A.H. Riise de wetenschapper (NL) A.H. Riise Scientist

SCIENTIST

ut

ch versio n

d

TODAY WE USE ALL OF A.H. RIISE’S V A S T K N O W L E D G E A N D EX P E R T I S E

ERV E S

ICE OF S CIE

I

TH

NC

E

N

A.H. Riise de wetenschapper ×××

H

et succes van A.H. Riise met rum en bitters is nauw verweven met zijn vele reizen. Een aantal van zijn reizen bestonden uit wetenschappelijke expedities, waarbij hij opmerkelijk ver weg trok om aangenaam ruikende en heerlijk smakende kruiden en specerijen te verzamelen om bij zijn voortdurende productie van alcoholische dranken te gebruiken.

Kopie van een van de originele reclame-aanplakbiljetten ter promotie van de apotheek van A.H. Riise, of ‘Drogist en Apotheker’ zoals het hier wordt genoemd. Deze affiches zouden niet alleen voor promotie op het eiland Sint Thomas zijn gemaakt, maar zouden op eilanden in het hele Caribisch gebied zijn geplaatst.

2

A . H. RIISE

I

TH

ERV E S

ICE OF S CIE

NC

E

N

Als opgeleid apotheker en wetenschapper gebruikte Riise zijn kennis om zijn likeuren en rum op een systematische wijze te ontwikkelen. Zijn ontdekkingsdrang was echter veel groter; zijn uitgebreide collectie kruiden, planten en schelpdieren is tot op de dag van vandaag te vinden in de Deense musea.

De apotheek werd na de brand van 1895 herbouwd, nu als een twee verdiepingen tellend gebouw. Op de bovenste planken staan witte porseleinen bekers, flessen en potten, allemaal van Duitse oorsprong.

DE WETENSCHAPPER

3

ERV E S

ICE OF S CIE

I

TH

NC

E

N

Een tiener met grootse dromen ×××

O

p 14-jarige leeftijd ging A.H. in de leer bij een plaatselijke apotheker, Johan Bøving.

De methodische en wetenschappelijke benadering van flora en fauna bij de apotheken in Ærøskøbing en Faaborg zorgde ervoor dat Johan Bøving een bloeiend bedrijf had, hij kweekte geneeskrachtige kruiden voor eigen gebruik die hij ook aan andere apothekers verkocht.

Bøving was een buitengewone ondernemende zakenman die ook een boerderij runde en handel dreef. Riise had in hem een rolmodel voor zijn latere succes in het Caribisch gebied; stel je eens voor dat Bøving tijdens zijn botanische expedities een leerling als Riise zou hebben meegenomen.

4

A . H. RIISE

ERV E S

ICE OF S CIE

I

TH

NC

E

N

Rise erkend door de legendarische wetenschapper, H.C. Ørsted

D

×××

e veelzijdige Riise haalde in 1832 zijn academische graad met de hoogst mogelijke cijfers. Van meet af aan werd hij erkend door één van Europa’s grootste wetenschappers.

Riise’s examencertificaat werd ondertekend door niemand minder dan Hans Christian Ørsted, hoogleraar natuur- en scheikunde en ontdekker van het elektromagnetisme en uitvinder van aluminium.

Albert H. Riises examencertificaat, gedateerd 21 oktober 1832. Onder de handtekeningen bevindt zich die van professor H.C. Ørsted die de ontdekking van het elektromagnetisme op zijn naam heeft staan, en de eerste persoon was die het element aluminium isoleerde.

DE WETENSCHAPPER

5

ERV E S

ICE OF S CIE

I

TH

NC

E

N

Een grote gok wagen in West-Indië ×××

N

a zijn afstuderen was A.H. Riise werkzaam als apotheker bij Vajsenshus Apotek in Kopenhagen, dat vandaag de dag nog steeds bestaat. Wanneer hij niet in de apotheek werkte, legde hij zich toe op zijn pas begonnen studies: plantkunde, zoölogie en scheikunde.

6

A . H. RIISE

I

TH

ERV E S

ICE OF S CIE

NC

E

N

De studies moeten A.H. Riise hebben doen dromen om naar meer exotische plaatsen te gaan, omdat hij in 1834 een verzoek indiende bij het Deense Kancelli (tot 1848 de Deense centrale bestuurlijke en overheidsinstantie in Denemarken) voor het openen van een apotheek op St. Thomas. In 1838 kreeg hij de vergunning en de reis duurde zes weken.

De Deense West-Indische Compagnie annexeerde het onbewoonde eiland Saint Thomas in 1672 en Saint John in 1675. In 1733 werd Saint Croix gekocht van de Franse West-Indische Compagnie.

DE WETENSCHAPPER

7

ERV E S

ICE OF S CIE

I

TH

NC

E

N

Riise had een wetenschappelijke voorganger in West Indië ×××

R

iise had het volledige werk van Shakespeare meegebracht om zijn geest bezig te houden tijdens de lange reis naar de Deens West-Indische eilanden. Hij was echter in slechte gezondheid toen hij in Saint Croix aankwam, voordat hij het eiland kon verkennen en planten begon te verzamelen. Zijn gastheer, de apotheker Peter Benzon, had de opdracht gekregen om natuurlijke, levende objecten te ver-

8

A . H. RIISE

I

TH

ERV E S

ICE OF S CIE

NC

E

N

zamelen voor het Natuurhistorisch Museum in Kopenhagen. Het was een activiteit die Riise later met grote passie zou voortzetten.

Op Saint Thomas, vestigde Riise zijn apotheek in een gebouw met drie verdiepingen, met ruimtes voor de productie van gedistilleerde dranken en cosmetica. Het gebouw had een eigen spoorlijn naar de haven.

Originele receptenveloppe van St. Thomas. Apothekershal opgericht in 1838, Deens West-IndiĂŤ.

Charlotte Amalie, Dronningens Gade.

Uit de prentencollectie van de Koninklijke Deense Bibliotheek

DE WETENSCHAPPER

9

In 1832 behaalde Albert H. Riise zijn academische graad in de farmaceutische wetenschappen. In de jaren daarna werkte hij bij een apotheek terwijl hij plantkunde, zoรถlogie en scheikunde studeerde.

ERV E S

ICE OF S CIE

I

TH

NC

E

N

Uitzonderlijk ondernemend

R

×××

iise begon zijn dag vaak met lange tochten over het eiland voordat de apotheek om 9 uur ‘s morgens haar deuren opende.

Riise wilde graag het verschil maken. In zijn poging om zijn wereld te veroveren combineerde hij zakenreizen met onderzoek voor de musea van Kopenhagen die later het Nationaal Museum en het Nationaal Historisch Museum van Denemarken zouden worden.

Vanuit Noord- en Zuid-Amerika stuurde hij schelpdieren, een twee meter lange zeeschildpad en opgezette vogels naar huis. Hij verzamelde ook zeldzame planten, die nuttig werden voor zijn verdere productie nadat hij ze op Sint Thomas had geplant.

DE WETENSCHAPPER

11

Het Natuurhistorisch Museum Denemarken: een schenking van vogelhuiden, geregistreerd op 7 juni, inclusief deze bandijsvogel.

Foto @Marcus Krag.

Natuurhistorisch Museum Denemarken

ERV E S

ICE OF S CIE

I

TH

NC

E

N

Riise’s verzamelingen zijn nog steeds aanwezig in musea

R

×××

iise stond door zijn systematische manier van verzamelen voortdurend in contact met vooraanstaande wetenschappers. Niet alleen werden de flora en fauna naar hem genoemd, maar de meeste van deze vondsten met nog steeds de naam Riise op de etiketten zijn tot op de dag van vandaag te zien in Deense musea.

Het Museum voor Natuurgeneeskunde in Kopenhagen heeft nog altijd een collectie van ongeveer 300 planten in glazen potten die door A.H. Riise zijn gevonden. In het Natuurhistorisch Museum bevinden zich 236 vondsten van A.H. Riise - vogelhuiden, eieren, amfibieën, reptielen en gewervelde dieren - en alsof dat

DE WETENSCHAPPER

13

ERV E S

I

TH

ICE OF S CIE

NC

E

N

nog niet genoeg is, is er ook een verzameling stenen figuren en stenen gereedschappen van A.H. Riise in de etnografische collectie van het Nationaal Museum.

Een aantal schenkingen aan het Nationaal Museum Denemarken, stenen gereedschappen uit West-IndiĂŤ, geschonken in 1861 door A.H. Riise.

Foto @Marcus Krag.

Natuurhistorisch Museum Denemarken

14

A . H. RIISE

A.H. Riise doneerde aan veel van de scholen waar zijn kinderen naartoe gingen, waaronder de Sorø Academie, waar Albert Riise van 1856-1860 student was.

Foto @Marcus Krag.

Natuurhistorisch Museum Denemarken

Ophiocama RIISEI Lütken (St. Thomas) en Clypeaster RIISEI Lütken (Panama).

Foto @Marcus Krag.

Natuurhistorisch Museum Denemarken

ERV E S

ICE OF S CIE

I

TH

NC

E

N

Riise’s rare en prachtige wezens

I

×××

n het bijzonder zijn de volgende wezens vernoemd naar de Deense wetenschapper en apotheker: Hylodes RIISEI, of gele gevlekte coqui is een gevlekte gele coquikikker, die door Riise en Lütken in 1863 op Sint Thomas werd geregistreerd, en behoort nu enigszins tot een bedreigde diersoort door het verlies van zijn habitat.

Brachioteuthis RIISEI is een kleine, kleurloze, vrij gewone inktvis die rondom de West-Indiase eilanden voorkomt. Hij werd geregistreerd door de zoöloog, professor Johannes Steenstrup, in 1882.

Elaps RIISEI, of de omcirkelde koraalslang, is een 35 cm lange, kleurrijk versierde slang met een levensbedreigende beet: Gevonden in 1858 op Saint John.

DE WETENSCHAPPER

17

ERV E S

I

TH

ICE OF S CIE

NC

E

N

Clypeaster RIISEI LĂœTKEN is een kleine zee-egel die werd gevonden in de buurt van Panama en beschreven door dr. LĂźtken in wetenschappelijke artikelen van de Deense Natuurhistorische Vereniging in Kopenhagen in 1863.

Corynopoma RIISEI, of zwaarddragerkarper, is een bijzondere zoetwatervissoort die zeer geschikt is voor het houden in aquaria. De vissoort werd op Trinidad ontdekt en in 1858 door Theodore Gill van naam voorzien.

Ameiva RIISEI is een kleine hagedis die op de vele West-Indische eilanden wordt aangetroffen.

18

A . H. RIISE

I

TH

ERV E S

ICE OF S CIE

NC

E

N

Het exemplaar van het ZoĂślogisch Museum van Kopenhagen werd verzameld op 30 augustus 1866 en geregistreerd op 1 september 1871.

Ophiocoma RIISEI is een soort broze ster gevonden op St. Thomas. De broze sterren filteren plankton uit zeewater of voeden zich met aas. Ze worden beschreven door dr. LĂźtken in wetenschappelijke artikelen van de Deense Natuurhistorische Vereniging in Kopenhagen in 1856.

DE WETENSCHAPPER

19

In de apotheken werkten lokale medewerkers; hier afgebeeld is Theodore Bolling, die hielp met het bedienen van klanten en het bijvullen van flessen en potten.

ERV E S

ICE OF S CIE

I

TH

NC

E

N

Gehuldigd door de koning

N

×××

aast alle dieren en planten vernoemd naar Riise, kreeg hij ook de hoogste eer voor zijn inzet voor het wetenschappelijk onderzoek.

De Deense koning benoemde Riise tot voorzitter van de Koloniale Raad op Saint Thomas en kende hem in 1860 een persoonlijke eer toe met de Orde van de Dannebrog en het bijbehorende wapen. In 1878 werd hij tot staatsraadslid benoemd.

In 1873 kreeg Riise de titel Ridder in de Koninklijke Orde van Vasa, een Zweedse titel “Hij voorzag het Koninklijk Karolinska Instituut van een bijzondere collectie West-Indische geneeskrachtige kruiden”.

DE WETENSCHAPPER

21

TH

ERV E S

ICE OF S CIE

NC

I

E

N

De kunst van uitstekende rum ×××

R

iise gebruikte zijn flair voor geurige kruiden en zijn unieke farmaceutische inzicht in de productie van gedistilleerde drank.

Het commerciële aspect van het bedrijf van A.H. Riise wordt hier duidelijk getoond. Het apothekerslaboratorium met stoomdestillatieapparatuur. 

22

A . H. RIISE

Foto van een van de beursstands van 1888 van A.H. Riise op de Scandinavische tentoonstelling voor industrie, landbouw en kunst die in 1888 in Kopenhagen werd gehouden en door meer dan 1,3 miljoen mensen werd bezocht.

ERV E S

I

TH

ICE OF S CIE

NC

E

N

Als u vandaag achterover leunt met een goed glas van uw favoriete rum van A.H. Riise, denkt u misschien niet zo veel na over al het werk dat is gestoken in de zoete, gouden drank.

Achter de schermen bij de apotheek van Riise in Charlotte Amalie - de hoofdstad van het voormalige Deense West-IndiĂŤ, nu de Amerikaanse Maagdeneilanden.

Ongeveer 1865

24

A . H. RIISE

I

TH

ERV E S

ICE OF S CIE

NC

E

N

En dat zou u ook niet moeten doen, want het gaat om genieten, en genieten is precies waar A.H. Riise Spirits voor gemaakt zijn. Maar u kunt er zeker van zijn dat we vandaag de dag alle kennis van A.H. Riise gebruiken om de best mogelijke ervaring voor uw plezier te creĂŤren.

Het apotheekgebouw op Dronningensgade in Charlotte Amalie, met drie verdiepingen zoals het er voor de brand in 1895 uitzag.

DE WETENSCHAPPER

25

LÆR MERE

DE ST. THOMAS APOTHEEK LEEFT VOORT IN DENEMARKEN Het boek is geschreven in het Deens. Het bevat een uitgebreide samenvatting in het Engels en vertelt het verhaal van A.H. Riise’s jeugd. Zijn strijd met de autoriteiten en de lokale artsen om een apotheek op St. Thomas te mogen vestigen. Zijn bloeiende bedrijf, bestaande uit de apotheek en de productie van cosmetica en rum. Het verzamelen van dieren en planten.

Zijn opvolgers; toen A.H. ouder werd, vestigde hij zich in Villa St. Thomas in Kopenhagen. Twee van zijn zonen waren apothekers en namen gezamenlijk de activiteiten van de St. Thomas-apotheek over.

bestel rechtstreeks bij de uitgever