Tremujore.Botohet
B
Organ i Kishds Katolike "Zoja e Shkodrds" - New York
uts&nlo Connecticut,dmth midis tre shteteveku jetojne pothuajsegjithe anetarete famullisesone. Keshtu menjeherepasblemjessetokes
ideje se nje dite komuniteti yne ka per te shkuar kjo qendEru themeluane famulli te re, me emrin NeFaqen 3) edhe me larg drejt ndertimit te nje Kishe te re shumete bukur e te (Vrjon ooaoroaaooaaaoaoooao ne nje vendme te pershtatshem per madheshtore, NU ket| numdr : . Me Seminaristin nga Holanda Faqe 6 breznitee ardheshme. .S0-ietori i OKB Faqe 8 Mbas hulumtimesh te shumtaqe u bene per o Festivalii s-ft Shqiptar Faqe 9 . Edith Durham Faqe 12 per re, gjet e truellit Kishen e u zgjedhjen vendi i . Ngashugurimi i Imzot M. Sopit Faqe I4 duhur per kete, si per nga vlera, ashtuedhene o Art - Letersi Faqe 16 pikpamjengjeografike.Toka gjindet ne qender o LEviz,ieDemografike Faqe lB
(
/4a
\y
ddto?dal
dPtngleta&atoltke ??? Pasnje pauzetegiate,perserifilloj te botohet ne gjuhen shqipe ketu ne Amerike, revista "Jeta Katolike", organ i Kishes Katolike Shqiptare"Zoja e Shkodres".Kjo revist6,DE FACTO-siq thone latinet s'do te jete gje tjeter veEsepasqyrimi real permes shkrimeve,mesazhevee fotografive te jetes se vertet te komunitetit katolik shqipetarte NY me rrethe. Revista ne fiale do te lehtesoje dhe do te mundesoj njohjen dhe perhapjene shpirtit te shejte kristian te te gjithe njerezit ne pergjithesipamvarsisht nga besimi i tyre. Ajo, do te hedh€drite pa tjeter edhe mbi geshtjetkombetare dhe morale ne veqanti, duke konvertuar giithmone "drejte ndertimit shpirteror te njeriut, njerit nga frymzimet me te medha te kishes dhe fese katolike. "/etd Kdta/t%e",giithashtudo tejete nje porte per te gjithe bashkombasittond, kudo qe e hapur ndodhen,mjafton q0 shkrimet e tyre te karakterizohen nga vetite elartamorale si psh. dashuria,respektiper njeri tjetrin, e drejta, toleranca, si te thuash karakteristikat me te rendsishmete frymes kristiane. Se fundit "/eta' Kata'&Ae",P& dyshim, nga anafigurative do te jetd si njd "lter" i ri letrashshqipe, ku do te ndigjohet z5rr i besimit tone t€ perjetshem, pamvarsisht nga demet kolosale qe i sollen ketij relixhioni pushtimetdhe anti - Krishtat gjat0 shekujve. Nderkaq nevoja e kesaj reviste me se miri mund te percaktohetme fjalet e Psalmit: " Pernjimend esht€pune e deniedhe e drejte..." /eta' KataUAz Organ i Kishds Katolike "Zoiae Shkodres" 361 W. HartsdaleAve. Hartsdale, New York 10530 Tel. (914) 761-3523Fax. (914) 949-2690 Drejtor Pdrgjegies:
Dom Pjet6r Popaj
Redaktor: Drejtor Teknik:
Luigi Qekaj Gjovalin Nikgi
Janar- Mars 1996
Kdlnl*P
Kdshilli Botues: At Andrew Nargaj O.F.M.'Luigi Qekaj' PrEl Sinishtaj, Mark Shkreli, Marjan Cubi' Tonin Mirakaj, Simon Vukli,Palok6 Vulaj, Gjovalin Nikgi dhe Pashko Camaj. Doreshkrimet dhe fotografite nuk kthehen edhe ne qoftd se nuk botohen.
Pdrmbajtja .....1 Kisha e re ne Hartsdale,Dom P. Popaj .........4 Kronikae Lajmeve... At A. Nargaj...........5 Ne fillim kje Fiata-Logos, .........-.6 E ndiej vehtin Shqipdtar,Gj. Nikqi ..............8 i OKB, T. Mirakaj . .. 5O-vjetori .......9 Festivalii V-teshqiptare , L. Qekal... ....-I2 Mary Edith Durham,P.Vulaj Nga shugurimi i Imzot Mark Sopit, M. Cubi - 14 ......15 1967, Viti i Zi, J. Alijaj ......16 Art Letersietj. ... ... 18 LevtzjaDemografike I..IIIIIIIIIIIIII-.|
I Abonimipernji vite nd SHBA kushton$ 15 I duhettd shkruhet I t JashtdSHBA dyfishe.Qeku
I I I I
ne emer te: "Our Lady of Shkodra" I I Emri I Adresa I Ir.l L
-
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
l -
J
. IMMIGRATION . CRIMINAL DEFENSE . INCORPORATION . REAL ESTATE . PERSONAL INJURY Nd dispozicioninTuai pdr gdo nevoii epo kdshill? ligiore Qdo ndihm| epo kUshilldiuridike nA giuhdn shqiPe!
Janar- Mars 1996 &tt/t,
n 8n dla ffir*\ale (Vrjon nga faqja 1)
mallengjyeshemte Pajtoreste te gj ithe shqiptareve " Zoja e Shkodres"Tashti mbetej i hapur ndertimi i Kishes se re. Por me pare duhej zgjidhurarkitekturae sajqe permbushte kerkesat estetikedheshijene popullit tone,ku te giithe te gjdnin nje kdnaqesishpirterore,ku te gjithe te gjenin nje pushim ne shteprne Zotit sikurne shtepinee vet. Kjo ShtepiShejtedo t'i fronte gjith bijt e vet rreth Nenes se Keshillit rc Mire. Ketu do te mblidhemi si anetarte te nj ej tes familj e me adhurueZottn per gdo te dieleefeste,per celebrime sakramentare,per edukimin fetar e kombetar, per raste gezimi e pikdllimi. Duke i njohur aktivitetet e ndryshme te famullise sone e gjetem edhe arkitektin europian qe te planifikoje nje Kishe te bukur e shumeterheqesete stilit klasik dhe njekohesisht funkcionale qe mundet me i perfshi te gjitha aktivitetet qe do te zhvillohen prane saj. Proj ekti u rcaIizue. Te gjithve u ka pelqye shume.Me te vertet eshte digka madheshtore. Kisha ka per te qenene formen e kryqit latin,mekumonare,mehapsin paslterit, me dritarete zbukurueme me figura shejtoresh,me ballkon mbrenda,ffie truporete shejtenve me te nderuamprej popullit tone. Gjithashtu, dekorimi solid me mermerdo te pasuroj sanktuarin, Iterin,tabernakullin,pagezimorene shume elemente tjera qe do ta
/aa, kzala6p shtojnedevocjonin e bukurine e vepre me te rendsishme per kesajshejtore. komunitetin tone.Kjo na siguron Me daten 3 dhjetor te vitit ruejtjene besimit,te gjuhes,kultures 1995 filloi ndertimi i kesaj e shumetraditavetona te lashtae te bukura.Me keteKishejemi tuendertuenje ardhmeriper brezrntle rejate komunitetit tone. Qdo vepere madhenefillim duketpak e veshtiredhe si e pamundshme,por kure egzistonbesimineZotin dhe gatishmeriame vepruesipas vullnetit te Tij, gdogjObdhet realitet.Punimetvazhdojne gdo dite ne kodren e bukur ne Hartsdale, pamjet ndryshojne edhe ne disa ore.Tashtisigurisht, s'na mbetetgjd tjetdrvegseduke patur parasyshndihmen e te madhrt Zot dhevitalitetin e strukture.Ne kete dite qindra shqiptare te famullise sone, te shqipetarvefisnike, te besojmene besimeve te ndryshme te realtzimin e suksesshemte endnes komunitetit shqiptar, mysafire te sond, per ndertimin e kesaj shquem nga komuniteti yne dhe amerikandG gjithe u mblodhenme celebrueme ne,ndersau ba bekimi i gurethemelitte kishes se re nga Shkelqesia e Tij, Imzot Rrok Mirdita, Arqipeshkv i Durres Tirane. Imzot Mirdita i sherbeu dhe udheheqi famulline tone per njrzetvjet me radhe,me dinjitet e sukseste persosun.Ne sot te gjith krenohemi me te dhe veprat e Tij madheshtore. Vellazer dhe motra , kjo eshtevertetekoha qe ne rc giithe duhet te gezohemi.Ne mundemi me pa qarteseZotr na ka ndihmua qysh prej fillimit. Per kete glzim te madh ta shprehimfalenderimin tone Zottt tue u ba te zellshemme kontributin tone. Te bejme sakrificame kontributettona qe ta shpejtojme ndertimin e kesaj
/eta
...3 Tetor-Presidenti i ish republikes Ju gos llav e t e M a q e d o n i s d z . K i ro Gligorov u plagos rendd ne Shkup ne nji atentatn6te cilin u vra shoferi i tij. Policia maqedonasedyshoj se edhe shqiptardt kane tdhje me kete atentat...4-8tetor Papa Gjon Pali I II vizitoj SHBA nd nji viiite shum6 td sukseshme.Ai vizitoj shtetet e New Yorkut, New JerseYdhe Maryland ne ket vizit pesdditeshe.Me 5 tetor Ai mbajti fjalim nd OKB duke I 12 tetor prekur shum6ceshtje bo_t61or_e... - pal6t luf t ues e n d Is h J u g o s l l a v i ndnshkruan armePushim ne Prag te b i s edim ev e m e s e ri o z e q d d o te zhvillohen ne SHBA...L3 tetor- Qmimin Nobel per paqe e fitoj JosphRotblat, nga Britania e Madhe, nji nder zbuluesit e bombesatomike I cili qysh me 1957eshtd nji nder kritiket mE te ashper td kesaj arme shkatruese,disa nder tjerat cmime n obel: Let er s i - Irl a n d e z i S e a m u s Heaney; Ekonomi - Amerikani Robert Lucas Jr.; Fizikd - Amerikanet Martin Per l dhe F r ed e ri c k R e i n e s ; e tj ...
%
Janar- Mars 1996
Katal,a6p
L5 tetor - SadamHuseinkryetari I Irakut fitoj perseri per presidentnd " zgjidhjet e lna" me99,96 7o tlvotave. Cekim se ai ishte I vetmi kanditat (u kujtohen z g j e d hj et ne S hqi P eri ne kohdn e diktaturâ‚Źs)...22-24tetor - OKB feston 50-te vjetorin e themelimit (shih faqen 8)...30tetor - Nd provinsen e Quebec-ut ne Canada u mbajt referendumi rreth pamvarsine kesajprovince per shkeputje votuan 49,4 7a ndersa kunddr 50,6 7o (Close Call) ....L ndntor - presidentate tri shteteve ish Jugosllave (Tugjman, Izetbegovic dhe Milloshevic) utakohen ne Wright PatersonAir Force Base afer Dayton Ohio pdr bisedime rreth paqes, Shqiptaretprotestuanper mosspjesmarrje ndbisedimedhe nau premtuaajo e vjetra 'oTani nuk eshtekoha"... nâ‚Źntor - Yigal Amir, student24vjecat ne TelAviv vrau kryeministrin e Izraelrt, Y ttzhak Rabin, nd shdnj proteste Pdr bisedimet me Palestinezet,vitin e kaluar Rabini ishte
fitues I cmimit Nobel pdr paqdsebashku me Arafatin dhe Peres-in...14dhetor Ne Paris u nenshkrua faza e dYte e mareveshj es per P aqe ne Bosnje Hercegovine....18ndntor - Ish komunisti Aleksander Kwasinewski fitoj kunddr Lech Walesane zgjidhjet per presidentin e ri td Polonise....18 ndntor - presidenti italian OscarLuigi Scalfaronenshkroi nji nder l i gj et me kontra ver sale t e emi graci oni t ne hi stori ne e I t alise, Vatikani e quajti kete Hgj " Racist"....21 n6ntor - N e D aY ton u nenshkr ua dokumenti per P aqe n e Bosnje Hercegovine...25dhetor - Ismail Kadare me bashkshortenElena morren pjesd nd meshen e mesdites nd kishen tone ne B ronx......
CANPETAI{I)
Pelham Parkway Hardware
tlNotEr,ntco.
Plumbing SuppliesInc.
.ORIENTAL RUGS . BORDERRUGS . VINUL TILES . CERAMIC TILES
TNSTALLATIONAUAUBLE
"BestPricesin Town" Locks - Tools - Housewares - Paints
Open6DaysaWeek aaaoooaaaaaaaaaa
782LYDIGAVE. BRONX,NY 10462
718-430-682
181 Lydig Avenue Bronx, New York 10462
(71S)430-9478
Janar- Mars 1996
/era, Kaa(e6p
dlu,6illirn kindt"ln -9ofos
S44nqaa,: 4t 4oarca, ?lan4a.i,
O.7.77it.
dhefalenderiminjane esencadhe ShenGjoni e fillon ungjillin e tij me: " NUfillim kje l\ flirenjoftsija IYlthalbi i fese.Vete fiala Eucharistidon me Fjaln-Logos, qi ashtshembylltyrae Krishtit. thaneFalenderim.Edhene pra vijme ne ketekishe SEkateftileta theksojmedhantine Dashtnise. nre falenderuaZotinper te mira qi na i ka dhand. Le tafalenderojmeZotrnper ket dhanti qi na e ban te Ne te krishteretqe jemi pagzua,qe ndigjojm per mundsishmeme daleprej vehtit, e me gietepelqim e gdo te Dielle Ungjillin Shejte, ee e festojme miqesindertjere dhekehtume perballuajeten. ringialljen e Krishtit, e kemi ndigjue dhe provue Sd pdsti le td permendim dhantin e segka don me thanefalja e mekateve e dijme se pse me kene mirenjohes MrnExloFTsrA DHE Fese.Fene te parve,per td cilen me arsye jemi krenar. Feja e jond me anen e dhe falenderuesperpara Perendis. FAI,nNnERrMI Urdherimeve,td Sakramenteve,shejeve Krishti tue ardhembi toke ka bashkue e simbolevete ndryshmena ndihmon me qiellen e token, shpirtin e trupin, Zotin i dhane veshtrim jetes. Kemi ligje e e njeriun. Me adhurue Zotin e me ju falenderueZotitashtnji gia e natyrshmejo vetem rregulla me drejtue jeten tond, kemi shembullin e shenjtenvee te heronjve te Fes e tE njerzimit qi na per te Krishter por per mbar njerzimin. Le ti numerojme disa dhanti qe i kemi marre prj Zotit e grehin e na frymezojne kah e mira dhe e mbara. per te cilat lypet ti falenderojme: Dhantit qeZottna i ka dhanejane te shumta jetes. SUpari dhantin e Nuk jemi kene e e po permendi vetem edhe nji tjetdr: dhantin e tashjemi. Na jo vetemjemi pluhenprej hyjeve,si gdzimit. Gzimi shpirtnuer asht nji shdj i prezences thote CarISagan,porjemi krijue ne shembylltyren slZotrtndermjet nesh.Njeriu ashte vetmjakreatyre eZotrt, me nji shpirt te pavdekshem,qi asht iZoti qi mundet me qeshe,me u gezte dhe me i ba deret me njofte e me dashte. pjestar te gezimeve te veta. Per keto arsye ne SE dyti asht dhantija e tjerve, dhantija e mblidhemi ne kishe me falenderueZotrnper te mira familjes, e shoqnise komunitetit. Na i perkasim qe na i ka dhane.Vete Toka do te jete per ne si nje dikujna e jemi te dashtunprej tjerve. Na kuure kishe e madhe, si nje lter ku i paraqesim Zotit nuk do te ishim gka jemi pa ndhihmen e tjerve, falenderimin tone si thote Teilhard De Chardin. pdr kujdesin qi ata kane pasedhe kane per ne. A e falenderojm Zottn per bukurit qe na Prej disa njerzvemesojmesi me kene e prej disa rrethojne,per malet elarta, per detin e pa mase,per tjerve si mos me kene, por, gjithmon mvarremi hyjet qe xixellojne ne qiell, pdr diell e per hane,A e prej ndihmessetjerve.(Mendoninji dite sekush e falenderojmlZotinperpemt dheberiqetinqi e prodhon ka pergatitbuken qejeni tue ngrene,kafen qejeni toka ejone, a per lulet e bukuraqe na e kenaqinsynin? tue pi, rakin e rrushit prej Grudet, e ferrlikun e A por ndoshta,si thote Shaespeare: " Na jemi aq tU pjekun, mos i harroni grateqejane ne kuzhine duke vorfun, sa jemi tU vorfun edhe nE falenderim e e pergatitdarkenperju saju rrini ne odete burrave mird nj ohj e" . Mungesa e falenderimit para Zotit e para tue diskutuese si ashtdashtper shtatkrajlat me e robit ashtnji sheji zemressevogel dhekarakterittd pa coptue Ballkanin), Pra duhet te kemi nje zemer zhvilluem. E gkamund te themi perrinin toneqi marrin falenderueseper zotin e per robin. glithegka"FOR GRANTED" , pa mendueperprind, SE treti le te falenderojme Zotrn pE per mesuesa,pdr autoritete,perte rritunit pergjethsisht dhantinee gjuhes,mundesijame komunikue me qi u ndertojndshtepiate shkollat,qe i veshine mbathin, te tjeret, me formue fiale, shprehje,e-shembylltyra, qe i ushqejne i argetojne,tue punuerandeper ta e tue me shendmrefjale e njoftesi, me i dhaneveshtrim harxhit mrja dollarshper ta. " O how sharper than a jetes. Fjala asht si nji soj Sakramentitqi shenon serpent's tooth is a thankless Child" si thote Willdigka edhepdrtej zanrtdhe shprehjes... iam Shakespeare.
Janar- Mars 1996
/era. Kanle6z
77/z Sar,eaan;of*o %earr7 4/e///ar44p
6 df &tei9)o htirud ttgiyarna e bankat e kishes tone cildt e kishin ruajtur. Insistuanqe filluan debatetsensa ishte edheunete marrepjeseneket dreke ky njeri ? Nga Kosova eshte, thote njeri, Jo nga Jugu i Shqiperis thote tjetri. Deri sa zeri i tij i bute shperthente nePer altoparlantate kishes dukelexuarleffene Sh0n Palit Apostull, shqiptimi i paster i fialve i la td pranishmitpa pergjigi e ne debatine tyre. Disa muaj me vonene diten e vokacionit te tij ai u prezentuaparafamullise dhe tha :" M0 quajne Henry Veldkamp dhe j a m n g a H o l a n d a " , T e g j i t h e td "pasur"dhe i ndam ato tri copa pothuajseu habiten nder ta edhe burek... Henryka lindurndvitin 1952 autori i ketq artikulli jo PseHenry ishte nga Holanda por se HenrY ne Holand aferkufirit me Gjermani. pothuajsete giitha fjalet ne gfuhen Ne moshenI2-vjeqareu regjistrua shqipei shqiptonteper mrekulli dhe n e s e m i n a r i n S t . J o s e p h seishte i pa njohur ne komunitet. (koinqidencdme Seminarin qe Pasmeshesu njoftovame te Permes vazhdontani) ndersane moshen15 kolegut rc tij seminaristitNikolin vjeqare se bashku me shume Pergjini, dhe mendoja sa mire do stundenttjereu larguangaseminari. ishte pdr te shkruarnjd artikull per 19-vjeqarishtei njohur si "ateist te. Njd td Diel si zakonisht pas militant" i influencuarngamuzika e e Rrolling Stones meshes shkova ti pershendes "degjenerueme" nd moshen26 ndersa Nikolinin dheHenryn dhee PYetase dheBeatles, kure mund td bisedojmd ? Sot u vjeqaresiq thotd Ai,Zotimd kthej pergjegjai ne qofte sena dergonne nd mrgdn e drejt. Nd moshen31 Seminarsepsenuk kemi me gka te vjeqaree kreu fakultetin juridik pdr shkojmd.Me erdhijashtzakonisht avokat dhe vendosi qe td shkoj ne mire qebisedendo ta zhvillonim ne pilgnmageprej Hollandesne Rome SeminarinSt.JosephneYonkersku ndkambd.Kyudhdtim zgatrT0 dite, studiojnketady Seminarista,mirdpo dheishtenjeinspirimpernjdudhdtim me erdhi keq kure mesovasePerte tjeter te tille per ne token e shejtd. punonte ne ardhene kishentonene Bronx, keta Nderkohe ne Holand dy studentanuk kandmundesiPdr - punete ndryshmesi psh.nd fabrikd tti ngrdnd dreke e cila shtrohet ne td qumeshtit,ne bujqesi,si postjer seminarne ora 12 rc dircs,mirePo etj. PasRomesu kthye ne Holand ketakishin ca burek dhePakkos te per td punuar dhe pdr te kursYer
per udhetimin per ne token e shenjtd.Nd vitin 1985nisetper ne Jeruzalem dhe kalon neper Gj ermani, Slloveni, Au stri, Kroaci-neMegjugode rcrn 4 ditd dhe quan Megjugorjen vend te bekuar-Kosoveetj. Nd Pejd takohet me murgeshen Miriam nga Praprotnik e c ila Sllovenia punonte ne spitalin e Pejds si mj eke e per specializvar e semundjet mushkerive. Motra Miriam punoj ne Kosove per29 vjet dhe ne vitin 1992 qeveria Serbe e urdheroj ate qe te leshoj Kosoven dhe te kthehet ne Slloveni. Nderkohe une mbajta korrespodenceme te- thotd Henry. Ajo u kthye ne Slloveni dhe i luti organetqeveritareqe te lejojn te shkojme sherbimne Shqip0ri.Per te festuarditelindjen time G 40-G und vendosaqd td shkoj edhe ne nji udhetim shpirteror kdsaj here ne Chestikova- Poloni. Edhe ket udhetim e bera ne kdmb dhe zgjati 80 dite. Derisa isha ne Poloni moffa leter nga Motra Miriam e cila tani ndodhej me sherbim ne Spitalin e Durresit. U gezova shume dhe i shkrova se do ta vizitoj. Ne fund te vitit 1992 shkova ne Durres dhe u vendosa ne shtepine e Dr. B enit nj e kardiologjistpor shprehadeshiren te jetoj me nji familje me te varfer ashtuqe shpejtikalova nd familjen Vogli, nje familje e varfer myslimane. Me kujtohet nje dite kishin pergatiturspagetate ftohta une dhe per dreke (vijon nE faqen 7)
Janar- Mars 1996 (Vijon nga faqia 6) nuk fillova sepsepritja kure do ta sjellin salsenmirepo salsanuk arriti dot. Ne Mars te vitit 1993u ktheva ne Holandevetemper tu kthyer ne Maj po te njejtit vit ne Shqiperi. Nderkohe bashkshortinga familja Vogli ishte arratisurper ne Itali dhe uneu vendosatejetoj ne lagjen18ose sig quhet me mire Lagja Bombay-teknji familjerome,familja Lila. Shumicame thaneqe mos te shkojeatje sepseeshtelagja me e vorfer nd Shqiperi e emruar sipas Bombay te Indise.Aty qendrova9 muaj dhe ishte me te vertet nje ekspiriencee pa spjegueshme. Aty nje diteme arriti nje telegramnganje teze tmja nga Holanda e cila me shkruante shko ne Tirane tek Ipeshkvi dhe pyete qe te pranoj te bbheshprift . Unepo llutemZntit, dhe une do te paguajshkollimin. Mbas disa muejve u ktheva perseri ne Holand dhe derisapo pergatitesha me te holla pertu kthyerne Shqiperi udheheqesiim shpirtronne Holand methaunepo tapaguajmrgenvetem ktheu,keshtuqe,ne pranverete vitit 1994 u kthevaperserine Shqiperi dhekesajheresebashkume motren Miriam nga Slloveniadheme Don DamjanKurtin ngaKosovashkuam tek ArgipeshkviRrok Mirdita per ta shprehurdeshirentime qe te behem prift dhe td sherbejne Shqiperi.Ai nuk tha jo por u ngrit nga karriga, me perqafoj dhe me tha po me nje gezimtemadh.Duke rRose ditur se ai kishte sherbyeneNew York ai me tha se do te mundohet qe te me regjistrojne seminarinqe tani vijoj. Me 13 korrik, 1994qe eshtedita e emrit tim (Sh. Henricus) Dom DamjanineHomilin e tij mepergezoj per diten e emrit dheme dhalajmin se St. JosephsSeminaryne New York me ka pranuar.E lamebiseden me ket fiali, me shpresdse do ta vazhdojmeryeditekur Henry te dali paralterit me fj alet" Ungjilli r Jezu Krishtitsipas..."
/eta. ktaladp
ITIRIATOT.'RS 2300 Hylan Blvd. Staten Island, NY 10306
77te q(4h4b?e',aa odii*erne e i"4al do tb 7f:d ca4be oeqUb
d6e a4it e 4lfeirit
!
Qmimetme te volitshmeper biletate aeroplanitne relacionel NY-Oher -Zidlnch- Chicago - Detroit - Bahamas- Mexico, ed. . Rregullojm6 Garancione . . Pdrkthejmd Dokumente .
Piir informata tii tjera kontaktoni me agjentin tuaj ne
tel. (718)667 -7070 7/i; al.il*rern*o tqa.l - 62t ?iri/ti",t tqal
!
Tel 718-547-3212
3093 BainbridgeAve. Bronx,New York 10461
-3913 Fax.718-547 REALTY CORP. LicensedReal EstateBrokcr
Nikollâ‚Ź Zef Palushaj Zv ezdanDedvukaj @anny) Pjet6r Zef Palushaj
-
Qmimete volitshmeper Tiran6, Shkup dherelacionedera.
.Sigurim te automobileve. Te Ndeftesave. Te buzinesitetj.
' Ndertesadhe shtepiaper shitje . Bejme managementperndertesa . RentojmeBanesa. Rregulloimedokumenteperndertesa.
/aa. KaalaAp
Janar- Mars 1996
sdeXornbeae%aefrashkuaaa 50 g)ietoai cJ (grVaniEatiis Shlrt aan : ?aar*o Tlt ru6el l\ 7f. 24 Tetor 1995,u mbushen50 vjet nga formimi i gjatd kdtij giysUm shekulli, nE parandalimin e njV konflikti Kjo organizateglobal, organizatlsseKombevete Bashkuara. M zgjidhjen e konflikt|ve, nxitjen e sigurimit pasmbarimit menjehere u formueneSanFranciscoteKalifornise, nderkombdtard, lehtdsirnin
e vuajtjeve tU te luftes sd dyte boterore, atehere me milionu njerzish nE varfiiri, mbeshtjen e pjesmarrjene 51 shteteve.Sot numri i shteteve zhvillimit ekonomik dhe tU proceseve anetare td kdsaj organrzateka arritur ne 180. demokratike. Kombet e Bashkuara festojnd Ne seline e Kombeve td Bashkuara S0-vjetorind nU njd moment kthese pdr ketu ne New York me kete rast historikd u njerzimin dhe arritjesh tE mddha, nder tE zhvilluan kremtime madheshtore.Ne keto cilat do tUvegojarEnien e PerdesEsii Hekurt kremtime mualren pjese me se 140 kryetar dhe shdmjen e diktaturave komuniste nga shteteshnder ta edhe presidenti i Republikes td cilntvuajten shumd vdndendmestE cilave seShqipdriseDr. Sali Berisha.Tri dite me radhe edhe ShqipUria". presidentpas presidenti dolen para mikrofonit Duke folur mbi gjdndjen tejet kritike me fjalime pEr anitjen e OKB-sE gjatEketyre 5 ne Ballkan, kryesisht ne ish-Jugosllavi, dekadave si dhe menyrat e organrzimit te presidentiBerishander te tjera tha: metejshem kryesisht per ruajtjen e paqes " Shqipdria si vend,Ballkqnik Eshtd dhe siguris6 se popujve. shum| e shqetsuar nga dhunimi i vleruve Te marten me 24 Tetor foli edhe njerzore, shkelja e konventave dhe presidentiyn6.Pasiqe e pershendetisekretarine pergjithshem marr?veshjeve nderkombtare nE ish Jugosllavi.Ne e kemi te OKB-sd z. BoutrosBoutrosGhali, si dhepjesmarrsite tjere td denuar agresionin serb si shkaktarU i vuajtjeve tU miliona k6tij manifestimi ,ai,nderte dera tha: njerziive nU Bosnjd-Hercegovind, dhe denojmE krijimin me "Republika e ShqipdrisU e vlerson lart kontributin e OKB-sE dhund tUzonave tUpastra etnike... ...kriza Bullkqnike, thapresidenti shqiptare ,fillojd nE Kosovd, dhe pa njU zgiidhje tEproblemit tii KosovEs,nuk mund tU ketU peq0 afatgjate nU ish-Jugosllavi dhe stabilitet nE Ballkan." Me vonE ne fjalen e tij, presidenti Berisha tha: "ShqipEria nii kdto S0-ujet tUjetds sE OKB-sEperjetoj njd nga ekspiriencat mU tU hidhura diktatoriale tE kontinentit. NE shkelje flagrante tU parimeve tU Deklurutds Universule tii tii Drejtave tU Njeriut, IE kishte ndnshkruar, nE ShqipUri u burgosdn, internuan, torturuan ose ekzekutuan mbi 400 rnijd shqiptar, u minuan dhe u shkutruan mijdrainstitucionefetare, shumUnga tE cilat shurndshekullore...." Gjate qendrimit ne New York, presidentiBerishapati nji Specializing in the best imported cheeses seri takimesh me udhdheqeste organrzatls boterore, shume Homemade Moaarell, ala Mike kryetar shtetesh,nder ta edhe me presidentin e Shteteve te The Best Catering'Bulgarian Fetta Cheese Bashkuara te Amerikes Bill Clinton. Ai gjithashtu zhvilloj bisedime te rendsishme me investor dhe afaristeAmerikane dhe Shqiptaro-Amerikand.Me 2lTetor,ne hotelin PlazateNew Yorkut, u shtruanje darke ne nder td presidentitdhe zonjesBerisha, ku muarenpjesdnje numer personaliteteshShqiptaro-Amerikane si dhe mysafire te shquar amerikane.Nd kete darke te perzemrt muarenpjeseedheAmbasadorii Shqiperisene SHBA z. Lublin Dilja, Ambasadorii ShqipdrisepraneOKB-se z. Pellumb Kulla me zonjen e tij, Domenick Scallione, kryetare i fondit "A.A. Enterprise Fund", dhe shume td tjere. Darken e beri edhe me te sukseshmeprania e artistit te njohur amerikan me perardhje shqiptarez. JamesBellushi si dhe ajo e regjisorit po ashtu me 2344ArthurAvenueMarket perardhje shqiptarez. Stan Dragoti. Bronx.NY 10458 Me26Tetor, presidentishqiptar,u kthye ne atdhe,mbas nje vizite me te vertet shume td sukseshme.
Mikes Deli
Q&"Zr* *,// 16"c4 ft*r'r-r* t6" G"rttuv? /ggf
afue6" "''/ 9*','/ {?'*"* Tel: (718)CY5-5033
Janar- Mars 1996
/aa. Kata&:An
3fiesilunlii dpesftdltqiytar nddlnnpoak
7/.f, r'"<% Q"A-.1
FJALA E THENE MEART iishte e natyrshme qe, sidomos pas perfundimit te nje aktiviteti te madh kulturor sig eshterasti i Festivalit te Peste folklorik te shqipetarve nE Amerike, mendja te shkon menjeherete lartesite e reja qe u shenuan,si me grafikun e kultures kombetare ashtu dhe td fjala e thene me art. KEshtufj ala e kengetaritdihet, qendron te zen i tij, e poetit te teksti, e orkestrantit te instrumenti, e valletarit te shkathtesija, e derigjentit te drejtimi, ku te gjitha keto pastaj te harmoniztara e te para ne repertorin e nje shfaqjeje,lene ose nuk lene mbresane kujtesene spektatorit.Se sae rendesishmeeshtefjala e thenebukur apo vendosja e saj aty ku duhet, ne nje mjedis td thjeshG apo olimp metaforik, kujtojme njerennga figurat me interesante te shkrimtarit te madh anglez William Shakespeare,nje personazhe te cilit ne nje rrethanete caktuartha fjalet:"Ai ishte njeri". Ne fakt sipasstilisteveketu s'eshte perdorurasnjefigure letrare,mirepo sikur thasheeshtepikerisht "magjija" e fjales qe tejkalon qofte dhe nje figure te rendomte letrare. Vertet, ne qofte se i ke thenedikujt per dike se ai eshtenjeri, ke
kostumeshaq befasuese,td shfaqurane nje bote te huej imigrantesh, ku folklori yne shpalosi me modesti, arsenalin e bukurise se vet.
ne rolin famoz te "Shotes se Azem Galices", si edhe p1r ata tjeret qE e shihnin per here te pare 'oNoren e Kelmendit" tashmasi motra e Avdise, pra per te ejitho ajo dukej si njâ&#x201A;Ź piketakim nostalgjishe.E megjithatE,vete Justina Alija mbaseishte hera e pare qe dilete ne skene e lire dhe e pa gensuruarpara bashkekombesvete saj qe tani u perkisnin edhe Shteteve te Bashkuara, si te them ndryshe,vendit klasik te lirise.
''LABORATORI I FUNDIT I MITOLOGJISII EUROPTANE'".. SI NJE ..BERNARDEALBE''
K engetarj a dhe aktorj a e talentuarshqiptareJustinaAlija, e quajtur ndryshe nga shtypi post-komunist edhe me emrin "Bernarde Albe", per arsyete persekutimeve qe kaloi, sapo erdhi ne New York pranoi me kenaqesiftesen per te marrepjesesi presantuesee programit shqip ne kete festival. Nje afat teper i shkurter, prej dy oresh, i mjaftoi artistes se njohur te presantohetme dinjitet para nje publiku sa te kulturuar dhe aq te panjohur per te. Mirepo "shkodranja e madhe" siEe therrisninJustinenne femini, here si spikere e here si motra e Avdi Hyses,qe si te thuashe "paprituta" eparl e festivalit. Them e "papritura e parl" sepsevete fialafolklor vjen nga greqishtja e vjeter: "folk" dhe "lores", qd nd shqip do te thote "e folmja e popullit", e gd pikerisht ne kete kuptim them, s'besoj te jete degjuar ndonjeherene komunitetin tond, nje shqipeaq e pasterdhe e kulluar me aksentintingelluesverior, sa shqipja thenemjaft, bile sadote flaseshme per te, e Justit asaje nate. Ne z1rtn e saj si te asnjeheres'mund te percaktoshdig me te perzierme vale Drini e kujtimesh bashke, bukur se ate qe ke shprehur me art. Pra i sikur ndjehej dhe feshferima e madhit per parepikerisht mbi piedestaline fjales se atdhe, e qe kjo feshferime ngjante sikur b u kur s hqipe, F es ti v a l i i P e s te q e rehkontediku nepervjeshte. vendosur mbi nje rrafsh te qendrueshem Per ata qe e njihnin shperthimin figurativ, me relieve sate dhimshme e aq "Justinian" dhe e kujtonin JustinaAline ma d hs ht or e k eng e s h , v a l l e s h e
Kostumi i bardheme vije tEzeze kombetar,pushka,menyra se si e mbante qeleshen,deri dhe currili i holle izeittE ti j si rrekej a e bj eshkes, e benin kengetarin e vogel David Stanaj te krijonte idene e nje legjende te vertete, thua se vi nte ne skene d r ejt nga mitologjija. Ne zlrin e tij me nje timber te veE ante kri stal esh ki sht e dhe shperthim,edhepritje, shpresedhe shteg njekohesisht.Po instrumentalistiAlfred Popaj nga g'redaksi malesh zbriste?Ne g'konservator pyjesh me zogj kishte mbaruar? Ku qe specializuarkeshtu
rapsodii ri? Q'karvanezilkashndiqtepas giftelia e tij per te arhur deri te kjo mbremje?Megjithate, dihet Alfred Popaj eshte lindur dhe rritur ne Amerikd. Nje gudi e vertete. New York-un e dinim te famshem per gjithshka tjeter por jo per
(Vijon NEfaqen 10)
/aa. Katala6p (Vijon nga faqja 9) barde! Qyteti i urave perrallore dhe i metropolevedisakateshe,qenkanje qytet rapsodishe shqiptare te ardhura nga Ballkani i larset me bore. Malesoret
perveg varferise sollen ne Amerike pasurine me te madhe kombetare qe kis hin: " Labor a to ri n e fu n d i t te mitologjise Europiane" siE e ka quajtur krijimtarine tone popullore nje shkrimtar bashkohes. K es ht u n d o d h i e d h e me A dr ijana M r ijaj , q e s e b a s h k u me m elodine e k en g e s d u k e j s i k u r u shperndanteshikuesve edhe pjese nga shpirti i saj. Ndersa dirigjenti i njohur
'%hc
Janar- Mars 1996
Aglm K.olaKshtevenclosurte mos leJoJe zgJatJae mevonesnmee darKesne noil, indisiplinimin me te vogel muzikor ne qenetevertetes'qeasgjetjetervegsenje formacionin e tij orkestral,kompozitori vazhdim feste. Vetd pjesemarrjae gjerd i kdnges se dhimshme "Botd Mrzore" e shqiptarvete ardhur nga te gjitha anet, kengetariVasil Marku me kompleksine mungesa e biletave, duartrokitjet femijve, mund te korretesukseseedhend emocionuesete publikut, interesimitejet nje qytet te tere,jo me ne sallennjemije i rendesishem i grupit amerikan te vendeshe,ne o'LeonardThetre". Pastaj xhirimit, deshmojneper kete. Padyshim suksesi dhe sensi aq njerzor per te ne keâ&#x201A;Ź kuader hyjne edhe shkrimet qd kenduar bashke me publikun i Merita bene tE gazeta "IIIytta" dhe revista Halilit, virtuoziteti i Raif Hysenit ne "Trojet Tona", te cilat me sinqeritet fizarmonrke, humori i pranishem si informuan pjesen me te gjere te gjithmone ne shfaqjet popullore i komunitetit tone reth "Ngjarjes me td parodistitBashkimBerisha, daljaneskene mad.h3artistikete vitit neAmerik6" sig e e Gjovalin Nikgit ne rorin e oso Kukes, 3,"i]'i kete festival Aferdita Paloka' v.etemtele.vizioni"Studio victoria" u duk renkimi i Fran Shales,sesibiliteti atdhetar sikure njd qdndrim te ftohte ne pershendetjene Marjan cubit, apo ...,. k r o n i klbajti d h e n e sm . e g j i t h e s ek a m e r a , _ , 1 _ , 1reJtmouvr .. l gruprtte qlftellveqe persnKor ..,, :-: r:
tereprogramin fondinpu,u, eqeperben [:*$T"H:#T"il,:il'r::.*"Jrratle " te kujtimevenga nataefestivalit'
iu referua plotesit sasior ..sadopak,,, oosadopak", "sadopak" - tri here pdr dy Tii Nii V'ND minuta, ose alternativatjeter se "artistet KURIOZITETIT bene ate qe u ofrojd organtzatorr"e gera Vleresimi qe u beri populli, tetillamediokre,mendojmedemtuanme d.m.th.spektatorishqiptarartistevete vet shume nivelin e transmetimit sesa gjate dhe pas shfaqjes,u duk aty ketu qE jehonen e festivalit ne te vertete.Askush nga rikthimi ne skene i kengetarve, td (Vijon ne faqen 11)
6nstruoo&d%n%ou"
"HoMEof rhr AtbnNinNs" VendimUipershtatshdmpdr dasmat,pagdzimet dhe celebrimettuaja familj are Roado Bronx,NY 337I Eastchester
Tel.718-654-4200
Janar- Mars 1996
/eta, kta&%p
(Vijon ngafaqia 10) nuk duhet te hanoje strehen si te thuash 'ovarfdrore"qe i dha qyshe ne krijimin e tij ansamblit "Rozafati" kisha katolike 'o Z o1ae S hk odr e s " , m b e s h te tj a e fuqishme qe i dha Organrzatae Prinderve ket ij ans am bli, p j e s e ma rrj e n d h e kontributin te Dom Pjeter Popaj, apo drejtuesit tE organizimit te ketij festivali Mark Koliqi Shkreli i cili "beri g'qe e mundur" sig thote Moretti, per tu arrite ajo qe u arrit. Shenojme pjesmarrjen e "eksodit te irurit shqiptar" sig eshte quajtur kohet e fundit ikja e intelektualve nga Shqiperia, e qe ne kete festival merr n j e r endes i t e v e E a n te . Ke s h tu p e r shembull Tatjana Petrelen, qe aftesite e veta i demonstrojetek vallja evalzavetd, vogla me xhubletaa nuk mund ta quajme vertetE njd "star". Po vleren produktive te Ismer Mjekut qe percaktoj deri ne fund lartesimin artistik te festivaltt, a sjane vertete per tu lavdruar. Tani duket si nje kuriozitet, mirepo me kujtohet vetem nje minut para fillimit te shfaqjes vjen e me afrohet Tonin Mirakaj, dhe teper i pasionuapasfolklorit te vet me thote:"Si
thua ti, suksesapo...", por ne syte e Toninit dukej deshira p e r n j e sukses, per nj e grumbullim e takim me bashkatdhetard,bile edhe me larg, per nje festival te gjashte folklorik te shqiptarevene Amerike. Fotografiti
Luigi Cekaj
e festivalit jand haazuar prej gqzetes"Illyria" New York
-t0uls -
-l|UERSEAS
. f)omestic& Overseas. Wholesalersto TIRANA . All Airlines . Tours . Cruises. Honemoons 'TranslationsoAffidavits . Court Interpreter Services 2325ARTHTJRAYENUE BRONX,NY 10458
Tel: (71S)733-6900 Fax: (718)733-7015 Telex:424249RECDIST
Janar- Mars 1996
/ta.
d%rry 6gttto9urhr*-eZiia
n e4nVtisd Cfrisruike
d/luriton aen&-n&erind 6prntuoruin dlaEiytaa ?/qr, ?alnAz 3'r/or "Mary Edith Durhami mikeshd e Mbreterore te Arteve ne Londer dhe prej perjetshme e popallit shqiptar, atje u nis per ne token e Illyrise pdr te vrojtuese e thell0 e sjelljeve dhe cilen kishte mesuar ne nje nga veprat e historise se tyre, kontribuonjdse e William Shakespeare-it. son7 Rilinijes kombEtare. I dedikohet ky libdr si dUshmonjUs i vogdl i admirimit tim". Fqik Konitza nE librin "ShqipUria Kopsht Shk0mbor EvropUs i Juglindore", libUr qA F. Konitza iq kushton Edith E. Durham istoria perseritet. Pikerisht sot nje shekull md vone, gadishulli y ne e v e g a n a ri s h t p j e s a perendimore e tij pesoi tronditjet dhe tragjedine me te madhe qe mund te kete shenuar historia njerezore. Sot kur shikoj me reportazhete nj eteve televiziv e, sidomosate CNN-n dhe korrespodenten Christiana Amanpour, nuk mund te mos perkujtojme kronisten e famshme angleze Mary Edith Durham e cila nje shekull me pare njoftonte nga krahu tjeter i Ballkanit Edith Durham ne moshen e vajzerise per ngjarjet tragjike te popullit shqiptar. nuk gezonte shendette mire dhe mjeket Kur flasim perpopullin ton0 nuk mund te anglezE e keshillonin tE largohej nga mos e perkujtojmdketebije fisnike te botes a mb i e nti bri tani k i mj egul l E s dhe angleze qe punoi aq shume per lirine e lageshtise dhe te shkonte diku ne zonat popullit tone. bregdetare te Mesdheut ku do te kishte Si bir i Malesise se Madhe i asajpjese me shume drite e diell. Ajo zgjodhi te ShqiperiseVeriore per te cilen Mary E. Shqiperinesi vendin me tepershtatshem. Durham, shkroi me aq dashuri, e ndjeje Per token tone kishte ndegjuar nga per detyre ta perkujtoj me nje shenim udhepershkrues te tjere qe gjeten pa kuror6", sig e frymezim te jashtezakonshemper veprat modest oombretdreshen quanin bashkevendesite mij kete bije te e tyre te medha letrare, sig ishte-Lordi famshme te Anglise, e cila kembe per Ba y ro n etj . N e rruge e si per nga kembe me takaloi maletshqiptareduke ia Mbreteria e Bashkuar gjeti oazEn bdre te ditur Evropes dhe Amerikes se shqiptare ku do te kaloi ditet me te gfare po ndodhte ne token e Illyrise. E lumtura te jetes nd kryeqytetin e Illyrisendjej per detyremorale ta kujtoj kete grua Shkoder, prej ku pati mundesine te e cila me penden e saj te arte nderoi vizitoje trevat shqiptare. traditen dhe kulturen e te parEve tone. Aty u njoh me intelektualet me te shquar Lajmetare e te vertetes dhe misionare e te asaj kohe, me Ndoc Martinin, Kole qendreses shqiptare qe tanime eshte Idromenon, Mikel Marubin dhe Nikolle shndemrarne legjendedheprej ShenPalit Martinin i cili e shoqeroi ne te gjitha e deri sot jane te rralle ata qE mund te ekspeditate saja ne Malesine e Madhe, kene lenE gjurme kaq te pashlyeshmene ne Dukagjin dhe Kosove. token arberore. - Nikolle Martini shkruante ne Mary Edith Durham mbaroi studimet e gazet1n"Dielli": "U suall gjithandej neper larta no Collegge-in e Bedfordit dhe te botE,por askund nuk i ngjiti zemrasa me Artit Figurativ prane Akademise
\
shqiptar, nuk la mal pa u ngjite e katund pa pare, dashuria per Shqiperine iu be pasion".Ajo studioi me dashurite papare traditen shqiptare, doket, bes6n dhe burrerine.Bisedoi me interpretuesitme te njohur te Kanunit td Leke Dukagjinit. U takua me Marash Ucin dhe pershkrimi i saj per te eshte nje nder skenat me te dhembshmete jetes se nje malesorii cili thotE Durhami i kishte humbur te gjitha per lirine e atdheut dhe shtonte se do t'i vije keq terejeten qe Marash Uci vdiq njd vit para seShqiperiate fitonte pavaresine. Mary Edith Durham mori pjese ne Kuvendin e Podgorices ku zhvillohej organizimi i Kryengrides se Malesise se Madhe kunder Turqise dhe e pershkruan dramene shtyerjevesekush do ta fillonte pushken i pari kunder ushtrise turke ne Degig dhe shton se te gjithe nj1zlrr brohoritenin sekjo detyre i takonte Dede Gjo Lulit. I vjen keq per moshene tij te shtyre dhe qane hallin pse ky burre i moshuar 7O-vjegar duhej te fillonte pushken i pari kunder Perandorise Otomane. Sivjet populli shqiptar do te kremtoj 85-vjetorine kesajKryengrideper te cilen Durhami shkroi aq shume. Si studiusee zellshme e tradites shqiptare ajo shkroi per pritjet dhe sofrat shqiptare te Malesiseqe shpeshherei krahasoime pri tj et e ari stokraci se a ngleze dhe ndonjehere edhe me pritjet e Pallatit Mbreteror te A ngl i se. Shkr oi per gj akmaojen shqiptarete stilit hamletian, per ritet e dasmesdhe te vdekjes,per syrin e keq, per shenjat e shpatulles,dhe per malesoret qe interpretonin me perpikeri misteriozitetine atyre shenjave. Mary EdithDurham gezontenje dashuri te madheper kryengritesitmalesoredhe per refugjatdt e brengosur shqiptar. Ketd e pohon edheFan S. Noli ne shkrimin e tij te botuar ne gazetat"Dielli e Flamuri" me 7 korrik te vitit 1911 ne Bostonte Amerikes ku ne mes te tjerave thote : "Zonja e degjuar angleze nuk ditka te tregoj simpatine e saj per rac1nshqiptarevetem me libra te bukur. Puna qe beri dhe bdn
(Vijon ne faqen 13)
Janar- Mars 1996
/ta.
ktalc%p
(Vijon ngafaqia 12) ne Podgoriceper refugjatet e uret dhe per kryengritesite plagosureshteaq fisnike, aq e lartE..." Edhe poeti yne i madhAt Gjergj Fishta shkroi me shume respekt per Mary Durhamin, veganerishtper pritjen qe i kishte bere nje delegacioni shqiptar ne LondEr ku edhe ai vet ishte i pranishem. Nga te gjithe udhepershkruesite huaj, kjo aniti ta kuptoj me mire se kushdo tjeter etnopsikologjine e Maleve te Malesise. Dashuria e saj per trditen e atyremaleve legjendaredhe kalimin e saj prejbrezinlbrez e bejne te pavdekshme pdr ne, kete zonje fisnike sig eshtâ&#x201A;Ź e pavdekshmeedhehisroria tragjike e ketij Pie-Monti shqiptar. Ajo u mahnit per bukurine fizike te ketij populli, per trimerite e tij dhe aq me shumeper sjelljet korrekte dhe te sinqerth qe djemte malesoretregoninndaj saj.Ata, thote ajo, me trajtonin si nje "mbretereshe', te ve r t et e. S ot e k e s a j d i te n e M a l e s i permendet me dashuri emri i saj duke thene ketu ka banuar Durhami, ketu ka pire ujE Durhami, etj... Vepra e saj kolosale shendrite nje periudhe te paqarte dhe tragjitke te popullit tone. Ato do te studiohen,do te hulumtohen dhe do te botohen mbrenda dhejashte atdheut,sepseato fisnikerojne kulturen tonE. Dijetaret e sotem dhe te nesermkane detyra te medha ndaj Mary Edith Durhamit.Ajo zgjon nje dashurite madheper Shqiperine dhe per shqiptaret e Amerikes te cilet kane nderin dhe kenaqesinet'i lexojne veprat e saj ne gjuhen anglishte. Pervegtjerashajo dha nje kontribut te madh per pavaresine e Shqiperise. Kjo zonjemendjendriturdo te respektohetbrez pas brezi dhe veprat e saj jane pjese e pandashmee kultures sonekombetne. Shqiptaretne pergjithesi dhe ne te Amerikes ne veqanti duhet te japimkontributin tone qe kjo engjelleshe e Perendisete vendosetne Panteonine kombit shqiptar.Statujae Lirise ne New York u perkujton amerikaneve triumfin dhe lirine, nddrsa figura e Mary Edith Durhamit iu perkujton shqiptareve rilindjen dhe shpetimin.
E. Durham " S
odrame 1901"
cl#o Restorantime i mire dhe me i bukur ne WestchesterCounty. I pershtatshemper cermonitefiajate vogla familare si pagezime,lcrezmime, dasmate vogla, bridal showersetj. Ushqimete kuzhinesitalianete nivelit me te larte. sherbimiprofesionalne traditenshqiptare,gmimet e volitshme. 533 North StateRoad. Briarcliff Manor. NY
Tel.914-923-3100
/aa
Kata&:6p
Janar- Mars 1996
Imzot Mark Sopi Nga Marjan Cubi Imzot Mark Sopi lindi mE 26 shkurt 1938ne fshatin Binge afer Vitise(Kosove).Shkollenfillore e kreu ne vendlindje kurse te mesmen fetare ne Pazrn te Kroacise.Ne fakultetin Teologjik tE Zagrebit studjio per dy vite e pastaj vazhdoi ne Rome. Shugurohetmeshtarne Rome me 29 qershor 1968. Emrohet famullitar neFenzaj si dhe sekretar i ipeshkvit,ImzotNike Preles.Pas gjashte vjeteve kaloi ne famulline e Zllaktqanitku sherbejper 17 vjet.Pas renies sekomun izmttne Shqiperi,me deshiren e tij transferohetne Durres ku sherbejderi ne shugurimine tij.Me 6 lanar 1996 ne Baziliken e Shen Pjetrit ne Vatikan u shugurua Ipeshkev se bashku me 13 tjere nga
nga Kosova si dhe shume meshtare tjere nga Kosova dhe Shqiperia.Pas shugurimitImzot Mark Sopi shtroi nji darkene hotelin Domus Pacis ne Rome per te gjithe shqipetaret e pranishem si dhe mysafire te huaj. Me 8 JanarPapaGjon Pai i II i prit ne audience53 shqipetare nga te gjitha viset. Ky ishte nji takim vertet I perzemrt dhe emocionues.Ai u pershendetme â&#x201A;Ź gjithe pjesmarrsitene menyre vellazrore. Nga famullia jone morren pjese :Mark Nlarku, Zef Papa Gjon Pali i II dhe Imzot Mark Sopi Gj. Paloka, Pashk Paloka, Krist shume vende te botes. Basilika e Prenaj, Zef N. Palokaj, Zef Balaj, mbushur me besimtar1nga te gjitha Marjan Cubi, Gete Paloka dhe Liza vendet e botes kishte edhe afer 350 Paloka.Ne letren qe Imzot Mark Sopi shqiptare nga Kosova,Shqiperia, i dha PapesGjon Palit te II-te nder te Evropa Perendimore,dhe 10 anetare t j e r a s h r u a n t e : " . . . N e k o h n a t â&#x201A;Ź kemi psue trazrme te te famullise tone. Nder ta ishin edhe kalueme por ato, mjerisht, endenuk shumeta Imzot Rrok Mirdita nga Tirana, pushue e vazhdojne edhe ne kane Imzot Ivan Draz, Nuncio Apostolik ditettona..." nga Shqiperia, Dom Lush Gjergji
E-r
N
()
s
O
oo
c
F
t \)
TD
O
E-r
O
>^ o
ss \
: T-
o-'.oo c t-,t
s
TTA
>.
N..
o
5 do
s
rfv
O F Familje Shqiptaretue ju lute Zottt
Janar- Mars 1996
/eta. ktoUAp
...1967! Viti r zi t967 ! Viri /'ateza zlbl me i mundimshdm,me torturuesivit 1967 ! Katoliket e Shqiperisenuk do 4atezte te kishin me (pergjithmon e jeres Studjuesii shquarshqiptari folklorit sipas lidervet famekeqinj) tempullin e goditjeve ne zonat me influencd prof. Ramadan Sokoli, zbulon nji e tyre, faltoren e tyre, udheheqsinee katolike, deri sapake nga pak arrijne dokumentte rendsishemper kombin tyre shpirteroreku te lidhnin besene vampiret ta zotrojne mire gjendjen tone.Ai zbulon se nji shqipetarenga Zotit, ku do te largonin vesete djallit. per ti paralizuarprifterinjt e perndritur Veriu Nikete Dardani i lindur ne shek. Gjâ&#x201A;Źma kishte rene nder katolike, qe kudo dhe e mbyll kapitullin e e II-te te E.S., kompozoi muzrk| perbenin l27o te popullsise ne kishtare i frymezuar edhenga tingujt Shqiperi.Afro 2000 vjet ne trojet tona e kumonave te kishes. Ajo muzike Ilire, feja katolike ushqenteshpirtrat eshte shkruar ne stilin antik e e stergjyshervetone Ilir. Megjithate kendohet edhe sot neper kishat e kjo nuk i pengoi aspakte paudhetper EvropesPerendimore.per vite e vite te bere, ata qE bene. Ironia arrin prof. Sokoli mblodhi, studjoj, punoi kulmin, kur sistemi vampir ne fuqi por me kot. Sistemikomunist dilte me imponoj keta katolike (te quajtur parullen: "muzikd kishtare, sna hyn "kryqali" ne sharjete perditshme)t'i ne pune s'ns vlen"!? pra sipastyre, shembnin keto shtepia te Zotit me duhesheqe kompozitori Ilir Nikete duart e tyre. Duhesheti viirin kazmat Dardani i lindur para1800vjetesh,te me i rrlzue per toke kishat e ishte ose me babe te rene deshmore per komunizlm, ose sdpaku sekretar trashiguaraprej stergjyshavetand,apo partije, por kursesikatolik ! te ndertuarame aq vullnet e dashuri, Sado qe humbjet qene te art e pasionnga besimtaretkatolike e pallogaritshme, qe nga reprezaljet, qe fati i hidhur na kish ren per tejetuar pushkatimet,burgimet, internimet, kete kohe pa emer... asgje nuk e shkuli nga shpirti i Dhe finalizohet ky kulminacion i katolikeve besimin tek i madhi Zot. ironise se vampirve kundra Sculptura e Zojiis ni) kishen e Jezuine nd Perkundrazi! Qe ne vitin 1967 besimtarevenen pretekstin se: ky Shkoder e shkatruar nii vitin 196T nE shtepiat tona u kthyen ne kishaeshte vullneti i fetareve !? Ky eshte kohen e "revolucionit ateist,, shtepi; ashtu ne menyre klandestine vullneti i popullit shqiptar !? ngjyenim vezet per pashke, lutnim N e v i t i n 1 9 6 l b o t a , p r a n j o h u katolicizmit ne Shqiperi duke rrenuar 'Koll, Shen Krishtlindje,diten e emrit Shqiperine,si i vetmi shtetpa Fe! shtepine Zotit. etj. Femijet tane ne diten e pare te Keshtu pra, ndersane fillim sistemi ShqiperiaAteisre ! shkollesi bekonin gjyshet me uje te Shqiperiandertoi "Njeriun e Ri" !? gjakepiresnxirrte "ndonji" prift nga bekuar, i mesonin atyre urate. Absurditet deri ne kufijt e turpit per kisha, ne vitin 1967 ai nxorri giithe Prifterinjte e paket qe arriten t'i boten mbare dhe akoma me e thelle popullin nga kisha. shpetojnekthetravegjakatare,i kryen dhimbja nder katoliket brenda Me sa â&#x201A;Źshtefajtor nji popull, aq jane mrekullisht te gjitha ritet, zkonet Shqiperisd,ose,me sakte:tE izoluarit fajtore te gtithe Ata sherbyeste Zotit fetare: paglzime, krezmime etj. si katolike shqiptarnuk do te kishin me qe vdiqen aq barbarishtneperburgje shErbyestZotit deri pertej Jeteve ! tempullin e tyre te hapur. ose te pushkatuar.Partija e punesne Sotpas 29 vjeteveqe nga '67,nj| gtrE Me ju lexues i nderuar,le te Shqiperi nuk i perngjanteasnji partUe e s h t e e s i g u r t . Ne Shqiperi sot bejme se bashku nje analize me te tjeter ne bote ajo i perngjantevetem katolicizmi eshteduke u perforcuare hoklle rreth "strategjisese kuqe"; vetvehtes! perparuar dita me dite. Feja eshte kujtojme goditjet e parakunderklerit Duheshqe te zhdukenkishat dhe feja, edhe kulture edhe tolerance. Nje katolik i perqendruarnd Shkoder,e i qe tu dukte "LINI" kulti i unit, kulti i popull i lire do te thote : Me qene i perhapurne tere Shqiperine.Ndersa individit re keq, i individit te kuq - lire me zgedhAi vete ushqimin e tij mj aftoheshinduke eliminuar "ndonjd" Uqe, dhe askush deter. Verberimi i shpirteror,cllado qofte ajo tre! dmth. klerik- duke filluar qe nga veprat e ketij "Uni" ishtei palogaritshem,cdo civilizim sipas udhes qe nje Zot i babait te letrave shqipe At Gjergj gje kishtaresadodobi ti sillte kombit, vetemna mdson! Fishtes-,gradualishtzgtreruan Le te shpresojmeedheme! rrj etin plr ataishte nje alergji kronike.
@
Janar- Mars 1996
/eta. Kazale6p
?oeyc -"aa7A -^4etinur4rrf-%qnaz %Asm, Ka11e7r/a.
9oia q\/ayarblyese
9tr&io eâ&#x201A;ŹXais/atitNat' e heshtur,nat' e shenjt6, Ndodhi ngiarjame e shtrenjte, Lindi Bir'i Perendise. Lindi Krisht' i Krishterise, Shpetimtari njerezise. Ndrigon shtalla,ShdnMeria, Drit'e bdri Perendia. Kremton tdregjithesia, Gjithd Engiejt po kdndojne, Gjitheyjtb xixellojne, Lartnd qiell po ndrigojne, Rrugdnnjeruveu.tregojne Qd ne Bethlehemte shkojne. Te tre mbretetmendimtare. Ca barinj e ca fshatare, Te habifirr,Te matrnitur Nga kjo pamjee guditur, Nisen shpejtaspa japritur, Po i prin nje ylli ndritur. Foshnj'e bukur po shkelqen Ade larg ndBethlehem. ShdnMdria murrnuron, Me ngadalepo kdndon: Nina, nina,nina o, Fli o foshnj'ebukuro, Fli o Bir'i Peredise. Shp0timtari njerezise. 2e?a4o?,/idaad-dl
Ne gdo numdr te revistesdo td kemi nga nje pyetje shpOrblyesedhe do t0 japim gmime te ndryshme. N0 ket numOrsi shperblimjapim kryeveprene letersis boterore Biblen e kompletuar ne gjuhen shqipet0 perkthyerngaDom SimonFilipi. Pyetja e kdsaj radhe Eshtd:
&uslt kaniiqdndeElrangffktri &keefhan 9auri ? Pergiigjetduhet te dergohenne adresene redaksise derime 1 Mars 1996.Fituesido te zgjedhetngakeshilli botues,dhe do te shpalletne numrin e ardhshemte revistes.Ne qoft6 sepergjigjaeshtee shkruarnemenyre te pershtatshmedo te botohetne numrin e ardhshemte revistes.
(An.taret etvre nuk "iTl;1JnffiiJJJffi:j"t
Cellini Ristorante 65EAST54STREET (BETWEENMADTSON& PARK) NEWYORKCITY
272-751-1555 Cm @ozne
ar, % eres,e
Botes i ra semundja Secili e quajti me emer td dhembjesse vet Kush murtaje e kush uri Nen hijen e syve lule te verdha Dhe udhetoi e udhetoi semundjaneper bote Era e kuqe plasi se ngreni beblza Secili e quajti me emer te dhemjesse vet Kush murtaje e kush uri Po askushs'e quajti me emer te vertete SEMUNDJA ME E MADHE QUHET VETMI Dhe nje dore qe u shtri Boten ledhatoi Boten mbulon hija e saj
,/ /,hp
/2. /rlpJ/
* efa*a* V*-A e:>16.rA"
e7rr,n
;"? f,le noout t e'/a,rc/
eV""l *if/"
f/"
*"'tt
d%,r@;t-
a.tren tow J.e/]2,?,uc.e.
"*/a,,nt*i"
Reservation Recommended
I
I
Janar- Mars 1996
/eta. KaZo&Zp
?uae
r
r ^4ezanal-z(arr ?qnan "za7a
Gj onlekaj Publishing Co. Urime tE perziimrta
Imzot Mark Sopit nU shugurimin e tij Ipeshk|v i Kosoviis sukses nii puniin baritore dhe vazhdimsi tii puniis sU sh\njt\ tii paraardhdsve td tij nd Kosovii.
e4Ad%ulns e4nos !!! Gjonlekaj Publishing
660 E. 229 St. Bronx, Ny 10466
Tel. 718 - 881-7777 Fax. 718 - 881 -3023
Libra Shqip
l"tfZ O"Ar
Ne shitoren e kishes ton6 e cila gjindet ne 4221 park Avenue, Bronx, NY ne mes shume artikujve fetare mund te bleni edhelibra ne gjuhen shqipe.shitorjaeshtee hapur gdo te diel prej ores 10 te mengjesit deri ne oren2 pu, dit" or" mund ti porosisni permesrevistestone.
d'lit kry'l &oax/e -Kkolrtcal?
TdtAs A.
"/anaa1
Kam pritur me vite te them dicka per ty: Se Ti ke theneper kombin gjera kaq te rendsishme ne kete bote. Sa ndjehemparateje: Nji ktyq Borxh...! Jo une - Qenet'mallkuemit ata qe ma ndaluankryqin Jo une - Qenepolicet ata qe ma humben gjyqin Jo une - Qene xhelatet ataqe mal<ryqzuander dhe shpirtin ! Pra neqofte se perandoretgjysmessime i ndmran emnn, Sekretaretgjysmesdeter i keputenderi zerin. Neper Kathedralete New -Jorkut pyes: Father Ku Je ? Ne giunje parateje siparanji tempulli falem. Thirri prape engjujt tu, futu edhenji here per ne Ne emer terc gjithe shpirravezotir'a ndigjofte ty fjalen. (ManE nga gazeta "Illyria,, New york)
At Anton Harapi Vlere Shpirterore $10 Dr. Jup Kastrati FaikKonica $30 Ismail Kadare Peshae Kryqit $20 Ismail Kadare Veprat $rO Ismail Kadare Vepra II $0 Ismail Kadare Prq njtt dhjetori ne tjetrin $ZO Mta-Fenzaj Besoj nlZotin $10 DitaFenzal Jetoj me Zotin $10 G. Gardin 10 vjetburgimi ne Shqiperi$10 Xh. Kallajxhiu TingellimeteZ5mres $5 Martin Camaj K*pa $20 Vatra Flamurtari Kombit $s At Gjergj Fishta MiziiZanavet $6 At Gjergj Fishta Shqiptaretdhe drejtat... $ Z DomS. Filipi Bibla (ekompletuar) $30 S. Krasniqi Vtic Sokoli $15 prel Tuli i Salces Pal Dukagjini $5 Mons. J. Oroshi Karer Ungirjt... $S JoaoS. ClaDias The Mother of God Counsel of Genezzano $25 Prej Fatimesne Megjugorje$ 3 Dr. Alush Gashi The deniarof National & Human Rights of Albanians in Kosova $10
Janar- Mars 1996
/eza kza&4p
?7/aniaao,,tt
r'e&yiaD@
ne keterubrik do te ju informojmepe levizjet demografikete famullisetone (pagdzimet,Kunorat Te dashur.lexues, Shejte,dhe ataqe ndahennga famulliajone) Ne ketenum6rjane perfshiretre muaj e fundit te vitit 1995.
PAGEZIME:
PAGEZIME: \fartePervorfi Prindet: Katarina dhe Prek Lule dhe AWed Shkreli $-,r Kumaret: AmendaVuktilaj .O Prindet: Ankelei.da dhe DodU Irr Kumaret:Shaqe dhe Pj etdr Palushaj Lindita Berisha Prindet: Romana dhe Gjergi Kumaret: Age dhe Nikoll Lulgiuraj
:O
z
t-r C)
AlbanaHanaCamaj Prindet : Pa.shkodhe Age Kumaret: Gjek dhe Marie Gjonlekaj LoretaDrejaj Prindet : Luigj dhe Age Kumaret: Zef dhe Leze Vukaj BrendanElezaj Prindet : Frank dhe Brendu Kumaret: Vaseldhe Reginu Kocovic Anthony Gelaj Prindet : Miter dhe Vera Kumaret: Luigj dhe Lena Shalanin MaryGjelaj Prindet : Peter dhe Age Kumaret: Pashka D edvukaj
ValentinHalilaj Prindet : Prend dhe Jana Kumaret: Luigj dhe Violeta Gjeloshi JacklynKaraqi Prindet : Gjon dhe Veru Kumaret: Nikoll dhe Elizabeth Laski Vera Peraj Prindet : Barllok dhe Marie Kumaret: Zef dhe Leze Vukaj Joseph Smajlaj PrindEt : David dhe Diellu Kumaret: Nikoll dhe Dila Grishaj SandraKrasnic Prindet : Toma dhe Prdnu Kumaret: PrUl dhe Fila Perpepaj
)aoaaaaaaaaoaoaooaooo
aaoaaaaooaaoaaaooaaaa
GjonJohnLucaj Prindet : Zef dhe Maria Kumaret : Albert dhe Shqupe Dakaj KolBriskovic Prindet : Joseph dhe Senka Kumaret : Nikolla d,hePavlina Pekic Stephanie Ann dhe Britany Marie Peryepaj Prindet : Rocco dhe Nora dhekistina Bucaj Kumaret:RobertPerpepaj
- Adrian Michael Dragaj Prindet : Alexqnder dhe Pashks Kumaret : Luigidhe Leze Camaj Christian Marku Prindet : Kanto dhe Jelena Kumaret : Alexunder dhe Kristinu Svku Jonathan Antonius Kalaj Prindet : Nuo dhe Elizabeth Kumaret : John lvezg.j JovanaGjuraj PrindEt:Tonin dhe Liza Kumaret : Kol dhe Senka Parubi
Tr
BernadDedvukaj Prindet: Linditu dhe Nikoll Kumaret: Linda dhe Anton Vulaj Justina Curanaj Prindet:Luludhe Gjokd Kumaret: Dila dhe Pashko Stanaj ThomasKallaba Prindet:Rozadhe Pashk
SITT':' !"lzo!:!Y.':',!j. .. . . *TT"j'Y::".0!'.^:'!"! !3n:2". .
aaaaaoaaaaaaaaaoaooo
-
PAGEZIME:
LauraCuranaj Prindet: Alkida dhe Gjergi Kumaret: Regoletadhe Ndue Nikag JohnPoPaj Prindet: Rozinu dhe Ludvig Kumaret: Brenda dhe Fran lvezaj AntonettePerpepaj Prindet: Glsdiola dhe Pal
o' 't
NUnOfCb,.nk
MariaBujaj Prindet : Luigi dhe Katrina Kumaret:Luigjdhe Marte Gashi NoraVulaj Prindet : Mark dhe Diella Kumaret: Johnny dhe LenaGjonaj Gregory Xavier Nikolla Prindet : Lek dhe Lena Kumaret: Frun dhe RozenaTushaj ValentinaBalbona Prindet : Louis dhe Ardena Kumaret: Fran dhe Age Shala GjovalinAgronBalaj Prindet : Gjergi dhe Aida
.*lTT"j', ::': :r::':.. . o. . . . GjonLucaj Prindet : Frqn dhe Filje Kumaret : Beqo Cacaj Paskual Pjetrushi Prindet : Filip dhe Violeta KumaretG7bvalin dheManj ola Pj etrushi Monika Nikac Prindet : Antonije dhe Anka Kumaret : Ndue dhe Rigoleta Nikac
VlashZei Darubimel
Cjok TomaCamajme z.llore Lisna
z. Diljana6imonfmoku "'""- o
pashko preldakaj me
:'Pilip Kajtazime Zel Qon Cacajna?.AlbanaMarkTinaj ! r.fimt.ta Nreca HenrikLekDerishamei z. ElizabeteMarkDrelaio NikollMirditame a z. JosephinaNdueDuhani! LucaNikCjonlekajme a z. QooaMarinkovic cDaviddmailaime oDavid z. LandaDashkSyku me .lazdef omaJlal ilaj i. oi.ttauitai me&, Czin Grabanica Lulaj erok Tataj*. l'oosa z. LaldeToplanaj] LekCamajme z.f,lizabeLnerishaj a ! me Frank6haljanin z. Vitore Lucal a Dede Kaollaime z. MareMarkaj a .z.DeliaLu$uraj a ar
atJ
i
d
.t
.
Janar Mars 1996
/aa. ktalr%p
?oM
Luke Tom Curanaj 100 ujeg,vdiq me 19 Tetor,19gs nENew York.UvorrosnU vorrezat" Our Gatesof Heaven"
Mikelj Nikollaj 33 ujegar,vdiq me 16 Tetor 1995 dhe u vorros me 20 Tetor 1995 nE vorrezat "Our Gates of Heaven" nE New York.
Pjet6r Gjoka Dushaj 64 ujeg, Vdiq nii New York me 23 Tetor, 1995 dhe u vorra nE vorrezat " St.Raymond Cementery"Bronx, NY
Kol Nucullaj 35 ujegar,vdiqme 13 Ildntor 1995. Trupi i tij u percoll p4r nE vendlindje.
Kol Lulgiuraj
Eplnu o Zor pasHrMrNE
31 ujegar, vdiq me I Dhetor 1995 dhe u vorros me 3 Dhetor 1995 nU vorrezat "Our Gates of Heaven" ni) New York.
PASOSAR
E I NDRITE onm, a PAMBARAEME...
Pasnorsutx wE pl,oE.
N€ shErbirn rc komunitetit shqiptar€ ne Bronx medv obiekteft m€dha! %*EN*A 6*or. g2oAllerton Avenue (omBosonRoad)
6s4-osoo
4!t46 White Plains Road (East ztTttr.$treet)
',25 -6050
Sot Fo*r*GA pRop.
\ \-'\-
/aa.
Katalt:4p
Janar- Mars 1996
MADOI\IA BROTHERS BAKERY INC. tst.l91B
flome of fuLality8reads,
&tscotti, Breadsticks6 Cookies
2318 Arthur Av(e. BrohXr
N.r 10458
(7 1B) cYs r 5573
Peter Madonia dtl *aking d"oneon-;:f;:;irn, for s generations.
GdzuerVitincW1996.