KALIBO, Aklan (PIA) The province of Aklan now totally disallows entry of live swine, products and by-products per Executive Order No. 21 issued by Governor Jose Enrique Miraflores on March 8.
The move is for the prevention of African Swine Fever (ASF) in Aklan, now that three provinces in Western Visayas, had been identified to have cases already, with the addition of Carcar City in Cebu, as red or infected zones.
Section 1 of E.O. 021, which amends EO No. 16, now orders that all swine, pork products,/pork-based or any products mixed/commingled with pork-based products whether raw, processed, cooked, labelled or unlabelled and those that cannot be ascertained including semen, non-pork processed or cooked products unregistered with Food and Drug Administration coming from ASF-infected territories and all provinces in the country, shall be banned from entering the province.
On the other hand, all incoming meat products other than pork bound to Aklan must secure an Approved Certificate of Acceptance while other meat products intended to other provinces needs to have an Approved Certificate of Transhipment from the Office of the Provincial Veterinarian (OPVET) one week before shipment.
The E.O. stressed, however, that such shipment and documents will be subjected to re-inspection and validation at different borders and ports of the province.
Meanwhile, Section 2 of the E.O. states that the outgoing movement of live slaughtered hogs, culled pigs, piglets in commercial quantities and purposes including gilts and boars remain suspended except native pigs intended for lechon, provided that proof of documents are shown.
The volume of outgoing pig carcass shall be regulated based on the volume allowed or prescribed by the Governor and the National Meat Inspection Service (NMIS) as con-
curred by the OPVET.
Motorists and passengers, private vehicles, airlines, vessels are required by the E.O. to subject themselves, their luggage and vehicles for inspection and disinfection, such as but not limited to stepping into the footbath, hand washing and other biosecurity measures/protocols at the vicinities/ports/ border or points of entries or exits in Aklan.
The E.O. also enjoins local government units, Barangay Biosecurity Officers, Philippine Coast Guard, Maritime and PNP mobile force to augment personnel and provide police powers for the Veterinary Quarantine Personnel at the provincial borders and ports, respectively. (JBG/VGV/PIA6 Aklan)
KALIBO, Aklan (PIA) Secretary Conrado Estrella III of the Department of Agrarian Reform (DAR), who recently visited the province of Aklan, led the turn-over of the "Tulay ng Pangulo" located in Barangay Naisud, Ibajay, Aklan.
The bridge, which is under the Tulay ng Pangulo para sa Kaunlarang Pang-agraryo (TPKP) program, was constructed on February 7,2022 and completed on July 7 of the same year with a contract cost of P8,497,000. It was constructed by the Department of Public Works and Highways (DPWH) – Unified Project Management Office as the implementing office.
The TPKP project will benefit a total of 7,785 constituents from the barangays of Naisud, San Isidro, Bugtong -Bato, and
Colong-Colong.
Per report from DAR-Aklan, residents of the four barangays who are Agrarian Reform Beneficiaries (ARBs) have waited for a long time for the realization of this Tulay ng Pangulo Project as this will bring high impact to their daily routines in agriculture.
Accordingly, the bridge will link the four barangays of Ibajay to the economic mainstream and open up opportunities for the ARBs and farmers to enhance their agricultural productivity and household income.
For his part, DAR Secretary Estrella called on the Iba-
Continued on page… 02
DAR turns over...
From page 01
jaynons, particularly the ARBs, to hold on and have faith in the government under the administration of President Ferdinand Marcos, Jr. “Kapit lang po, magtiwala lang po sa ating Pangulo. Uulan po ng 'services' para sa ating mga magsasaka. Babalik pa ho ako dito at marami pa tayong grasyang ibibigay,” Secretary Estrella said.
Aside from the bridge turnover, the DAR Secretary also led the Groundbreaking of Sitio Banloc and Sitio Aniyog, Naile Farm to Market Roads, Distribution of Certificates of Land Owners Awards (CLOAs) to ARBs from six Aklan towns, and turnover of Farm Machineries and Equipment (FMEs).
Secretary Estrella was accompanied throughout his various activities in the province by Aklan officials led by Governor Jose Enrique Miraflores, Rep. Teodorico Haresco of the second district of Aklan, and Mayor Jose Miguel Miraflores of Ibajay, as well as other DAR officials like Undersecretary Jesry Palmares, DAR Regional Office VI Regional Director Sheila Enciso, and DAR-Aklan Provincial Agrarian Reform Program Officer Ma. Theresa Valencia and DAR-Aklan personnel. (JBG/VGV/PIA6 Aklan)
CAMP PERALTA, Jamindan, Capiz – 3rd Infantry (Spearhead) Division Commander BGen Marion R Sison condemned the CPP-NPA Terrorists (CNTs) in Negros Occidental for robbing the people's hard-earned money through their extortion activities.
"These CPP-NPA Terrorists are desperate robbers who are losing the support of the people; hence, they continued forcing businessmen, including ordinary civilians in Negros, to give in to their extortion demands to sustain their crumpling organization," BGen Sison said.
BGen Sison made this statement following the recovery of numerous extortion letters from possessing the slain NPAs in an encounter in Barangay Carabalan, Himamaylan City, Negros Occidental, on Wednesday, March 01, 2023.
The extortion letters contain demands to businesses, especially in rural areas, signed by Armando Magbanua, Regional Extortion Group of the NPA's Apolinario Gatmaitan Command.
BGen Sison also slammed the NPAs for blatantly fabricating lies through their extortion letters that their resources, mainly coming from the contributions of workers and peasants, were used to support the social needs of the people.
"They are not helping; they are robbing the meager income of the workers and peasants to fund their terroristic activities. They use Negrenses' earnings to cast fear and terror, destroy properties, and ruin innocent lives. Their continued extortion activities manifest their true nature as anti-people, antipeace, and anti-development communist-terrorist organization," BGen Sison stressed.
The new 3ID Commander also called on the businessmen and the Negreses to help fight the decades-long terrorism of the CNTs by rejecting the extortion demand of the NPAs and reporting their illegal activities to the government forces.
"Join us in putting the CNT's terrorism to an end. We can do it if you help us cease their extortion activities. Continue giving reliable information to your Army and PNP about the NPAs' movement and activities to prevent them from forcing you to give in to their extortion demands," he added. (LTC VICEL JAN C GARSUTA GSC (INF) PA)
CAMP PERALTA, Jamindan, Capiz – The CPP-NPA Terrorist (CNT) in Negros Island suffered a huge debacle following the death of its members and the seizure of six highpowered firearms in an encounter with the troops of the Army's 94th Infantry Battalion in Barangay Carabalan, Himamaylan City, Negros Occidental on Wednesday, March 01, 2023.
The encounter happened while the troops were conducting combat operations in response to the information about the armed NPAs extorting foodstuff and supplies from the local populace of Barangay Carabalan. The operating troops were fired upon by more or less 20 CNTs which prompted them to fire back.
Continued on page… 03
-4 NPAs Killed...
From page 02
The 20 minutes firefight resulted in the death of four NPAs and seizure of two (2) M16 rifles with M203 attached; two (2) AK47s; four (4) M203 grenade launcher ammunition; four (4) bandoliers; one (1) hand grenade; two long (2) M16 magazines; two short (2) M16 magazines; six (6) AK47 magazines; one (1) AK47 magazine (unserviceable); nine (9) backpacks; one (1) compass; two (2) flashlights; assorted ammunitions; assorted medicines; assorted foodstuff, and other subversive documents.
The 3rd Infantry (Spearhead) Division's new Commander, BGen Marion R Sison, lauded the collaboration of the 94IB and the local populace that resulted in a major setback on the CPP-NPA Terrorist in Negros.
Further, BGen urged the remaining NPAs, still waging the senseless armed struggle to surrender peacefully to regain their future and avoid death as their comrades in an encounter with the 94IB in Barangay Carabalan.
"We will not allow you to continue harming our people. Expect relentless and intensified military operations in the coming days and weeks, for we are determined to protect Ne-
grenses from your atrocities. Despite this, we are still offering you peace to start a new life with your family, but if you insist on doing terrorism, we can be your worst nightmare," said BGen Sison. (LTC VICEL JAN C GARSUTA GSC (INF) PA)
Source: Retail Price Survey of Commodities for the Generation of Consumer Price Index, Philippine Statistics Authority
Prices of food and non-alcoholic beverages has consistentlyled the uptrend of average inflation rate of Aklan from 7.9 percent to 8.1 percent in a month. It increased 5 times from 1.3 percent inflation recorded in February 2022.
to 84-centavos in February 2023.
Consequently, goods and services worth Php1,000 in 2018 can now be bought at approximately Php1,190 in February 2023 due to inflation.
Other major commodity groups also contributed to the province’s inflation rate in February 2023 were Furnishings, household equipment and routine household maintenance at 11.1 percent, and Personal care, and miscellaneous goods and services at 1.7 percent.
-Alcoholic Beverages by sub-commodities, Aklan
The inflation rate is the year-on-year change in consumer price indices of goods and services across time relative to a base year (2018). According to the Philippine Statistics Authority, inflation of Food and non-alcoholic beverages went up by 13.3 percent in February 2023, compared to 11.0 percent rate reported in January.
Among food commodities, fish and other seafood mainly brought the increase in food inflation from 5.1 percent last month to 21.5 percent during the reference period.
Furthermore, Vegetables, tubers, plantains, cooking bananas and pulses, and Ready-made food and other food products n.e.c. followed at 36.4 percent and 7.1 percent, respectively.
Other food groups which showed uptrend in inflation were:
Milk, other dairy products and eggs, from 8.3 percent to 9.0 percent;
Fruits and nuts, 1.4 percent to 2.2 percent; and
Oils and fats, from 27.4 percent to 27.9 percent.
The growth in inflation further relates to the decline of purchasing power of peso. One peso in 2018 is now equivalent
Source: Retail Price Survey of Commodities for the Generation of Consumer Price Index, Philippine Statistics Authority
Ro Secretary it Department of Budget and Management (DBM) nga si Amenah Pangandaman hay nagpasalig it suporta para sa Bangsamoro Autonomous Region in Muslim Mindanao (BARMM) mientras nagapa idaeom sa transisyon, kaibahan ro pag-implementar it mga special development programs para sa women empowerment.
Sa anang paghambae sa pagbukas it selebrasyon para sa National Women’s Month nga gin-pangunahan it Bangsamoro Women’s Commission ku Marso 8, 2023, gindayaw ni Secretary Pangandaman ro pagtinguha it mga babayi sa BARMM bangud sa andang importanteng pamaagi para pangalagaan ro katawhayan ag pagkabalanse, ag imaw man ro tanan nga pag-improbar sa rehiyon.
Suno kana, gusto gid nana nga tamyawon ag magpanginbulahan sa tanan nga mga babayi sa BARMM, bangud sa andang mga kontribusyon para mapabaskog ro komunidad ag ro nation-building, pag-advocate ag paglaban para sa katawhayan ag ekwalidad, ag sa pagduso it Bangsamoro Organic Law nga nagtukod it Bangsamoro Autonomous Region in Muslim Mindanao ukon BARMM –sangkamakasaysayan nga pagdaog para sa bilog nga nasyon.
Ginsambit man nana ro padayon nga pag-suporta it DBM para sa BARMM sa andang transition process.
Dugang pa gid ni Secretary Pangandaman, nagapati gid imaw nga tanan ra hay mangin maayos, eabi gid sa gobyerno, kung abo nga mga babayi nga una para magtao it ekwalidad.
Ngani, sanda sa Department of Budget and Management, hay determinado nga magbulig sa BARMM bangud nga nagapaidaeom ra sa pagbag-o ag naga-implementar it genderresponsive ag special development programs para sa mga kababayin-an.
Ro administrasyon ni Marcos Jr. hay nagbutang it P64.76 bilyon para sa Annual Block Grant it BARMM; P5.0 bilyon bilang Special Development Fund para sa rebuilding, rehabilitation, ag development it conflict-related communities; ag P4.59 bilyon para sa shares it buwis, baeayran ag mga charges nga nakolekta sa rehiyon.
Dugang pa kara, P852.9 bilyon ro nakatigana nga pundo para sa Normalization Program, ag P36.1 milyon para sa probisyon it socio-economic development assistance para sa dating katapu it MILF it Government of the Philippines –MNLF Peace Progress Program.
Bilang isaeang ka bugaeon nga unga it Mindanao ag Secretary it Budget Department it atong nasyon nga sambilogeamang sa daywang bayi nga nabutang sa rayang posisyon ginpasalig pa gid ni Pangandaman ro estado it BARMM nga mapag-on- kaibahan ro mga kababayin-an sa Bangsamoro nga protektado ro andang diretso, ag mga may poder para maki-intra ag magpanguna ro paghimo it mga desisyon,” suno kay Secretary Pangandaman. (Gin inAkeanon ni: Lyneth Nequiota OJT (Bachelor of Arts in Communication) ASU- Banga )
Ro Department of Budget and Management (DBM) Secretary nga si Amenah F. Pangandman ku Marso 4, 2023 hay nagpanawagan it pagtibyog it mga Filipino, nga ro pagpalangga sa kahilwayan hay bukon eamang it para sa sangkiring tawo kundi sa tanan.
Sa anang paghambae ku ika-125th Philippine Independence Day Anniversary 100-Day Kick Off Program sa Kawit, Cavite, si Secretary Pangandaman hay nagpabatyag ngamakataeambok it tagipusuon nga maskin naghalin kita sanagakasari-sari nga mga rehiyon iya sa atong nasyon, sambilog ro atong baeatyagon- ro pagpalangga sa atong nasyon. Ngani ro pagtibyog- o “unity” ro panawagan it atong Presidente nga si Ferdinand R. Marcos, Jr. bangud nga ro kahilwayan hay bukon eamang it para sa pilang bato, kundi para sa tanan.
Si Secretary Pangandaman hay rounangMaranaonganakahambae para sa selebrasyon it anibersaryo it Philippine Independence.
“Bilang isaeang ka miyembro it gabinete nga Muslim, ako hay nasadyahan gid sa pag-adto iya bangud – kung uwa
akonagkasaea- daya ro pinakauna nga tiyansa para sa saeang ka Maranao nga maghambae sa okasyon sa pagselebrar sa anibersaryo it kahilwayan.
Ro Budget Secretary hay nagpunto nga ro mga Filipino hay indi dapat magkalipat nga ro atong kahilwayan nga atong gina-eksperyensya makara hay bunga it kaisog ag sakripisyo it atong mga kalolo-lolohan.
Dugang pa nga hambae ni Secretary Pangandaman nga ro presente nga henerasyon hay dapat magpadayon nga maghandom para sa mas mayad, mas maayos, ag mas matawhay nga paaeabuton, nga ro “agenda” it administrasyon ni Marcos, Jr. para sa kamaeayran hay nagatuyo nga panamion ro ekonomiya para sa sustabinalidad it mga Filipino.
“Ginahutuhot gid it daya nga dministrasyon nga mapanami ro kabuhi it mga pumueoyo paagis a “economic growth”. Ag amat-amat eon ra nga nagakatabo. Ku nag-agi nga dag-on, ro atong Gross Domestic Product o GDP hay nagtaas it 7.6 porsyento, mas mataas pa sa estima it pinakamayad nga mga ekonomista bukon eamang iya sa Pilipinas,
Continued on page… 05
Pangandaman...
From page 05
kundi pati man sa bilog nga kalibutan. Ag para mabatyagan naton rayang pagkabugana, ginahutuhot man nga hipadaea ro mga proyekto it gobyerno, bukon eamang it sa Metro Manila, kundi halin Aparri hasta it Tawi-Tawi”, suno kay Pangandaman.
Hinambae na ro inisyatibo it national government, kaibahan ro P66 billion block grant para sa Bangsamoro Autonomous Region sa Muslim Mindanao, ro bulig nga gintao it local nga gobyerno sa paagi it “devolution”, ag “digitalization” para “i-promote”ro bureaucratic “efficiency”, “transparency” ag “accountability”.
Sa nasambit nga selebrasyon, si Secretary Pangandaman
hay nagpaabot it pagkilaea sa mga Muslim nga nagsukoe para maangkon rokahilwayan ag independensya halin sa mga mananakop nga mga dumueo-ong.
“Iya sa Kawitunanga gin-wagayway ro atong bandera, pero maipabugae man namon nga taga-Timog ro pursigido ag maisog nga ginpakigsukoe gid it mga taga-Mindanao para sa atong eugta nga natawhan. Bangud kara, sobrang tres syentos anyos ro pagsakop it mga Kastilasa Luzon ag saVisayas, pero uwa nasakop it mga dumueo-ong ro Mindanao. Sa rasong grabe ro depensa it mga Moro sa atong eugta, pati man sa atong kultura, sueondan ag pagpati it mga taga-Mindanao. Ngani maskin maeayo kami sa Kawit, kaibahan kami sa nagapa-saeamat para sa kasarinlan it Pilipinas ag sa pagpabugae it kasikatan it atong eugta nga natawhan.” (Gin inAkeanon ni: Lyneth Nequiota OJT (Bachelor of Arts
Ro Department of Budget and Management (DBM) Secretary nga si Amenah F. Pangandaman hay masadya nga ginbaton ro pagimproba sa National Government’s (NG) budget deficit data, bangud raya hay alinsunod sa ay Administrasyon ni Presidente Marcos Jr. nga fiscal performance target. Ro budget deficit it nasyon hay nagnaba ku 2022 sa P1.6 trillion, nga nagpanaog it 3.35 porsyento o nagakahaega it P56.0 billion halin sa P1.7 trillion nga narekord ku 2021. Buot hambaeon kara hay nagnabaro national government nga budget deficit ku 2022 nga umabotsa 7.33 porsyento it nasyon nga gross domestic product (GDP) nga halin sa 8.60 porsyento ku 2021 nga nagnaba it 7.8 porsyento sa bilog nga dag-on nga programa. “Ro pagnaba it atong budget deficit hay mayad para sa target nga fiscal performance. Gina-dayaw gid naton ro atong revenue agencies para sa rayang improba nga raya hay mayad nga resulta kumpara sa nagtaliwan nga dag-on, kapin pa nga naka-ekperyensya kita it daywang dag-on nga pag-
gasto bangud sa pandemya, suno kay Secretary Pangandaman. “Sa idaeom it atong Medium-Term Fiscal Framework o MTFF, naga-target naton sa diretso nga pagnaba it government’s budget deficit sa GDP ratio nga 3 porsyento pagkatapos it termino ni President Marcos Jr. sa 2028.” Ro Bureau of Treasury (BTr) hay ginkolekta sa fiscal outturn sa revenue growth nga 17.97 porsyento nga naeampasan ro 10.35 porsyento sa pagbahoe it paggasto it gobyerno. Ro datos maghalin sa BTr hay nagapakita it buong dag-on nga collection it revenue nga naga-haeaga it P3.5 trillion. Raya hay 17.97 porsyento P540.0 billion nga pag-improba halin sa resulta ku dagon it 2021. Sa pihak nga parte, ro gasto it gobyerno para sa dag-on it 2022 hay nag-abot sa P5.2 trillion, nagtaas it 10.35 porsyento halin sa dating P4.7 trillion ku nagtaliwan nga dagon. Gin inAkeanon ni: Lyneth Nequiota OJT (Bachelor of Arts in Communication) ASU- Banga )
Ro Department of Budget and Management (DBM) Secretary nga si Amenah F. Pangandaman hay naghambae ku importansya it pagkilaea it mga programa ag proyekto nga kaparte sa atongpalibot sa national budget, sa ginhiwat nga Annual Climate Change Expenditure tracking (CCET) Virtual Orientation ku Marso 7, 2023. Ro workshop, nga gin-organisa it DBM ag Climate Change Commission (CCC), hay suportado ro Marcos Jr. Administration’s 8-point Socioeconomic Agenda it administrasyon si Presidente Marcos Jr. ag ro pagimplementar it climate change provisions sa Philippine Development Plan 2023-2028. Gin-esplikar sa mga ahensya it gobyerno ro importansya nga pagsentro sa pagplano ag mga programa sa climate change, ag natao it klaro, matag-od ag bago nga impormasyon para sa national government planning and budget officers, ag para sa climate-change technical representatives para maeubtan ro climate change ag CCET bilang importante nga parte para sa preparasyon it national budget. “Mientras kami hay sa Agenda of Prosperity, ro
among pagtinguha hay owa it pueos kon indi naton maistoryahan ro climate change, sa rasong grabe ro risgo kara sapagimproba it atong ekonomiya,” suno kay Secretary Pangandaman. “Base sa World Bank Group’s Country Climate and Development Report para sa Pilipinas nga gin publish ku Nobyembre 2022, ro pagkonsidirar sa klima sa public financial management hay importante sa climate change adaptation and mitigation.” Para masabat ro climate change, si Secretary Pangandaman hay naghambae nga ro gobyerno hay nagtao it pundo nga nagahaega it P464.5 billion rayang dagon, nga haeos 8.8 porsyento sa total national budget. Raya hay mas mataas it 60.1 porsyento kumpara sa 2022 nga pundo nga umabot it P289.7 billion. Ro gobyerno hay gina-una ro mga programa hanueod sa climate change mitigation and adaptation nga nakalinyasa National Climate Change Action Plan (NCCAP). Ro husto nga tubi hay gina-una, nga may haeos 80 porsyento sa total nga climate change budget, su-
Continued on page… 06
Dapat may Climate Change Programming...
From page 05
munod ro sustainable energy, food security, ecosystem and environmental stability, climate smart industries and services, human security and knowledge ag capacity development. Ro pag-preparar sa mga disgrasya hay gina-una man, nga hanueod sa National Disaster Risk Reduction and Management Fund (NDRRMF) nga may pundo nga P20.20 billion; Quick Response Fund, P17.15 billion; Flood Management Program, P182.99 billion. Ro National Greening Program hay nakabuoe it P2.39 billion: P1.86 billion para sa Protected Areas Development and Management Program; P1.56 billion pa-
ra sa Manila Bay Rehabilitation; ag P246 million para sa Coastal and Marine Ecosystems Management Program. Sa anang mensahe, si Secretary Pangandaman hay naga-imbita gid satanan nga opisyales it planning ag budget ag climate change technical representatives nga magtao it sakto ag epektibo nga climate change expenditure. “Kabay nga permi natong tandaan nga ro tanan nga gina-himo naton makaron hay para masiguro nga roprogreso it atong ekonomiya hay matuod -tuod nga inklusibo ag sustainable nga ekonomiya- sambilog nga dapat mabatyagan it kada-isaea, pamilya, ag tawo sa nasyon, ag maga-benepisyo bukon eamang sa mga tawo iya sa kalibutan makaron kundi pati man sa mga masunod nga henerasyon. (Gin inAkeanon ni: Lyneth Nequiota OJT (Bachelor of Arts in Communication) ASU- Banga )
Para sa dugang nga impormasyon ag kung ingkaso nga may emerhensiya, magtawag o magtext sa mga masunod nga numero: 268
2143 (143) / 262 – 2160 (160) / 09517831223
Ro sunog hay makaeamatay! Indi mangin biktima! Ano ro ubrahon kon may sunog?
Mangin alerto ag hambaean ro iba.
Mag “evacuate” o maghalin sa lugar nga apektado it sunog. Buligan ro mga tawong kinahangean nga buligan (nabdus, unga, mga magueang, PWD, ag mga may sakit sa utak)
Magkamang paeayo sa kaeayo.
Gamiton ro Emergency Exit.
Gamiton ro Fire Extinguisher para mapaeong du mga maintok nga kaeayo.
Maghalin. Indi eon magbalik. Ro ing kabuhi hay mahaeaga eabi sa tanan.
Taw-an it haega ro kabuhi ag mga pagkabutang Sundon ro mga masunod nga pagpadumdom:
Pirmi nga bantayan ro mga gina-eaha kapin pa ro mga ginaprito nga mga pagkaon. Siguraduhon nga uwa eon it kaeayo ro kalan bago maghalin sa kusina.
Kon mapan-uhan nga naga-aso ro mantika sakaeaha o kung ano man nga ginaeaha-an, insigidas nga patyon ro kalan ag pabay-an nga mag eamig anay ra bago mag umpisa sa pag-eaha.
Likawan nga bubuan it tubi ro ginaprito ingkaso nga magkaeayo ra. Takpan eagi it basa nga tela o trapo.
Permi nga tan-awon ro hose it inyong LPG agud masayran kung may gabot o gasgas nga pwedeng maging dahilan it sungaw o “leak”. Siguraduhon nga nakasara ro regulator it tangke pagkatapos mageaha, bago magkatueog o maghalin sa baeay.
Ingkaso nga masunog o magkaeayo ro hose it inyong LPG, INDI MAGSALA! Takpan it basa nga tela ro parte it naga-kaeayo ag dali-dali nga siraduhon ro regulator it tangke.
MAGING MADAHAN SA INYONG KONEKSYON IT
KURYENTE!
1. Ro pinaka-unang rason it sunog hay ro OVERLOADING, gabot o gasgas sa mga wires, ha-euga nga switch o receptacles, overheated nga wire ag saksakan, higko ag alikabok sa sueod it mga saksakan ag pati ro mantika nga pwedeng makasueod kara.
2. Ayuson ro samad sa mga koneksyon ag indi eon pag-gamiton ro mga appliances nga may samad. Patan-awon ro inyong mga wirings sa lisinsyadong electrician kada ap-at nga dag-on.
3. Maging mapamatyag! Ro mga masunod hay pila eamang sa mga palatandaan nga pwedeng umpisahan it sunog: Patay-sindi nga iwag, mga sparks sa koneksyon, pag-init it wire, plug o outlet, pagbaho it kaparehos it hugom it kaeayo kada magsaksak it appliances, kolor sunog o pag-itum it mga switch o saksakan, pag-usok ag perming pag “trip” it mga circuit breakers. Ro gulpi nga pagbalik it kuryente matapos it mahaba nga brownout hay pwede nga mag-umpisa it “over voltage” kon nakabukas ro inyong linya.
MAGING MADAHAN SA PAGGAMIT IT KANDILA PATYON RO KANDILA MATAPOS NGA GAMITON!
SAYURON RO TAMANG PAGGAMIT IT
FIRE EXTINGUISHER
Pull the pin handle
Aim the nozzle at the base of the fire
Squeeze the lever slowly
Sweep from side to side
PAHANUMDOM:
RO PAGPAHAOM SA SUNOG HAY SA INYONG PANIMAEAY UMPISAHAN. (Gin inAkeanon ni: Lyneth Nequiota OJT (Bachelor of Arts in Communication)ASU-Banga)