Nauka i biznes jak budować nowoczesne relacje

Badania, Innowacje, Rozwój 2014-2020

PARTNERZY Jak budować ZMIAN nowoczesne relacje pomiędzy GOSPODARCZYCH NAUKĄ a BIZNESEM Warszawa, 5 czerwca 2013

Organizacja wydarzenia

Wsparcie merytoryczne

oraz

DEBATA OTOCZENIA NAUKOWEGO W GRONIE EKSPERTÓW Z UDZIAŁEM

UCZESTNICY DEBATY OTOCZENIA NAUKOWEGO

wg kolejności zgłoszeń

UCZESTNICY DEBATY OTOCZENIA NAUKOWEGO

wg kolejności zgłoszeń

Rola otoczenia naukowego w kontekście narastających zmian gospodarczych Materiał opracowany na bazie wyników kampanii badawczej adaptacyjności polskich przedsiębiorstw w ramach projektu Branżowi Liderzy Zmian (BLZ)

TŁO MERYTORYCZNE DEBATY

Główne parametry kampanii badawczej BLZ Wyniki badań 565 podmiotów z całego kraju Badania ilościowe CATI - przedsiębiorstwa − − − − − −

500 podmiotów kadra menadżerska; minimum 10 lat działalności 5 celowo dobranych sektorów: budowlany, chemiczny, meblarski, spożywczy oraz transportu drogowego. pogłębione wywiady telefoniczne (20 min.) okres XI-XII 2011 wykonanie: PBS sp. z o.o. pod nadzorem merytorycznym BAA Polska

Badania jakościowe IDI - przedsiębiorstwa − − −

− − −

50 podmiotów najwyższa kadra menadżerska; minimum 10 lat działalności 5 celowo dobranych sektorów: budowlany, chemiczny, meblarski, spożywczy oraz transportu drogowego. wywiady z ekspertami (2-3 godz.) okres XI-VI 2012 wykonanie: zespół ekspertów BAA Polska

Badania jakościowe IDI – otoczenie gospodarcze − − − − − −

15 podmiotów najwyższa kadra menadżerska; minimum 10 lat działalności 3 strefy otoczenia: finansowe, naukowe, doradcze. wywiady z ekspertami (2-3 godz.) okres V-VI 2012 wykonanie: zespół ekspertów BAA Polska

Branżowi Liderzy Zmian to projekt realizowany w partnerstwie przez ZP Business Centre Club oraz BAA Polska

Jaki jest potencjał adaptacyjny polskich przedsiębiorstw w warunkach narastających zmian gospodarczych?

Umiejętność osiągania celów biznesowych Czy badane firmy mają poczucie sukcesu?

Około połowa firm objętych badaniami w ramach Projektu BLZ (46%, n=500) oceniła, że nie udało im się osiągnąć zakładanych celów biznesowych na satysfakcjonującym poziomie i tym samym nie mają poczucia sukcesu.

Ten wynik powinien niepokoić, gdyż badane firmy to podmioty, które już od 10 lat prowadzą działalność gospodarczą w sektorach należących do jednych z najdynamiczniej rozwijających się w polskiej gospodarce.

Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat

Nastawienie do zmian Jak pracownicy i kadra kierownicza reagują na konieczność zmian?

Jednym z fundamentów silnego potencjału adaptacyjnego jest akceptacja i potrzeba zmian na poziomie załogi.

Szczegółowa analiza wyników badań BLZ ujawniła, że siła rozwoju, a co za tym idzie zdolność do osiągania sukcesu badanych firm tkwiła w umiejętności budowania akceptacji do zmian na poziomie kadry kierowniczej – to właśnie w tym obszarze ujawniły się największe różnice pomiędzy grupą firm, które mają poczucie sukcesu, a grupą firm „bez poczucia sukcesu”

warte zastanowienia

Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat

Rodzaj impulsów do zmian Jakie są różnice w inspiracjach do zmian pomiędzy firmami „z sukcesem” i „bez sukcesu”?

Jakość potencjału adaptacyjnego zależy także od źródeł , które stanowią dla firm inspirację do zmian.

Firmy, które mają poczucie sukcesu, inspirację do zmian czerpią przede wszystkim z własnych chęci i motywacji. Dzięki temu potrafią one być aktywnym kreatorem zmian.

Zupełnie innymi inspiracjami kierują się firmy „bez poczucia sukcesu”. Dla tej grupy głównym impulsem do zmian są sygnały z otoczenia, stąd ich postawa wobec zmian przybiera charakter pasywnej reakcji.

warte zastanowienia

Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat

Gotowość do zmian Jaka była skala zmian w głównych obszarach działalności operacyjnej?

78%

Wyniki badań BLZ wskazują, że zdecydowanie największym obszarem zmian w analizowanych firmach był obszar technologii.

Te wyniki nie zaskakują; zmiany w obszarze technologii są najbardziej wyraziste, gdyż jednoznacznie (często 0-1) zmieniają obraz przedsiębiorstwa. Tu również najlepiej czuje się duża grupa przedsiębiorców, często mających techniczne wykształcenie.

Odsetek badanych przedsiębiorstw

75% 63% 61%

51%

50%

46% 35%

28%

technologia

ogół firm

26% 26%

zarządzanie

firmy o zatrudnieniu 10+

Kryterium 1 wielkość firmy

firmy z "sukcesem"

23%

marketing

firmy "bez sukcesu"

Kryterium 2 subiektywne poczucie sukcesu

warte zastanowienia

Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat

Zmiany w obszarze technologii Na czym najczęściej polegały wdrażane zmiany?

Analiza konkretnych przykładów procesów zmian, jakie wdrożyły badane firmy, potwierdza jednak, że koncentrowały się one na zmianach najprostszych, dających najszybsze, ale nie zawsze efektywne wyniki.

W strategiach zmian badanych firm wyraźnie widać, że są one nakierowane na cele krótkookresowe. Z punktu widzenia konieczności budowania silnego potencjału adaptacyjnego polskich firm i wzmacniania ich zdolności przetrwania w coraz trudniejszych warunkach gospodarczych takie podejście przedsiębiorców powinno niepokoić.

warte zastanowienia

Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat

Czynniki napędzające rozwój firmy? (1) Jakie jest miejsce i znaczenie innowacji i nowych technologii w stymulantach rozwoju?

Kryterium 1 wielkość firmy

Badania Projektu BLZ potwierdziły cechę polskich przedsiębiorstw, która wyłania się z wielu różnych badań – tj. niski udział innowacji i nowoczesnych technologii w strategiach rozwoju. Chociaż w gospodarce poddawanej coraz większym zmianom, innowacyjność powinna być trwałym elementem scenariusza rozwoju każdej firmy, polscy przedsiębiorcy – mimo wielu krajowych i unijnych programów stymulujących innowacyjność – zdają się cały czas tego elementu nie dostrzegać.

warte zastanowienia Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat

Czynniki napędzające rozwój firmy? (2) Jakie jest znaczenie innowacji i nowych technologii w stymulantach rozwoju?

Kryterium 2 subiektywne poczucie sukcesu

W szczegółowych wynikach badań BLZ bardzo zastanawia, że postrzeganie innowacyjności w strategiach zmian nie różnicuje firm „sukcesu” od firm „bez sukcesu”. Obie grupy traktują ten aspekt rozwoju tak samo - marginalnie.

Może to wynikać z generalnej trudności badanych firm w dokonywaniu oceny, co warunkuje ich rozwój i sukces. Około 1/3 respondentów nie potrafiła udzielić jednoznacznej odpowiedzi na tak postawione pytanie i uciekała w odpowiedzi typu „nie wiem” / „trudno powiedzieć” / „inne”.

warte zastanowienia Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat

Czynniki hamujące rozwój firmy? (1) Jakie jest znaczenie innowacji i nowych technologii w Kryterium 1 barierach rozwoju? wielkość firmy

Małe znaczenie innowacji i nowoczesnych technologii wystąpiło nie tylko w stymulantach rozwoju; podobny – niski udział innowacji wystąpił także w ocenie barier rozwoju przedsiębiorstw.

Może to świadczyć, iż albo polskie firmy dobrze radzą sobie w pozyskiwaniu nowych zasobów, w tym technologii , albo – znów – nie dostrzegają tego aspektu jako istotnego w swoich strategiach zmian.

warte zastanowienia Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat

Czynniki hamujące rozwój firmy? (2) Jakie jest znaczenie innowacji i nowych technologii w Kryterium 2 barierach rozwoju? subiektywne poczucie sukcesu

Głębszego zastanowienia wymagają wyniki w identyfikacji barier rozwoju w podziale na firmy z poczuciem sukcesu i bez sukcesu. Tu również jedynie, co 25 firma z sukcesem wiąże bariery rozwoju w dostępie do innowacyjnych rozwiązań, czy tez technologii. Aż 80% firm z poczuciem sukcesu barier swego rozwoju lokalizuje na rynku zbytu swych produktów, czyli … poza firmą.

Firmy bez sukcesu praktycznie nie dostrzegają barier rozwoju w nowych technologii, a więc i nie szukają tu szans dla swoich firm. Dla tej grupy firm, to otoczenie powinno się zmieniać, a nie one same.

warte zastanowienia Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat

Źródła sukcesu firmy Co w największym stopniu zaważyło na tym, że firma rozwija się?

W przypadku większych firm, co dziesiąta z przebadanej populacji z innowacyjnością i kreatywnością powiązała źródło swego rozwoju .

Zestawienie firm z poczuciem sukcesu i firm większych wyraźnie wskazuje, iż to większe podmioty częściej sięgają po innowacyjne rozwiązania i one zapewniają im sukces i wzrost.

Zwraca również uwagę wyraźne zróżnicowanie i przesunięcie identyfikacji źródeł rozwoju w większych firmach na czynniki zlokalizowane poza firmą.

warte zastanowienia Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat

Efekty stosowanych strategii zmian Jak przeprowadzane zmiany wpłynęły na sytuację ekonomiczną badanych firm?

Przyjmowane modele zmian ujawniły się w osiąganych wynikach ekonomicznych i operacyjnych badanych firm.

Pozytywne zmiany (wzrost) w kluczowych obszarach tj. asortymentu, liczby klientów, potencjale (majątku), przekładały się na wyniki finansowe, a te wzmacniały poczucie sukcesu, choć nie były jedynym jego przejawem.

warte zastanowienia

Źródło: Źródło:Badania BadaniaCATI CATIprzeprowadzone przeprowadzonewwokresie okresieXI-XII XI-XII2011r.

2011r.nanagrupie grupie500 500firm firmdziałających działającychdłużej dłużejniżniż1010latlat

Jakość potencjału adaptacyjnego firm (1) Jakie są wioski dla otoczenia naukowego?

Czy polskie firmy są dobrze przygotowane na wyzwania związane z coraz większą dynamiką zmian gospodarczych?

Może jednak zakończył się pewien etap rozwoju polskich firm, gdzie korzystano głównie z prostych rezerw, korzystnych cen i kosztów wytwarzania, otwarcia na rynki eksportowe, czy napływu pieniędzy z UE. Polskie firmy, jeżeli chcą przetrwać i dalej rozwijać, muszą dokonać często wręcz skokowych zmian.

Pozostaje jednak pytanie, czy ich otoczenie, w tym otoczenie naukowe, jest na to przygotowane?

Badania BLZ ujawniły, że wśród polskich przedsiębiorstw istnieje niepokojąco duża grupa firm, która jest słabo przygotowana do wyzwań, jakie przynoszą i będą przynosić nowe trendy społeczno-gospodarcze. Ich zdolność adaptacyjna jest niska, stąd nie potrafią one elastycznie, a tym bardziej skutecznie reagować na nowe warunki i wyzwania jakie stawia im otoczenie.

Mimo, iż badane w Projekcie BLZ firmy funkcjonowały w sprzyjających warunkach rynkowych, aż połowa z nich odnotowała pogorszenie wyników ekonomicznych, w tym skurczenie się skali działalności operacyjnej, spadek przychodów i rentowności.

Jak zatem polskie firmy poradzą sobie w przyszłości, jeżeli przyjdzie im funkcjonować w coraz trudniejszych warunkach gospodarczych, których nieuchronnym elementem będą narastające turbulencje i kryzysy?

Jakość potencjału adaptacyjnego firm (2) Jakie są wioski dla otoczenia naukowego?

Niski poziom adaptacyjności polskich firm to także wyzwanie dla otoczenia naukowego.

Czy nie należy częściej pytać i szukać rozwiązań w samym środowisku naukowym: jak zamierza dla siebie wykorzystać tę ogromną szansę na rozwój?

A może należy zadać prostsze pytanie, czy nauka chce i czy potrafi z tej szansy skorzystać?

Może okazać się bowiem - jak sądzi wielu -, że mimo wszystko obie strony wolą rozwijać „teorię siły trzeciej”, wg której i biznes, i nauka chcą efektywnej współpracy, ale ciągle „coś” lub „ktoś” im w tym przeszkadza.

Niska adaptacyjność polskich firm otwiera przed otoczeniem naukowym nowe kierunki budowania relacji z przedsiębiorstwami.

Należy się spodziewać, że coraz większa będzie grupa firm, która będzie potrzebować wsparcia nakierowanego na budowanie zdolności przetrwania na bazie innowacji.

To wymagać będzie wdrożenia w tych firmach nowych (często nieznanych im) kompetencji związanych z budowaniem gotowości do zmiany na bazie innowacji, akceptacją koniecznością zastosowania innych niż dotychczas modeli biznesowych, w tym innych technologii, oraz umiejętnościami budowania takich strategii, które stworzą szanse na rozwój także w warunkach niepewności, turbulencji i kryzysów.

Udział otoczenia naukowego w procesach zmian przeprowadzanych przez przedsiębiorstwa

Relacje przedsiębiorstw z otoczeniem (1) Jaki wpływ na rozwój badanych firmy miały podmioty z otoczenia naukowego?

Kryterium 1 Wszystkie firmy poddane badaniom BLZ

Instytucje naukowe w opinii badanych w ramach Projektu BLZ przedsiębiorstw należą do tej części ich otoczenia, która ma najmniejszy wpływ na ich rozwój.

Dla 80% badanych firm otoczenie naukowe jest „transparentne”, tj. nie jest obecne zarówno w procesach zarządzania strategicznego, jak i w trakcie prowadzenia działalności operacyjnej.

warte zastanowienia

Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat

Relacje przedsiębiorstw z otoczeniem (2) Jaki wpływ na rozwój badanych firmy miały podmioty z otoczenia naukowego?

Kryterium 1 Firmy o zatrudnieniu 10+

Analiza wyników badań BLZ wg kryterium wielkości firmy wykazała, że większą skłonność do współpracy z jednostkami naukowymi wykazują firmy o już rozbudowanej strukturze.

Jednak ciągle nie jest to skala znacząca.

warte zastanowienia

Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat

Relacje przedsiębiorstw z otoczeniem (3) Jakie podmioty z otoczenia mają teraz większy wpływ na rozwój badanych firm niż 10 lat temu?

Ocena znaczenia otoczenia naukowego na rozwój badanych firm nie zmieniła się na przestrzeni ostatnich 10 lat – była i pozostaje marginalna.

Jak zatem ocenić efektywność realizowanych w tym czasie różnorodnych programów systemowych wspierających rozwój współpracy na linii Nauka – Biznes?

warte zastanowienia

Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat

Relacje przedsiębiorstw z otoczeniem (4)

Jaka jest skala współpracy badanych firm z otoczeniem innym niż najbliższe otoczenie biznesowe (odbiorcy / dostawcy)?

Kryterium 1 wielkość firmy

Trudno zmierzyć w jakim stopniu współpraca polskich firm z otoczeniem jest wynikiem wewnętrznej potrzeby, chęci współpracy, szukania rozwiązań poza firmą, a w jakim wynikiem konieczności, warunku uzyskania kredytu, dotacji.

Cieszyć może jednak fakt, iż blisko 1/3 firm, które w ogóle współpracują z otoczeniem biznesowym, wskazuje na jednostki badawczo-naukowe jako partnera współpracy w obszarze poza działalnością operacyjną. To dobry wynik, nawet w perspektywie definicji hierarchii ważności podmiotów zewnętrznych dla badanych przedsiębiorców.

warte zastanowienia Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat

Relacje przedsiębiorstw z otoczeniem (5)

Jaka jest skala współpracy badanych firm z otoczeniem innym niż najbliższe otoczenie biznesowe (odbiorcy / dostawcy)?

Kryterium 2 subiektywne poczucie sukcesu

Badania BLZ ujawniły wyraźną korelację pomiędzy współpracą z Nauką a osiąganiem zakładanych celów biznesowych.

Firmy „sukcesu” - jeżeli już decydowały się na współpracę z otoczeniem innym niż najbliższe otoczenie biznesowe - w pierwszej kolejności stawiały na współpracę właśnie z Nauką .

warte zastanowienia Źródło: Badania CATI przeprowadzone w okresie XI-XII 2011r. na grupie 500 firm działających dłużej niż 10 lat

Udział jednostek naukowych w procesach zmian przedsiębiorstw Jakie są wnioski dla otoczenia naukowego?

Badania projektu BLZ ujawniły, że jednostki naukowobadawcze nie są przez przedsiębiorstwa postrzegane jako ważny, a nawet istotny partner zmian.

Dominujący odsetek badanych firm wprost nie dostrzega otoczenia naukowego. Co więcej, tak jak nie widziały 10 lat temu, tak i teraz nie widzą one potrzeby nawiązywania relacji z tego rodzaju partnerami.

Szczegółowe wyniki Projektu BLZ pozwalają jednak na stwierdzenie, że współpraca z otoczeniem naukowym przekłada się na lepszą adaptacyjność firm i poprawia zdolność do osiągania zakładanych celów biznesowych.

Co zatem zrobić, aby przedsiębiorcy dostrzegli tę zależność?

Więcej wyników badań Projektu BLZ www.liderzymzmian.pl

NOTES

NOTES

NOTES

Autor materiałów konferencyjnych Zespół Doradców Biznesowych BAA Polska Partner Projektu BLZ

Konferencja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego