JK # 2 (1996)

Botohetne New York. Viti 1 Nr. 2 Qmimi$3.00

I

Organ i Ifis hEs l{atolike

Shqiptare

II "Zoja

e Shkodriis"

- New

York

/eta' KaZal,c6z

a^ \:./

Prill - Qershort996

i"rezorvontd' qeterrorizrnieuropian bashkume'hdihmat''epalarnyera pavmsishtsene kemishene gisur te kryeq/tetit shqiptar, Shqipdrise, endes'qetharemiregjakui tenoritkomunist.

Nd rubrikate tishtuaraG lajmeveqdonatb,flit€t edhetrrt vendosjdn NeEerekfundine shekullit)O( si asnjehere {eterndhistnrinee botbsse G dhendurue pervrasjenenigmatike metbfuqishdm e njebombetjeterneDunds;edhe u duksikurnelcye tepopujvedhetestrteteve tensionuar, kiminelbsh per e nje bande anestimin ne kak edhe shpirfforee njerdzimitqene te SadamHuseinit dheVatikaninsi epiqendra dukeptsrfshire te muaj edhe'..vetbm veriore; q€wistee pristesipatekeqneShqiperine td medha.Dhe pikrishtne kohene perftimit tb shfaqurpersonalitete nE Izrael dhe.'.

16 i ri Rabinnjd shperttrim dhetbnjdmil- pasvdekjesseKryeministit tepaparashkencore' komrike,modemizimeve shpejtsive p&bindneSkotlandesi firmde njomekimesh C si ndtokeashnredhenehapsir- femijete masalcuar itarizimitb pergithshdmnderkombbtar, pergiakurte tenoritndbrkombtar..' e listen nd shme pEnhkuan, dhe njerezore, vetetimate arsyesdhetoleranc€s atnderyjore, ketdqetsi!MjaftonqdBosnjate mosharqe tb mos ne bote Mjafton bofroreperliri e paqe. njdher€qielline endmrartb shpreses qe td psherlijOgdombremjend TV! Dhe vildme Mjafton 'te rohetl 'betejave vertetadiplomatikedhemarrveshtfiala Keshtus( dihetpas ere dinamiti... globi sikurbie pltte cilateshteshkuarmiaft'teorikishtu jevetbkonfirmuaramekohe e tij zbuluesidheish pronarii uzinavete ne testamentin Megjittrse e njeluftetb rebofore, gjeqdperanyete dentrbe mundurshmangja AlfredNobel,qendshelmllintjefieatir€ tolsor.VetbOrga- medhatedinamititneNorvegii prtifundimishtmrzullin sitetitnukleardotastrkatronte ndformdgmimeshnjerezveqddo ti sherpasurinde tij uala trashegim si ta kishtekuptuarnd kohdthenien mzalaeKombevete Bashkuara, ejo meluftix,shkatrimitdhemasalrrave, beninpaq8,artitdheshkencds, tdAlbeftEinstein,fizikantittb madh,se"S'di si dote zhvilproverbiale ne pati zbuluarenergjineberthamore dha ashtusikunderAlbertEinsteine dotefilloi meshkopinj", lohetluftaetete,porluftaekatbrtbotrore atomike.E mbi te giithae me por te vde\les kunsesi ztrvillimit tb dobi ndetkonr neuljene tbgjittlatensioneve njdkontibuttbpazevendsuestrdm parEsetb gjifte JezuKrishti qd nd fillim t€ epokdssdTij, s'thalarre btare. I erdhipastajradhagarmatimit,d.m.ttr.aktitmehumandheme vrisni,por falni, halanermipor duhuni,gmendunipor behunite ditur, kistian qdrealizuanpolitikandtgjatekohrave'Nd fundte ketij ald patdyshoni por besoni.Bile ne kuptimin kristian terrorizmi tejkalon jetbrnjerdzimiduhettbkujtojmerespektemrate Korifejvetb tij si papa paganizmindhetadhtinedhe pdrbbnateqe ne Unglillin ShenjtbptiVojtila RonaldReagan,Mikail Gorbagovdhekolosevete tjerediplo' ' caktohetsi mekati rendesepsenjengadhjeteurdhdratqdi MadhiZoti matqdbeneg'qee mundurperG zgiedhurmendfind hyjEngordiane dhanjeriuteshteurdherii pestb- Mos vra. tepaqes.

Sikr te degjoheshinpak md me vemendjeataqd predikojndurdsend3,700vitete funditvetbm367vitekornbet Dukepahr parasysh e tye tekrlrehestrin eTij, sikurtekistringojdviktirnatdhestrpirtrat herimet seKuqeEuropjanee cila i jetuanpa luftb si dhereniene Perandorise jeta politikanderkomatlrere e nga nd kete botb hu€ 'bail-out''atherdu duksikurndglobraqetesija.

Frtejshme, Mir- edhen1jd "dozoi kartat"me giendjdn teFt tb turanalizonte tb o'dndnOn" pra betare,mbareopinionibotor, duhej ragjike pernjtrluftb te re te prdrbotshme, po fatkeqsisht 2000. ngatenori,pikisht nepragune vitit nga bul1tstrkaktuar duketsikurpozevendsohet dhepopujsir, trit rrenimemasivevendesh kundertershteteve fundii prfaqsuasveG njezeteteG tani se Takimi elementte gmendurtenoristqesidomosvitete funditu bbneseriozisht MubarakdheWilliamClintoneshtb Hosni me bastrk-lcryetar boffor rorit shohimsesi fundaDukeiu referumvitit 1993,pershembull' kercnues. '!or- cilsuarmetbdrejtsiTakimi paqes.Gjithashtualsiomae Clinton-itgjatb nddorc Abfurahrnanit tb streik e vobuar meEelsin bouror 'D[IA JUAJ mentalizrni se'?AQA MBUETONT'dhese kesajhereneWorldTrade fialdssetij neketbtakim tat''erejatekimeve vendositi hapbarbarisht KALOI' duhetti sheftejnjer0zimitsinjdstarti ri nelufu hxder errorit Centetprand qendrene mefiopolaveamerikanedheatyrebotore ne teronistqe dhetenoristevesadist. pergliftsi,Tel-Avivi giithashtumbetetnjd fen gangsteresh mebornbasahu€ duantbfriksojnenju0ziminme lu{ne' kukafshehtas" gak.

Te gjithveukujtohetaiminutii zi neOklahomaCity-npaqesorlcxnje Komuniteti Katolik Shqiptari New Yorkut me periferitd, egiynty€ feminduEmasagimentoje i papaehollipemjehercsh sadizEm KishaKatolike"Zoja e Shkodres",redaksiae revistds"Jeta jeshbashkd.

Katolike", si dhe personalishtnga administratorii kdsaj NdenatashtivondneTirandne riminuar,eksplozivisigduketarritise kishe Dom PjeterPopajdhe ndihmesii tij, PaterAndreaNargaj,O.F.M., ju uron festdne Kurban Bajramit Organ i Kishds Katolike "Zoja e Shkodres" te gjithe shqiptarevete fesemuslimane.

tl,ttoual

WuAolaaroc@

Urime Kurban Bajrami

361 W. HartsdaleAve. Hartsdale,New York 10530 Tel. (914) 161-3523Fax. (914) 949-2690

Drejtor P€rgiegjes: Redaktor: Drejtor Teknik: Design:

Dom PjeterPopaj Luigj Qekaj Gjovalin Nikqi I.D.M GraPhicDesign

Kdshilli Botues: At Andrew Nargaj O.F.M., Luigj Cekaj, Pril Sinishtaj,Mark Shkreli, Marjan Cubi, Tonin Mirakaj, SimonVukli' Paloki Vulaj, Gjovalin Nikgi dhe PashkoCamaj.

Dor€shkrimet dhe fotografite nuk kthehen edhe nd qoftese nuk botohen'

.....$15 Abonimipdr 1 vit nd SHBA jashtd .........$30 SHBA-ve Abonimi DdrgojenigekunosemoneyordernEkdtdadresd: Our Lady Of Shkodra 361 W. HartsdaleAve. Hartsdale.New York 10530

Prill - Qershor 1996

/eta kzohAn

t *m e?atl/h/e-AragbKtuhreu4undi,/&bi& jo asht dita qe bani t'agoje

oti, te brohorisim e te gezojmene te. "Aleluja'.

Padyshim kjo shprehje e mrekullueshme del nga zemra e Edo te krishtenit ne festen madheshtorete Pashkeve,diten kur Zoti yne Jezu Krishti asht ngjalle prej sd vdekunit.Kjo asht dita e te gjitha ditdve,dita ne te cilen Krishti e mundi vdekjen.

Madheshtiae Pashkevedhe randesija supremee sajene jeten t o n e s h p r e h e tq a r t e n E Brohoritjen e Pashkeve gjate Meshesse Vigjiljes se Pashkeve:"Kjo asht ajo nate qe shelbonte gjithe ata qe besojne ne Krishtin, prej vesevete shekullitdhe prej mjegulles sd mekateve,i kthen ne hir dhe i bashkonme shejten.Kjo asht ajo nate ne te cilen Krishti zberthen prangat e vdekjes, ngjallet prej se vdekunit dhe fiton mbi ferrin. Dhe me te vertete asgjas'do t€ na dukej lindja po t€ mos e kishim pasefatin e shelbimit".

Kjo asht dita e madhe triumfuese e Krishtit. Na brohorisime gezohemine ket dite jo vetem per Krishtin por edheper vehtentone. Na jemi nji me Krishtin. Na fitueme me Krishtin.

Prandaj fitimi i tij asht edhe fitimi yne.

Sh. Pali, ne letren drejtua Kolosensvethote: "Ne qofte se je ngjalle me Krishtin atehereshiko me gjete sendetqe jane prej se Naltit".

Sh. Pali na flet te gjithve se na jemi varroseme Krishtin ne ujnat e Sakramendit te Pagezimitdhe jemi ringjalle me te ne jeten e re plot hir. Na nuk

kemi nevojb me prite deri sa te vdesim e te shkojme neParriz per t€ shijue gezimete kesaj jete plot hir e gezim.

Na mund t'a jetojme ket jete tashti e ketu. Na marrim pjesdne jeten e Trinise Shejte, dhe quhemi bij e bija te Naltit Zot. Ne Kungimin Shejt Krishti Zot na thote: "Ai qe han mishin tem dhe pin gjakun tem ka jeten e pasosundhe une do t'a ringjalli atene ditdne fundit".

Me qenese na kemi fillue me jetue ne jeten e Krishtit t€ ringjallun dhe ne lumnine e tij, gezimi i Pashkeveqendron ne zemrattona gjithmone.Neper Krishtin, na jemi te shelbuem,sepseAi

ka triumfue mbi mekatetdhe vdekjen.

Prandaj,edhe ne mes te mundimeve, halleve,tazimeve apo gdo veshtiresije tjeter qe na perjetojme nuk duhet te harrojmekurre - Gezimine Pashkeve.

Sh. Katarinae Sienesqe ka vuejt aq shumenga smundjae qe ndjente aq dhimbjete medhatha nji here: "Parrizi asht Parriz krejtsisht".Sh. Pali, kur ishte lidhun me hekura ne burgun e tmerrshemte Romes, prej ku do te delte nji dite vetem qe t'i pritej kryet, deklaroise ishteme gezim e hare.Keta

dy shejta td medhej zbuluen Eka Jezu Krishti na thote me Ringjalljen e tij prej se vdekunit se jeta e te krishtenit ashtjete e lire dhe me plot gezime.

Per disa njerz shprehjete Sh. Palit e Sh. Katarinesmund te jene vetem fjale. Pdr keta njerz, jeta e krishtene duket e merzitshme,e randuememe shume obligime, detyra e pengesa,e m b u s h u ng j i t h m o n € m e " m o s " , e mbushun me ligje e urdhna!!!

Padyshimkush e shehjetdn e krishtene keso dore, ka humbunkrejtdsisht kuptimin e saj. Krishti deshiron qe Edo i krishtenete ket gezim e paqe edhe ne kete j ete, sepsesimbas Krishtit kjo jete asht jeta e dashtunise.

Nji i krishteneqe e don Zotin me gjithe zemer dhe qe e din se Zoti e don ate dhe kenaqet ne te, e perjeton nji parashijimte Iumnise se Parrizit edhe ne mesin e vuejtjeve te kesajebote.

Sh. Pali na tregon se si ta mbajme gjalle gezimin e Pashkevegjate jetes sone. Fillimisht duhet qe te mos e teproj me me pasione te perkoheshmeqe rrjedhin nga deshira qe te pasunohemiapo te defrehemi,gja qd shekulli u jep perparsi. Na duhet t'u veme ma teper randsi gjanave themeloreper jeten shpirtnoreqe drejtohette Lumnija e Mbretnisese Zotit. Ne ket menyrena do te jemi gjithmone te lumtun e te gezueshem.Por te mos harrojmekurre se gezimi yne lidhet gjithmoneme g1zimin e madh te Pashkeve,d.m.th. diteve te sigurimit te fitores mbi shkatrrimin e amshueshem,ku na lumnisht ndjejme edhe pjesemarrjen tone, ne mrekulli te JezuKrishtit.

/eta' kto*ln

( \i-l

r

Prill - Qershor1996

dAe ne T 7 rishti Uneiill thirret l( ^

I

\

...-

..--.-'-D4rr||

:

mire", si edheKingji i Zotit. Kemi edhe uraten e bukur qe populli yne thote nder vendettona ne form€ td rruzares:"O JezuKrisht, Zemer bute e i pervujt, ban qizemraemet'i pergjajzemress'ate".

Naltsija shpirtnoree njeriut, sigurisht, do td matet ma fort prej naltsisesd idealevete tij, se sa prej fisit, giakut, a prejardhjes.

Prandaj,me arsyemundemime thane se per me kene nji njeri vertete i nalte, duhetme paseZotin si idealindheqellimin ma td naltend jet6; dhe s'mundte kete bujari e vertetesishpirtnoreaty ku s'ka Perendi.

Krishti thot ne Ungjill: "Aj qi don me u ba ma i madhi nderju, le tC bahet sherbtorii tjerve". Dhe si pdr td argumentueket Senekashton:"Qdo sherbtor asht mbret, po kje se din me rregullue pasionete veta".

Dashniadhe njerziajand frytet e nji orvatje td gjate e te qendrueshme.

Sidomose dymijevjegaritte fundit.

Jo td gjith njerzit jand te detyruem me pasenji edukatete nalte mendore, por te gjith njeruit,pa pdrjashtim,jane td detyruemme pasenji edukatete nalte shpirtnore.

Shkrimi Shejt thote: "Nji zemer e e d u k u e m es ' k a E m i m " d h e s h t o n : "Rueje zemrent'ande me gjith kujdesin t'and sepseprej sajvjenjeta".

Do te kujdesemime edukuezemrdn, se zemraasht qendrae dashnisee dashnia asht njena nga format ma te bukura te shfaqjessejetesnjerzore.

"Me difto E'ka don, se te diftoj gka je", thote populli. Prandaj,Shdn Pali, tue fold mbi dashninethote: Dashnija ashte durueshme,bamirse,e pa smire,e pa te keq, e pa kreni, nuk deshirongka si perket, nuk zemrohet,nuk mendonkeq, nuk gezonne padrejtsi;po gezonnd td mire e ne te vertete, beson e PSon,

shkaktondhimbje askujt".

Njeriu i njerzishemmendon e ndien mire per te tjeret dhe flet mird pdr ta. Ai asht i ambel me ata q€ kane marre, i matun me ata qe gabojne,dhe zemergjane me ataqe lypin falje.

Ai flet pak e ndigion shumdhe ashti shurdhetpersau perket shamjeve,shpifjeve, e murmurimave.Ai din se gurt e hedhunkundra hyjve nuk mnijn aq nalt same damtuehyjt.

A i m e r r g j i t h m o n € p a r a s y s hs e anmiku i sotshdmmund te bahet mik i nesdrm,dhe prandajas nuk fyen as nuk perbuze,por rrespektondhe fale.

Krishti u tha nji here Apostujve: "IJn po ju Eojsi kingja ne meste ujqeve".

NdersaShen Pali shkruenne letren qe u dergon Efezinve: "Le te ecni me ndere ne rrugen qe keni zgjedhe;le td jeni plot pervujtni,butsi e durim; Ie te jete bisedae juej e njerzishmedhe me krype" (Eph.alD. ShenAugustinilutet: "O Zot PerseTi me ke dashte,un jam ba i dashtun". o'Zemrat Krishti ka thane nd Ungjill: b o m b a a t o m i k e ,j a n e n j i l e k s i o n i e buta kand me fitue token". Zemra e qe do te na mesojndse si njeriut asht si instrumentmuzikor, i cili trishtueshem, ditunija e teknika, pa dashninee zemres per me nxjere melodi td kandshmeka mund t'i shkaktojnenjerzimit dame nevoje me u akordue,dhe me u perdore kolosale.Nazizmi, komunizmi por edhe prej njd artistiqe din me i ra.

Anglezet kand nji shpretrjete bukur bota kapitalistee plutokrate,jane ba si qe thotd: "Vepra te vogla popullore duen ta bisha te egra pdr njerzimin dhe e shkaterrojneboten,piknisht sepseu njerzish, fiald te shkurta dashnijete bajnejetente lumtun". mungonedukatashpirtnore.

Njerzia ashtnji gjuhdqd e merr vesht Nji virtyt detdr qd njedh prej butsise edhe shurdhi,e mund t'a flase der i sezemrdsdhe dashniseashtNJERZIA. Njerzia nuk ashtgja detdrpor shfaqja pagoji.

Ajo asht nji stoli qd i pershtatet jashtme e virtyteve te mbrendshmete e giithkujt, shpirtit te njeriut.

Edo moshe,ne gdo vend dhe gjitha kohnat.

Te nji pllake prej guri vendosunpran nd te Por njerzia nuk mbahet vetem ne hymjesse nji hoteli malor ne Zvicet jane shkrueketo fjale: "Un jam diEkae vogel, dukje dhe etiketat e jashtme, te cilat por me vlere; un s'kushtojshtrejtpor shpeshmund te jend hipokrizi e mosbesblej gjithEka;un krijoj mirsi ne ket bote, im, si te thuesh,nji maskimignorancet.

Vetdm athere kur te kemi zemren e prandaj gjithkush me don dhe askush te nji femije kundrejt Perendise, bute geli zemrat s'me dron; un Eeli dyert e njerzore;largoj paragjykimetdhe paqsoj zemr5ne nji nanekundrejt te afermit, e zemrene drejt te gjyqtarit kundrejt vehtshpirtnat.Emni em ashtNJERI".

Kardinal Newman e percaktonnjeri- es na do td bahemiverrctete njerzishem, un me kdto fjale: "Mund te thomi se dhe te dashtun,ashtusi Jezu Krishti, njeriu i njerzishdm,asht njeriu qe nuk i Shelbuesii yne.

shpresone ban gjithshka ne paqd e qetesi.

"Te feja, shpresae dashnia- ma e madhjaasht dashnia"."Po te njiheshin td gjitha misteret,po te diheshin te gjitha gjanat e po mos td kishim dashnine, nuk do te ishim kurgja".

Lacordaire, oratori i famshem Frances,shkruen:"Un perulemma me nderim perparanji zemre t€ mire se sa pdrparanji mendjete ndritur. Nderoj ma shumenji njeri td mird se sa nji njeri td fuqishem".

Prandej,shkrimtari i famshemSailor na kshillon qe mos ta ndajmeedukimin e mendjesprej edukimit td zemres.Pse po mushekryet me dituni, por le zemren bosh pa dashni,ke ndertueKulldn e Babelit,qd erado t'a shkaterroj.

Shkatrrimi dhe frika qe solli ne botO

"Zemra boshthot6 Sejlori - 6sht6si Kulla e Babelit"

Prill - Qershor1996

hN

Qw -f,

/eta

kta*t6z

/o4t?/

t?tz - t?gq Avenue,Bronx, New York.

Msgr. Oroshi pat enden td pdrcaktuar mire per te ardhmen.Ai e njihte mire mentalitetin e shqiptareve,e njihte gjendjdn e mjerueshmene atdhe,e njihte &jithashtuhistorinee p€rshtatjesse emigracionitne Amerike. Bile ndonjehere komentonte:"Edhe ne qoftese glirohet Shqipdria,jane te paket ata qe do te kthehen!". Ai nuk pat fat te priste glirimin e Shqiperisd, por ajo qe thoshte, tashti shihetqartedhe eshtenje realitet.

"Jemi shkendie vogel, por me ndihme te Zoit, do te behemidrite e madhe,me

Ee 15 mars 1996,u mbushen7 | \/ I vjet nga dita qe kaloi ne Jeten I Y Ie Amshuar,ish famullitari i Kishes Katolike Shqiptare "Zoja e K s h i l l i t t e M i r e " , M s g r . J o s e p hJ .

Oroshi.

I vendosur ne rrugen e shenjtd te meshtarise,qe nga shugurimi mE 23 mars 1940 deri ne fund te jetes, ai sherbeu pa nderprerje,me korrektesidhe dashuri aterore,ne fillim ne Orosh si sekretari Abatit te Mirditds. Imzot Frano Gjinit, pastaj ne Ungrej si famullitar, dhe pas largimit nga atdheu vazhdoi t'ju sherbej shqiptar€vender kampete refugjatevene Itali, France,Belgike, Gjermanine Federale,dhe me vone, nga viti 1962, mori persiper kryerjen e detyraveshpirterorete shqiptareve td Amerikes.

Ne atdkoh6,ishtevetem"nje ide" qe shqiptarette kenenje kishe katolike ne Amerike. Drejt realizimit te kesaj ideje, iu vu punespa vonese Monsignor J. Oroshi dhe Papa Pali VI Msgr. JosephJ. Oroshi. I perkrahur nga nje grup i vogel bashkatdhetaresh,shendriteedhe vatrat e erresuarane me 16 qershor 1962 formohet "Lidhja atdhe" tha Oroshi me rastin e formimit Katolike ShqiptareAmerikane" (The te Lidhjes Katolike. Vertete kjo shkdndi Albanian American Catholic League) e vogel, u be drite e madhe.Sot, jemi me qender ne New York, si hap i pare nje famulli e organizuar,zyrtarishte drejt anitjes se qellimit kryesor,qe ishte pranuar,me te gjitha te drejtat kanonike ndertimi i kishes katolike shqiptare. (fetare) dhe ligjore, qe u sherbenme se Idete e bukurakandperkrahes,por mjer- 1500 familjeve shqiptarene tre shtetet isht gjithmone takohenedhe ne kunder- kufitare New York, New Jersy dhe shtime."Nuk kemi nevojepdr kishe" - Connecticut,e drejtuarnga dy shqiptare: shpreheshindisa!, "Duhet te blejme famullitar nje bir i denje i kesaj famulvarre", "Kishen Oroshi e ka per vehte, lie, i PerndershmiDom PjeterPopaj dhe se ne do te kthehemi ne atdhe sapo te ndihmes famullitar At Andrew Nargaj, ElirohetShqiperia",e shumekomentete O.F.M. Tani eshtene procesndertimi i t j e r a j o d h e a q t e f a v o r s h m e . kishes se re ne Hartsdale,New York, qe Fatbardhesisht te tjeret thonin: "Kishen do te jete kishe dhe qenderfetaree kome ka per ne, per td gjithe komunitetin". betare,per ne dhe per gieneratate ardDhe keshtu u be. Largpamesit, te heshmeshqiptarene Amerike.

Nga kjo famulli shendrite"Nje rreze udhehequrnga Msgr. Oroshi triumfuan.

Kisha u hap Naten e Krishtlindjesse drite" ne atdhe Arqipeshkvi i Durresvitit 1969 dhe Dom Zef Oroshi kremtoi Tiranes,Imzot Rrok K. Mirdita, i njomeshene pare ne Kishen Shqiptare hur brenda dhe jashte Shqiperiseper "Zoja e Kdshillit te Mire", ne 4221Park punen e tij te madhe ne ringjalljen

/, An4li shpirterorete kombit shqiptar, si dhe per nddrtimin e kishave te shkaterruara nga sistemi ateist, gjatl 45 vjeteve te sundimit diktatorial me te egdr qe njeh historia.

Famullia e kishes katolike shqiptare, perveg sherbimevefetare, organizon programekulturore, seminareletrare, festivalemuzikore,dhe shtegtari.

Punendhe perpjekjete Msgr. Joseph Oroshite njohdnshqiptaretdhe te huajt, e njohi dhe Selia e Shenjtekur Papa Pali VI e bdri atd prelat nderi, Monsignor,me 24 janar 1974.Modestia e tij shkon aq larg sa kete nder Oroshi e quajti "njohje e flijimit td klerit katolik shqiptarte martirizuar ne atdhe".

"Ajo qe shkruhetmbetet",thote nje proverb latin, por edhe ne kete pike Oroshi dha njd kontribut td gmuar, kryesisht si perkthyes.Ai perkthej "Visarthin Shpirtnuer", (I956), "Ungjillin e ShenMateut",(1960), dhe "Kater Ungjijt dhe Punet e Apostujve",qe pdrbejneDhiatene Re, (1978).

Oroshi themeloi dhe botoi revisten "Jeta Katolike Shqiptare",nti te cilen gjinden shumeartikuj te shkruar nga ai, autorii te cilaveper ne, ryerezite thjeshte shekullar,megjithesepdrpiqemite kuptojme sakrificene madhetd meshtarve tane,harrojme,nganjehere, seketazgjodhen rrugen e meshtarise,nga thirrja e ProvaniseHyjnore. Si te flle, ata kurdohere meritojne dashurine,respektindhe mirnjohjen tone te thelle ndaj vepresse ryre € shejte.

Bashkepuntorete tij, famullia dhe gjithe komuniteti shqiptarne Amerike e kujtojne me mall, dashuri dhe rrespekt, figuren e shquarte Msgr. JosephJ. Oroshit,si udheheqesshpirlerordhe atdhetar i flakdt, i cili te terejeten e tij e luri ne sherbimte njerezimit ne perylithesi dhe bashkatdhetareve te vet ne Amerike, ne veEanti.

Past€drite ne Lumni

/ela

(6)

@ 6 dallim me shkencatmodetre, botdkuptimetpdrPiqenqe njeriut t'i ofrojnd nje PasqYrdte gjithanshmedhe ti japin njd spjegim td pergjithshdm.

Ato kerkojne qe kuptimi i perbashket t'i pergjigjet njohuriseshkencoredhe td kalojd konceptete vjeteruarafetare.Ato mundohendisi t'i pergjigjennevojessd njeriut qd te kuptojd vetvetendhe boten qe e rrethon.

Mirepo ato e veshtrojnezanafillen e gdo gjeje vetdm prej nje kdndi parimor, d.m.th.prej materjes(botekuptimimaterialist) ose prej shpirtit (bo.tekuptimi spiritual).

Pdrpjekja e tyre qe te kete nje pasqyrdtd teresishmei shtyn ato drejt kombinimit te elementevedhe religjionevete ndryshme.

Nje pikepamjee tilld me siguri nuk spjegonas llojshmerine e dukurive dhe as s'eshtend giendje (fenomeneve) qE ta zgjidhe problemin e kuptimit te njeriutdhebotes- ku ai lind dhejeton' Si pasojd e ketij Parimi shfaqet TOTALITARIZMI dhe INTOLERANCA. Nga ana tjeter, shkencamund te pergjigjet vetem nd disa pik€pamjeqe kane te bej me disa lemij te caktuara veprimi, kurrsesinuk mundetqe te beje nje pasqyreme realetd botespor mbetet glithnje e hapur per njohuri, pyetje dhe peryjegjete reja.

Feja e krishterepermbandy elemente thelbesorete botekuptimit, edhepse ajo nuk eshtdbotekuptim ne veshtrimin e ngushtdte kdsajfjale.

Rendesi te veEante marrin sot botekuptimete ndryshmepolitike. Kdtu eshtefjala md teperper kuptimin e jetes SHOQIjRORE.DiEka eshtee qar€ se askushnuk jeton vetemper vete,por me te tjeret, pdr te tjeret, dhe si te thuash varet nga td tjeret.

Secili eshtei orientuardrejt tjetrit dhe dshte i varur Pak a shume Prej tjetrit. Per kete arsye eshtene lidhje te ngushteme realizimin e nje rregulli human dhe te drejte pdr td gjithe njerEz'

Katalfun

Prill - Qershor1996

r ,4:d do.teo prapseprapdo te mbetetpyetja ne kuptimin e jetds personale,individuale,fajit personal,vdekjese deri jetes se pertejshme.

Njeriu si individ me nevojat,telashet dhe shqetesimete veta nuk linde ne procesin shoqerore.Perkundrazi,personi nuk eshterczulta| por rrdnja dhe qellimi i shoqdrisenjerezore.Prandaj,jeta shoqeroreduhet te drejtohetnga njeriu, pra nga individi. Keshtuedhene sfondin politik pdrseritetpyetja: Q'dshtdpra njeriu?

Vertet, shkencadhe botdkuPtimet politikejapin, sipashamendjevete veta, pdrgjigje te rdndesishmene disa nga pyetjet tona. Mirepo, nd pyetjenpdr kuptimin e jetes njerezore,nuk jane n0 gjendjete pdrgjigjdn.E pa njd pergjigie te tille nuk kemi orientim. Pra,pikerisht, ne ketd rrafsh gorientimiqdndronWiza e epokessone.

Konceptetper vlerat dhe qellimet, qe krijuan dhe realizuan njer1zit gjate shekujvem€ pare,jane berdsot per shumicenpikepyede.Pastajmungojndidetd ndezese,prespektivaper td ardhmen tone, vlerat kryesoreper te cilat njerezit mundte entuziazmohen.

Dyshimi dhe dorezimi jane ne pdrhapjete sipert. Sidomoste rinjte e ndjejne nje zbrazetite madhe.Prodhimi, Si eshte i mundur pajtirni ne mes konsumi,standardi,problemetsi masin interesavete ndryshme shoqerorete dot thellesitdaq t€ mddhashpirterore.

Njeriu vertet ka nevojdpdr bukd qe td njerezve, kombeve, rracave dhe jetojd.

Por eshteskandalte mendoshse ketd? zgjidh klasave?Kushe njerezne kete bote nuk e kane te shume Natyrisht pdrpjekjet e botekuptimeve buken. mjaftueshme dhe rendesiae angazhimitpolitik rreth jeton vetem Per bukd dhe jane nuk Njeriu te permirdsimitte kushtevejetesore pamohuara.Mirepo, ato deshtojnbkur pune, ashtu si nuk jeton vetem Prej eshteper pergjigjene fundit shpirterore. kenaqesiseose prej protestave.Njeriu Ne kete bote, siEduket,nuk Po mund eshtedigka me teper.Atij i nevojitet td realizohetkurrsesi nje drejtesi e per- dashuria,mirekuptimi, dhe shpresa,por sosur,megjitheseperpjekjetrreth kesaj gjithashtu edhe te jete diqka me shurne ne kdte jete, ku ai vetem shtegetondrejt enigmejand te mundshme. jetes pa mbarim...

Mirepo, derisa secili mos te kete Kdshtu pra, edhe sot e kesaj dite, mirdqeniete duhur, s'ka per te pasur jemi te detyruarrishtaste mendojmene njerezore. shoqerite p€rsosur Si pasojene shoqdrilind URREJTJA' menyre me origjinale dhe me te thelle SMIRA dhe KONFLIKTI ne mes te per aresyendhe qdllimin e qenjesnjeree token ne interesave.Mirdpo, edhe nese do te zore MISTER. NJERIUT probleme, zgjidheshin te gjitha keto

it. Terheda ne njd fatbardhesiprivate do t'ishte iluzion. Prandajpdrgjegjesiadhe angazhimiduhet te kdrkohetprej secilit dhet'i ofrohetqdokujtd.

Por si mund ta organizojmedhe ta formojme ne menyre sa me njerezore jeten tone te perbashkdt?Si mund te arrijme qe ne shoqdrinetone td mbreteroj,jo forca, e me te te fuqishmit, dhuna, smira, urrejtja, por dinjiteti i njeriut, e verteta,liria, drejtesiadhe paqa?

/e.a, kah6z

Prill - Qershor1996

/tt qi @

fr) .__

r ?e/4opa// d?tdauM

Plaku i Vlores,ISmailQemali,kurdo- dhe dinjitetin e Kosovestrime. Ndersa here e mbajti prane Gurakuqin.Dhe jo Gurakuqi mban kapelen "Republike", e 2 m a r s 1 9 2 5 , p i k e r i s h t vetem per guximin e tij rinor, por krye- si per te thene, se Shqiperia eshte s h t a t e d h j e t ev j e t m e p a r e . sisht,per mendjene holle e kulturen e Europe dhe jo "Turqi e vogel" - sig e rruget e Barit te Italise u gjereqe kishte.Nuk ka asnjengjarpropagandoninshqiptaretanadollakd skuqen nga gjaku fisnik i kolosit, ma je apo eveniment kombetare per qindravjet me rradhe... te madhit martir te kombit shqiptar, te kohes ku te mos gjendet Vleresimetper Gurakuqini Luigj Gurakuqit, per ta bere ate te m e n d i m i e f i r m a e jep mjaft mirE gazeta"Liri e pavdekshemne shekuj.

Gurakuqit.

Perte permenShqipnise" e dates 22 prill re'Luigj Gurakuqieshtenje nddr figurat dur: Kongresii Monastirit, 1913,ku nder te tjera shkrum€ te shquarae me te ndritura qe ka k u G u r a k u q i t r i d h j e t d an: "Ministri i Arsimit, Luigj nxierrekombi yne gjate gjith€ historise v j e g a r , zgjidhet Gurakuqi,meritongdo nder e sd tij. Ai eshte truri dhe zemra e nenkryetar, Memorandulavdi...Ne seeshteper Ismail kryengritjeveshqiptarete viteve 1910- mi i Gerges (sig e thame ';,,1 Qemalinkrah i djathtddhe 1 9 7 2 . P e r k e t e l e t ' i r e f e r o h e m i m a n a l t ) , R e v o l u c i o n ii keshilltar€ me i mire i tii. kryengritjes se Malsise se Madhe, qe Qershorit1924,e shumee per Shqiperineeshte nje xheudhehiqej prej strategutpopullor te shume kapituj te tjere vahir teperi qmuar". maleve,Ded Gjo' Lulit... Gurakuqi te historise.

Ne konferencene eshte hartuesi i memorandumitfam6Mjafton te kujtoGjenevesne shtator madh te Gerqes,i cili shenonnje nddr jme se me 4 dhjete vitit L924, Luigj pikat kulminante te suksesitte diplo- t o r 1 9 1 2 , k u r Gurakuqi, i intervismacisd shqiptare qe vuri ne dileme k u v e n d i i V l o r e s tuar nga nje gazetar diplomacineeuropiane. zgjodhi Qeverine,ne mes td 17 minis- jugosllav, i bdri nje mbrojtje te tille trave te propozuar, Kosovesmartire,aq sa ideologui madh L u i g j G u r a k u q i kosovar, Hasan Prishtina e tribuni esht i vetmi qe Bajram Curri do ta quajne Luigj f i t o i s h u m i c e n Gurakuqin"Mik i Kosovesdhe nderae absolutete votave Shqipnise". qe ne votimin e Nje vleresim shumete madh i ka ba pare.

N g a GurakuqitedheFanNoli: "Luigj Gurakuqin 28-5636th Street,Astoria, LIC NY lll0g fotografia e dele- si pioneri qyteterimitoksidentalneShqiperi.,. gacionit qe u nis e gjejmeneradheteparegjittnje, mecainterp e r E u r o p e n e vale te shkuftEra,shkaktuarnga forca madmars te vitit 1913 hore.qeme I909glerme I925.EshCnjerckome jahtin anglez rd te cilin seka arrinr dotasnjetjetbr,asperse "Mekong", te bie largu,rekordi fituarnepernafshea ndperperne sy diqka qe nuk renj,neperpusira,nepersemundje, nekeneta mund ta kalosh ne kalbbsirash moralee materiale, nenjdvendku heshtje.Jane Isa zemratjanete lyshkura dhesytete zgurdulBoletini dhe Luigj luar ngalakmimi i plagkes,me te sotmene mewajtjet e torturate garancione Pdrkthime, notari, dokumenta- Gurakuqi, ata qe zezE,mepivacionet, , j o s h e n u k i k a qdo para minuti G cilave Ferrii Danteseshte cionpdremigracion, Export-lmport td "fesi i zi" turk e nje panairi bukur.Te tjeremundte lavderomallerave, ndihmdpdrpunesim, etj... qe padyshim,per henqe e kapercyenketekryetrim vigan nga afro pese shekuj u madheshtiae sakrificave.Porunes'guxoj te Thinni agjentin tuaj solli perfitim atyre matemme te as sot asneser,seme duhen shqiptareveqe e edhe12vjet te dera".

Isa Smajlaj vune...Isa BoletiDuhet pasurparasyshse superlativat ni mban kapugine e d h a n a n g a b a s h k o h e s i t d h e bardhe shqiptar, i bashkepuntorete tij jand reale, te c i l i s i m b o l i z o n drejta dhe te pakundershtueshme. paperkulshmerine vijon nd faqen I

. Biletaudhdtimi

NewYork- Tiran6,Shkup,Ohdr, Prishtin6,etj... . Td giithalloiete sigurimeve.

Tef: 718/626-75557181626-0690 Fax:718-626-6004

fil \:,

vijon ngafaqia 7 Ne qeverind e Nolit ne 1924 Gurakuqi, si Minist€r i Financave, do te lente vulen e aftdsise se rrallO, si ekonomist dhe financjer.

Bashkohdsi i tij Stavro Vinjau' do td shprehej se "Gurakuqi ne Qeverine e Nolit bani Eudira" dhe kdte thanje te Vinjaut e pranon edheFan Noli.

Vetdm njd bund trim, i zgjuar dhe i guximshem si Luigi Gurakuqi, mund te mente mbi shpatullat postin e Ministrit te Financave nd njd kohe qd arka e shtetit ishte bosh, dhe me nj€ defiEit, shtatemuaj pa paguar rrogat e n€npunsave.Gurakuqi me nje zotdsi dhe aftesi te jashtzakonshme, mbrendatre muajsh arriti te beje balancin e buxhetit, dhe t6likuidoje shtatemuaj noga te mbrapambetura' Si e aniti Gurakuqi ketd sukseste jashtzakonsh€m?Ai nd nadhd t€ pard beri reforma radikalend qeveri. tue shkurtuar administraten e ngarkuar me burokrate te paafte qd pengonin frymdmarrjen e shtetit dhe demtonin arken. Se dyti' ai i propozoi qeverise zbtitjen e mogavetd nenpunseve nga 570 den 25Vo duke fillue t e K r y e m i n i s t r i . D h e n e k e t Om e n y r e ,

/eta' Kailtbz

'

p€rveElikuidimit td borxheve te siperyermendura, siguroi ne arken e shtetit edhe njE milion e giysm€ frangaari.

Luigj Gurakuqi me shpirtin e tij te madh te te krishtdri, ishte armik i metodave drakonjane, armik i krimit dhe korrupsionit.

Gurakuqi si ideolog dhe Politikan shquhet nd polemikat qd bani ne gdo s e a n c dt e P a r l a m e n t i t , n e q e v e r i n € e Xhafer Ypit dhe Ahmet Zogut. Ai si analizator i shquar dhe politikan i holle ai ka marre fakte t0 pakundershtueshme.Ai me mjeshtri te rralle analizon dhe denoncon para Parlamentit te gjithd kabinetin e ministrave, qe nga Ministri i Botores deri te Ministri i Mbrendshem.tue quejt qeveri te paaft€, qeveri kriminelesh, hajdutesh,injorantdsh,e anadollakesh.

Gurakuqi, Noli, Prishtina, Vinjau e Curi, jane te paret qe shtruan shinat dhe ndertuan urat pdr te shkuar ne Europd.

Qeveria dhe shteti demokratik shqiptar, ne se don td nddrtojd njO demokraci td vertete, trenin e tij duhet ta drejtojd mbi keto shina. Sot kur ne Shqip€ri korrups i o n i k a m a r r e p e r m a s a g a l o p a n t e ,k u hajnija, grabitja, dhe krimi po luldzojn€

Prill - Qershot1996 per Edo dire, zei i fuqishdm i Gurakuqit vjen nga thellesite e kohes dhe na thote: "Forconi ligjin, vendosni drejtesine' denoni krimin, dhunen e korrupsionin".

Sot, ma shume se asnjehere,Shqipdria ka nevojd per Gurakuqe. Kush vret Gurakuqet, vret Shqipdrind. Vret dinjitetin kombetar dhe minon urat qe na lidhin me Europen.

Asnjdherd si sot ShqiPerianuk ka pase nevoje pdr ligje te forta, kur vendi po shkon drejt anarkise. Ku qdo dite ka vrasje, therje, vjedhje, dhunime e grabitje. Ky 6shte realiteti shqiptar ne fund te ketij shekulli. Ne qofte se diplomacia shqiptare nuk do te dije ta zgjidh0 k€td situate, politikanet shqiptare do te mbajnd pergjegjdsi para historisO dhe para kombit. Le te mbetet Gurakuqi s h e m b u l l i m d i s h k d l q Y e s h d mi a t d h e d a s h u r i s e ,b e s n i k d r i s e , n d e r i t d h e beses.Udherr€fyes i demokracise se vdrtete, i bashkimit kombetar dhe i harmonise.

Gurakuqi do te mbesd ne shekuj, si model i edukimit te atdhedashurisedhe per td gjithe brezat "Tempull i nderit kombetar".

Prill - Qershor1996

/eta, ktahAz

('Wulbuno ?l&"W?a,na,,ttliitrA,u shumekohengameshtaret idandez,sidomos (preJnje shokuqe ishtei besimitluteran), neEuropenLindore,KardinaliKrol, bir i nje qe ai nuk mund te i pergligjej e solli gjer te familjeemigrantbsh polal! dallohejperndjen- tekstetteologiikedheeventualisht ne semii jat e prejardhjessevet.Influencae tij ndikoi nar. f /ardinali Krol. ishteudheheqesi Arqipeshkvisd Katolike re shumeper zgjedhjene Karol Vojtila,atehere Ne vitin 1937shugurohet meshtar.Ai l( I \Philadelphia (Filadetfia) per27 vjet. Kardinalne Poloni,si PapeGjon Pali i tr ne vazhdoindmenyreklasikeudhdne prelateve, dhesi i tilld ishtenje nderfiguratqendrorete vitin 1978. sherbeunje vit si meshtarne nje famulli te Kishesne Amerike. Ai vdiq te dielenme Passhtypjesmeforcete Solidaritetitnd Cleveland-it(Kliveland).Mepase guanne daten 3 te marsit, ne shtepinee tij ne Rome dhe ne Univerzitetin Katolik te Philadelphia.Ishte85 vjegar.

Amerikes,perte fituar doktoratenmbi ligjin U shtruanespitalme14shkurt.Vuantenga kishtar. semundjae sheqerit,qei strkaktojedheprobAi dha mesimmbi ligjin kishtarnE lemine mosfunkcionimitte veshkeve.

U lirua Cleveland.Me vonâ‚Ź ai mbajti postete ngamjeketditene shtuneperaresyesegjendndryshmeadministrativend arqipeshkvi, ja e tij shendetesore savinte e keqesohej. paradhe mbasemerimit te tij si ndihmes Kardinal Kroli u pensionua si arqipeshkev ne vitin 1953.

Arqipeshkevne vitin 1988.Ishtenjd folesi Me temperamentine tij, e sdbashku hapetdhembroj6s i teologjisekonservative mepervojendhepregatitjenqeishtei pajisur, apofadicionale,autoritetithierarkikdhedisiu zgjodh Arqipeshkvi i dhjete i qytetit plinesseneptekishtare.Pikpamjete d konPhiladelphia.Ishtenjeri i pergaditurdhei servativete gdrshetuara me aftesitee tija pdr vendosurper te patursukses.Ne plan prombikqy{e, e bdneatenje fetlre te dalluarte gramin e tij nuk kishtevend per d6shtim. katolicizmit ne Amerike pdr dy dekada, Ketee ilustronme mire fakti kur ai percillte Sidomosfill pasmbledhjes seKongitt te Dytb ndonjdmeshtarete ri gjetiu duke i thene: atyku u rishql.rhrandisangarregVatikanas, "Nuk po te Eojte beheshpjesee kryeneshullat mbi ushtrimine katolicizmit. tave(ne gazeta), por te beheshpjesee hisU zgjodhArqipeshkevngaPapaGjoni toris6". i xxltr-te ne shkurtte vitit 1961.Ai u dallua Emri i Kardinalit ne gjuhenpolakedo Emri i Kardinalit Krol, domethdn| nga prelatettjere amerikanne mbledhjene te thot "mbret" dhe me te verbte HnteperMbret nd gjuh4n polake Kogilit qeu mbajtprej 1962-1965.

Ai ushtoj shtypjenseishtei tille. Nga vetepamjae detyrdne sekretarittd perhershemdheishte Poloninevitin 1981,KardinaliKrol ishtene jashtmedukej si njeri qe e ka situatenne antari Komitetitqendrorperkoordinimegjate kryete ndihmavehumanitare.

Keteai e b6nte kontroll. Ishtebune i gjateme trup te drejte, gjithe mbledhjesseKoEilit. me anete diplomaciseseqete. elegantdhegjithemondmbahejmire.

Pasiqe PapaPali i VI-â‚Ź e emeroiate Si meshtari moshessere, ai vizitoj "Kishtenje humorlozonjar,pakezme Kardinalne vitin 1967,ai se shpejtiju Poloninpak paraLuftes seDyte Boterore. ton therespor edheshumete kuptuar", trebashkangjitgrupit te "alarmuarve"i shtyre Ju deshttd ik ne Hungarime aeroplan,pasi gonin koleget e tij qe paten rastin te ngapresioniper ndryshimeqe Vatikanii tr- gjermanetmarshuanne Poloni.Ai u rikthye bashkpunoninme Kardinalin. te ndermuar. niumfalishtnd vitn 1972,dukevizituaredhe Ishtelojtari persosur i lojes"Golf '. po Ne vitet pas mbledhjes historike, fshatine lashtete steryjyshevetd tij. Ai foli ashtuluanteme shumepasionne piano.

KardinaliKrol i kritikontekatoliketqevenin paranje mori njerezishne kampine perqen- Kendontekenge polake,irlandeze,dhe ne pyedeautoritetinkishtar.Ai fliste hapur drimit ne Aushwitz,dukenderuarmeshtarin amerikane.Kete ai e bentevetematehere dheme ton te ashperper meshtaretqe e lin- martir MaksimilianKolbe, priftin polak,i kur ishte shpirterishti qetesuar. in meshtarine. cili me voneu shpalledheshenjt,e qe dha KardinaliKrol u pensionua me 11shkurt Prejvitit 1971gjernevitin 1974ai ishte jetbnne vitin 1941perte shpetuarnje te bur- te vitit 1988,saktesisht2Tvjet g'prejkur u edhe Presidenti KonferencesNacionale gosurnga naziztat. zgjodharqipeshkevi Filadelfise.Vendine IpeshkvoreKatolike.

Kardinali JohnKrol, lindi me 20 tetor tij e z:uri Arqipeshkvi Anthony J. "Arqipeshkvitkishindeshirete kenetebejne te vitit 1910ne Kliveland.Me radheishte Bevaliacqua(AntonBevaljakua),qemepare meKardinalin"ttrotemeshtariJ.BryanHehir femija i katertprej te te@vei John(Gjon) sherbeusi Ipeshkevi Pittsburgh-ut @tsburg) @rajdnHiir), njekeshillarpraneKonferences Krol, mekanikdheAna PiefuszkaKrol. Pas ne Pennsylvania.

Ipeshkvorene atekohe."Ai ishteshumei kryerjesme sukseste shkollesfillore katoNga familja e tij vazhdojnetd jetojne i drejte.Ti e kuptojeshumemirepozitenseku like dheasajte mesmeai punoi si mish-pre- vellai Alfons Krol dhe nje moter Ana qendrojekur kishetd beshme Kardinalir". rese mepasedhesi drejtori shitoresushqi- K a d z i e l s k i , q d t e d y m e b a n i m n e Ne hierarkinekatolikete dominuarper more"Kroger". Nje pyetjejeme bazefetare PhoenixGiniks) te Arizona.

/ea

Kata*:42

Zefen "ofc-Aeo"

Prill - Qershor1996

h

vaporrin m'njanen bri6, e ateherddeti u aje e u dynden tallazet Zoti na ruejtd! . e i Pame sYE' m e t € s h t i em n e r E nm asht nji fjale; Shypnid Tallaz per ne ne nji mal, po, mal, por m'Atlantik ashtnji si Kreshta,Mali i Rrencit,Taraboshietj' veg, se nuk jane ashtuthik ne teposhte por ma t€ planete kan, si me thane,bark shum si kodrat e Maxharatit. Prite Zot rrezikun se shkakam pa at dite! Ene md perqethetshtati, sa here m'bjen nder mend ajo duhi6. Qiella tuj vetue e bumullue,era tuj uhue, deti tuj gjimue e tallazet mal tuj u plandose here per italian. balle, hereper kiE, hereper brid tOvaporMundi i rruges e rreziqet e kalueme: rit, tash tuj e dynde,thue, deri nder re fiazimete guditshmee te neveritshmetd perpjete, tash tuj e karranid shul nd d o g a n a v e te t e P o l i c i e s e s i d o m o s si po teposhteneperrrjedheshkumuese. mendimiqe aq ujd edhemue me ndan te fund ne pingul lshue m'e td dojshin prejjush, kaq fort m'pat ligshtuemoralmakinat, krisshin detit. Kriste vaporri, isht n'e nesret,sa - sidomosprej mallit napllojshingota, shishe'qinija,karriga' t'uej - m'kan shkuelott rrkaje, ndej0 tavolina,a thue se po isht daulla e Frano vetunne ket ode' Ndojds tuj na pdrcjell€ ne vorr"' Prej Por, Per fat td bardhd,kY mjerim friget paEehi krejt nd vedi e voglue e ba shpirtit nuk me ngjati shum' Kah 11 sa grushti i dores.Kah m'ishte shkurtue sahatiparaditeerdh Miss Alexanderme qafa, e m'bahej se kolarini po m'a zete me marre, Per me shkue me ngrane frymen krejt, e i mbajshesydtkokerdhoc mjesditebashkete Miss Williams' Nd ashtuper ajrid, pa i ndal6ne kunni pike ket rase ajo md dorzoi, a din shka? te ngulte,veg se kajherem'u vidhshin, letren t'ande me'7 te marcit, qi Prej per me kqyrd Per nji Easte vetem e i tallazet me i u turrd vaporrit, Londret m'a kishin derguem'adresete filluen zijshin per si nji kolos, Perkundej terthuer tallazet,qi vlojshin, saje.Seke besd,se sa fort u ngushllova, cilli Shejt as as laqe Nuk vaporrit. mbi ta, kah i gateme nji rreth kuer pavae lexovaat leter,sadoqi ishte madhnueshim veE se dite; at pa metzitie 16,50milashne sahat.Kah mjesdi- Shejtneshe tepere shkurte.Td falem nderdsme gjith force jo ne pse s'ishe e ne Queenstown,ku ndejme kusht nuk banaasnji' zimer, si edhe Provincialit, per leter, qi ta mrrijtem por herd; per nji sahat. Atehere u nisme Per terezleedhe nji qind k i s h t e P a l u e b a s h k e m e t ' a n d e n ' nja tre pse,per sherr,nuk me hiqej meEpuna e s'mi ka Amerikd. Ishte e Dielle. Udhtar€ qi Vinqenci fort, Quditem atij Ulqinakut qi, tuj u pasegieteedheai qi kam pasdshkrue mbrende911,e detare294 (equipaggio)' pasdkushtue ierg1eg16njaj letre, pa da e tallazi vite tuj u shtue, dikuer ne hall t'em, i paska prej Parisit. Heshtimi i tij mundet me Era fryte Si, more,nji okdsh' qiri 20 nji Shenkollit me ka Pasqite sama kthelltd,qi ju futshnaAtlantikut' i veti' Hajt Euttetttu- Pune,e mue shoq nji i thote Me 26 deti erdh tuj u aj6, edhengjati qiri 20 okesh? tep€rte madh' E dij seka tre n3et u.1A"s nji here pshtojd na turbull gjith natene gjith diten n'e ti, i pdrgjegidaj; td oune shum;por te gjegjunte tij m'asht ashtu shef (Me 28, kah mbasditja,deti u prej ktij rreziku se, mbasandej, typrn domosdo.Por ndoshtame ka nesret. pune e atij Ulqinakut paque,e ashtundej fashdder n'e nesret puna pundn...Kjo shkruee ka huPeletramrgEs' sa herd ishem ne mend, neper sillej me e merkune).Mbasditen Me 24 te frorit, Pra' u nisa Prej mjesdite.Ishte e nd gjith at kusht ndonje ba me kutit ja nisi era, e deti u terbuee giimoj Londret per Liverpool. N'e nesrethypa prap prej vetvedi' Por, qeshe me vite nata,me te shtidmneren.T'ejten hall, me nd vaporr "Cameronia".Na ne Shqypni sebani t u e s a h a t s h .

Pase s'Po u shkreh nji thellim, i Per- m b a sn j a d Y s'kemi as kuPtimin, se shka asht nji nade tuj pie rrishin Zoti na ruejt, se shkakam ndollte gja e se Inglizt transatlantik.Mendo se ky vaporr asht frigueshem. me letrash, lujte sy! Na ne ShqYPnids'mund te birrd e whisky e tuj aq i naltd mbi det' sa me i mrrijte kati i pa me ftyre ne ishin zbe as kuptimin e nji thellimit m'det' gjith kta, qi edhe ata epermbi buziete pullazit te kishess'ond kemi zemra,e shkova qirit, m'erdh e flaka si merthye eu e i giatd sa prej "Rrugessd Nji herd qiella u vra e erdh ne C.luttuOot, Molierin' lexue." me fillova e kabind ne me re tE zeza, si Plumi: era treMadhe" deri nd teatert'onb' Mbrende, krejt deti; u Por nd furl€n e vet aq, sa e Perkuli Mbasditen PaquePak mbasandej,asht ma mire se ne Eedo fishoj

hotel te Parisit e te Wienes. E pra ky vaporr nuk asht gjysa e do vaporrevet M'6 dera,qi bajneudhtimine Amerikes' per Liverpool prej u nisme mbasdite New York, ll marcl92l Halifax' e New York, via Queenstown e lrlandes, i Queenstownashtkah fundi Fort i dashtuniJustinl Halifax ashtne Canada(Nuova Scocia)' nam deri kah mjesnata'Si Mbas dymbdhete dite udhetimi e Deti kje me ne Kanall t'Irlandes, filloi era e mbasi nepdrkujdes t0 Miss Alexander duelem mujta me u skapullueprej Eopojvette poicis amerikane,me 8 te k'm' ne 2 mbasditevuna kamben n'Amerike, ne New York, edhe kam ra nder do fretdn

Prill - Qershor1996

/eta. KazaltAz

mbramjetprap u terbuema fort se pa.ra- gjith rrugen, s'kam pie asnji gote, pse me punue diten edhe naten,kurdo qi td dite. Ateherefillova prap me drashte,a e drojshe se Ears zgrofin. Ne vaporr dojshe.Me kdta due me thane,se si din pse?pse nji kamarier,qi flitte ital- baheshinkoncerte, luhej "ballo"; e Inglizt si Amerikant kane ndiesiefetare. i s h t , m ' t h a n e d a r k e , s e n j i v a p o r r kishte orkestergati per dite. Te Diellen N'ato pak dite te mira, qi mujta me norvegjezishtembyte ne nadjetshi n'at dha urdhen Kapidani me u ba il servizo punuene vapoff, kam mbaruenji kangd vend, ku na pat zane dallga ne. Por ket divino ne vaporr si per katolikd si per te Lahutes:"Dervish Pasha",qi ka ma lajm, qi e kishin marre me telegrafe protestaj;pse do t'a diejsh,qi si Inglizt se 400 rrjeshta. Kujtoj se m'ka dale Marconi, Kapidani nuk e la me e botue si dhe Amerikajt jane nierz fejet. E per mjaft e interesantshme.Aty, ne vaporr, ne fletoreqi botohejne vaporr.per mos me t'a forcue edhe ma teper ket fjald, kam fillue tjetrenkange:"Lugati" e cilla me i shtie tmeren udhtarvet.N'e nesret due me te kallxue nji pune. kujtoj se ka me m'dale prej pikpamjet moti kje i lig e filloj me ra bore,por estetikender ma te mirat te deti u paquekrejt. Mbasditeduel Lahutes.E keshtunuk me jet tjeter, m o t i e m a s ' p a t e mk u r r n j rr r e z i k veg se edhenji kange,per t'a krye rruges, e udhtuem si ma mire nuk Lahuten.Por ktu n'Amerike, per ,' :,'' nji here, nuk kam me mujtd me k a . T e H a n e n m j e s d i t em r r i e m , ' 1 , shkrue,pse kam pase,ndoshta, n ' H a l i f a x , k u n d e j e md e r m ' 8 ,,, : I : .,,1' per u nisem New pu[6 shum,mos aspak.Ku thonese sahatin,e atehere York. Kuer hidm ne lyma te New : I ka dardhashum,shportado marree Ybrkut, te merrkurren, na duelen ,,:rr,,l' ,r, vogel, ka thane i mogmi. Ene para dhete vaporre te vogla sa s'mund td thom gja pozitivisht.Si "Mafalda", e u rreshtuenpesekah t'orizontohempak ma mire, kam balli m'njane ane e pesekah kigi me i shkrue P. Palit gjithsi asht m'tjetren,e filluen me e shtyevaporpuna.Punama e keqetash per tash rin, per me e avitemolit. Kah i kqyrasht se un jam keq me kambe prej s'naltit, ashtukrye-m'krye shem t'errmaket. Kuer bjen shie, hjeku tuj shty vaporrin,m'dajshin si dhete fort keq me hecâ‚Ź,pse me dhemper palc. M'ka fillue ne Londer.Ka me derkucatuj thithe nanendose.Merre me mend, se shka asht nii kene pune fort e interesantshme, Transatlantik! n'u ktheshane Shqypnidshkepte Ne lyma td New Yorkut me me njanenkame. kishte dale perparaMiss Alexander, Ktu nd New York kam ndie tuj e cilla, nepermiq te vet, mrrijti me e ra vjolinit Arturin Kreisler, prej ba Kapidaninme me thine nder 400 Wienet, sod me sod ma i madhi e ma udhtarete II klase,edhe me vjolinist i botes.Kujtoj se i bite ma m'qite prej vaporrit e prej doganet se tete here ma mire se aj Frati i njite mbasgjytetasvetAmerikaj. A e Planitne vjete 1918...T'a kishe din si me thirrshin Inglizet ne mes ndie! Por kurrkund s'kam ndie "Mister Fishta!

Mister t'udhtarvet?

At Gjergj Fishta me At Justin Rrot\n, md 1913 muzike kishtare ma te mire se ne Feshta!MisterPi, Xhi Fajshtal". kishe te Jezuitvetne Wimbledon.

Mbasi xu vend moti, ne vaporr Ne vaporr, ne te II klase ishte ngetLondret.Punee madhe!N'e pashP. e kam kalue kohen me nam. Vaporri veEnji prift protestant,me te shoqen,e Genovizinkund,m'ju fal me shndetfort ishte per bukurie, me oda e me mrgina vetem un meshtarkatolik. Prifti protes- e fort prej andss'eme.M'i thuej seme ka krejt si nji kuvend i joni. Salonat,kabi- tant ishte teper i hallakatun:flitte teper, marremalli forl per te. nat ishin per bukuride me gjith konfort pite, lote, si g'do tjeter shekullar.Un E Ambrozinsi e kam?Gajret,he jonasee qi mund te kene hotelat ma te mire. domosdonijsheurt,aspijshe,aslojshe, gozhdâ‚Ź!semeuzdajercZotit,e jane jona. bujare fort kah asu hallakatsheashtupar4erzll; por rriMasandej Inglizt M'a merr ngrykeprej aness'eme. ushqimi.Ne nadjet,ne cilla, ne mjesdite jshe ne kabinetuj kndue e tuj shkrue,e M'ju fal me shndet te gjith e ne darkemujtte nieri me zgjedheEfar- tuj than uficen si nescis orare, vade ad fretenvet me emen. Kshtu edhe te gjith do henashe me marresa dote e sa here marete gjith me nderojshin,sadoqi un msuesvet. Fale i kjoshim Zotit, qi dote: per gjith hae, ishin kah 8-10 pje- ishe katolik e nuk dijshe inglizEe. Td Kelmendi e Serafini paskan kthye ne tance, me gjith fare pemesh, rrush, gjith m'a dijshin emnin:Mister Fishta... Shqypnie.U falemte dyvet.Faleme shnpjeshka,dardhaetj. E mbasi,prej Zotit, E tue pa il Maestre di Casa,se un ne det edheshpiess'ateme gjith zemer.N'i deti s'ma'ka zane kurrnji here,as nder kabind tuj kene se ishim kater vete pashgjindene mij, thuejaundoj fjale td dallka ma te fortat, kshtu te kam hanger, mrende nuk mujshe me pase qetsien e mire per mue. qi E'ke me te. Pije nuk kishte ne sofer, nevojshme,md lshoj nji zyre te mire fort Po tEmarr ngrykdejes, veg nalt nd "bar" te vaporrit. Por un, te vaporrit, ku un mujshe me shkruee Gjithiyti P.G.Fishta

6}

m

/eta' KaAlaAz

Prill - Qqrshor1996

e W ab"S(nnte ?llnliatboti71(nd,6p"

Me urdhdrt€ proyincialit te fretervete t'i mbroi ato zakone te bukura krahinore ShkodresAt Anton Harapit,me 1 dhjetor nga harresa, qd si duket eshte armiku me per te i madh, sidomos nd rastin e popujve t€ t Kola lindi me 29 nentorte vitit te vitit 1943,niset per ne Toplane vegjdl.

1 9 1 6 ,n 0 k a t u n d i nP r i f t e n t e shOrbyeratje si famullitar. Ne kete vend Kjo ishte nd pika te shkurtera biografia e jet0 sig vdshtire, td njd kaloi Kola Patdr td Madhe Grud0ssd Malesis€sd rubriken e e At Koles. Pater Kbla ishte shembull Mbishkodrds,ku kaloi, pothuajsekrejt pershkruandhe ai vete ne tipik i asaj plejade t€ shkelqyer qd i "Dritds"dukeshfletuar ditarine tij' femijrine. I ati i tij Preka,ishte bujk e Me vrasjene Atzef Tagajt,famullitarit takonte brezit td vet. Si bashkepuntor At bari. Ndna Marija, ishte amvisee zellvitit 7945, me Kola pati nderin t0 ketd njd nddr personshme e dallohej Per shkathtesinee te Traboinit, nd shkurt te re alitetet m€ te shkdlqyera tE popullit tond, urdher ne jashtzakonshme Arqipeshkvit te At Anton Harapin. At Kola me thjeshtd e pregaditjen Imzot ishte meshtar qe dallohej pdr virtyte td Tivarit, kushtevet€ nje jete Nikolla DobreEiqit, larta, shembelltyra e td cilit duhet td mirsame normale. shkoj n0 Traboin td rej si udherr0fim per meshtaret e sotem Nd€r ato vise t0 Hotit permesaktit shqiptar. zhveshurashkemMaldsija duhet ta ndiej vehten krenare zyrtar td transferimbore, ashtusi edhe per kete meshtar qd tashti pushon ne me daten it, firmosur mjaft familje tjera, gjirin e tokes ame, te ciles i shdrbeu pa 10prill 1945. edhefamilja e Koles aty ku kishte populli nevojd md kursim, Ne Traboin Patdr se mitur gjallonte Kola sh€rbeuPOr30 shume. shume veshtire, Pat€r Kola do td mbetet Pdr jetd nj€ vjet me rradh6.Ne prandaj vjeshtdPas shtator tE,vitit 1973 autor dhe nje antar i pazavendsueshem vjeshte familja s h k o n t d v a z h d o i nd "sofren e Malsise se Madhe" pdr te shkontene VeliPoje' stazhine sherbimit cil€n ai shkroi aq bukur. ku Kola kishte t€ si famullitar ne Dritd pastt shpirti i madh I tii. halldn. Kdtu sherkishte ku atje Guci, bente prifti glerman popull te tri besDon Alfons Tracki i i m e v e . P a t E rK o I a cili kishte haPurP€r shkoi mird me voglushete katundit mbare at0 PoPull, shkollen fillore tri kaloi njerdzisht e klaseshene gjuhen (KushtuarAt Kol€ Berishaj) pdrzemdrsishtme te gjithe. K0t0 gjd e shqipete cilen e zoterontemjaft mird. q€ iu Njeri nga tetd fdmijt€ te cilet Don vOrtetonpdrcjellja e permalldshme Jo ! Nuk mundti hanoj njd kombdsiee Alfonsi i mbanten€ qel6 duke i veshur bE nga pjestar€te me se Mesimet e vlefshmeqe mi ke dhand kur u nda dhe ushqyer,ishte edheKola ynd, i cili besimi te popullit te Gucise, Ne zemrentime giithmondjetojnd td paharpasi i kreu te tri klas€te Don Alfonsit, prej tyre pas6 vite bashkdjetese Fjalet e 6mbla qe mi ke thane. md 1930,dergohetprej tij nE Kolegjin ruara.

At Kola si meshtarne pensionq€ndroi Franqeskantd Shkodrds,pdr td vijuar Tri porosi glithkuj i ndihmojnd td Kishes se mdsimetqe te bdhetmeshtari Urdherit td ne Qendr0nFamullitare NEperditet e mira e ditet e kqia 28 Maj te vitit Vellezdrvete Veglel(O.F.M.).Ne Kolegj Tuzit gjer ne vdekje me Tri porosiqe mesuesimi la kryen klasdne IV-te dhe V-tE fillore dhe 1993.

Feja,Paqae Dashuria.

PatdrKola ishtenje nder meshtaretm€ pastaj ndjekd, Prane "LYCEUM Madhe te mbas ILLYRICUM" gjimnazin ne degen aktiv te Malsisd se me popull e per veproi Shumeeieraune nioh dhe klasikeduke diplomuarne vitin 1939kur Luftds. Punoi psdendejam i ri Edhe At e veshtira. edhe ddrgohet ne ltali, nd Siena- popull me gjith6 kushtet por t6 giitha i tejkaloi letdrsi ku la disa L'Osservanza,afdt Firence, Pdr te Kola u muar edhe me Me Fe, Paqde Dashurr. cilat per td ndjekur studimetteologjike td cilat i botime dhe dordshkrime, rrugEne botimit. kryen nd vitin 1942kur edheshugurohet shpresojmdt0 gjejmd Ne zemrentime une i mbajd te rdnddsishmete md veprat nddr Njb meshtar.

Te tria si kujtim ishtemjeshtOr PatdrKol0s eshtd"Sofrat nd Malsind e Gjat0vitit shkollor1942143 Poredheuneti ttremtri {ale: e Madhe" ku me PerPikmenin€me te (edukator)n0 KolegjenFranEeskane FALEMINDERITMESUESIM..M i Shkollds madheregjistron zakonete thjeshtate edhezavendesdrejtor njdher€sh q€ GjovalinNikci (1978) kdtd bdri e Kola malsorevetane.Pater ndShkoddr.

FilloreFranEeskane

tb

Prill - Qershor1996

/eb

Kdrall%p

Kaa/rtcato 77tan*o ea*ra7l

Ttiz@pa SM

poshte.Sapun,makindnoje, firge dhemb€sh, disatubetae shishka.

Ai i pa me kujdes.Ishinmrfian atate huajt,ku s'e fshihnindrogen... askthesesseforG semrgdsqegjarp€ronte, si papriturbbribal- Gjurmimi i saj nuk ishtedetyree policit, por...Po te zbulonte,si l€ pllak€zanethorenengjy€ tekuqe.Kontrolli 'Volkswageni'i rasteshist, ndonjdgje te dlle, do td lavddronine do ta pergezoninne ndaloi. rreth.Patjeteredhendonjegradim.PerMarkundo G shkruaningazePunonjbsii policiserrugore,ngieshurne uniforme,nderoime tat,revista'Nd sherbimte popullit"...E kjo nuk diltemeprejkohe! grushtinte balli. Por shpejte hoqi, si te ishtependuar.Osesigdukeg Nejse,punee saj.Por...asgjepert'u kapur*ruaj! i pdrkistemonizmit,kursetaniishtepranu kujtuaseajopershendetje veree vitit l992,pranveree demokracisd.

Grushtiu bep0llembddhe iuzgat shoferit. ju lutem!

Dokumentet, Ngjatjeta!...

Shoferinuk e pati te veshtfue t'ia paraqisteato.Qyshkur u nis ne ket€ndErrmarje,kujdesii pardqe ai per shkresat.Qe mundurt'i kishtetd rregulltaderi n0 imtesi.Te mos i jepte asnjeshkakper t'u ngecurkonfrollit t€ huaj.

Polici i shqntoi gjaG,nje p€rnje,gjithgka:dokumentete makindse te udhetareve.

Qdogle ishtene negull. Megjithatd...policin e breukimbi i dyshimit mospo ia hidhnin?

I lEshoinjeveshnimzhbiruesshoferit.Rlhe dy tb rinjevete tjere qde shoqeronin.

Nj0ri ishteme syze,fetyrdmprehte dhei dobet,sikur nuk kisht paturme sete ushqehej.Tjeti r5eflokegjab,me mjekere mustaqe.Polici ua krahasoifetyratme fotografitee pasaportave.

Identike.

- ia filloi atbherdhetimevenjeriui ligjit.

NgaGjermaniakdshtu?

Pothashoferi,qemegjithese i shog0t,duhejtbishti ri nemoshe.

Dhe persdripo ktheheninEGjermani?

Po. Ishit neTemalC Dukagjinit?

Siurdheroni.

Nd fetyrdne policit lewiu njd grimasdmosbesimi.

E qudiBhme!- foli padashur,si me vete. nendenQ'kapert'u Euditur?nderhyriai mesyze,qeqendronte jesene pare,praneshoferit.

Polici nuk u piirgjigl menjehere.Ta merrteveshdetri senuk ishin si kembete dhise.Kete vetdmai mund ta pyeste,kurseata duheshintd pergjigleshin.Megjithatb,arsyetimine vazhdoime ze: Td vini pdrqejf ngaMynihu,pertd kdrkuarmendneDukagjinku ha pulagure?!

Bagazhin!shqiptoiateherepolici nd menyrekuptimplote.

Joper qejf zoteri.iishte nje detyrimmoral.nje amanet...

Shoferingriti mbulesene prapmemetalikete vefi.res.

Ne fetyrene policit u ndenjdbuzdqest{eironike.Hd sei di une Befassytee policit u shqyen,sikur te kishteparegjenOme te tuaja!Diversion,thuajatroE! Ndonjelarttr, ndonj€krim! Euditshme. atoamanetet Ngeli shtangurngahabia.Ne vendte valixhevee te EanNdonjehe€minierea hidrocenffalprLY t'u hedhurndere.Ketoju wasin tavetebukuramelloj - lloj shkimee figuraatyndodhejvetbmnje...nje.. sytejuve.Po vetempo pat gjetursyleshe,sepatjeternjerezittanerc lerkoi qepallatsemosi b€ninsyte.Apo mosishtemagjistarai shoferi sigurimiti kenipaturrodhepas...Ne gastrishtazipolici u kujtuasepo i djallit?! a$yetontesi ne monizem,kursetaniishin ne demolaaci...

Teke paneaGgjendjeshoferiti erdhiperteqeshur,por e gelltiNejse,pershperitipa interes,silmrtEthoshte:Mos u mundoni n gazn.Tjetri mundte ofendoheje ta fustenebelara. temahidhnimua:sihaMarkuato! Te shohimnjeherbE'keningmkuar. pdr ideal!munditEthoshtepolici.

Q'eshfiiky Eergitkeshtr-r, Dilnipakjashte!

Sige shihnigur...Njd copdshkemb.Polici e prekume doreqe td sigurohej.I erdhipdrEark.E shqrtoi me vemendjeedhenga ana zbritbn.ZuneteEmpinikratretekembdt deter.Jo,jo, luhej diEkane ketEmes!Diku fshihejlepuri! Patje6r Shoferie dy shoqeruesit Policibdrikonfoll tbimet.Edheneeantat.Nidrdnektheukoke- ishteafernjezbulimijo td zakonshem.

He vijon nEfaqen 14

/eta Kazah:4z ngafaqia13

"Qeniamalesor":."9fr*T:j.:-i9:.T:1ll -hes,doralintemiunr'i J v t q | l r r ( ! - , : . i ; r $ + ; ' ,,,!i \";:Wi%vf.j:Y9:1.5 :j1:,.T:::j::i:T'".*i] '*t;i

kalontenen mustaqe.jo!

=t&,

:''"':"l'.,, C'duheiw vere :"',ffi : Gur?rshqiptoisime .,.o-t ar;L,'"

tffi'Jffi1ffi'ni;l,iiffiteshoeates 'n''-!*, an3lelureni?|li Mos_e.hante gurkeru'? " ffiA ii "..,-',,::': "t;]"'";l*',:t n e r . * i i e ' i . n E f s h a t a i p a t -i n i o h u r' n" ' .i;e d e r d i - ' . . . ' ' . ' . ' . f f i k . f f i " ' ' # D e s h E m t . i l i n i m m b i r , a r r d i q k a n g a ..:

"

..-----r

il",l'$.frf.:iE$H,|.":r.':lIf#$....'.'WY|--"$*,ilffiru:*:*;.P tu nje gur te madh.

Mosdonite thonisekenishkuarne

f

ketecopdshkdmDukagjinp€rtengarkuar WW

hil

pikdrishr mjekroshi. pohoi

ffi

HooikaoelenW Policindjeutdnxehte.

--"^.":^^^W dhekoi koken.Kishtebindjete plote sepo

io, nuk besonteaqlehtd.Po edhepdrt'i kapur, nuk po i zintedot.E kishinujdisurmire atastu-

W

ffiril

Wu

W

\e djilll qi pombarmin"' 'nkernbi -n.tt 15,*no t'u"*'**rnnmbushurkrejtveturenmeshkdm-

W

rc

Madjeedhe huaj:E,dogjdmeshkresa.

W

binidotebbnitmdmirdlthasilit tezbrazurdufin'

iii i.j-,i.."-"::l rirepi-crli i Laptc l-, *T_

il_ili Wffi materiale" siq thoshte shefi i tij, ndodhej aty p e€r rpp p aa r ar.a rU .P I ' .o. 'r) 'P. U . Sw.6pJ ov r.rgLiv"' n* *t,.. sf et s' toer igt M u anrnt ien C , aaE mq a j,t-, .u.d' h , ue t, oi ,i lnIg1a"S-h; ;q;i ;p;e; r;i;a; n; ie; . * i l ; ; Camaj disa ditV para vdekJes ;: ,":^^: S'u permbajt. larurnuurn: Martin

Ponukgietdtgr"*dtederemetesojme?.u."u*'o..:"'-'."1.',"'.n,9'j1.T;Tf.ii,T*t"?*:?T'l;*T"to* te Bavarisenja 50 km ndjug te Mynihut,neatevendte bukurnehyrru

rra

SJeLvL buv

I

ju hpet Ky s,dshteasmemer qete nahidhnithi syvee te nathonitse pernddrtim!

Keni te drelt€... paskamt6 drejtd?Dometh6nee pohoniedhevete? posi,e pohojmdqo s'eshtemermerdhenuk nalipsetperndertim.

nekryete vanit' N4bishkrimi mlekenEnka,punoie kijoj. Ia vendosen qe i shkurtur"Martin Camaj, 1925 1992"' Asgjdtjeter'Nie van i I ttrjeshtdsi vetdnjeriuqernbante pamennere permendore. ttr.lesnte, SeedheMartinCamajnjecopeshkembiqe.Nje copdstkemmbrenda. dukeivluarn-shpirt bishqiperie,qeunokulliseuendlargneperbote, wllrctin pdrte edhe giithEka, pati prej ciles se dashuriaperletersine,

ormik! Ai ekuptoindEastsee shkeli.I Atehere,pazbeftheu, per nj6 fia16t6 tille mundta pinte.Hapi syteme thamik nje td huajl sekio jetuar' fiige peneth.Shyqn, ishtevetem.Pastaju qetesuatek mendoi

##;ail;

d;;'o

perse pohapetdrejtperendimitl ,Jq, sr,qiperia

Le tepreheji qetetanii t!

ju duhetkjocoPeshkembi? " nsfrteai,pra,amaneti'porosiashpjegoimjekroshi' jo terci,povercilBini drejt'zoterinj'E'ju jo porosia, Joamaneti, duhetkyshkemb?

Pdrgurvani, u perCliglshkurtsyzja' Habiae policit u nit njd stkallemetej' eer gurvani?!Hej dreqE'napolli"' I kujt qenkaky van?

ILIRIA TOURS

IMafiinCamajt. bllokunperta regjistruarketdfakt te ri' Polici nxori menj€here Mar..tinCa..maj,belbezoidukee mbajturshenimemrin'Pohe' q'eshtekYMartinijuaj?

Nuk eshtdvetemyni, po edhei juaji, sepseka hndurketu'ne

Nl- - Tiran6/ShkuP'NY

27OOHylanb1vd.6laten Island,NY 1C3O6

Cmime t€ volitshme n€ relacionet: NY Oh€r - Ziir ich' Chicago' Detr oit' Ba ham as ' Mexico, etj.

Shqipdri.

PashihlDhemevoneia mbathipdrneGjermani'e?

Posi,kaloi kufirin qyshnevitet e parapasglirimit' "Tradhetar' domethene,i shkoi per mend polic Markut' keshtu' Megjithdsetani ataqebraktisninAtdheunnuk quheshinme Rregullojm€ garancione' emigrante"' refugiate, zbutur: te tjetdr emer njd po. * 'Nukenjihni?lberihabimjekoshi'KaqenedijetarimadlLmesues 'Nje lexuarndonj6liberrdtij, biefiala: i degjuar!S,pasket e strkrimtar e V0ninit'', "Diella", "Rrathet'""Dranja"' fyll nddrmale",-"Kanget "Karpa"?1...

S'mdhyjnendpuneatalibr4 por"'gunlia priti strkurtpoliciduke ne bagazh'Dheju s'gietetgurdatjene i drejtuarsytengangarkesa kdtu?!

Gjermaniqeu lodhetderi Tie te huajtngeldnte habitur' Si t'ju ttremi...Kjo qe deshirae tb ndjerit,qe shpeshpdrseriste:

Pdrkthejm6

dokumente Pdr informata tE tjera kontaktonime agientintuaj nE

tel. (71S)667'7070 NE shtrbi*in tuai'nU giuhiin tuai!

Prill - Qershor1996

/e.ta, kzalilz

7eze.VAolrArtid Me "l2r4a TilI5T::I,il:

I Nenene botes. slq e Ka quaJtur njerezimi ate, eshte gjeja me e zakonshme qd mund te bejenjeriu ne ketefund shekulli.Bile per ne shqiptaret, me zemtat e trazuaraende nga diktatura,trajtimi i kesaj figure gjeniale ne letrat tona ngjan si i vone dhe i pamotivuar,sidomospara opinionit nderkombdtarqe jeten dhe vepren e saj e ka ndjekurhap pas hapi deri me antologji.Nene Terezasigurishteshte personalitetim€ i shquarnjerezor i kohraveqejetojmee qe ka dhanekombi ,,,,r,,rr,','$,1'rlli'1lillll{1llil'i.:t,1;'& yne ne thesarinshpirterorte njerezimit. Shqiptaro-amerikaniite tri feve, ortodoks,kutolikii dhe mysliman tUbashkuar nd e perbotsheme e Shtepise Si themeluesja BostonpershendesinNEnen Tereze se Misionarevete Dashuriseajo eshte baraztar per se gjalli me shenjeteret bote te preludit shpirterorshqiptar,siE Shetete Bashkuarate Amerikes. tane. mund ta quantepoeti NeneTerezen.Kol "Shenjteri - i q" pdrgjigjur Nend Vete fakti qe ne Selinee Shenjtene Bojaxhiu, spjegojnekronikat, qe hel- Tereza Papes Palit te VI ne vitin 1968, Vatikan qendruantre papd me origjind m u a r n e B e o g r a d . D h e G o n x h e kur vet€ papa i qe lutur asaj te hapte nje shqiptare,jo vetemqe nuk e kundersh- Bojaxhiu vendosete kaloje nepergjur- " S h t e p i " e d h e n e R o m e - e p a s h e ton kete argument,por perkundtazie met e JezuKrishtit.Me voneedhevellai Romen me gjithe periferite dhe u binda mbron dhe duket sikur pergatitudhe- i s a j L a z e r B o j a x h i u q e l a r g u a r n e se Zoti ka lene edhe nga nje lagje te vartimin e ardhshem,nga ku pastaj do te Tirane, pastajne drejtim te Palermo-s. fer edhe pdr ne". Mbas ketyre fjaleve shfaqeje do te kalonte ajo, Nene Tereza Dhe familja qe shperndare... misionaret e dashurise arriten ne Rome. aposi te them,mrekulliae shekullitXX. O Zot i madh! Me helm, luftra dhe N e n e T e r e z a e s h t e n j e r i d h e s h e n j t e Kjo 6shteNeneTerezae vertete:koha e ikje shqiptaretqene mesuarqe ne vitin njekohesisht; shenjte dhe njeri, drite e kryer e vajzesse dikurshmeme emrin 1500! Duhej diEkatjet€r,me njerezore, dhembje bashke, perqendruar te i njejti G o n x h e B o j a x h i u , e m r i i s e c i l e s me e pershpirtshme,me e mrrekul- shpirt brenda nje trupi te vogel e refleknjerezvete qytetit tim, pra Shkodres,i lueshmedhe kurajozeqe t'i qetdsonte tues si shtatore drite. Ajo vete, me nje kujton gastine shperthimitte luleve. disi shpirtrattane. Duhej, ndoshta,nje perkushtim te gjate mbinjerezor anoi PrandajGonxheBojaxhiu, them, me ngushellimi ri per meshirene harruar. balancen shpirtrore te botes gjithmone s h u m e s e l i n d i , s h p e r t h e ua t j e , n e nje drite e re qiellore per te ndriEuarmbi ne favor te varferise dhe mizerjes. Nene Ballkanin e krishterimit te vjeter, si nje erresirdne tokes. Keshtu nene Tereza Tereza dal-nga-dale u be keshtu njera trendafil i bardhe hyjnor, atje ne zgjodhirrugene shenjterisese vet. Dhe n g a s i m b o l e t m e t e r e n d e s i s h m e t e Letnicene larget,ku per here te pare ajo e vendosurper te mos u kthyer kurr p a q e s m i d i s n j e r e z e v e d h e s h t e t e v e , ndjeu thir{en e Trj, e ra ne gjunje para prapa,ajo nisetdrejteIrlandes.Dhe pas m i d i s t e m u n d u r v e d h e f i t u e s v e , t e ZojesCernagore. nje viti nga Dublin-i merr rrugen e sdmurve dhe te sheruarve. bile. edhe me GonxheBojaxhiu,sig dihet,rrjedhnga Indise ne RanEine Varfer,pra ne Chota larg, deri ne mes td Perendive. Keshtu familja e njoftur tregtareBojaxhiu, ven- Nagup Mission,dhe qe aty ne Bombay, p e r s h e m b u l l k u r n e J e m e n i n t e p a dosurme kohe ne tre qytetetme kryesor ne qendrene kulturesdhe...temjerimit krishtere dhe pa asnje meshtar katolik, te ShqiperiseVeri-lindore si ne Prizren, indian. Gjate viteve qe vijne e shohim arriten misionaret e dashurise, musliS h k o d e r d h e S h k u p . M i r e p o , s i t e pastaj ne Venezuela,ne Jordani,ne manet e gezuar, jo vetem qe i priten thuash,deri vendbanimidisi i hapur i R o m e , n e A u s t r a l i , n e P a k i s t a n ,n b m i r e , p o r i q u a j t e n d h e " H a x h i " , paraardhesvete saj, sikur profetizon ne Jemen,ne Filipine, ne Afrike, ne Angli, d o m e t h e n e m e e p i t e t i n e s h e n j t e t e heshtjeshperndajene me vonshmene dhe, si per madheshi rc Zoit vete, ne s h t e g e vijon nUfaqen 16 ii,..,

4;i&1,1i

.2\.'MjW'.*

W1W|,.YW.

a.' . |.\a':&,.

jdef@Wt'Fr*

6b

pril - eershort996

/aa. Kata*;4p

vijon ngafaqia15 tarve qe i Krishti Meke. ne udhetonin kesaj vjetdve, g'prej 600 debuar here arriti ne Jemen ndPermjet NeneTerezes.

Nd vitin 1979,Pasiu thotd lamtumire per ca dite 4 milion te semureindian, e thirur ne EuroPe per te marre shperbliminNobel per paqb, niset Per Oslo te Norvegjise. Megjithdse Nend Terezaderi nd ate kohe ishte vleresuarpothuajseme td gjitha gmimet e mddhaqe Patenkrijuar popujt e qyrcteruarnePdrshekuj.

Ne prill E viti 1962,Per shembull, Nene Terezaqe lauruarme dhuraten"Shir Medal" dorezim i se ciles lidhej me emrin Rajendra Prasaal,kryetar i atehereshemi shtetit td Indise. Dhurata e dYto qe iu bd Nene Terezeska qene o'RamanMag SaYsa"e medalja Niinu Terezemerr Qmimin e Liris| nga presidenti Reagan qeverise se Filipineve. Me vone

dhurata per Paqe "Gjoni XXIII", "samaritani i mire" ne New York, ajo nderkombetare"Kennedy", doktorati i o'Mirdkuptimi nderit ne Washington, Nderkombdtar" nd New Delhi, "Temperloni" i dorezuarnga Princi i Edenburg-utne pranind e Mbretereshes se Anglisd Elizabetesse Dytd, dhe, se fundi, si nje prolog i Nobelit te ardhdshemper paqe me 1 mars 1978 ish presidentiitaljan SandroPertini i dorezoi Ndnes Tereze dhuarten "Balzan" shoqeruarme 250 milion lira me shenimin "Humanizdm,Paqedhe Vellazerim ne mes Popujve". Fjalimi i kryetarit norvegjezDr. JohanSannezme kete rast sepsei jashtzau quajt i jashtzakonshem, konshem kishte qene dhe fjalimi i Fridfjof Normante cilin ai e perseritise: "Dashuriae fqinjit eshtenje pohtikerealishtevete iste", sepsee jashtzakonshme ne mbreteronte qe sikur Tercza dukej piedestalte kesajthenie.

Te gjitha gazetat e botds Patdn shkruar dhe vazhdojne te shkruajnd ende per kete. Emri, origjina, mrekullite, gjithgkae saj u lakua pothuajsene td gjitha gjuhet, ne td gjitha krYeqytetet e rruzullit tokesor, por vetem n e S h q i p d r i j o . M e g j i t h e s eN e n € Terezau deklaroi gazetale te huaj ne Oslo per origjinen e paster shqiptare.

te ri".

"Meshiroje,o ZoL ketd popull, lutej Ndne Tercza", thote poeti: ndersaajo ikte dhe vetem ikte me avionin e tronditur te shpresavetona qd ulurinin deri mbi Bangladesh.Vdrtet! A s'kishte ikur kdshtu para 500 vjetdveedhe Zoja e Strkodttsdrejt Genazzano-s se Italise, sapone portat e shkallmuara td Rozafatit kdrciten PorNdneTereza,si Edo otomanet?! gje tjetere gjalld e njerezoredo te ktheheJ njeditbne Shqfirine e sd te palmuerrrc, ku kaloivitd e fun'fixise, evjetamijravjr4ae. niper lcfeftalet lcr {o m$oi uralene pare,afjeku linden dheu varrosenprinddrite saj,ataqe Mrehilir€.

4juezimiti dhrnuan e pae € Misionaerzete Porstrtepirrc NendTerza e gelivonene Dashurisd kur u bindse Shqfir| vetemafbhere Sfqpdiakishte2gdhr qdii rug€dtte tjeGrtb ardhme,atemrgddhe ate te Tirana persdri heshti ashtu sig ka ditur ardhmeper te cilen ajo i qe lutur gjysem td hesht, te injorojd dhe td kryqezojd shekulliJezuKrishtitqdajodotaudhehiqte vetem Tirana. NdoshtaNene Terezdsi veteperjetetbjeteve. qe refuzuarkeshtu qofte dhe e drejta e nje vizite G domosdoshme per te pare nenen e saj qe ende e priste gjalle. Por $IRS'T"IN FINANCIN{; Nene Terezaedhe kdsaj here e itr trrixcd-ttse.

S1n'cirilizirrg bindur dhe e ru ul ti-fhrnill', and underlyi rtgg pervujtur si gjith(Ooperative fitrancing in rhe niset mone, New Vurk metr$politarl r:lrea perseri drejt Kalkutes ku e priste fati i Urdherit td saj, parajsa saj e shpirtrore.Prapa kraheve te saj mbetej Shqiperia nje ateiste, Kalkute e sajuar marrezish td papara E'prej se ardhje,s Krishtit ne toke.

Prapa saj ngrinte tym shpirti i rrenuar i "njeriut

A c q u i s i r i o n F i t r a t r c i n ga r r d (.ash-C)ut ltcli's * , 7 , l $ a n d l { 1 " * * rt s r m $ av*ilablc with ltrw rares Deal direetly with skill*d lerrding prr:fu ssionals

Prill - Qershor1996

/eta. KatoUAo

Ttfz /aa; e Te4rcan y njeri qe i lindur nga priderit gifut ne njâ‚Ź fshat te vogel, bir i nje gruaje fshatare.

Ai u rrit ne nje fshat tjeter te vogel.

Punoi si marangozderi ne moshen 30vjeEare,pastaj ndejti tri vjet duke predikuar. Ai nuk ka shkruar asnje liber.

Ai s'qe asnjehere ne pushtet. Kurre nuk pati shtepi te veten. Asnjeherenuk pati familje te veten.Ai kurre nuk shkoi ne nje universitet. Kemba e Tij kurrd nuk shkeli ne njd qytet te madh.

Ai kurre nuk udhetoi me ' shume se 300 kilometra nga vendi ku lindi. Ai kurre nuk beri gjera qe zakonisht i bdjne njerczit e medhenj. Ai nuk pati perkrahjenga askush,pervegVetdsse Tij. Ai nuk kishte asgjete kesaj bote pervegfuqise se burrerisese Tij hyjnore. Derisa ishte ende i ri, batica e opinionit publik u suell kunddr Tij.

-

Miqte.e Tij e braktisen.Njeri nga ata e mohoi. Ai iu dorezuaarmiqevete Vet. Kaloi neper talljet e njefarsoj gjvqit.

Ai u gozhduane kryq ne mes dy hajdutdve.Xhelatet e Tij qitdn short per te vetmen pasuri qe Ai pati mbi kete tokd - rrobat e Tij. Kur vdiq e ulen nga kryqi dhe e varrosennd nje varr te ri qe per meshireia huazoi nje perkrahesi Tij. Nentembedhjeteshekujtd gjatd kane ardhe dhe kane shkuar dhe sot Ai eshtdepiqendrae rraces njerezore dhe prijesi i radheve perparimtare.Nuk do te gaboja nese them se te gjitha ushtrite qe kane marshuar,te gjitha flotet ushtarako-detare qe

jane ndertuar, te gjitha parlamentetqd jane bashkuardhe te gjithe mbreterit qe

? --)Y*rl i.lliil,i,i, :::ix: ka prekurkjo -

njeriut mbi kete toke aq fuqishem sa e Jetde Vequar.,.

-

Autori i panjohur

LOUIS OVERSEAS

:

. Domestic& Overseas. . Wholesalers to Tirana.

\/

ffi

@Y

. All AirlinesoTourso Cruises. oH o n e y m o o n s .

Translations. Affidavits. Court InterpreterServices

2325ArthurAvenue Bronx,NY 10458 Tel:718t733-6900 Fax:7181733-7015 Telex: 424249 Recdist

/aa krahdz

e te ?icrlb@ V"i* e ShlndntuPaitnnP aaa6. olE dan6e S6.Aio,icooe

s h o k e , d a s h a m i t d se m i q m e t e dashur...Pra td gjith bashkatdhetardt tane, sikur deshironinte zinin vend sa me afdr njeri tjetrit, gjersa banketi u shpernda,ne te kater cepat e salles Kryetari i kdshillit te kishds, Z.Prel Sinishtaj,pasi u lut te madhitZot dhe Zojds se keshillit te mire qd td i ndihmojd shqiptaretme fitoren e plotd td lirise, prezentoitavolinen e Nderit te kryesuar nga Dom Pjeter PoPaj dhe Patdr Andrea Nargaj O.F.M' Nddrsa Pater Andrea Nargaj pasi tha uraten e bekimit te darkes, shtoi dhe keto tri vargje qd tingelluansi nje urate e re: "Ti Zoja e Shkodrdslutu Per ne lutu

hdnimet rreth nje darke zakonisht, pdrmblidhen ne disa fraza t€ zgjedhurae te thena bukur q€ pastaj, ne numrin e ri td gazetesapo revistesqd vjen botohen diku ne rubrikdn e zakonshmetd lajmeve' Keshtu ndodh pothuajse giithemone' sidomosnd konfirmimin e darkavete rendomtazyrtate, ku fjala vjen thuhet se merrte Pjes0 dhe ZavendesMinistri i puneve te jashtme te RePublikds,..!

Ndryshe 6shte darka solemnee nje kishe shtruarnga vete populli, e drejshpirteroree tij, tuar nga udheheqdsia ishte sig mbremrasti jes se 28 Prillit, ku besimtaret katolikd td New York-ut me periferi p d r k u jt u a n se bashku e Zo jen Shodres, Pajtordne te gjithd shqiPtareve Mbremje te tilla td bukura, me organizim te persosur,ku merr pjesdnje popull i tdre (mbi 600 vete) "aq i bukur dhe serioz "siE i quajti antarete famullise se vet Dom PjeterPoPaj,jo vetdm qd nuk u mungon asgjd, Por te vjen keq qe mbarojndaq shPejt.......

Nd fillim Z.Ftank Shala dhe Miliana Mirakaj kenduan hYmnin e flamurit amerikan dhe hYmnin e At Gjergj Fishtes.

Megjithese Z.Paloke Vulaj e haPi darken rreth ores S-tOtO mbremjesse dield, interesimi per shtrimin e saj u duk qe ne ordt e mesditds,ne hollin e kishes sone ku siguroheshinbiletat, dhe ku sidomosbinte nd sY m0nYrase si porositeshintavolinat,me grupe te ndryshme njerzish, me familje, me

Nddrkaq Z.Tatjana Petrela, me grupin interesanttd vajzave qe hidhnin aq bukur vallet, sikur i u kujt o j p j e s t a r € v et e m b r e m j e s s e j a , kishte ardhur koha e td vallzuarit!

Apo s'kercejnedhe s'kercyen bukur shqiptardte asaj nate! Shqiptaretvital dhe virtuos, qe kur i sheh ashtu ne vallezim e siper, vetem t€ meditosh pak dhe td ngjajn0 sikur ata kand lindur ne kete bote vetem pdr te magjepsur skenat dhe Per td berd Pund te medha...

Hedhja e lotarise ishte njd nder pjesdt me emocionuesete mbremjes' Z.Gjovalin Nikgi me shkathtdsinde tij tashmdte njohur ne komunitet dhe me te komunikuarit e nevojshdmnd dY gjuhe,stimulonte fituesit e mundshem td kesaj trofejeqe ofronte rreth 5000 mijd dollarddheku hynin dhuratatqd i kishin berd kishes individ0 si Luigj Shkreli e Ndoc Mirdita, PalokeRudaj, Lek Lulaj e Gjon Juncaj.

Tek ktheheshimPer ne shtdPi,vume re se kishte kaluar ota l2-t€ e nates, dhe kishte filluar dita e hene, pra dita e dyt6 e javes sipaskalendaritkatolik.

Kishte filluar keshtu java e Pare e muajit td pard, e nje viti td gjat€ pdrp-

pdr vendin ku kena le dhe te nddrtojmd Kishene Re" N d d r k o h Ei e r d h i radha daljes s€ femijdve n€ skene, ku siper te vazhduar meditimin poetik te Pater Nargajt.kengetarja dhe regjisorja JustinaAlijaj solli nC kdtd mjedis nePdrmjet zerit te saj dhe vogelushevetone, poezit e njohurate M.1edes,Martin Camajt dhe Azem Shkrelit. Mjaft mire u paraqitdn edhe kengetaret e rinjd te ansamblit "Rozafati" me drejtuesmuzikor Vasil Markun.

jekjesh, qe sikur tha Dom Pjetdr Popaj: "Do te ishte dhe viti i nddrtimit te Kishds se Re ne Hartsdal e ku me ndihm€n e te madhit Zot' komuniteti ynO do te perkujtonte pdrseri ZojEn tone Pajtore".

Prill - Qershor1996

/eta KaZalriln

MADONIA BROTHERS BAKERY Inc. Est. 191I

htepi e bukdscildsore me shije tE vendlindjessuaj Shijoni byrekun e shtflpis5 son6!

Biscotti,Breadsticks& Cookies 2348Arthur Ave. BRONX,NY 10458

(71g) CY5-5573 PeterMadonia ?oo/nleCoc Pdrvojae tre brezavend bukdpjekje!

Prill - Qershor1996

/eta' Kazalt:4z

6 \

"SM"

q" taheietol dt/ c'r&Va ry4

(Nga libri "Ulqini ne Gjurmdt e Shekujve") jate diteve te tre-sut dhe /-l n€ Ulqin ykremteve te ndrYshme.

I mozalk nje sY nd bie Tivar, e \-t komndryshme te veshjeve impresiv i Ne treve. kesaj te betarete banoreve te e malesoreve mesin e tyre, xhubleta Shtojit dhe veshja atraktive e shestaneshave,me njd llabane karakteristikene krye, me kanezgiuarkureshtjete veEante vizuele, duke m0 nxitur persiatjete ngerthyerame do asociacione.A keni m e n d u a rn d o n j dh e r e s e s a t e v j e t r a mund te jene ato? A e dini se ku shpiejnd gjurmet e tYre ne kohd e Maldsorja me x hap€sird? vegon Sa per fillim, veshtronime kujdes etruske Z. Maiani (2. Mayanl) shkath0t te valltareje fotografit6 autentike ku dallohet male- figurdn e nje etrusketd cilen e krahason,sa i takon sorjae veshurme xhublete. mund te veshjes,me xhubletensi veshjekomAsgje e jashtezkonshme, dhe ju b e t a r e s h q i p t a r et d r u a j t u r s o t n e pare shpesh thoni; sepsee keni duket e rendomte.Por nuk eshteashtu. Mal€sinee Madhe. Shikonifotografine Xhubleta e ka historind e vet, shumete dhegjykoni vete.

Edhe po ta marrim me rezervenje lashtemadje. Ajo e ka rrefimin e vet, se edhepse nuk flet, jeten e vet, edhePse krahasimte tille, nuk ka dYshim me td xhubleta dshtenje nddr veshjet eshtenje sendPajetee PashPirt. nje Xhubletae malesorevete Shtojit, te vjetra ne Evrope, si mbeturine e mesdc i l d n e t n o g r a f b t e q u a j n e " t i P i i qyteterimite pdrbashkdt,te lashte menyren ne me shekuj, e ruajtur hetar, variantet xhupletes",pa marre parasysh traditdne e derivatetqe mund te ndeshenaty ketu, me besnikee md autentike,ne popveshjeve s h t r i h e tn e h a P e s i r a u l l o r e gjeografikeedhe me td shqiptare. gjeradhe.siPaste dhEA nuk kemi n e n a v ea r k e o l o g j i k e . t e bdjme me t e k a l u a r e ne l a s h t e fenomen nje i s h t e e p e r h a P u rn e imPrevertete kulturen mesdhetare. etnologjiksiv Arkeologde etnografe etnografik, re njohur jane te me fenomenin mendimit se xhubleta e nje tradite r u a ns h u m E shqiptare popullore e tipare td ngjashmeme me cila, nje veshje te vjeter e ruajtiparet se xhublemesdhetare, tura burimore ta eshtenje mbeturine e autentike, e v e s h j e ss e l a s h t et e deshmon se kulturesmesdhetare. ishte besnike, N e i k o n o g r a l i n e Busti i gruas ilire nga Dimali

i

e paldkundshmene rrugen e gjatd td shekujvee mileniumeve?Ku qendron fshehtesiaapo enigma e saj? Ne njd nevojd te perhershmeadaptimisipas kushtevee rrethanaveklimatike, sipas konfiguracionit tokesor,nd mentalitetin e ruajtjesse identitetitetnik, nd historind specifikete nje etnosi apo ne ndjenjdn e perhershmeapo instinktin magjik per t'u rezistuar,me shekuj, dominimeve apo ndikimeve td kulturave td ndryshmeqd jane pershkuarndper keto hap€siral?

Fenomen Po veshiae shestaneshave? vertet€ i ralle dhe, sipas te gjitha gjasave, nje me histori e "jet€" specifike.

Veshtroni me kujdes fotografite autentike te shestaneshave; kdmishate tyre me mengenen n€ treg

Shestanesha

Prill - Qershor1996

/aa Kaza&:Az

berryl, me mengete gjata, apo te komme ate te bustit te gruasdimalite eshte binuara,e sidomosllabanenne forme pjesae veshjesse shestaneshave qe ka te gjysmenethimbi krye, apo gershetinsig bejOme llabanen,apo me konkretishtme quaJne e ato. kapuginne forme gjysmenethiqe quhet Perserimund te thoni: asgjee jashtzagershetdhe, sig u informova, behetprej konshme.Por nuk duhet te jete ashtu. telavete mbdshtjellesi gdrshetdhe men Shikoni tani me vemendjefotografine e formen e duhur.Te busti ne fjale shihen nje busti gruaje,e nje busti prej guri qe qarte,si forma te llabanesse vjeter ashtu eshtezbuluarne Dimal te Shqiperisee edhemenyrase si mbahetajo, gje qe ka qe daton, zini bese,nga shekulli ilI-il rendesite veEantemeqe deri me sot, siE para epokesse re. Shikojeni mire nga mendohet,paraqetdeshminem€ te vjeter profili dhe an fas dhe gjykoni vete. Mos lidhur me kete elemntte veshjesilire. u beni cikerrimtare,e te keni parasysh A e gjejme kete llabane,kapuE,pra se busti eshteshumei vjeter dhe i demedhe strukturene veshjesse gruasilire tuar. Te keni parasyshse prej kohes se nga Dimali, te "shestaneshat" tona sot, ketij busti na ndajne mbi dy mije vjet shikoni, veshtroni,krahasonie gjykoni dhe se ka mundesiqe ndonjedetaj mos vet€, e une, pa iu shk€puturperceptimit te p€rputhetme veshjen e shestanevizuel sugjestivdhe bindjesindividuale, shavete sotit. Derivatet e pjeserishme nuk mund t'i shkeputempersiatjeveper jane te arsyeshmedhe te mundshme kete fenomendhe me kaplon njd ndjenje edhe ne varianteqe mund te ndeshen a pdrjetimi vegante. edhe sot.

I mahniturme kete fenomenveftetete Shikoni e krahasonifotografite nd ralle e sensacionalne traditene veshjeve m€nyre paralele dhe degjoni, krahas kombetareshqiptaredhe,me konkretisht, Shestanesha sot kdsaj,edhe dig per historinde bustit te ne veshjene shestaneshave te ruajtur me gruas prej guri, te vjeter mbi dy mije tenjohurqendokushte ketbberdndonjepara- aq besnikeri,po i imagjinoj te gjitha ato vjet. lelizem a krahasimrc drejeerdrejte apo nderrimeshekujshe mileniumeshgjatdte Nuk ka dyshimsebusti i kEsajefemre konkretmesveshjessebustit te gruasnga cileve, ne k€to troje, kane parakaluar, dimaliteparaqetnje veshjevefteGtd ralle Dimali dheveshjesseshestaneshave tona. jane gershetuar,gjenerata,qyteterimee dhete panjohurne ndonjekulturetjeterte P a m a r r e p a r a s y s hn d o n j e d e t a j kultura te ndryshmedhe nuk kane arritur Ballkanitoseedheme gjere.i:sht€(o nje derivati qe mund te hetohetmes njeres ta asimilojne,ta modifikojnd apo ta veshjeme linj6, me nje kdmishdme menge ose tjetresveshje,ne konturate vijat e zhdukintraditene lashtete veshjesse qe arrijnederi te benylat.Mengetduketse pergjithshme,duket qarte se struktura shestaneshave.

Krahas fenomenitte janetd qepuraanashmetegelte trashe.Mbi m o r f o l o g j i k e e v e s h j e ss e g r a v e t e gjuhesqe qendroi sa guri, sa koha, qenketekemishedailohetnje veshjee dytepa Shestaniteshtebesnikerishte ruajtur droi edhe si e paprekur,perngastili dhe mengee kapurmbi supeme fibula. Nga ana dhe thuajseidentikeme ate te bustit te strukturamorfologjike,veshjae shese perparmepetkueshtei hapurdhe i lidhur gruasilire. Ne veshjene shestaneshavetaneshes"motra" e te ciles ishte vanosur me nje breznemes.Kjo lloj veshjeje,pra dallohetqartelinja me m€ngeqe arrijne ne dheparady mije vjetesh. veshjamelinje eshtesi nje veshjee rendomtb nen berryl, me derivatete mundshmete Po, dshtekjo "shestanesha" vertete qe ndeshetndermonumente,e njohur edhe nje veshjejet€ dyte pa mengeose me legjendare,e pamposhtur, "shestanesha" meemrindalmatica.

Nderkaq,ajoqeposager- mengete gjata.Ne kdte kontekstvlen te magjepseqe jetoi e gjalleroimbi toke sa isht bie nd sy eshtepadyshimveshjae ceket e dhenase pjesae veshjesilire e koha e sa guri, si veshjeme e forte se sipermeqe mbulon shpinendheperfundon quajturlinje ka lenegjurmejo vetemne guri, qe i kap€rceushekujtdhe i mbijetoi me kapuEa llabanene kokene femres.Pa disa vise te banuarame shqiptare,por mileniumet. mane parasyshmaterialine trashea te hol- edheme gjere(Bosnje)dhe sig pohohet, Po e parafrazojnje proverbarabsipas le qemundt'i pershtatet stinevedhekushteve k y t i p i l i n j e s k i s h t e h y r e e d h e n b te cilit njeriu i frikohet koheskursekoha klimatike specifike,ngjashmeritee kesaj Romene shekujveII-ilI, si veshjee ash- i frikohet piramidave. Si duket edhe veshjejeqe perfundonme kapugine llaba- tuquajtur barbare.Duhet theksuarse kjo "shestanesha" e jone e gjalle qendroisi nekokete femresdimalite linje ne shumekrahinaruhetne funksion- nje "piramidee gjalld" te ciles ne nje nenkarakteristike dhete shestaneshave tona,nukmundtevihen in e veshjesse sipermee dikudiku edhe menyreanalogeiu frikua koha. ne dyshim. ne funksionine nderresave.

Pdr me teper, Edhe sot e kesaj dite, "shestanesha" Perbustinne fjale,me nje veshjeqe ben peryarsejae bustit eshtethuajseidentike zbret nga Shestanidhe, ne mozaikune pjeseneveshjetilire mevazhdimesinevesh- me futen me thake (tufa) e cila ne veshjevete shumtadallohetne treg, flet, jet populloreshqiptare,kaneshkruaretno- Shestaneshtebartur deri para nja 70 komunikonme ne dhe na shikon plot dy grafbe arkeologete ndryshem(A. Gjergli, vjeteve. mije e dyqind vjet, apo dy mrje e dyqind B. Dautaj,A. StipEeviq), mireponuk e kam Edhe me tipike, dhe thaujseidentike vjetena veshrojnengaShestani,

/aa. Kaza*:42

Prill - Qershor1996

CIVICASSOCIATION AMERICAN ALBANIAN AMERIKANE SHQIPTARO SHOQATA QYETETARE 743ASTORAVENUE BRONX,NEW YORK 10467 TELEFONI:(718)547-8909 VIZITONI ZYREN E ALBANIAN AMERICAN CIVIC ASSOCIATION,INC. Ni] 743ASTORAVE,NUE,BRONX,NEW YORK 10461 SHERBIME,- SERVICES IMIGRACIONI -IMMIGRATION LEJE,PUNE - WORKPERMIT - GREENCARD BANIM I PERHERSHI1M SHTETSIA - CITIZENSHIP AKTBE,TIM PERKRAHJEJE- AFFIDAVIT OF SUPPORT PIJRKTHIMDOKUME,NTESH- TRANSIATIONOF DOCUMENTS PERKTHIM GOJOR - II/TERPRETATION STREHIM- HOUSING BANESA - APARTMENTS, NDIHMA QIRAJE ART. 8 . SECTION8 RENT ASSISTANCE PUNSIMI - EMPLOYMENT JOBS PUNETE PNNTOHSHME- TEMPORARY pEnHERSHME JOBS PU\P rE .-,PE\IANENT PI]RGATITJEPERPUNE. JOB TRAINING PBNINTERVISTE- JOB INTERVIEWPREPARATION PIJRGATITJE SHERBIME SOCIALE- SOCIAL SERVICES WELMRE SIGURIMISOCIJAL . SOCIALSECURITY SIGURIMI MJEKESOR - MEDICAID/MEDICARE PAPUNIISIJA- UNEMPLOYMENT E SHUMETE TJERA...- ANDMANYMORE,..

Tii GJITTTESHNRBIMETJANE FALAS ALL SERVICESARE FREE THIRNI - CALL GASPER KALAJ OSCTEUTA SALAJ QDO DITE PREJORijS 9:00 5:00

Prill - Qershor1996

tl 0/n4tb @ it pasviti komuniteti shqiptarei New Yorkut si dhe ai i Detroitit festojnd nje nder ngjarjetme te n d s i s h m et d h i s t o r i s e s o n e " rd Kryengritjen e Male sise ". Kete vite ishteherae parene historin moderneqe kjo ngjarje u shqyrtuajo nga "historianet" e komunitetit me thashe themete ndryshmepothuajsenga te gjitha viset shqiptare.

Me 25 marste ketij viti ne New York lindi nji fondacioni ri. Fondacioni ri por me emer te vjeter, me emrin qe malesorete thone me krenari, me emrin qe poetet tone thurin vargje te pavdekshme,me emrin qe Fishta i kushtoj nji keng6 Gjon Lulgjuraj te plotd nd epopene kombit tone,me emrine nji malesori te thjeshtd: "FondacioniDed Gjo' Luli". Fondacionii malesorvend keteane te Atlantikut G cilet per te perkujtuarhis"Itorinee pasardhsve lire", ne New York ftuan dijetareqEme shkronja shqip.shkruanshqip mbi historine e atyre maleve qe ne shekuj deshenti grryejneher6 sllavete hereotomanet, here njâ‚Źri e here tjetri, atomaleqe vetemkemba e malesoritmunditi shklase ti mbijetoj, ato male qiellin me tokdn i bejndbashke... Paloke Vulaj, Kole Gjelaj, Nikolle Jungaj, Vasel Kalaj dhe Leke Vataj, aktiviste te njohur ne komunitetintond pdrbdjndKryesinde FondacioniDedeGjo' Luli.

Ne njdrin nderuniversitetme te famshme

/eta Kata&4e

y'a(li", u4r?,tttit " Del d ba,tttA 84"'

td botes"Fordham" ne zemerte Bronxit, u mblodhenshqiptaretme 13prill qyshnd

orete herate mengjezit qe te perkujtojne nje nderkryengritjetme te lavdishmete popullit tone,kryengritjene malesorve kunderperandorisese zezeotomaneqe sundontegjysmene botes.

* ,s

Rendesiae Dede Gjo' Lulit dhe malesorvene kryengritjemund te pershkruhet ne leter ne shumemenyra,por eshtedashte qdtejeshepjesmarresne ketesesionshken-

cor per te degjuarzerin emocionueste z.

Gjon Lulgjuraj bir i Malesiekreshnikei cili me mjeshtrin e Ciceronit dhe zerin e AleksanderMoisiut e udheheqiket seminar.Organizatordte ketij seminarime siguri e ndiejn vehtenme se te kenaqurme zgjedhjene z. Lulgjurajpdrkryetarte kesaj veprete madhe. "FondacioniDed Gjo' Lulf 'ne skenekishtepergatiturtavolinene madheper mysafiredhe ne skeneperveg podiumit vetem nje fotografi e Ded Gjo Lulit, flamuri yne kombetard dhe ai amerikan.Skende thjeshtepor kuptimplote.

Tavolinete tille nderiradhdkanepareshqiptarete mergates, Kryetari i Akademise se Shkencave te Shqipdrise, prof. Sh. Demiraj, Qosja, iingjell Sedaj,Jup Kastrati, Elez Palokd Vulaj Biberaj,qetd gjithe strkenctare, akademik,dijetare,shqiptare...Porjo vetemshqiptare...Aty kishin ardhuredhemiq tond amerikaneqdjand te habiturmehistorinetoneâ‚Ź pergialarKishin ardhur edhe Marjorie SenechaldheStanSherersi dikur "Kralica e Maleve" Edith Durham.

Duhetpune,punee shume pune pdr te pergatiturnji sesionshkencorte dl16te percjelluredheme nji darke (me me se500 pjesmanes), me vrzita ne Washington, Akademisese Shkencave Amerikanedhene Bostone vendetjera.FondacioniDed Gjo Luli ka vetem4-5 anetarepor te zellshemte cilet e vertetojne fialen e urtd amerikane:"Where thereis a will, thereis away" qe do te thoteshqip:"Ku ka deshke gjindetmdnyra".U lumte'TondacionitDed Gjo' Luli",vertetu Lumte....

/eta. Kata&r'z

I' A\

\.-)

Prill - Qershor1996

S@-k?fdaitM - ffi%otd BesojmdsseApostujvei Pertemb{etuardheperpamm sirf ekornb,ne pabesuar pbmban Knanidhesitetilla ekapti ddye koken nga edhe 7-flhone qe njdngakdrkesatmEte rende- unitetdhehafinoni,duhettarxjenim plotekom- reradheta hapimdialogunmbi atagkane na t'i besoidhendenri$o myslimarlpsesi shknrper I sishme njEharmonite fetaredhesesiatondikojne anIsrna'ilAl Fanrqi(Finilc):'Krtraf txhetftesia e njdbesi- ndanenepikepamje betarceshGdomosdoshmeria I e ligiit islarnik(shariah)...." i takojnd ndjeteneperdishmete$o njeritpej nesh. mi. Mirepodisakombe,pak-a-shumQ kandjudeirnin Tevetidijshemqepara-ardhds Kur eshtbfala perkatoliketdheofodokset,tb nukkandharvetbmnjdbesimie pra$xeprape tep6r dhe krishterizmin,ashtu sikurseEifutete te edimdqedallimetjand moni@ anyeidmlogiifteapoveftintbrdy*tim- gjithdpak-a-shumd besojnO nenjeZottb saqdnuk kishtedt,edhemyslimandt tevogela.

Atcjaneaqti parendixistme ittbmendimit jane qe parqe profetbt flasin neemer ata penguan pap€n me vetbm dhe Hoxe Romes ai i Enver tb bashlcneshoj esidomos komuniste, Regjimet profetb qd pA nga njezetetete per dalirnet tb Hyjit.

N€ te vdrtetb, eSfrrnboilirPorlcn txtrtb{ala hdsne Shqipiri,bbnepetpjekje ta shfarrrse tiadqrn jane permend Kuranikatbr arab,tetbmbbd$etb dhekixhtuptt tazhdukeketb ne mes keryredy besimeve,domethdnete i besiminplotesisht rueideologiE veffne,atb kishtereve,nenjerdnanedhemyslimanvene jandgifutefe janetekishterc- Zkmija Qon ataimponuan kdrkese; dheJezuKrishti. . Pag€zuesi e cila do te konffollonte artn gettr,drketsiloratojanetbpakapdruTesttrn marksisteleniniste, jdEsishai binfur Silansetbkishteret,ashtuedhemuhamedanOt dometlren€ do tbl<ri- Atftae Ekatbbejmd?GjatetEr€ mendimine lire personal, nenukduhette kemi e pranojnejetene JezuKrishtit, lindjen e tij jontenjerobotmishidhegjaku,pra'lieriunerf '. qd,penai perketbesimit, pagezimin, mesimet,mrekullitbdhe pane ideat asgje te PLt me teper,neftmijedne virgjerore, e dhe ketb Ngiarjetetenentalhjetave 6*:rbastrker jo edhevde$dn per qiell, gjera ne megjitlrcse negaf,ve ngii{en e tij kam degjuar vetem sinjdfletbakullieperplasurmbi timeund dukeucopenrar etij. pabt n€ lcyq dhe njedhimringiallen si njeri{etin ngatedy e touarit qemenlon Nelidhjemelindjenvirgjerore Kuraninesuen ndhestr$e tbplotbdtei binfur D;ke mosbesuar Pr4pasiasqemundteendarojmepii rid $e 'Marie,Hyji ti ka 6strbemundn (kapitullin)3,vargu41tlrotb: imponimmeforce,atbhere qedfte shq'rtff atagkanandane te tille, domethene e mbase zgjedhurty dhetekapastuar.Ai teka zgiedhur tetjerazgjid- plt E gjeturndonjegjeqenabastrkon, tekedcojme eshtbe domosdoshme Sipasopinionilnjez$id- Ungjillinkampasurfatintalexojmekohfli hya ty mbiteglithagratbe Gjithixise.Marie,kustrt+ hje,tbtjerarrugedalje.

'Marie, dukepasurdurim(toler- leximitdheanalizimitte Kuranitose,si e quan ja vetbnZotit tbnd',e vxgt 45 shton: hjeeshtbbastrkejetesa Hyji ty te stpallf abnperdikb,emerii tecilit ka pti dallimetneprglithesie atofetarcne populli,Qtapit(al-Kitab). anc.E) gjetane perteqeneJezuKrishl..",kulsesura19,vargu20 Pdrhabimbetaimahninrmeatagka kur 6shtene pyetjeideveEanti.Fatkeqesisht, i lire,nenukjemidukeiu sltr"l0(api0tt)eKuranitKdsltti ruk inhGAi q€ vijon:"...Sidotblindidjalmbasiqedo€ e njeriologjijadhemendimi perrnbqilrkbsajzgjrdhjepor,kur ishtbfala $:r na ndan6- Krifiti tlsht6Ai q€ na bashkon ut nukmekaprekurdot..."

Sura4,vargu153pohonngi{en eJezuKrishtit lcudoneKuan. besimin,eshtbdukeu ndjelnrme6ilpikemeri. I(rishtieshtbfiguredominante tbhedhpak ndqiell " ...Hyjie ngiti ab ndajVetEs....." dal- Prandaj shkurtimisht doteperpiqem asqetediskutohen Bilenukeshtb'konelde" qdi perkasin drit€ne gjdratqdtb kishteretdhemyslimanet PdrringjalljeneJezulGishtit,Kuranibin f ab limetfetarc,asqetbflitetperE€shqe qoftendditbnqe gieratqe,sipasUngjillitdhe nesuen19,vargu30:"...'Paqa njeri- kaneteperbashketa besimiqdukepasefrikemosteofendojmd jam qe per lindm dhe nd ditbn do te vdes dhenediten qe pal6t det]4e duhetdhekane siEbbn stuci,tafusim Kurani! tbdy $etin.Menjdfaleduhet, qe unedo te ringjallem!'I till6 ishteJerusi...." kokenndrer€dukeu shtireseaicnukegzistojne, t'i besojn6. p:trnbantrrrpler Kur eshtbfialateBesojmaeAposhrjveislarniz(Crcdo) eAposnrjve Mirepo,ne Besojrna dotEzhduken. dhesitetilla,ndosh@ ptkattprnelorete mi i pranontegjithapohimete qj, mepujashtim per ebesimitkatolikAjo pbrfshine dukemosu munduar qofu seatoi tolerojme, jemi Besojmdn te atyrete shlcuaramekursivedhete shenuara Tani, ntxe e e fsheh kishterizrril analizojme duke ne vetEm ter€si, kuph,rarne t'i ge te me'Jo'nercabel€nqevijon. giejme pikepamja nje nga e Kuranit, qilim. nuk ikin dot Ato pluhurinnen

Besojmae Krishtere

IVly,slimanet Besojmae Krishtere

Mvsliman€t

.........Jo . . . . . . . . . . . .P . . o. . TEtretEndite u ngjallbsb vdekurit.

B e s o jn e n j d Z o t t Ev e t e m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .P. .o. . . . . . . . . . . . . . .P. .o. . U n g j i tn e Q i e l l , . . . . ...........

A t i n e g j i t h d f u q i s h e.m Jo H1,jitAtit ft gjithefuqishiim;............

Po Rrinijantne djathtdtt ..................

Krijuesine Qiellit e te Tokds Po ........

Andejka me ardhe......... ................Po Ne JezuKrishtin..... .............

Jo gjall€ vdekur gjykuar e tii td Md ...........Jo Brin e tij njA ft vetminZotin tond, Po ..................

Besojne ShpirtinShenjte;.....

Po u zu per vertytte ShpirtitShenjt6....................... .... Jo ShenjtdnKishEKatolike;... . .o. . s a r i , . . . . . . . . . . . . . . . . . .:................ . . .P L i n d ip r e jV i r g j e r eM ............

Jo e Shenjtdrve;.........,.,...

ShoqErin4 Faljen e . . . . . . . . .P. o Ngjalljen e t e v d e k u r v e , . r ! . . . ! . . . . . . . . . r asosur...... . . . . . . . .P. .o Dhe jeten e p ^ (WorldScriptures, KennethKramer)

Prill - Qershor1996 PrasiEshihet,te krishterdtdhemyslimanet, jo vetemqe mundenpor duhetdhee kane per detyre qe se bashku t'i kremtojne Krishtlindjen,Rreshajetdhe te Ngjiturit ne jo.edhete Premlene Madhe Qell, megjithese dhePashket.

At JohnDietzen(GjonDicen)ne Catholic New York (Katholik Nju Jork) me 28 mars 1996,keshtui pergjigjetnje lexuesine pyetjen:"Qka e pengonbashkimine katolikdve dhete myslimareve?": qengapapae meposhte, "....gdokush, sepaku perfare n€anenkatolike,shikjonme shprese sdnjd dialogunemeste shenjdte munddsisd Shumepika te ngjajshme te dy besimeve.... ekzistojne.Se bashkume Eifutet dhe te krishteret,Islami dsht€nje ngatri besimete rendesishme monoteistene bote,e qe te tre nd nje menyre apo ne njd tjeter quajne te besimitte tyre...

Abrahaminsi themelues si pike Qete fte besimetmbajn0Jeruzalemin fokale.E dytangaxhamit€me te bhenjtdruarangaIslami dshteXhamija Arku i Gurit, e ndertuarnetrualline TempullitteSalamonit ne Jeruzalem,ku Abrahamideshitd bej fli Isakun,ku Jezusieci dhepredikoi,dheku (sipastraditdsmyslimane)Muhametiu ngjit

/eta kta&:Az neqiell nevitin 632pasKrishtit...Megiithatd, pengesat pernje dialogkonkretjanete shumta.P€rnje,myslimanetnukpranojnebesirnin neG ShenjterueshmenTiini dhekeshtushume doktrinate tjerathemelorete kishterimit, ne mestjerashedhehyjninee JezuKrshtit...."

'Megjithate,- perfundon At Dietzen- plani i Hyjit per shelbimperfshinet€ gjitheqenjohin Krijuesin, thote Katekizmi i Kishes Katolike, "nder te cilet ne vendte parejand myslimanet."

VazdonKatekizmi:"Se bastrkume ne ata adhurojnenje Zot te meshirshem, gjyqtarine njerezimitne ditene fundit."

Nuk eshteqelimi im td bindi ndonjdriqddallimetnukekzistdne,penesikrusemosteishin dallimetnuk do te kishimdy besimepor nje.

Une deshirojte theksoj dhe te bindi te gjitheqe dialogudhepubHkimiikarakteristikave te pdrbashketaeshte me shume rendesi per mbare njercz-

Immigration Criminal Defense Real Estate PersonalInjury NE dispozicionin tuaj p6r gdo nevojd apo k6shill6ligiore ndihmt| apo kdshill| juridike Qdo nE gjuhUn shqipe !

325 Broadway,Suite300 New York, NY 10007

Tel.212-608-4140

imin por veganerisht pdr shqiptaretpsene te jo kaluaren fort te largetqete gjithe ishim te njd besimi dhejemi farefisnipa dallim feje apobesimi.Ne te vertete,edhesot e kesaj ditenje pjes€e madhee myslimanvei perkujtoin festate krishterame prerjene qengji apo ndezjene qiriut. Ne qoftesejemi te perfaktete perbashketa vetedijshEm dheato i kujdesim,ne kurr nuk do tdjemi nerrezk te paraqitjessdnj€ fundamentalizmifetarne vendintone.Perkundrazi,ne qofte sei leme te fshehuraatdheredallimet do na brejne sikursenje semundjee pa frajtuarderisane fund te na shkaterroje.E kemi pdr detyretd flasim nd gdo takim dhene gdorastper ata Ekanevena bennje - per gjakun,perkombesine,pergjuhendhepo, perJezuKrishtin.

pirmes vizatimeve nga stripi

"Gjergi Kastrioti-Skiinderbeu",i Gjon Markut.

Ky strip botua kdto dit€ nd Kanada . Artisti Gjon Marku ka arritur tE portretizojd aq bukur figurdn e Sk6nderbeutdhe td bashk6luftdtar€vetE tij, sa qd tE krijon pdrfetyrimin sikur ngjarjet qd i trajton n6 strip jan€ njd film dokumentar.

Stripi 6shti i punuar me ngjyra dhe ka giith€sejt42 faqe.

Qmimi $10.00 Porosin6mund ta b€ndp€rmestel. (604)381-3276oseta bleni te Ismer Mj eku, tel. 718-220-2000

/era. Katula6z

g

V)'.M&fuez,e

pntt - Qershor1996

,

t77

e daten 1I janar te ketij viti pronari i r e s t o r a n t i tB r u n o n e \lanhatan z. ShYqri Selimaj ftoj disashoke Jhe miq Per njâ&#x201A;Ź darkd modestene restorantin e tij. Ne atd darke Pati brseda vellazerore' le ushqime . h k e l q y e s h m eP. i j e t â&#x201A;Ź m j a f t u e s h m e ,h u m o r etj. Ajo qd e bdri ket darkame te rendsishme se darkat tjera qe mbahennePer restorantetluksozete Manhatanitishte se krejt pjesmandsite kesaj darke (afro 50 persona)ishin shqiptarte komunitetit rond dhe te gjitha td ardhuratnga kjo darke shkuannE fondin per ndertimin e kishesse re ne Hartsdale.Suprizame e kendshmee darkesishte pa tjeter akti i pronaritz. Shyqri Selimaji cili nd fund

t0 darkesi dorezoj famullitarit te kishes katolike "Zoja e Shkodres",Dom Pjeter Popaj Eekun e dark0s ne shumen e $10.000,dukeplotsuarai nje shumeprej disa mija dollaresh.Duhet cekur se kjo nuk eshtdherae pareqe z. Selimajndihmon kishentond dhe organete saj me ndihmamateriale...

"Duke e ndiekurtraditene restorantit

Bruno" siq u tha ne darken qe u mbajtme ll marsne GiardinoRistorante Prone e vellazerveNikoll dhe ShtjefenVulaj qd gjindet nd Briarcliff Manor, NY perseri u mblodhen tane Per bashkatdhetaret nji nate td kdndshmedhe vellazrore.Md se 90 Persona morren pjese ne ket darkdte bukur te zbukuruar edhe me gruPin e recitimit te shoqates "Rozafati" te udhehequr nga aktorjae talentuarshkodraneJustina Aliaj. Edhe nga kjo darke u mblodh shumae $10.000per ndertimine kishes sere.

Kdshilli botuesi revistesJetaKatolike i falenderonzz. Shyqri Selimaj,Nikoll dhe Shtjefen Vulaj si dhe td gjithe qe morren pjesene kdto bashkatdhetaret dy darkamadheshtore.

PrintEx rESS IVIil(E'S CnNor FETTA

CunBsn ONI-v

DELI

Businesscards,Envelope,Letterheads, Flyers,Menus,Books, Brochures,Wedding Invitations

. Specializing inthebe$irnported ' cheeses . Homemade allaMrke' Mozarella . . Thebe$Catering 'Bulgarian Cheese'

WrrurHISAD

Tel:(718)409-0550 Mike andDavidGreco 2344ArthurAvenueMarket Btonx,NY 10458

Tel.(718)CY5-5003

Fax:(718)409-1349 657MorrisParkAvenue Bronx,NY 10462

Prill - Qershor1996

/eta KaZa&tAz

Zok

S

Pyetjae javes se kaluar: Kush kani qin6 Sh€n Lauri dhe Shdn Flori ?

Pyetja e k6tij numri 6shtd?

E vetmja pdrgjigje e saktena erdhi nga z. Ndoc Vulaj i cili edhe e fitoj gmimin i cili eshte: Bibla e kompletuar nga Don Simon Filtpaj.

? o

Ne vazhdimpo e botojmepergiigjene tij.

Sipasgojedhenavete krishterate shekullit td dyte pas Krishtit, keta dy ishin vellazerte fisit llir. Te dy ishin mjeshtergur€-gedhendes.

Dy pasanikete krahinessetyre Maksimi dhe Prokuli i paguanketa dy vellezerper rc ndertuarnji tempull paganesh.

Pasiu perfunduetempulli i mbushurme truporet€ zoterash pagan,dy vdllezeritLauri dhe Flori si dhe pasaniketMaksimi dhe Prokuli u b€n€te krishterddhe e kthyen tempullin ne kishe,ku u mbledhninte krishteret.

Kur e moni veshkete qeveritarii asajkrahinedergoj ushtrinedhe pasi i kapenketa G katert,i mbytenne uje.

Martirologui Kishesi kujton me 18 gusht. z. Ndoc Vulaj

Pergjigjetduhetderguarderi me 15 qershorne adresene revistestone.

Edhekesajradhesi shperblimdo t€japim "Bibl€n" ne gjuhenshqipekompletuarnga Dom SimonFilipaj.

Anetarete keshillit botuesdhe familjet e tyre nuk kanete drejtepjesemarrje.

New &Used Cars Rent aCar 125Matn Street NewRochelle, NY 10801 Tel: 914-636-6340 7 18-994-8433 Fax: 914-636-6489

@ vl

/eta' Kaza&:4z

Prill - Qershor1996

Prill - Qershor1996

/eZa Kataltt1a

Ne shitoren e kishâ&#x201A;Źs tone e cila gjindet ne 4221 Park Avenue, Bronx, NY nE mes shume artikujve fetare mund te bleni edhe libra ne gjhen shqipe.

Shitorja eshtee hapur Edo td diel prej ords l0 td mengjesit deri ne oren 2 pas dite ose munil ti porosisni permesrevist6s tone.

At Anton Harapi Dr. Jup Kastrati Ismail Kadare Ismail kadare Ismail Kadare Ismail Kadare Drita - Ferizaj Drita-Ferizaj G.Gardin Xh.Kallajxhiu Martin Camaj Vatra At Gjergi Fishta

Vlerd Shpirterore Faik konica Peshae Kryqit Vepra I Vepra II Prq njd dhjetori nE tjetrin Besoj ne Zotin Jetoj me Zotin 10 Vjet burgimi nd Shqiperi TingdllimeteZ6mres Karpa Flamurtar i Kombit MriziiZanavet

At Gjergi Fishta Dom S. Filipi S. Krasniqi Pal Dukagiini Mons. J. Oroshi Joao S. Cla Dias

Shqiptaret dhe drejtat...

Bibla (e kompletuar) Mic Sokoli PrEl Tuli i SalcEs KatErUngiijt...

The mother of God Counselof Genezzano Prej Fatimes n6 Megiugorje Dr. Alush Gashi The denial of National & Human Rights of Albaniansin kosova

$10 $30 $20 $30 $30 $20 $10 $10 $10

$s $20 $5 $6 $2 $30 $15 $5

$s $25 $3

Northern ltalian Cuisine

Restoranti ri dhe modernnii Westchester CounQ,i pdrshtshizm p|r ceremonitd vogla familjare!

320-322Philips Park Rd. Mamaroneck,NY 10543 tel. 914-381-5176

$10

t0volitshme per Qmime

Tiran6, Shkup dherelacione tetjera...

Garancione, P0rkthime, eti..

,

pirshitje dhe sh$pia . Sigurimle automobileve. Nd0rtma , BEjnE p0r mungmenl nd0rtesa . te ndertesave, .

Rentojm0 banesa . te buzinesitetj...

,Rngullojm0 plrnd0rtesa dokunente

. BabVLambs& Goats. . FreshRabbits. . Specialty Cuts.

M i s h q i n g j i . M i s hd h i e . M i s hv i g i . M i s h p u l e . nd qenddr tE mdrkatds italiane

Nikolli Zef Palushaj (Danny) Pjetâ&#x201A;ŹrZef Palushaj ZvezdanDedvukaj

Tel. (718)733-3637 2386Arthur Avenue Bronx,New York 10458

/aa. Kaza&:dn

SAaZ Ata'nit?ia&Az

?lb fu

tb aanuztb 6dlaa

'gjen dot rahati, Po nuk ardhd Leci me te Pa! Na ka marre Shpirti im s tek vendos malli tanve p€r ty. Md le jetim. A ke gjeta varrin e babdsdhe t'i nd vaj, kryet njd lule" dhe shpertheu ftohte,babe?!...". sa rrezik te zgjonte nga gjumi edhe i vuri dhe Hoqi xhaketen,kollaren shte apo s'ishte dY Pas mesnate, e YanezaYe. rojen me e ndiqnin kur orkestragazmotela dasmen mbi varr. Tre shoket per krahdsh dhe td katdrt E kapen m o n o l o gn e per nje drejtim te Pacaktuar.Me t m e r r d h e d h i m b j ek d t e dhe fije shkrePseshne qakmakd me vegla ne duar: kitard, fizarmonike, vaffeza. si shpirI dyti, kitaristi dhe solisti, po ndih- duar ndriEoninherd pas here saks,violine; me kengd nd buze dhe per lexuar td saksitper te gjetur varrin tra kryqet e vartezaYe m e a r o m e n e r a k i s e 2 2 g r a d s h e ; monte ate td nga varr' me vet. Mbasi harxhuannje emrin "Loro Cini". Varr mijelekshatne xhep si shPerblimi e babesse lexuan dhe njd Eakmakme hyrja deri te kishae varrezave. hareseqe u kishin dhdne dasmoreve kuti me shkrePse r a n e n e g j u n j t d dhe sterlexuanme ze tE larte emrat me repertorine zgjedhurte kengeve g d z h o j df i s h e k u t , dhe mbiemrat e te njohurve dhe te ''Me jelek, me brandavekd","Lumi panjohurveqe preheshinte qet6, por une qe te kam kojshi", "Sa bukur na kete emer td njohur nuk e hasdn ne ka dale nusja", "Hypi gika ne maje te asnjevarr, edhetek te fresketit. gurit", si dhe td melodiveitaliane Deshprimi i kaptoi td gjithd. Baba i ;Marina", si dhe nja dY sPanjolle, shokut pa varr. Ku do td ishte shpirti duke e pdrfunduar me "Ne nj€ dore i te ndjerit?!. Mund te ik i vdekuri si kazmendhe ne tjetren Pushken"dhe Konstandini,Porjo varri.

"Bashkonju, shoke me ne nd geta", I biri i goi sytd drejt qiellit' ku kishin lumturuar edhe banorete lagishin nisur td davariteshinretd dhe t cnin si ne jes. Kater orkestrantee foli: "O zot, md ndihmo td gjej varrin tungo, dY haPaParae njd mbraPa,kaq e babes!". kishin kenduar e Pir6: Shkurt muhaI rane te katdrt edhe njd here varbeti, qeneberd thumb. Duke ecur rezaYerreth e qark. U rrezuan disa nepdr rrugdt e rrugicat me arome por duke ndihmuarnjdri-tjetrin, here, lulesh kembet i Euan atje ku do te nd kembe dhe vazhdonin ngriheshin shkoninme rradhepas disa vitesh:tek e zbulimin varrezave.Pas dy oreshe vartezate qytetit ne breg td lumit Kir, pak gjetdn nje varr ku shkruhej "Loro ne fushdne Rrmajit.

Mini". U gdzuannE kulm, Por i biri e Dera e varrezaveishte e mbYllur, mohoi kete mbiemer kafshe td sig duket nuk priste vizitore dhe miq demshmeshtepijake. ne kete ore te nates.Kater orkestranPija po fillonte t'u dilte ngaPak, I biri, varri me kryq hekurit' tdt, si katdr hije fantazmashu futen katdrt tek p o r gjuha, nga lodhja e ecejaket, k a P e l e nq e e m b a n t e brenda. Per njd East shikuan njeri- d u k e h e q u r pdlse i kishin ikur floket kisht kohd qe u kish dale gati njd tjetrin ne sy, por s'arritdn dot td kup- dimdr e vere, ne ore tre Rreth vjet, beri kryq dhe puthi 1€mb6.Po zbardhej. tonin gje sepseedhe sytd u benin tym tash dhjete ndezur t6 qurk i rridhnin si para ca varreza.U ndalen Pak Pdr dhe hena Prej kohesh qe mbuluar nga varrin. Lotet e vera ne gurmazet e nga nje cigare,por s'kishin shkrepse' njd re korriku. Err0sire e plote sa te kohesh rakia guret Q a k m a k e v eu i s h i n m b a r u a r futeshin gishtat nd sy dhe ne xhepa e tyre.

I treti, nd heshtjePo lutej tek nje dhe fitilat. te mos ndjeje gjekafsh€apo gjesendi' Pasi pushuanPak tek shkallet e FetYrai qe zverdhur Gati rane tek nje varr i sapohapurdhe' varr mermeri. nostalgjia.Desh k i s h d s s e v o g e l , k u j e P e j b e k i m i i pasi lane veglat tek njd varr mermeri nga pija, hija, rakija, por i ishin mbaruar lotet f u n d i t p d r n d b o t e n e P d r t e j m e , si tet filmi "Romeo e Xhuljeta", ja te qante, kitaristi foli si i zenene faj: plasenvajit. Pak pija, pak malli, pak qysh tek varri i Pard.

"Me falni shokePdr mundimin, Por Kitaristi Per Pak ra ne ddshPrimte mosha,pak trishtimi dhe nata e erret i nuk me ka vdeke baba! Tash u mua thelld, ndaj foli me ngashmdrim' futi ne nje botd nostalgjike' kujtova: e kam n€ shtdPidhe md e tij gazmor' Ai me saks,nje vetullzi, duke u Per- ndryshe me karakterin qe ma jeP "Shoke dhe vllezdr, ju u takuat me d u h e j t ' j a q o j x h a k e t e n plase pbr njd kryq druri te brejtur nga po une ku e kam varrin v e t e m n e k e s i r r a s t e s h t e rhiu Ott" era, shpertheune vaj tek njd prinderit tuaj, n d i h m o n i , s h o k e ! ' shenuara...". varr duke uluritur. "Bab6, del se t€ ka e b a b d s ? ! M e il{'

Prill - Qershor1996

/eta Katalc6n

c4Aonnea e @ ?dZ Atarr4arc b u l i m i i t e l e f o n i ts i g j i t h m o n em b e t e t n j e r a n g a shpikjet me te "DOBI-DEMSHME" pdr njerlzit kureshtar. Pa telefon si te thuash s'do td kishte lidhje re shpejta v e n d e s hd h e p o p u j s h ; d o te binte poshte, rendimenti i komunikimevezyrtare, fataliteti i pritjes do te behej nje panair kotesish, do te rrezikohej sd tepermi propobiliteti i shperndarjesprivate te lajmeve. dhe njeriut mizorisht do t'i privohej liria e se drejtes "Nderkombdtare" e te diturit te gj€rave URGJENT, "lexo karten e HELSINKIT-Kapitulli mbi telefonat", Telefoni pdrshpejtonhecjen apo

vendosjen e "ambasadave te dashurisd", konvergon me

deklarimin e kontratave te biznesit, bile asht vete biznes, dhe ndikon deri nd uljen e tensioneve politike - kdsaj here me teletajp sternipit figurativ td telefonit! Kujto telefonatat, me rastin e grabitjes se Gorbagovit me 1 9 88 .

Pa telefonqarkullimi i thashethemevedo te bdhej i pamundur, gje qe do te shkaktontenje amulli te vertete kontinentale ngjarjesh e bemash te mbetupa bishta ra komentesh prapa.

Telefoni perveq n g a t e r r e s e se s h t e kulture dhe tolerancd, drite dhe shamateboterore.

Sidomos ne Amerike ku shkalla e informacionit telefonik, i

t e j k a l o n t d g j i t h a p a r a s h i k i m e te fallxhoreve te Upstate-it (apstejtit). Miliona thirrje gdo dite, si ushtri e paduks h m e a j r o r e , s h i f r a s ht e kombinuara per mrekulli sulmojne qiellin Amerikan me nje oshtime te p a t r e g u a r , a p a r a t e s ht e i n s t a l u a r a ,t e l e f o n a s h t € domosdoshdmxhepi plus sinjaleve te pafund beepe r - v e ( b i p e r v e )v a r u r n e formacion luftimi, me bibi!

Tingujt e te gjitha gjuheve te rruzullit tokesor si shigjeta transparente valesh, kalojne me rrespekt perbri nj€ritjetrit pa u shkaktuar kurfare dhembje apo pengese"shokeve te vet tinguj" ne thirrje e siper. Bisedat telefonike zakonisht fillojne me nje "Hello", vazhdojneme Edo gjd qe mund te perfshije mendja njerezore, dhe shuhen me dy impulse "bye-bye" dhe, jo p i k a . . , l o !t ( D a s h u r i at e l e f o n i k e n e horoskop).

Ky pak a shumd eshte skemimi i atij qe thrret! Ne anen tjeter te r e c e p t o r i t , p e r s h e n d e t j e s" H e l 1 o " bashkefolesii pdrgjigjet me njd " W h a t ' s u p " d r a m a s h ," m e s o - s o " , kuriozitetit "Haw are you", dhe me "I know" rubrikds kulturore te "I'm telling you-se" se pales nderluftuese. Dialogu mund te zgjase tere naten. Telefoni nuk ka orar, s ' l o d h e t k u r r e , u s h q e h e tm e k o h e te humbur, vishet me qudira dhe kur vdes ndrron numrat po s'pranon te vihet kurr ne "kryq". Te thuash poshte telefoni eshte shume! Te thuash rrofte telefoni d s h t ep a k ! O k . O k . . . . .

Atehere shohim Billin. Ne qoftese barca ja vlen qiranb, me humor, ju therrasim perseri nd numrin tjeter te revistes "Jeta katolike".

/aa Kazau6z

Prill - Qershor1996

Dun ?rdne77142/a ?qat: A 7Viahcna' om Ndre Mjedja sikur dihet ka lindur ne Shkoddrme 20 nentorte vitit 1866.Pasmbarimit td nj€ shkolleprivate ne qytetin e lindjes, me ndihmene Jezuitve, jasht€ Mjedja i vogdl 13 vjeEar,qe ddrguarper studime ttrtetit.Nd fillim studentine ri e shohimne Valenciate , Spanjes,ku aso kohe luldzontepoezia,ne Porto-Re qe attrereishte province e Torinos,nd kolegjin 'iciordano Vido" te Kremones,ne Krakov te Polonise(ku me vond punoi edhesi profesor)' Bile Mjedja studioi edhene Laval te Francesdhe md larg. U kthye nd Shqipdrime 1899' tashmeme qebagazh te pasurkulturor dhe poetik qd sigurisht Mjedja e vinte ne sherbimtd kombit te tij.

Dom Ndre Mjedja pdrveEqe ishte nje meshtarshembullor i cili me vond u be njd legjendde verteteshqiptarene famulline e Kukulit ku ai sherbeu24 vjet, e ku ai me pare se

LIRIA

t'u sillte besimtarvete dj kengene pare,u solli nga Italia makinen shisetd grurit (td pardne llojit td vet) per td cilen kishte aq nevoiefushae Zadrimes,ishte dhe nje gjuhtari zoti' Por mbi gjithEkaMjedja ishte dhe mbetetnje poet i madh.Si mik i GustavMajerit . i per.i"trnemi At Gjergj Fishtdsdhe (Albanologutt€ famshdmi cili per arsyete ndihmds qe i dha e konsideroiMjedjen si bashkautorte vepres sd tij mbi Albanologiind)si njeri nga njohOsitmd te mird td Mitologjise dhe td gjuhdvete vjetra latine e greke,si mjeshteri persosuri fjales se vendne varg' iiii Jn" i njd krijimtarije poetike te pashoqe,Mjedja nga figurat me interesantete letersise " mbetetnjera shqipe.Vargu i tij i matur dhe i shkdlqyer,i ratifikuar me aq durim e mjeshtri ne shpirtin e trazvar td poetit, eshtesi njd boshtsuprem,ku notullohdn perjetsishttingullimet aq njerezoretd njenjavepdr liri e per atdhe.

Qdo krajl i madhnddr shPija Ty t'mba m'u thandi veti; Vetebukuria, o i shkreti, KenkapOrju nji kob.

O shqipe,o zogjdte malevekallxoni A shndritrrezelirie mb'ato maje?l Mbi bjeshkete thepisunae nd'ograje, Ku del gurra e gjimon Permallshem Me at zanintandt'Permallshdm Ndoshtati ankonkdto t'vshtira; kroni...

Derisat'kthejn' e mira, Bylbyl, papragjimo.

VAJI I BYLBYLIT Po shkrihetbora, Dimni po shkon; Bylbyl i vorfdn, Psepo gjimon?

Tashnddr arelulzoi qershia E me bore dimni po shkon: Kurr s'mbarojn't'zezate mia, Gjamajote kurr s'mbaron.

Pushoimurrlani Me duhi t'vet; Bylbyl i vorfen, Qou.mosrri shkret.

E papran'ankimet'veta Vajtonfisin qe larg la; E tu femija i shkonsi zhgjeta Mendja e shkretesembet Pata;

A gild kafazi, Bylbyl flutr6; Nderpyje e ograja, Bylbyl, shPejto'

Njashtuti ni tuj vajtue N'njat kafaz qe shungullon; Fisin tand rri tuj mendue T'zine atdheqe s'e harron.

Ndrrojn' edhestinete motit, E pdr giithe gasndnon era.

Mbas dimnit vjen Prendvera, Mbasbordsblerimi del.

Me ditd hyjt me bisedue, Me pasdsy qd me derdhelot, Vajin tandju kishin Prue T'kishin kja perjet' e mot.

Por ty, n'kafaz t'shterngueshem, Ty t'paskandrYmizori, E kurrnjiherenuk t'xori Me t'lshueku zemrat'thrret'

Por Eaka toka, bylbYl, ndrron moti; Ankimi e vaji nuk ashti zoti Pergjithmonezemrenme na coptue; Fillo me gezue.

Mbasboret t'dimnit Eiletprendvera; Nji dite nuk gjindetqe s'po ndrronera; Sendetqe patmdjane ruj mbarue; Fillo me sezue.

Kjajne femijn e dekun prindt e shkretnuem Me 'j vaj qd duketse s'ka t'Pajtuem!

Por zemrenmoti jau ndrron tuj shkue: Fillo me gezue.

Nddr ishuj t'detit kjan i burguemi Pdrfemij, per grueqe s'shefi shuemi, Porprapdurimi ka meja Prue.

Fillo me gezue.

Shpendtjereburgosisaheremizori, E rishtasjashtadikur i nxoril Nddr fushee malejand tuj fluturue; Fillo me gdzue.

Bylbyl, ky shekullor e gasndrrohet: Bijne poshtetd naltit,i vogli Eohet; Edhenatyrapo don m'u ndmre; Fillo me gezue.

Krajlnit ma t'moEmet ndrrohen me t'reja E nji mij' popuj randPorsirrfeja; Po kthen motmoti qe Patmbarue: Fillo me glzlue.

Porsi motmoti ndrrojmddhe na vet€, Herd-here gazmohna,here rrijme td shkretd.

Prill - Qershor1996

/eta

KatallAe

Por vaji e ankimi kanepâ&#x201A;Źr t'u shue; Fillo me gezue.

Ku leshondielli njatoneze Qe vegtokajote i di.

Mbasvajit t'tashemka me t'ardheshendi, Ka me ta shendoshunzemrengazmendi; Permall. si motit, zaneke me e leshue: Fillo me g1zue.

Ku n'bregt'Cemit rritet trimi Me zbardhe,Shqype,zanintand, E ku i Drinit a burimi kand e kand.

Qe shperndahet

Kur t'shkojshnder fusha,kur t'shkojsh nder male, Afer shpisesemehovin tandndale; Mahnit, at zanintand tuj prigjue, Kam per t'u gezue.

Geg' e Toske,Malci jallia Jan' nji komb,m'u da s'duron: Funde majâ&#x201A;Źnji a Shqypnia.

E nji gjuhet'gjith' na bashkon.

Kjofte mallkuekush qet ngatrrime Nder kta vTlaz5nshoqme shoq: (Porto-Re- 1886) Kushe danme fial' e shkrime Qa natyraveteperpoq.

GJUHA SHQYPE

Njatj6 kur mendja leshonndo 'j here vrapin Shendii pertrihet.

Nder lisa t'pyjeve,bylbyl tuj kdndue Per gerdhetandepo ban ankime; Mue, i mjerebylbyli, po m'pergjanmue Me kto dertime.

Saherenenhije t'njifare Einarit Afer nji kronit qe i shkonperbri, Pervendmendohem,ku ndodhas'parit, N'vaj tuj u shkri.

E pvestuj kjamun erene kronin Perfush' e maleku mednjam'vret: Por tuj rrjedh' uji, si e ka zakonin, Gjimon e s'flet.

Permbiza qe leshonbylbyli Gjuhashqypem'shungullon; Permbiere qe nep zymbyli Pada zemrenma ngushllon.

Prejmajess'malit shi(oj larg fushen Kah di sea fisi qejeten m'fali; Po prej trishtimitme lot syt' m'mbushen E s'mundt'i ndali.

Nderkomb der6,nderdhenatjera Ku e shkojjeten tashsamoq Vegpdr ty m'neh zemrae mjera E prej mallit derdhilot.

O bjeshk',o male,fushat'bekueme, Ku veteherhernaper shetishkoshe, O Maranaji,o Buen' e mbelueme Me bimd gjelbroshe.

Njikto gjuhdqejam tuj ndie Janete bukra me temel; Por prapkjo, si diell pa hije PErmuet'tanaveju de,.

Kur kam me u gezue?Nder njato kesolla Ma e pagjt' e kanshmem'u duktejeta, nderdhenat'hueja,ku mbrapau solla, VeEtrishtim gjeta.

Edhezogukerkon lisin Mbi shpi t'arte ku ni me mbret; E shtegtaridishronfisin Permbivendqe s'ashti vet.

O Shqypni.e mjereShqypnia.

Plot me burra e trima plot Ti 'j dit' ishe:por lumnia Qe ke pasunnuk a sot.

Por gazmondergjith' kto t'vshtira Perseendes'sharrove kret; Diqkat'mbet nderatot'mira Mbasdy mij' e ma shumvjet.

T'ka mbet' gjuhaqe po ndihet N'fush e n'mal qe ti zotnon; Gjith' ku hija jote shtrihet, Ku shqyptarizanee leshon.

Prej Tivarit e n' Preveze Nji a gjuhae kombitnji.

Na dha ne t'shkretvevete Perendija Mallin m'u pamun,me ndejen'nji voter Gruejame t'shoqin,me prindenfemija E vllau me moter.

MALLI PER ATDHE Nddr njikto vendeper bukuri Dhen' tem i shuemijam tuj dishrue; N'qytetet'hueja,porsin'shkreti Rri tuj gjimue.

A e bukur fushakur gil prendvera, Lulzim ka kopshtikur lulet dalin; E drandofillesnder fushetret era E pert6malin.

Por gjith' keto t'mira ngushllim nuk m'apin: Per atdhetemin zemraoo m'shkrihet:

. . Niaj zemernierit nuk ka qe udhtimin Per mirakandemerr me u begatue; Larg teje,o Shqype,kushlyp gjallimin, Po. do mallkue.

Do vorret'reja ndodheqe m'kallxojne Ndoshtatuj kjamun prej dhimbjet gjindja: njitu, do t'm'flasin t'rrijn e pushojne Vllaznit e prindja.

O prind.o vllazEn!te 'j vorr mejue E gjall' e i dekunune do t'rri; Sadon'gjuhdtemekan' me m'urue: "Dritepaslen'Lumnt ,o.n-'onal gggt

Prill - Qershor1996

/aa. Kaza&:4n

-

D@

/eAVia

"ar.aa

?zt^anta,o O,&t

tond (Pag6zimet, T6 dashur lexues, n6 kete rubrik do td ju informojmd pd levizjet demografike tE famullisd jand perfshird tre muaj e pare t€ vitit 1996 Kunorat Sh€jte, dhe ata qd ndahen nga famullia jon6) Nd ketd numdr

?AEEZIME:

?AEEZIME: F N

\

Julieta Rrasi Prindet: Drita dhe Anton Kumardt: Martin dhe ShPresuPietri Vitore Gjeka Prindet: Julietu dhe Gion Ktmarlt'.Wush dhe Dilisna Psruhi aaaaaaaaaaaaaaaoaaa

\

v k '-l)

p N

G

Klaudia Trashani Prindet : Kristinu d.hePaulin Kumardt: Pushko dhe File Giokai Valentina Palushaj Prindet '. Veru dhe Gjeto Drita Nikac Prindet : Djellu dhe Marko Kumaret : Gi. Nikuc dhe L. Curanai Steven& Samantha Cacovic Prindet : Elizabeth dhe Frank Kumaret : Ded Gjeloshai dhe Lula Giurat

Anton Berisha me z. Violeta Catharine Giuraj Miftar Mirakaj me z. Kristina Radaj Simon Gionaj me z. Rudina Gjoni , Andrija Palevic me z. Violeta Marku

o '

"

"

1"

o

"

o '

"

Nik Kajtazi Prindet: Elizubeth dhe Bibu Kumar€t: Puul dhe Luls Shulaj GegEMarku Prindet : Besu dhe Prek Kumaret: Giok dheVioleta Pqloku Mari JosephineGjerkaj Prindet '.Drita dhe Lul Kumaret: Juck dhe Elizubeth Ndreu

oaoaoaaaaaoaaaaaoaaaaaaaaoa

aaaaaa

Tonin QYtetza Prindet : Gielina dhe Luigi Kumaret: RrokVukli Anton NikPrelaj Prindet : Victoria dhe Vuso Kumaret: Nikoll dhe Roza Gielai Anthony Gjelosh Krasniqi Prindet '. Terezedhe Mhill Kumaret: Rrok dhe Nore PetPePai Ardiana Berisha Prindet : Murte dhe Gion Kumaret : Lizs dhe Krist Mirdita

Valentina Berisha Prindet: Mqrte dhe Zef Kumaret: Tom dhe Lisu Mrijaj Alexandra Lulaj Prindet: Elza dhe Lek Kumaret:Frun dhe Giina Cotui

a a a a a a a a a a a a a a a o a o a o a a a a a o

SofijaAlijaj Prindet: Shaqe dhe Nikoll Kumardt: Anton dheAnka Nikuc

Gjergi Sheri Prindet: Zoiq dhe Anton Kumardt: Ded dhe Mira Gojani Ariana Gjergiaj Prindet : Gloria dhe Prek Kumaret: Mhill dhe Roza Goiani Gena Curanaj Prindet : Drita dhe Murtin Kumaret: Luigi dhe Lenu Shalai

aaaaaaaaoaaoaaaa

eAEEZIgv[E:

Joseph Dedaj Prindet: Elizabeth dhe Pashk Kumardt: Nick dhe GielinuVatuj Kristina Nikac Prindet: Hanu dhe Pieter Kumardt:Pretashdhe Shaqe Camai

Prenk Gjonaj Prindet : Gjyste dhe Gjergi Kumardt: Gion Ndocui Pjeter Gjonaj Prindet : Gjyste dhe Giergi Kumaret: Gion Ndocaj Vera Pjeter Fierza Prindet : Age dhe Pieter Kumaret: Ana Catalic Simon Markaj Prindet : Dile dhe Luk Kumaret : Marin dhe TerezeKocovic

ZvezdanDedvukaj me z. VeraLulgiuraj Jozef Djonovic me z. Lisa Nikac David Dashi me z. ValentinaBerisha

Kole Mark Ndoci me z. Albanq Gjok Mecaj

Prill - Qershor1996

6n

/eta kza&42

?n Zef Camaj U lind me 22 shkurt1922, vdtqm€ 14shkurt1996.

U vorrosmE20 shkurt1996nevorrezat "Gateof Heaven"Valhalla.NY .

BekEGerimgi U lind me 5 mars 1920, vdiq me 13 mars 1996.

U vorros me 16 mars 1996ne vorrezat "Gate of Heaven"Valhalla.NY .

AngiieZadrima U lind me29 mars 1908,vdiq me 26 mars 1996, Trupi i saj u percoll per ne vendlindje.

Epjauo Zot pushimine pasosun E i ndrite drita e pambarueme!

Pushofshinne paqe.

NEsh6rbimt€ komunitetit shqiptar n€ BrorX, me dy objektetE m€dha!

,%**NGAffi*or.

Kujdesi - vegorie punessono 920 Allerton Avenue (off Boston Road)

654-0500

4346White PlainsRoad (East273th.Street)

325-6050

Sal FarengaProp.

Toy@ta G@[onta[

aaaaaaaoaaoooaaooaalaaoaaaaaoaaoaaaaaaaaoaaaaaoooao

''MW tffiffix m Wm*mrffi

Leon Gjoni Ilir Gecaj Mark Dedushi Arben Markaj

GeneralManager Financemanager Sales& Leassing Sales& Leasing

470BostonPostRoad Milford, CT 06460 -lAAL Tel.203/878 -6881 Fax.2031877

1-80(}*41-TOTT0TA