanessa Fernandez Më 24 prill 2022

Vincent Philip Loria me Cathy Selca Më 1 maj 2022

Viktor Gashi me Diana Gjeloshi Më 8 maj 2022

Zachary Andrew Angel me Violet Dokaj Më 14 maj 2022

Gzim Lajqi me Vojsava Vukaj Më 5 qershor 2022

Angelin Pllumaj me Edona Preknicaj Më 18 qershor 2022

Albert Berishaj me Violeta Dokic Më 18 qershor 2022

Eduard Shllaku me Donalda Gjokaj Më 18 qershor 2022

Daniel Gashi me Marina Simoni Më 19 qershor 2022

Fiorenc Gjokaj me Kristine Tinaj Më 25 qershor 2022

Mark M Lucaj me Xhesika Gjonikaj Më 9 korrik 2022

Brendan C Morris me Nina Juncaj Më 15 korrik 2022

Agostin Burimi me Brenda Tonin Zefi Më 16 korrik 2022

Kreshnik M Ndou me Etleva Lumaj Më 17 korrik 2022

Alfred Celaj me Ermira Therqaj Më 24 korrik 2022

Vasel Vushaj me Vera Mitaj Më 30 korrik 2022

Rikard Krasniqi me Valdete Halilaj Më 31 korrik 2022

Sander Frangaj me Donika Lunaj Më 28 gusht 2022

Peter Anthony Lukic me Bridgette Marie Baer Më 3 shtator 2022

Nifrael Bujaj me Aurela Vuktilaj Më 3 shtator 2022

Gjek Vukelj me Arta Dushaj Më 4 shtator 2022

Anthony Lekocevic me Jozefina Preka Më 10 shtator 2022

Angjelin Prelaj me Jozefina Gegaj Më 10 shtator 2022

Emiljan Lumaj me Julia Dilo Më 10 shtator 2022

Deda Michael Shkreli me Diana Lumaj Më 17 shtator 2022

Ryan J Piwowar me Christine A Popovic Më24 shtator 2022

Anthony Cacaj me Vjollca Balidemaj Më 24 shtator 2022

Eduard Lumaj me Liridona Hakaj Më 25 shtator 2022

Florenc Veshtaj me Irena Curanovic Më 1 tetor 2022

Gjon Shyti me Tina Karaqi Më 22 tetor 2022

Bardh Gjoni me Lorete Palushani Më 22 tetor 2022

Klodjan Cekaj me Amanda Rushaj Më 29 tetor 2022

Michael Diniel Salcedo me Jennifer Curanaj Më 5 nëntor 2022

Luigji Camaj me Ardijana Ivezic Më 5 nëntor 2022

Robert Vecaj me Margarita Pali Më 19 nëntor 2022

Anthony P Perpepaj me Valentina Kalaj Më 26 nëntor 2022

Nikola Nikpreljevic me Xhuliana Lisna Më 26 nëntor 2022

Jonathan Popovic me Emma Vucinaj Më 31 dhjetot 2022

In Memoriam

Palush Shkreli, 99-vjeç

Vdiq më 7 janar 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Mrika Nikac, 92-vjeç

Vdiq më 7 janar 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Zef Hysaj, 59-vjeç

Vdiq më 11 janar 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Pashka Hysaj, 94-vjeç

Vdiq më 11 janar 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Ndue Dacaj, 83-vjeç

Vdiq më 17janar 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Gjeto Shtjefen Dushaj, 72-vjeç

Vdiq më 22 janar 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Lize Nilaj, 83-vjeç

Vdiq më 27 janar 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Simon Curanaj, 46-vjeç

Vdiq më 28 janar 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Pjeter Gjon Balaj, 93-vjeç

Vdiq më 29 janar 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Ndue Rezaj, 84-vjeç

Vdiq më 30 janar 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Aga Guraj, 93-vjeç

Vdiq më 31 janar 2022

U varros në varrezat vendlindjes në Malësi, Mal i Zi

Drane Vuksanaj, 88-vjeç

Vdiq më 6 shkurt 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Gjok Nikolla Guraj, 67-vjeç

Vdiq më 11 shkurt 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Zef Rrapi, 88-vjeç

Vdiq më 10 shkurt 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Shtjefeb Prenkpalaj, 61-vjeç

Vdiq më 16 shkurt 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Marije Correj, 74-vjeç

Vdiq më 19 shkurt 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Zef Zadrima, 90-vjeç

Vdiq më 10 mars 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Zef Kola, 64-vjeç

Vdiq më 13 mars 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Pashko Grishaj, 77-vjeç

Vdiq më 19 mars 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Nuo Vataj, 72-vjeç

Vdiq më 23 mars 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Mark Gjuraj, 34-vjeç

Vdiq më 26 mars 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Zef Gjon Balaj, 79-vjeç

Vdiq më 13 prill 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Gjele Lala, 97-vjeç

Vdiq më 17 prill 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Petrit Rakaj, 43-vjeç

Vdiq më 25 prill 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Maria Dragaj, 93-vjeç

Vdiq më 26 prill 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

File Fran Vukaj, 91-vjeç

Vdiq më 8 maj 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Shpresa Nika, 49-vjeç

Vdiq më 9 maj 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Gjon Lek Bucaj, 88-vjeç

Vdiq më 14 maj 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Gjelosh M Docaj, 61-vjeç

Vdiq më 15 maj 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Nuho Z Vukel, 71-vjeç

Vdiq më 23 maj 2022

U varros në varrezat St John’s në Darien CT

Lazer Kocovic, 79-vjeç

Vdiq më 9 qershor 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Gjeto D Vushaj, 73-vjeç

Vdiq më 14 qershor 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Mri Paloka Nikaj, 87-vjeç

Vdiq më 16 qershor 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Mire Taft Gjuraj, 83-vjeç

Vdiq më 9 korrik 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Marash Lleshi Nikic, 63-vjeç

Vdiq më 21 korrik 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Gjok Prela Vulaj, 84-vjeç

Vdiq më 21 korrik 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Tone Vataj, 66-vjeç

Vdiq më 22 korrik 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Vasel Ivezaj, 89-vjeç

Vdiq më 23 korrik 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Gjeto Vukcaj, 84-vjeç

Vdiq më 27 korrik 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Nikë M Lekutanovic, 66-vjeç

Vdiq më 28 korrik 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Lula Vuksanaj, 90-vjeç

Vdiq më 1 gush 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Pashka Popovic, 89-vjeç

Vdiq më 2 gusht 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Peter Kove, 22-vjeç

Vdiq më 16 gusht 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Fillor (Philip) Caushaj, 67-vjeç

Vdiq më 24 gusht 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Mare Mernacaj, 88-vjeç

Vdiq më 30 gusht 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Paulina Brecaj, 59-vjeç

Vdiq më 9 shtator 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Angjelina Demaj, 77-vjeç

Vdiq më 13 shtator 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Mhill Tom Duhanaj, 78-vjeç

Vdiq më 15 shtator 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Nika Prela Rukaj, 69-vjeç

Vdiq më 18 shtator 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Petar Nikac, 63-vjeç

Vdiq më 19 shtator 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Pashko Fran Tinaj, 97-vjeç

Vdiq më 22 shtator 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Drane Shkreli, 86-vjeç

Vdiq më 24 shtator 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Gjelosh Lekaj, 82-vjeç

Vdiq më 17 tetor 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Luka Gjon Jankovic, 85-vjeç

Vdiq më 24 tetor 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Nua Kola Lumaj, 82-vjeç

Vdiq më 24 dhjetor 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Leze Kercunga, 66-vjeç

Vdiq më 25 dhjetor 2022

U varros në varrezat Gate of Heaven në New York

Përkujtojmë 25-vjetorin kur ndërroi jetë Nëna Tereze

“Nënë Tereza ёshtё një kryevepër e Zotit, dёshmi e njё dashurie qё sjell dritё" (Kardinal O’Malley)

Urime K rishtlindjen 2022 dhe Vitin e Ri 2023!

Familja e Noc Mati Gjonaj nga Reçi i Ulqinit dhe biri i saj i denjë

Mark Gjonaj, ish Anëtar i New York City Council