BİLDİRİLER table, around the portrait in the center of the Ahmed Yesevi tales are depicted. Figures, nature, architecture and the integrity of the design in accordance with the color schemes were tried to be balanced. GİRİŞ Bir minyatür tasarlarken sanatçının yapması gereken belirli bir ön hazırlık vardır. Öncelikle tasarlanacak konunun belirlenmesi gerekir. Minyatür sanatında konu, portre, figür, manzara, olay, Ģiir, masal, menkıbe, imge, vb. olabilir. Konu, tasarımın nasıl geliĢeceğini ve kompozisyon taslağının nasıl biçimleneceği hususundan en önemli yönlendiricidir. Zira konunun kapsamı kompozisyonun taslağının genel Ģemasını verecektir. Diğer taraftan her hangi bir konu belirlenmeden, desene dayalı çizimler de üretilebilir fakat bu tasarımlar da sonuç itibariyle bir konu bağlamına yerleĢecektir. Sanatçının belirlediği konu her ne olursa olsun detayları açısından araĢtırılıp incelenmesi gerekir. Çünkü konunun detayları tasarımın seyrini belirleyecek, kompozisyon düzenini Ģekillendirecek ve hatta ölçülerini biçimlendirecektir. Konu üzerinde araĢtırma yapan sanatçı, konuyu figür, doğa ve mimari elemanlar açısından inceler. Figürle ilgili araĢtırmada, ilgili Ģahıs veya Ģahısların hayatta olup olmadığı incelemenin niteliğini yönlendirecektir. Hayatta olan bir kiĢi tasvir ediliyorsa ilgili kiĢi model alınarak anatomik özellikleri ve kıyafet bilgileri kolaylıkla çizilebilir. Hayatta olmayan kiĢilerin resim, minyatür portreleri veya fotoğrafları söz konusu tasarımda belge olarak kullanılarak yeni tasarımlar geliĢtirilebilir. Görsel belgeye ulaĢılamayan durumlarda ise ilgili Ģahsın anatomisine iliĢkin anlatı, yazım, vb. belgelerden yararlanılabilir. Hayatta olmayan ve anatomisine iliĢkin belgesi bulunmayan durumlarda ise sanatçı kendi hayal gücünü kullanarak kiĢinin yaĢadığı bölgedeki insanların anatomilerinden, vb. yararlanabilir. Osmanlı saray nakkaĢhanesinde üretilen bir kısım minyatür padiĢah portresinde anatomik bilgileri doğrulamak üzere farklı teknikte görsel belgelerden yararlanıldığı bilinmektedir. Örneğin Hünernâme, 1584-1588 (TSM. H. 1523–1524) ve Zübdetü‟t-tevârîh, 1583 (TĠEM. T. 1973) adlı el yazmalarının metinlerinin tamamlanması görevini Seyyid Lokman, minyatürlerinin yapılması görevini ise NakkaĢ Osman üstlenmiĢtir. Ancak, bu eserlerin resimlendirilmesinde gerekli olan Osman Gazi'den baĢlayarak geçmiĢteki padiĢahların fizyonomik özellikleri ve giyim tarzlarının bilinmemesi ciddi sorunlar yaratmıĢtır.1 Yazar:
1
Filiz ÇAĞMAN, "İstanbul Sarayının Yorumu: Üstad Osman ve Dizisi", Padişahın Portresi, Tesavir-i AI-i Osman, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2000, 165 s.
132