δημοτικό σχολείο Λακκιού Λέρος, 4 μαρτίου 2015
διοργάνωση: - σύλλογος γονέων - σύλλογος διδασκόντων δημοτικού σχολείου Λακκιού επιμέλεια: εντζο μπ. οι πρωτότυπες εικόνες προέρχονται από: ΓΑΚ - τοπικό αρχείο Λέρου SAIA - συλλογή Paolini Πρότζεκτ Eritalia – Bruna Biamino προσωπική έρευνα G.Pellicciari αρχ. D.Manzella
1. σήμερα θα μιλήσουμε λίγο και θα δούμε πολύ, σχετικά με το δικό μας σχολείο και την ιστορία του μέσα από κάποιες παλαιές εικόνες _
2. όπως λένε στα παραμύθια, μια φορά κι έναν καιρός υπήρξε ένας κόλπος που μοίαζε σε ένα λίμνη γιατί ήταν κλειστός και ασφαλός _ ήταν ένας χώρος βαλτώδης και υπήρχαν εκεί μόνο λίγες κατοικές και κάποιο καφενείο στην παραλία, οι κάτοικοι της περιοχής έμειναν λίγο πιο πέρα, στα τεμένια και προς καμαράκι _
-2-
3. όταν έφυγαν οι τούρκοι ένα αιώνα πριν, ήρθαν οι ιταλικές ταυτότητες...
4. και στην δεκαετία ’20 αρχισε να φτιαχτεί μια μεγάλη ναυτική βάση (μπορείτε να αναγνωρίσετε την προβλήτα τότε μικρότερη)...
-3-
5. με πολλά κτίρια σαν το ναυτικό στρατόπεδο...
6. (το σημερινό ποσειδόνιο)...
-4-
7. χρησιμοποιώντας τα αρχοντικά που υπήρξαν σαν διοικητήριο...
8. (τωρα της ΥΝΤΕΛ) _
-5-
9. και στην δεκαετία ’30 αρχισε να φτιαχτεί μια ολόκληρη πόλη δίπλα στην ναυτική βάση, με τον ίδιο όνομα του όρμου, δηλαδή portolago που σημαίνει λιμάνι-λίμνη _
10. την βλέπετε εδώ σε μια πολύ γνωστή αεροφωτογραφία της εποχής αμέσως πριν το πόλεμο _
-6-
11. σίγουρα γνωρίζετε πολύ καλά το τοπογραφικό σκίτσο του λακκίου, και μπορείτε να αναγνωρίσεται εύκολα το σινεμά και το ξενοδοχείο _
12. εδώ το βλέπεται σε μια φωτογραφία της εποχής, ίσως μια χειμωνιάτικη κυριακή με τον κόσμο που περπατάει στην πλατεία με ένα μωρό...
-7-
13. και το απέναντι κτίριο του δημαρχείου, φαρμακείου και ταχυδρομείου (που είναι σήμερα το ψητοπολείο Θράκα και το καφέ Κινέζος)...
14. που φαίνονται στο βάθος μαζί με την έξοδο του σινεμά στο πρώτο πλάνο_
-8-
15. και τι έχουμε πίσω από το ξενοδοχείο? η αγορά με το πύργο ρολογιού...
16. με το ιχθυοπωλείο σε πρώτο πλάνο _
-9-
17. και δίπλα στο σινεμά τι έχουμε? το εμπορικό κέντρο...
18. με τα μαγαζιά...
- 10 -
19. και το δρόμο που ανεβαίνει προς πλάτανο _
20. πιο πέρα σ' αυτό τον δρόμο βρίσκουμε την εκκλησία...
- 11 -
21. η οποία, μπροστά, ήταν τότε πιο απλή από τώρα _
22. και στο τέλος του μικρού περπατήματός μας, στην αρχή του δρόμου προς τεμένια...
- 12 -
23. να το σχολείο μας ...
24. με τα παιδιά που σχολάζανε _
- 13 -
25. να το πρωτότυπο σχέδιο με την ημερομηνία (η όψη προς την θάλασσα)_
26. το τελειώσανε ακριβώς πριν 80 χρόνια _
- 14 -
27. σας έφερα μια πολύ σπάνια φωτογραφία από ένα αεροπλάνο που δείχνει την πόλη, σε αυτή την στιγμή ακόμα στην οικοδομή _
28. όπως βλέπετε η αγορά με το πύργο ρολογιού είναι ήδη τελειωμένη...
- 15 -
29. ενώ σινεμά και ξενοδοχείο είναι ακόμα στην οικοδομή...
30. και το σχολείο μας μόλις φτιαγμένο _
- 16 -
31. αυτός ο κύριος, τόσο ντροπαλός και σοβαρός, που ονομαζόταν Petracco, είναι ο αρχιτέκτονας που σχεδιάστηκε το σχολείο, πολλά κτίρια του Λακκιού και το πολεοδομικό σχέδιο της πόλης που είδαμε πριν _
32. αυτό είναι το πρωτότυπο σχέδιό του για το σχολείο...
- 17 -
33. και μπορείτε εύκολα να αναγνωρίσετε το αιθρίο χώρο...
34. με το ημικύκλο του...
- 18 -
35. και τις αίθουσες του τότε νηπιαγωγείου, και του δημοτικού που ήτανε πέντε γιατί πέντε είναι οι τάξεις δημοτικού στην ιταλία _
36. τόση ήτανε τότε η ακρίβεια των σχεδιαστών, να έχουμε ακόμα πολλά σκίτσα όπως αυτό πού αναγνωρίσετε σίγουρα τα σίδερα της πόρτας της εισόδου...
- 19 -
37. και πολλά έπιπλα οπως βιβλιοθήκες...
38. καρέκλες...
- 20 -
39. ντουλάπα...
40. μέχρι τους πάγκους της εκκλησίας _
- 21 -
41. η σημασία των κτηρίων του λακκιού και της ολόκληρης πόλης με το πολύ γνωστό στυλ της (που ονομάζεται ράσιοναλισμό) είναι τόσο μεγάλη που έγιναν εκθέσεις στο θέμα όπως αυτήν που έκανε ο σύλλογος μας πριν δύο χρόνια...
42. ή αυτήν την έκθεση που κάναμε πέρυσι, και τις δυο στο αίθριο χώρο του σχολίου μας _
- 22 -
43. επίσης γνωστοί φωτογράφοι ως η daniela pozzi...
44. και η bruna biamino έφεραν τις εικόνες των κτιρίων του λακκίου στην ιταλία και στην ευρώπη _
- 23 -
45. αλλά, όλα αυτά που είπα μέχρι τώρα δεν σημαίνει ότι μιλάμε για μνημεία πεθαμένα και κρύες πέτρες, πρέπει να φανταστείτε το παρελθον όπως ζωντανό, και τότε υπήρξαν μαθητές και δασκάλοι που έκαναν την παραδοσιακή φωτογραφία στο τέλος του σχολεικού χρόνου _
46. ξαναγυρίζουμε λοιπόν στο σχολείο μας που, στην γωνιά (κάτω απο το παράθυρο του διευθυντή), βλέπουμε όλο το προσωπικό του σχολείου, με τους δασκάλους, τις καλόγριες, μέχρι και τις καθαρίστριες _ - 24 -
47. και πάμε βόλτα με ολόκληρο το σχολείο, νηπιαγωγείο και δημοτικό μαζί, (αν τους μετρήσετε) 145 παιδιά και έξι καλόγριες, στην εξοχή _
48. τόσα πολλά παιδιά, και τόσο μακριά από μας στο χρόνο... φαίνονται τόσο ανώνυμοι... τι σχέση με μας? δεν είναι αυτό που σκεφτείτε σε αυτή την στιγμή? αλλά δεν είναι έτσι, αντίθετα όλα αυτά τα παιδιά είχανε ένα ονοματεπώνυμο...
- 25 -
49. και ίσως κάποιος από αυτούς είναι ο προπάππους ενός από σας _
50. και είχανε μήπως κάποιο μικρό πρόβλημα στο τέλος του τρίμηνου...
- 26 -
51. όχι όμως η κοπέλα που έφερε στον πατέρα της αυτό το έλεγχο, γιατί φαίνεται ότι κατάφερε να περάσει στην δεύτερη τάξη με πολύ καλή βαθμολογία γεμάτη από καλώς και άριστα _
52. και τα παιδιά εμφανίζονται παντού στην πόλη, αγόρια απέναντι στο δημαρχείο...
- 27 -
53. κορίτσια απέναντι στο δημαρχείο (ακόμα σε οικοδομή)...
54. και σε παρέλαση μιας αργίας _
- 28 -
55. όπως σήμερα τα καράβια έπαιζαν βασικό ρόλο στα ταξίδια από και προς το νησί (αυτό ήταν το πλοίο που ερχόταν κάθε εβδομάδα από την ιταλία...
56. με δρομολόγια σε όλα τα δωδεκάνησα)
- 29 -
57. κανοντας την στάση τους στην αγία μαρίνα _
58. όπως σήμερα υπήρξε το λεωφορείο...
- 30 -
59. και ο σταθμός ταξι ήταν απέναντι στο τότε τελωνείο (σήμερα λέσχη αξιωματικών) δίπλα στο σχολείο μας _
60. από εδώ αρχίσαμε για το μικρό εικονογραφικό ταξίδι μας ανάμεσα ένα αιώνα και εδώ το τελειώνουμε _ ελπίζω ότι δεν σας κουράστηκα πολύ και πολύ λίγοι κοιμήθηκαν _ ελπίζω επίσης ότι μαζί μάθαμε σήμερα ένα μικρό αλλά σημαντικό κομμάτι της ιστορίας και της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς του νησί μας, που πρέπει να προστατεύουμε με αγάπη γιατί αυτό το παρελθόν είναι μέρος του μέλλοντος σας _ - 31 -